Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Nyɛtea Shi Nyɛwoa Satan, Ni Eeejo Nyɛnaa Foi!

Nyɛtea Shi Nyɛwoa Satan, Ni Eeejo Nyɛnaa Foi!

Nyɛtea Shi Nyɛwoa Satan, Ni Eeejo Nyɛnaa Foi!

“Nyɛbaa nyɛhe shi nyɛhaa Nyɔŋmɔ; nyɛtea shi nyɛwoa abonsam, ni eeejo nyɛnaa foi.”—YAKOBO 4:7.

1, 2. (a) Mɛɛ su ni yɔɔ Abonsam he anaa yɛ sane ko ni ajaje yɛ Yesaia yitso 14 lɛ mli? (b) Mɛɛ sanebimɔi wɔbaasusu he?

MƆ KO mɔ ko bɛ ni wóɔ ehe nɔ tamɔ Abonsam. Anaa henɔwolɔ ni eji lɛ yɛ wiemɔi ni Nyɔŋmɔ gbalɔ Yesaia ŋma efɔ̃ shi lɛ mli. Nɔ ni fe afii 100 dani Babilon batsɔ jeŋ hewalɛ ni yeɔ nɔ lɛ, no mli lɛ ale Yehowa webii lɛ akɛ amɛwieɔ “Babel maŋtsɛ lɛ” he akɛ: “Bo lɛ okɛɛ yɛ otsuiŋ akɛ: Makwɔ kɛya ŋwɛi, ni mawó mimaŋtsɛ sɛi lɛ nɔ kɛaateke Nyɔŋmɔ ŋulamii [matsɛmɛi ni jɛ David odehei aweku lɛ mli] lɛ, . . . ni matamɔ mɔ ní yɔɔ ŋwɛi shɔŋŋ lɛ!” (Yesaia 14:3, 4, 12-15; 4 Mose 24:17) Henɔwomɔ ni “Babel maŋtsɛ lɛ” jie lɛ kpo lɛ tamɔ su ní Satan ni ji “je nɛŋ nyɔŋmɔ lɛ” jieɔ lɛ kpo lɛ pɛpɛɛpɛ. (2 Korintobii 4:4) Shi Satan henɔwomɔ lɛ kɛ oshara baaba enɔ, ni ehiɛ po baashwie shi taakɛ Babilon maŋtsɛmɛi aweku lɛ ba naagbee yɛ hiɛshishwiemɔ mli lɛ.

2 Shi kɛlɛ, akɛni Abonsam kã he eyɛ shihilɛ mli hewɔ lɛ, ekolɛ wɔbaasumɔ koni wɔná hetooi wɔha sanebimɔi tamɔ: Ani esa akɛ wɔshe Satan gbeyei? Mɛni hewɔ ewoɔ mɛi hewalɛ koni amɛwa Kristofoi ayi lɛ? Te wɔɔfee tɛŋŋ wɔtsĩ Abonsam naa koni ekaye wɔ amim?

Ani Esa akɛ Wɔshe Abonsam Gbeyei?

3, 4. Mɛni hewɔ Kristofoi ni afɔ amɛ mu lɛ kɛ amɛnanemɛi lɛ sheee Abonsam gbeyei lɛ?

3 Nɔ ni Yesu Kristo kɛɛ Kristofoi ni afɔ amɛ mu lɛ wo amɛ hewalɛ waa. Ekɛɛ amɛ akɛ: ‘Nyɛkashea amanehulu ni nyɛbaana lɛ eko eko gbeyei. Naa, abonsam baaŋɔ nyɛteŋ mɛi komɛi awo tsuŋ, koni aŋɔka nyɛ, ni nyɛaana amanehulu gbii nyɔŋma. Nyɛfea anɔkwafo kɛyashi gbele mli, ni maha nyɛ wala akekre lɛ.’ (Kpojiemɔ 2:10) Mɛi ni afɔ amɛ mu lɛ kɛ amɛnanemɛi ni yɔɔ hiɛnɔkamɔ akɛ amɛbaahi shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ sheee Abonsam gbeyei. Jeee akɛni afɔ́ amɛ ekãalɔi hewɔ amɛsheee gbeyei lɛ. Nɔ hewɔ ni amɛsheee gbeyei lɛ ji akɛ, amɛyɛ gbeyeishemɔ ni bulɛ yɔɔ mli kɛha Nyɔŋmɔ, ni ‘amɛbaa abo yɛ efiji ashishi hɔ̃ɔŋ lɛ mli.’—Lala 34:10; 36:8.

4 Yɛ amanehului ni Yesu Kristo mra be mli kaselɔi ni yɔɔ ekãa lɛ na lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, amɛye anɔkwa kɛtee gbele mli. Amɛhaaa awui ni Satan Abonsam baanyɛ aye amɛ lɛ awo amɛhe gbeyei, ejaakɛ amɛle akɛ Yehowa kwaŋ mɛi ni yeɔ lɛ anɔkwa lɛ kɔkɔɔkɔ. Nakai nɔŋŋ yɛ yiwaa ni naa wa ni Kristofoi ni afɔ amɛ mu kɛ amɛnanemɛi ni amɛjɔɔ amɛhe nɔ lɛ kɛkpeɔ ŋmɛnɛ lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, amɛtswa amɛfai shi akɛ amɛbaaya nɔ amɛye Nyɔŋmɔ anɔkwa. Shi kɛlɛ, bɔfo Paulo tsɔɔ akɛ Abonsam nyɛɔ egbeɔ mɔ. Ani esa akɛ enɛ awo wɔhe gbeyei?

5. Mɛni wɔkaseɔ kɛjɛɔ Hebribii 2:14, 15 lɛ mli?

5 Paulo wie akɛ Yesu batsɔ heloo kɛ lá koni “etsɔ egbele lɛ nɔ ekpata mɔ ni yɔɔ gbele nɔ hewalɛ [loo “egbeɔ mɔ,” NW] ni ji abonsam lɛ hiɛ, ni ekpɔ̃ mɛi ni gbele gbeyeishemɔ hewɔ lɛ amɛtsɔmɔ nyɔji yɛ amɛwala be fɛɛ mli lɛ.” (Hebribii 2:14, 15) Akɛni Satan ‘nyɛɔ egbeɔ mɔ’ hewɔ lɛ, etsɔ Yuda Iskariot kɛ agbɛnɛ hu Yudafoi ahiɛnyiɛlɔi kɛ Romabii lɛ anɔ egbe Yesu. (Luka 22:3; Yohane 13:26, 27) Shi Yesu tsɔ ekpɔmɔ afɔleshãa lɛ nɔ eha adesai eshafeelɔi ye amɛhe kɛjɛ Satan kudɔmɔ shishi, ni no haa wɔnáa hegbɛ ákɛ wɔnine aaashɛ naanɔ wala nɔ.—Yohane 3:16.

6, 7. Ani mɔ fɛɛ mɔ kɛkɛ Abonsam nyɛɔ egbeɔ?

6 Ani mɔ fɛɛ mɔ kɛkɛ Abonsam nyɛɔ egbeɔ? Ojogbaŋŋ, kɛjɛ be ni Satan je eyiwalɛ nifeemɔi lɛ ashishi nɛɛ, etsɔ amalei anɔ eha adesai babaoo egboi, ni amɛteŋ mɛi komɛi lɛ, ekudɔɔ amɛ kɛyaa gbele mli. Nakai eji ejaakɛ Adam fee esha, ni no ha esha kɛ gbele tsɛ̃ŋe adesai aweku lɛ. (Romabii 5:12) Kɛfata he lɛ, Satan tsuji ni yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ waa Yehowa jálɔi ayi, ni bei komɛi po lɛ, amɛgbeɔ amɛ, taakɛ amɛfee Yesu Kristo lɛ.

7 Shi kɛlɛ, esaaa akɛ wɔnuɔ he akɛ Abonsam baanyɛ agbe mɔ fɛɛ mɔ kɛkɛ ni etaoɔ akɛ egbe lɛ lɛ. Nyɔŋmɔ buɔ mɛi ni ji E-nii lɛ ahe, ni eŋmɛŋ Satan gbɛ kɔkɔɔkɔ koni ebule E-nɔkwa jálɔi lɛ ashishi kɛjɛ shikpɔŋ lɛ nɔ. (Romabii 14:8) Eji anɔkwale akɛ Yehowa ŋmɛɔ gbɛ ni ewebii lɛ fɛɛ kɛ yiwaa ko kpeɔ, ni eŋmɛɔ gbɛ ni wɔteaŋ mɛi komɛi gboi yɛ tutuamɔi ni Abonsam kɛbaa wɔnɔ lɛ hu hewɔ. Kɛlɛ, Ŋmalɛi lɛ haa mɛi ni yɔɔ Nyɔŋmɔ “kaimɔ wolo” lɛ mli náa gbohiiashitee he hiɛnɔkamɔ ni yɔɔ naakpɛɛ—ni Abonsam nyɛŋ nɔ ko nɔ ko efee kɛtsĩ mɛi nɛɛ ashitee kɛmiiba wala mli lɛ naa!—Maleaki 3:16; Yohane 5:28, 29; Bɔfoi lɛ Asaji 24:15.

Mɛni Hewɔ Satan Waa Wɔ Yi?

8. Mɛni hewɔ Abonsam waa Nyɔŋmɔ tsuji ayi lɛ?

8 Kɛ́ wɔji Nyɔŋmɔ tsuji anɔkwafoi lɛ, belɛ yiŋtoo pɔtɛɛ ko hewɔ ni Abonsam waa wɔ yi lɛ. Oti ni ma ehiɛ ji ní eha wɔkɛ wɔhe awo nifeemɔi ni kɛ nibii ni wɔheɔ wɔyeɔ lɛ kpãaa gbee amli. Wekukpaa ni kã wɔ kɛ wɔŋwɛi Tsɛ lɛ teŋ lɛ nɔ bɛ, ni Satan miisumɔ koni efite nakai wekukpaa lɛ. Esaaa akɛ enɛ feɔ wɔ naakpɛɛ. Ejaakɛ Yehowa gba yɛ Eden akɛ nyɛ̃ɛ baakã efonirifeemɔŋ “yoo” lɛ kɛ “onufu” lɛ kɛ agbɛnɛ hu ‘amɛseshibii’ ateŋ. (1 Mose 3:14, 15) Ŋmalɛi lɛ tsɛ́ɔ Abonsam akɛ “blema onufu,” ni ehaa aleɔ akɛ egiri naakpa ejaakɛ be ni eshwɛ kɛha lɛ lɛ faaa dɔŋŋ. (Kpojiemɔ 12:9, 12) Akɛni ‘seshibii’ enyɔ lɛ kã he amɛmiinyɛ̃ amɛhe hewɔ lɛ, mɛi ni jɛɔ anɔkwayeli mli amɛsɔmɔɔ Yehowa lɛ baanyɛ akpa gbɛ ákɛ abaawa amɛ yi. (2 Timoteo 3:12) Ani ona yiŋtoo pɔtɛɛ hewɔ ni Satan waa wɔ yi lɛ?

9, 10. Mɛɛ sane Abonsam etée lɛ shi, ni mɛɛ gbɛ nɔ enɛ kɔɔ bɔ ni adesai hiɔ shi amɛhaa lɛ he?

9 Abonsam etée sane ko shi yɛ mɔ ni sa akɛ eyeɔ jeŋ muu fɛɛ nɔ maŋtsɛ lɛ he. Yɛ nakai sane lɛ mli lɛ, etswa anɔkwa ní adesai aaaye amɛ-Bɔlɔ lɛ he mpoa. Satan wa nuu anɔkwafo Hiob yi. Mɛni hewɔ? Bɔni afee ni ekɛha Hiob akpa Yehowa anɔkwayeli. Abonsam kɛ Hiob nanemɛi “miishɛjelɔi gbohii” etɛ lɛ kɛ eŋa tsu nii ekɛtsu eyiŋtoo he nii yɛ nakai beaŋ. Taakɛ atsɔɔ mli yɛ Hiob wolo lɛ mli lɛ, Abonsam tswa Nyɔŋmɔ mpoa akɛ kɛ́ Nyɔŋmɔ ŋmɛ lɛ ni ji Satan lɛ gbɛ ni eka adesai lɛ, no lɛ Nyɔŋmɔ naŋ adesa ko aye Lɛ anɔkwa. Shi Hiob tee nɔ eye anɔkwa, ni no ha ana Satan akɛ eji amalelɔ. (Hiob 1:8–2:9; 16:2; 27:5; 31:6) Abonsam waa Yehowa Odasefoi ni yɔɔ ŋmɛnɛ lɛ ayi bɔni afee ni ekɛha amɛkpa Yehowa anɔkwayeli, kɛkɛ lɛ no baaha ana akɛ nɔ ni ekɛɛ lɛ ja.

10 Le ni wɔle akɛ Abonsam waa wɔ yi ejaakɛ eetao etsɔ gbɛ fɛɛ gbɛ nɔ koni eha wɔkpa Nyɔŋmɔ anɔkwayeli lɛ baanyɛ aye abua wɔ koni wɔná ekãa ni wɔfĩ shi shiŋŋ. (5 Mose 31:6) Wɔ-Nyɔŋmɔ lɛ ji Jeŋ Muu Fɛɛ Maŋtsɛ, ni ebaaye ebua wɔ koni wɔya nɔ wɔye lɛ anɔkwa. Eba akɛ wɔbaahi shi akɛ anɔkwafoi, ni wɔha Yehowa tsui anya, koni ená hetoo eha Satan Abonsam ni ji ahorabɔlɔ kpanaku lɛ.—Abɛi 27:11.

“Jiemɔ Wɔ Kɛjɛ Mɔ Fɔŋ lɛ Dɛŋ”

11. Kɛ́ wɔsɔle akɛ “Okɛ wɔ akaya kaa mli” lɛ, te wɔtsɔɔ tɛŋŋ?

11 Ákɛ mɔ aaahi shi akɛ anɔkwafo lɛ bɛ mlɛo; ebiɔ ni mɔ sɔlemɔ mli awa. Wiemɔi ni yɔɔ sɔlemɔ he nɔkwɛmɔnɔ lɛ mli lɛ yeɔ buaa waa yɛ enɛ gbɛfaŋ. Yɛ nakai sɔlemɔ lɛ mli lɛ, Yesu kɛɛ akɛ: “Okɛ wɔ akaya kaa mli, shi jiemɔ wɔ kɛjɛ mɔ fɔŋ lɛ dɛŋ.” (Mateo 6:13, NW) Yehowa ekaaa wɔ koni wɔfee esha. (Yakobo 1:13) Shi kɛlɛ, bei komɛi lɛ, Ŋmalɛi lɛ wieɔ akɛ lɛ efeɔ aloo ehaa ebaa lɛ nakai, shi yɛ anɔkwale mli lɛ ekolɛ gbɛ kɛkɛ ni eŋmɛɔ ni nibii ni tamɔ nakai yaa nɔ. (Rut 1:20, 21) Kɛ́ wɔsɔle taakɛ Yesu tsɔɔ lɛ, belɛ, wɔmiibi Yehowa koni ekashi wɔ ni kaa miiye wɔ nɔ. Hɛɛ, ebaabo wɔ toi, ejaakɛ Ŋmalɛ lɛ maa nɔ mi kɛhaa wɔ akɛ: “Anɔkwafo ji Nyɔŋmɔ, mɔ ni haŋ aka nyɛ fe bɔ ni nyɛaanyɛ, shi moŋ ekɛ kaa lɛ nɔŋŋ aaaje gbɛ aha nyɛ ní nyɛje mli hu, koni nyɛnyɛ mli nyɛmɔ.”—1 Korintobii 10:13.

12. Mɛni hewɔ wɔsɔleɔ akɛ, “Jiemɔ wɔ kɛjɛ mɔ fɔŋ lɛ dɛŋ” lɛ?

12 Beni Yesu etsĩ kaa tã yɛ sɔlemɔ he nɔkwɛmɔnɔ lɛ mli sɛɛ lɛ, ekɛɛ yɛ gbɛ ni ja nɔ akɛ: “Jiemɔ wɔ kɛjɛ mɔ fɔŋ lɛ dɛŋ.” Biblia shishitsɔɔmɔi komɛi (tamɔ Ga Biblia lɛ kɛ Revised Standard Version lɛ) kaneɔ akɛ: “Jiemɔ wɔ kɛjɛ efɔŋ mli,” aloo “Buu wɔhe kɛjɛ efɔŋ he.” (Contemporary English Version) Shi Ŋmalɛi lɛ fɔɔ wiemɔ ni ji ‘jiemɔ kɛjɛ’ lɛ kɛ nitsumɔ titri kɛ́ aawie gbɔmɛi ahe, ni Mateo Sanekpakpa lɛ tsɛ́ Abonsam “naatsɔlɔ” [loo “Mɔ ni kaa mɔ,” NW], ni ji mɔ ko ni yɔɔ diɛŋtsɛ. (Mateo 4:3, 11) No hewɔ lɛ, ehe miihia ni wɔsɔle koni ajie wɔ kɛjɛ “mɔ fɔŋ” ni ji Satan Abonsam dɛŋ. Ebɔɔ mɔdɛŋ koni etsɔ ŋaa gbɛ nɔ elaka wɔ koni wɔfee esha wɔshi Nyɔŋmɔ. (1 Tesalonikabii 3:5) Kɛ́ wɔsɔle akɛ “Jiemɔ wɔ kɛjɛ mɔ fɔŋ lɛ dɛŋ” lɛ, belɛ wɔmiibi wɔŋwɛi Tsɛ lɛ koni ekudɔ wɔ, ni eye ebua wɔ hu bɔni afee ni Abonsam akaye wɔ amim.

Kaaha Abonsam Miiye Bo Amim

13, 14. Mɛni hewɔ ehe bahia ni Kristofoi ni yɔɔ Korinto lɛ afee tsakemɔ yɛ bɔ ni amɛkɛ nuu ko ni ba jeŋba shara yɛ asafo lɛ mli lɛ ye amɛha lɛ mli lɛ?

13 Beni Paulo woɔ Kristofoi ni yɔɔ Korinto lɛ hewalɛ koni amɛkɛ sane akekee amɛhe lɛ, eŋma akɛ: “Shi mɔ ni nyɛŋɔɔ nɔ ko nyɛfaa lɛ lɛ, mi hu miŋɔfaa lɛ; ejaakɛ mi hu, kɛ mikɛ nɔ ko fa lɛ, nɔ ni miŋɔfa lɛ, miŋɔfa yɛ nyɛhewɔ yɛ Kristo hiɛ; koni satan akaye wɔ amim, ejaakɛ ejwɛŋmɔi lɛ aŋɔteee wɔ.” (2 Korintobii 2:10, 11) Abonsam baanyɛ atsɔ gbɛ̀i srɔtoi anɔ eye wɔ amim, shi mɛni ha Paulo ŋma wiemɔi ni yɔɔ nakai ŋmalɛ lɛ mli lɛ?

14 No mli lɛ, Kristofoi ni yɔɔ Korinto lɛ eŋmɛ gbɛ ni nuu ko ni kɛ ehe eyawo jeŋba shara mli lɛ kã he eyɛ asafo lɛ mli, ni Paulo kã amɛhiɛ akɛ amɛfee nakai. Ekolɛ gbɛ ni aŋmɛ nuu lɛ ni etee nɔ ehi asafo lɛ mli lɛ ha Satan mii shɛ ehe, ejaakɛ no kɛ ahorabɔɔ ba asafo lɛ nɔ akɛni aŋmɛ “ajwamaŋbɔɔ ni bɛ jeŋmaji lɛ amli tete” gbɛ yɛ asafo lɛ mli lɛ hewɔ. Naagbee mli lɛ, ashwie efɔŋfeelɔ lɛ kɛjɛ asafo lɛ mli. (1 Korintobii 5:1-5, 11-13) Sɛɛ mli lɛ, nuu lɛ tsake etsui. Kɛji Kristofoi ni yɔɔ Korinto lɛ kpoo akɛ amɛaaŋɔ nuu lɛ he amɛfa lɛ koni amɛhé lɛ kɛba asafo lɛ mli ekoŋŋ lɛ, no lɛ Abonsam baaná hegbɛ kroko ekɛye amɛ amim. Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? Bɔ ni ebaaba lɛ ji akɛ, amɛbaafee amɛnii keketee kɛ yitsoŋwalɛ tamɔ Satan nɔŋŋ. Ni kɛ́ ‘ŋkɔmɔyeli tuutu su nuu lɛ tsui,’ ni no ha ekpa Nyɔŋmɔ jamɔ kwraa lɛ, mɛi titri ni Yehowa ni ji Nyɔŋmɔ ni náa mɔbɔ lɛ baashwa ji asafoŋ onukpai lɛ. (2 Korintobii 2:7; Yakobo 2:13; 3:1) Yɛ anɔkwale mli lɛ, anɔkwa Kristofonyo ko sumɔŋ akɛ efee enii keketee kɛ yitsoŋwalɛ ní mɔbɔnalɛ bɛ mli, ni no aha efee mɔ ni miikase Satan.

Nyɔŋmɔ Tawuu Nii lɛ Buɔ Wɔhe

15. Mɛɛ ta wɔwuɔ, ni mɛni baaha wɔye kunim?

15 Kɛji abaajie wɔ kɛjɛ Abonsam dɛŋ lɛ, belɛ ebaabi ni wɔwu wɔshi mumɔi fɔji. Kɛ́ wɔbaaye ta ni wɔ kɛ mumɔi fɔji ni yɔɔ hewalɛ lɛ wuɔ lɛ mli kunim lɛ, no lɛ esa akɛ wɔwo “Nyɔŋmɔ tawuu nii lɛ fɛɛ.” (Efesobii 6:11-18) Tawuu nii nɛɛ ateŋ ekome ji “jalɛ dama lɛ.” (Efesobii 6:14) Maŋtsɛ Saul ni hi shi yɛ blema Israel lɛ booo Nyɔŋmɔ toi, ni no ha mumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ kɛ lɛ kpa nitsumɔ. (1 Samuel 15:22, 23) Shi kɛji wɔtsu jalɛ nii, ni wɔwo mumɔŋ tawuu nii lɛ fɛɛ lɛ, no lɛ Nyɔŋmɔ kɛ emumɔ krɔŋkrɔŋ lɛ baaduro wɔ, ni ebaabu wɔhe hu kɛjɛ Satan kɛ ebɔfoi fɔji ni ji daimonioi lɛ ahe.—Abɛi 18:10.

16. Mɛni feemɔ baaha aya nɔ abu wɔhe kɛjɛ mumɔi fɔji ahe?

16 Bɔni afee ni Nyɔŋmɔ akã he ebu wɔhe kɛjɛ mumɔi fɔji lɛ ahe lɛ, nibii komɛi yɛ ni ebaabi ni wɔfee, ni emli ekomɛi ji e-Wiemɔ lɛ ni wɔɔkane daa ni wɔkase, kɛ woji ni etsɔɔ “tsulɔ . . . anɔkwafo” lɛ nɔ ekɛhaa lɛ hu ni wɔkɛaatsu nii jogbaŋŋ. (Luka 12:42) Nakai ni wɔbaafee lɛ baatsɔɔ akɛ wɔkɛ Paulo ŋaawoo lɛ miitsu nii, ni wɔkɛ saji kpakpai ni tswaa mɔ emaa shi yɛ mumɔŋ miiwo wɔjwɛŋmɔ mli. Ewo wɔ ŋaa akɛ: “Nɔ ni eshwɛ lɛ, anyɛmimɛi, nii abɔ ni ji anɔkwa, nii ni sa woo, nii ni ja, nii ni he tse, nii ni adɔɔ he, nii ni yɔɔ gbɛi kpakpa lɛ fɛɛ, kɛ jeŋba kpakpa ko yɛ, kɛ yijiemɔ ko hu yɛ lɛ, enɛɛmɛi anɔ nyɛjwɛŋa!”—Filipibii 4:8.

17. Mɛni baaye abua wɔ koni wɔfee sanekpakpa shiɛlɔi ni he esa?

17 Yehowa haa wɔnáa hegbɛ ‘wɔkɛ hejɔlɛ sanekpakpa lɛ he saamɔ-kɛtoo woɔ wɔnaji.’ (Efesobii 6:15) Wɔhe ni wɔkɛwoɔ Kristofoi akpeei amli daa lɛ yeɔ buaa wɔ ni wɔnyɛɔ wɔshiɛɔ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ he sanekpakpa lɛ. Kɛ́ wɔye wɔbua mɛi krokomɛi ni amɛbale anɔkwalei ni kɔɔ Nyɔŋmɔ he lɛ, ní no ha amɛye amɛhe yɛ mumɔŋ shishinumɔ naa lɛ, kwɛ miishɛɛ ni wɔnáa! (Yohane 8:32) “Mumɔŋ klante ni ji Nyɔŋmɔ wiemɔ lɛ” yeɔ buaa wɔ waa ni wɔyeɔ wɔhe kɛjɛɔ apasa tsɔɔmɔi ahe, ni ‘ekumɔɔ mɔji wuji’ hu. (Efesobii 6:17; 2 Korintobii 10:4, 5) Nyɔŋmɔ Wiemɔ ni aŋma ni ji Biblia lɛ ni wɔkɛtsuɔ nii kɛ hesaa lɛ yeɔ buaa wɔ ni wɔtsɔɔ mɛi anɔkwale lɛ, ni wɔnyɛɔ wɔdamɔɔ Abonsam ŋaatsɔɔi lɛ anaa.

18. Te wɔɔfee tɛŋŋ ‘wɔdamɔ Abonsam ŋaatsɔɔi lɛ anaa’?

18 Beni Paulo wieɔ wɔmumɔŋ tawuu nii lɛ ahe lɛ, ekpa ewiemɔ lɛ hiɛ akɛ: “Minyɛmimɛi, nyɛhe awaa yɛ Nuŋtsɔ lɛ kɛ ehewalɛ nyɛmɔ lɛ mli. Nyɛwoa Nyɔŋmɔ tawuu nii lɛ fɛɛ, koni nyɛnyɛ abonsam ŋaatsɔɔi lɛ anaa nyɛdamɔ.” (Efesobii 6:10, 11) Hela wiemɔ ni atsɔɔ shishi akɛ ‘anyɛ naa adamɔ’ lɛ kɔɔ asraafonyo ni damɔɔ enajiaŋ anɔ yɛ ta mli lɛ he. Eyɛ mli akɛ Satan tsɔɔ ŋaa gbɛ̀i srɔtoi anɔ koni efite ekomefeemɔ ni yɔɔ wɔteŋ lɛ, ni efite wɔtsɔɔmɔi lɛ, ni asaŋ eha wɔkpa Nyɔŋmɔ anɔkwayeli moŋ, shi wɔkã he wɔdamɔ wɔnaji anɔ yɛ mumɔŋ ta ni wɔwuɔ lɛ mli. Kɛbashi amrɔ nɛɛ, Abonsam yeko omanye yɛ tutuamɔi ni ekɛbaa wɔnɔ lɛ mli—ni eyeŋ omanye kɔkɔɔkɔ! *

Nyɛtea Shi Nyɛwoa Abonsam, ni Eeejo Nyɛnaa Foi

19. Mɛni ji gbɛ kome ni wɔɔtsɔ nɔ wɔte shi wɔwo Abonsam?

19 Wɔbaanyɛ wɔye kunim yɛ mumɔŋ ta ni wɔwuɔ wɔshiɔ Abonsam kɛ emumɔi fɔji ni yɔɔ ekudɔmɔ shishi lɛ mli. Esaaa akɛ wɔsheɔ Satan gbeyei, ejaakɛ kaselɔ Yakobo ŋma akɛ: “Nyɛbaa nyɛhe shi nyɛhaa Nyɔŋmɔ; nyɛtea shi nyɛwoa abonsam, ni eeejo nyɛnaa foi.” (Yakobo 4:7) Gbɛ kome ni wɔɔtsɔ nɔ wɔte shi wɔwo Satan kɛ mumɔi fɔji ni kɛ lɛ efee ekome lɛ ji ní wɔɔtsi wɔhe kwraa kɛjɛ mumɔi atsɛmɔ loo ŋkunyaayeli nifeemɔi, kɛ mɛi hu ni kɛ amɛhe woɔ mli lɛ ahe. Ŋmalɛi lɛ feɔ lɛ faŋŋ akɛ, esa akɛ Yehowa tsuji atsi amɛhe kɛjɛ nibimɔ, ŋulamiiaŋkwɛmɔ, klamɔ, kɛ mumɔi atsɛmɔ nifeemɔi ahe. Kɛ́ wɔyɛ ekãa yɛ Kristofoi anitsumɔ lɛ mli, ni wɔyɛ hemɔkɛyeli ni mli wa hu lɛ, no lɛ ehe ehiaaa ni wɔshe gbeyei akɛ mɔ ko baalomɔ wɔ.—4 Mose 23:23; 5 Mose 18:10-12; Yesaia 47:12-15; Bɔfoi lɛ Asaji 19:18-20.

20. Te wɔɔfee tɛŋŋ wɔte shi wɔwo Abonsam?

20 Wɔtsɔɔ tɛi ni afolɔ ashwie shi yɛ Biblia lɛ mli, kɛ Biblia mli anɔkwalei lɛ ni wɔkɛtsuɔ nii lɛ anɔ ‘wɔteɔ shi wɔwoɔ Abonsam,’ ni wɔdamɔɔ shi shiŋŋ wɔshiɔ lɛ. Mɛi ni yɔɔ je lɛŋ lɛ fiɔ Satan sɛɛ ejaakɛ lɛ ji je nɛŋ nyɔŋmɔ. (2 Korintobii 4:4) No hewɔ lɛ, wɔkpooɔ sui tamɔ henɔwomɔ, pɛsɛmkunya, jeŋba shara, awuiyeli nifeemɔi, kɛ heloonaa ninámɔ sɛɛdii ní ajieɔ lɛ kpo yɛ je lɛŋ lɛ. Wɔle akɛ beni Abonsam ka Yesu yɛ ŋa lɛ nɔ, ni Yesu kɛ Ŋmalɛi lɛ tsu nii kɛte shi ewo lɛ lɛ, Abonsam jo enaa foi. (Mateo 4:4, 7, 10, 11) Kɛ́ wɔbaa wɔhe shi kwraa wɔhaa Yehowa, ni wɔtsɔɔ sɔlemɔ nɔ wɔkɛ wɔhe fɔ̃ɔ E-nɔ lɛ, no lɛ wɔ hu wɔbaaye Satan nɔ kunim, ni ‘ebaajo wɔnaa foi.’ (Efesobii 6:18) Akɛni Yehowa Nyɔŋmɔ kɛ esuɔmɔ Bi lɛ fiɔ wɔsɛɛ hewɔ lɛ, mɔ ko mɔ ko nyɛŋ aye wɔ awui butuu—dabi, Abonsam po nyɛŋ efee nakai!—Lala 91:9-11.

[Shishigbɛ niŋmaa]

^ kk. 18 Kɛ́ ootao ni ole saji babaoo yɛ Nyɔŋmɔ mumɔŋ tawuu nii lɛ ahe lɛ, no lɛ kwɛmɔ Buu-Mɔɔ ni je kpo yɛ May 15, 1992 lɛ baafa 21-23 lɛ mli.

Te Obaaha Hetoo Oha Tɛŋŋ?

• Ani esa akɛ wɔshe Satan Abonsam gbeyei?

• Mɛni hewɔ Satan waa Kristofoi ayi lɛ?

• Mɛni hewɔ wɔsɔleɔ koni ajie wɔ kɛjɛ “mɔ fɔŋ lɛ” dɛŋ lɛ?

• Te wɔɔfee tɛŋŋ wɔye kunim yɛ mumɔŋ ta ni wɔwuɔ lɛ mli?

[Nikasemɔ lɛ he Sanebimɔi]

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 26]

Kristo mra be mli sɛɛnyiɛlɔi ni yɔɔ ekãa lɛ ye anɔkwa kɛtee gbele mli

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 27]

Abonsam nyɛŋ etsĩ mɛi ni yɔɔ Yehowa kaimɔ mli lɛ ashitée kɛmiiba wala mli lɛ naa

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 28]

Ani osɔleɔ ni ajie bo kɛjɛ “mɔ fɔŋ lɛ” dɛŋ?

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 29]

Ani owo “Nyɔŋmɔ tawuu nii lɛ fɛɛ”?