Lentšu la Jehofa le a Phela

Dintlha tše Kgolo go tšwa Pukung ya Esitere

LEANO le ka se ke la folotša. Bajuda ba tla bolawa molokwana-rite. Letšatšing le tee leo le rulagantšwego e sa le pele, Bajuda ka moka bao ba dulago mmušong wo, woo o thomago India go fihla Ethiopia, ba tla fedišwa. Seo ke se mologa-maano-mabe a se naganago. Lega go le bjalo, go na le selo se sengwe sa bohlokwa seo a se lebetšego. Modimo wa magodimong a ka kgona go phološa batho ba gagwe ba kgethilwego boemong le ge e le bofe bjo kotsi. Go phološwa ga bona go begilwe ka pukung ya Beibele ya Esitere.

Puku ya Esitere e ngwadilwe ke mokgalabje wa Mojuda yo a bitšwago Morodekai, gomme e akaretša lebaka la nywaga e ka bago 18 ge go buša Kgoši Ahasiwerosi, goba Xerxes I, wa Peresia. Pego ye yeo e anegwago ka tsela ya terama e bontšha kamoo Jehofa a phološago batho ba gagwe maanong-mabe a manaba a bona, gaešita le ge bahlanka ba gagwe ba phatlaletše mmušong wo o mogolo. Lehono, tsebo yeo ka kgonthe e matlafatša tumelo ya batho ba Jehofa, bao ba mo neago tirelo e kgethwa dinageng tše 235. Go oketša moo, baanegwa-thwadi bao go bolelwago ka bona ka pukung ya Esitere ba re nea mehlala yeo re swanetšego go e ekiša le e mengwe yeo re swanetšego go e phema. Ee, “lentšu la Modimo le a phela e bile ke le matla.”—Baheberu 4:12.

MOHUMAGADI O SWANETŠE GO TSENA DITABA GARE

(Esitere 1:1–5:14)

Ngwageng wa boraro wa pušo ya gagwe (493 B.C.E.), Kgoši Ahasiwerosi o swara monyanya wa ka mošate. Mohumagadi Wasithi, yo a bego a tumile ka bobotse bja gagwe, ga a sa ratwa ke kgoši gomme o tlošwa maemong a gagwe. Hadasa wa Mojuda o kgethwa gare ga makgarebe ka moka a mabotse nageng gore a tšeele mohumagadi legato. A laetšwe ke motswal’agwe Morodekai, mosetsana yo o uta taba ya gore ke yena Mojuda gomme o diriša leina la gagwe la Seperesia e lego Esitere.

Ge nako e dutše e e-ya, monna wa moikgogomoši yo a bitšwago Hamani o bewa maemong a phagamego a go ba tona-kgolo. Hamani o galefišwa ke ge Morodekai a gana go ‘mo khunamela goba go ikokobeletša yena,’ ka gona o loga maano-mabe a gore a fediše Bajuda ka moka Mmušong wa Peresia. (Esitere 3:2) Hamani o kgodiša Ahasiwerosi gore a dumelelane le yena gomme o atlega go direng gore kgoši e ntšhe taelo ya gore batho ba ba bolawe molokwana-rite. Morodekai o “apara mankxeretla.” (Esitere 4:1) Bjale, Esitere o swanetše go tsena ditaba gare. O laletša kgoši le tona-kgolo ya yona monyanyeng wa ka sephiring. Ge ka moka ba le moo ka lethabo, Esitere o ba kgopela gore ba tle monyanyeng o mongwe letšatšing le le latelago. Hamani o thabile kudu. Lega go le bjalo, o galefišwa ke ge Morodekai a gana go mo hlompha. Hamani o loga leano la gore a bolaye Morodekai pele a ka ya monyanyeng letšatšing le le latelago.

Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja:

1:3-5—Na monyanya o ile wa tšea matšatši a 180? Puku ye ga e bolele gore monyanya o  tšere nako e kaalo eupša e bolela gore kgoši e bontšhitše bahlankedi ba yona mahumo le bobotse bja mmušo wa yona o kgahlišago ka matšatši a 180. Mohlomongwe kgoši e ile ya diriša tiragalo ye e telele bakeng sa go bontšha bakgomana bobotse bja mmušo wa yona e le go ba kgahla le go ba kgodiša gore e ka kgona go atlega maanong a yona. Boemong bjoo, ditemana 3 le 5 di ka ba di bolela ka monyanya wa matšatši a 7 woo o bilego gona bofelong bja pokano ya matšatši a 180.

1:8—Ke ka tsela efe go bego go ‘sa gapeletšwe motho ge e le mabapi le nako ya go nwa go ya ka molao’? Tiragalong ye, Kgoši Ahasiwerosi o ile a dira gore go se latelwe seo go bonagalago e be e le setšo sa Baperesia sa gore ba gapeletšane go nwa ka tekanyo e itšego dipokanong tše di bjalo. Puku e nngwe ya ditšhupetšo e re: “Ba be ba ka nwa kudu goba ganyenyane go ya ka moo ba ratago.”

1:10-12—Ke ka baka la’ng Mohumagadi Wasithi a ile a dula a gana go tla go kgoši? Diithuti tše dingwe di nagana gore mohumagadi o ganne go dira bjalo ka gobane a be a sa nyake go inyatšiša pele ga baeti ba kgoši ba tagilwego. Goba mohlomongwe mohumagadi yo yo mobotse o be a tloga a se na boikokobetšo. Le ge Beibele e sa bolele lebaka la gagwe, banna ba bohlale ba mehleng yeo ba be ba nagana gore go kwa monna go bohlokwa kudu le gore mohlala wa Wasithi o mobe o be o tla tutuetša basadi ka moka ba diprofenseng tša Peresia.

2:14-17—Na Esitere o ile a ba le dikopano tša botona le botshadi tše di gobogilego le kgoši? Karabo ke aowa. Pego e bolela gore mesong basadi ba bangwe bao ba bego ba tlišitšwe go kgoši ba be ba bušetšwa ngwakong wa bobedi ba hlokometšwe ke molaki wa kgoši, e lego “molebeledi wa basadi ba dirêthê.” Basadi bao ba ilego ba fetša bošego le kgoši ba be ba fetoga basadi ba gagwe ba direthe, goba basadi ba bobedi. Lega go le bjalo, Esitere ga se a ka a išwa ngwakong wa basadi ba direthe ka morago ga go bona kgoši. Ge Esitere a be a tlišwa pele ga Ahasiwerosi, “kxoši ya rata Esitere mo xo basadi bohle; ya mo dira ka botho le bolêta, ya mo hlaola mo xo dikxarebe ka moka.” (Esitere 2:17) Go tlile bjang gore Esitere a ‘ratwe’ ke Ahasiwerosi? Ka tsela e swanago le yeo a ilego a ratwa ke ba bangwe ka yona. “Mosetsana é a . . . kxahla [Hekai], ’me a mo dira ka botho.” (Esitere 2:8, 9) Hekai o be a kgahlwa kudu ke seo a bego a se bona—sebopego sa gagwe le dika tša gagwe tše dibotse. Ge e le gabotse, “Esitere [o ile] a kxahla bohle ba ba mmonexo.” (Esitere 2:15) Ka mo go swanago, Esitere o ile a kgahla kgoši kudu ge e be e mmona gomme ya thoma go mo rata.

3:2; 5:9—Ke ka baka la’ng Morodekai a ile a gana go khunamela Hamani? Go be go sa fošagala gore Baisiraele ba hlomphe maemo a motho yo a phagamego ka go mo khunamela. Lega go le bjalo, boemong bja Hamani go be go akaretšwa se se fetago seo. Hamani e be e le Moagagi, mohlomongwe Moamaleke, gomme Jehofa o be a boletše gore Baamaleke ba fedišwe. (Doiteronomio 25:19) Taba ya gore Morodekai a khunamele Hamani e be e tla bolela gore ga a botegele Jehofa. O ile a gana nnang gomme a bolela gore ke yena Mojuda.—Esitere 3:3, 4.

Seo re Ithutago Sona:

2:10, 20; 4:12-16. Esitere o ile a amogela tlhahlo le keletšo ya morapedi wa Jehofa yo a godilego ka tsebo. Re bohlale ge re “[e-kwa] bao ba etelelago pele gare ga [rena] gomme [re] ikokobetše.”—Baheberu 13:17.

2:11; 4:5. Re swanetše ‘go bea leihlo, e sego ka kgahlego ya motho ka noši ditabeng tša rena feela, eupša le ka kgahlego ya motho ka noši go tša ba bangwe.’—Bafilipi 2:4.

2:15. Esitere o bontšhitše boikokobetšo le boitshwaro ka go se kgopele mabenyabje a mantši goba diaparo tše dibotse go feta tšeo Hekai a bego a mo nea tšona. E be e le “motho wa sephiring wa pelo wa seaparo se se sa senyegego sa moya wo o homotšego le o boleta” yo a ilego a dira gore kgoši e rate Esitere.—1 Petro 3:4.

2:21-23. Esitere le Morodekai e be e le  mehlala e mebotse ya go ‘ikokobeletša balaodi ba bagolo.’—Baroma 13:1.

3:4. Maemong a mangwe, e ka ba bohlale go se itsebiše, go etša ge Esitere a ile a dira bjalo. Lega go le bjalo, ge go tliwa tabeng ya go emela ditaba tša bohlokwa, bjalo ka bogoši bja Jehofa le potego ya rena, ga se ra swanela go boifa go itsebiša gore re Dihlatse tša Jehofa.

4:3. Ge re lebeletšane le diteko, re swanetše go batamela Jehofa ka thapelo gore a re nee matla le bohlale.

4:6-8. Morodekai o ile a tsoma tharollo ya molao bakeng sa go fediša maano-mabe a Hamani ao a bego a mmea kotsing.—Bafilipi 1:7.

4:14. Tsela yeo Morodekai a bego a bota Jehofa ka yona ke mohlala.

4:16. Ka ge Esitere a be a ithekgile ka Jehofa ka mo go feletšego, ka tumelo le ka sebete o ile a lebeletšana le boemo bjoo bo ka bego bo ile bja feleletša ka gore a hwe. Go bohlokwa gore re ithute go bota Jehofa e sego go ipota.

5:6-8. E le gore Ahasiwerosi a mo thekge, Esitere o ile a mo laletša monyanyeng wa bobedi. O ile a dira dilo ka bohlale, gomme le rena re swanetše go dira bjalo.—Diema 14:15.

PHETOGO E NNGWE KA MORAGO GA E NNGWE

(Esitere 6:1–10:3)

Ge ditiragalo di dutše di direga, maemo a a fetoga. Hamani o fegwa koteng yeo a bego a e diretše Morodekai, gomme yo a bego a swanetše go bolawa o fetoga tona-kgolo! Go thwe’ng ka polao ya molokwana-rite yeo e bego e rulaganyeditšwe Bajuda? Le yona e tla ba le phetogo e kgolo.

Esitere yo a botegago o ba emelela gape. O bea bophelo bja gagwe kotsing, o tšwelela pele ga kgoši ka kgopelo ya gore a hwetše tsela e itšego  ya go thibela maano-mabe a Hamani. Ahasiwerosi o tseba seo se swanetšego go dirwa. Ka gona ge letšatši la bona la mafelelo la gore ba bolawe molokwana-rite le fihla, ga go bolawe Bajuda eupša go bolawa bao ba nyakago go ba kweša bohloko. Morodekai o laela gore Monyanya wa Purimi o binwe ngwaga le ngwaga bakeng sa go gopola phološo ye e kgolo. Ka ge e le yena yo mogolo a fetwa feela ke Kgoši Ahasiwerosi, Morodekai “ó be a nyaka se se holaxo sethšaba sa xabô, à fêla a bolêla tše di axišaxo mohuta wa xabô ka moka.”—Esitere 10:3.

Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja:

7:4—Go fedišwa ga Bajuda go be go tla ‘lapiša kgoši’ bjang? Ka go bolela ka bohlale mabapi le kgonagalo ya go rekiša Bajuda e le makgoba, Esitere o ile a gatelela gore go ba fediša go be go tla lapiša kgoši. Disilifera tše 10 000 tšeo Hamani a bego a di holofeditše di be di ka se oketše mahumo a kgoši go feta ao e bego e ka a hwetša ge nkabe Hamani a ile a loga maano a go rekiša Bajuda e le makgoba. Le gona, go phethagatšwa ga leano le go ka ba go ile gwa bolela go bolawa ga mohumagadi.

7:8—Ke ka baka la’ng balaki ba mošate ba ile ba khurumetša sefahlogo sa Hamani? Mohlomongwe se se be se dirwa bakeng sa go bontšha go lewa ke dihlong goba phedišo e tlago. Go ya ka puku e nngwe ya ditšhupetšo, “batho ba bogologolo ka dinako tše dingwe ba be ba khurumetša dihlogo tša bao ba lego kgaufsi le go bolawa.”

8:17—Ke ka tsela efe ‘ba bantši ba ditšhaba tša naga yeo ba bego ba itira Bajuda’? Go bonagala Baperesia ba bantši ba ile ba fetoga basokologi ba Bajuda, e le ge ba nagana gore molao o lego kgahlanong le wa mathomo e be e le pontšho ya gore Modimo o thekga Bajuda. Molao o swanago wa motheo o šoma le tabeng ya go phethagatšwa ga boporofeta bjo bo hwetšwago ka pukung ya Sakaria. E re: “Banna ba lesome ba mebolêlô ya mehuta-huta ba tlo swara monna wa Mo-Juda ka kobô, ba re: A nkê re yê le lena, ka xobane re kwile xore Modimo ó na le lena.”—Sakaria 8:23.

9:10, 15, 16—Le ge molao o be o dumelela gore go ka thopša dithebola, ke ka baka la’ng Bajuda ba sa ka ba dira bjalo? Go gana ga bona go be go bontšha gabotse gore morero wa bona e be e le go itšhireletša, e sego go ikhumiša.

Seo re Ithutago Sona:

6:6-10. “Mafadi a latêlwa ke thôbêxô; xo wa xo etilwe pele ke boipoti.”—Diema 16:18.

7:3, 4. Na re itsebiša ka sebete gore re Dihlatse tša Jehofa, gaešita le ge go dira bjalo go ka bolela tlaišo?

8:3-6. Re ka kgopela thušo go balaodi ba mmušo le dikgoro tša tsheko e bile re swanetše go dira bjalo gore re šireletšwe go manaba.

8:5. Esitere ka bohlale ga se a ka a bolela ka go tsenya ga kgoši letsogo molaong o bego o reretšwe go fediša batho ba gabo. Ka mo go swanago, re swanetše go ba bohlale ge re nea bohlatse go bahlankedi ba phagamego.

9:22. Ga se ra swanela go lebala badiidi ba lego gare ga rena.—Bagalatia 2:10.

Jehofa o tla ba ‘Namolela’

Morodekai o umaka morero wa Modimo tabeng ya go hwetša ga Esitere tlhompho ya ka mošate. Ge ba le kotsing, Bajuda ba a ikona gomme ba rapelela thušo. Mohumagadi o tšwelela pele ga kgoši a sa laletšwa gomme o amogelwa gabotse ka dinako tšohle. Kgoši ga e swarwe ke boroko bošegong bjoo bja bohlokwa. Ke therešo gore puku ya Esitere e mabapi le go tsena ga Jehofa ditaba gare bakeng sa go hola batho ba gagwe.

Pego e kgahlišago ya Esitere e kgothatša kudu-kudu rena bao re phelago ‘lebakeng la bofelo.’ (Daniele 12:4) “Mehleng e tlaxo,” goba karolong ya mafelelo ya mehla ya bofelo, Gogo wa Magogo—Sathane Diabolo—o tla hlasela batho ba Jehofa kudu. Morero wa gagwe ke go fediša barapedi ba therešo. Eupša go etša mehleng ya Esitere, Jehofa o tla ‘namolela’ barapedi ba gagwe.—Hesekiele 38:16-23; Esitere 4:14.

[Seswantšho go letlakala 10]

Esitere le Morodekai pele ga Ahasiwerosi