“Beno Kangula Meso”

“Zoba ke ndimaka bindima-ndima kansi muntu ya mayele ke yindulaka ntete.”​—BINGANA 14:15.

1, 2. (a) Inki dilongi beto kebaka na mambu yina kubwilaka Loti na Sodome? (b) Bangogo “beno kangula meso” ketendula inki?

NTANGU Abrahami kupesaka Loti nswa ya kuvanda muntu ya ntete na kupona kitini ya ntoto, kima kubendaka meso ya Loti kuvandaka nseke mosi ya kitoko mpi ya masa mingi yina kuvandaka bonso “kilanga ya Mfumu Nzambi.” Yo fwete vanda nde Loti kumonaka bonso nde kisika yango mefwana mpenza na kuzinga ti dibuta na yandi, sambu “Loti solaka nseke yina yonso ya Yordani sambu na yandi mosi” mpi yandi tungaka penepene na bwala Sodome. Kansi, kitoko ya meso mpamba kukusaka yandi sambu penepene na kisika yango vandaka kuzinga “bantu ya bwala [Sodome] yina vandaka bantu ya mbi, bo vandaka kusala masumu mingi na meso ya Mfumu Nzambi.” (Kuyantika 13:7-13) Mutindu mambu vandaka kusalama, Loti ti dibuta na yandi kumonaka mpasi mingi mpenza. Nsukansuka, yandi ti bana na yandi ya bankento kumaka kuzinga na dibulu mosi ya masa, kisika ya kukonda mfunu. (Kuyantika 19:17, 23-26, 30) Bima ya yandi monaka na luyantiku bonso nde yo vandaka mbote kubalukaka mpi kukumaka mutindu yankaka.

² Disolo ya mambu yina kubwilaka Loti kepesa bansadi ya Nzambi dilongi bubu yai. Ntangu beto kebakaka badesizio, beto fwete tadilaka bigonsa yina yo lenda nata mpi kukeba na mpila nde bima ya beto memona na mbala ya ntete kukusa beto ve. Yo yina, yo mefwana nde Ndinga ya Nzambi kulongisila beto nde: “Beno kangula meso.” (1 Piere 1:13) Ngogo ya Kigreki ya bo mebalula awa nde “beno kangula meso” ketendula “kuvanda muntu ya pima mpi ya mabanza ya mbote.” Na kutadila nsoniki ya Biblia R.C.H. Lenski, kikalulu ya kuvanda muntu ya pima mpi ya mabanza ya mbote kele “mabanza ya ngemba, yina kesobaka mpamba ve mpi yina ketadilaka mambu mbotembote mpi ketulaka yo na ndonga na mpila nde yo kesadisaka beto na kubaka lukanu ya mbote.” Bika beto tadila mwa mambu ya kelombaka nde beto kangula meso.

Kutadila Mbote Dibaku ya Kusala Mumbongo

3. Sambu na nki beto fwete keba kana muntu mepesa beto dibaku ya kusala mumbongo?

³ Yindula nde muntu mosi ya bantu kezitisaka, mbala yankaka mpi mpangi mosi ya Mukristu, kupesa nge dibaku ya kusala mumbongo. Yandi ke na kyese nde yo tanunga mpi kesyamisa nge na kusala nswalu sambu nge vidisa ve dibaku yina. Nge lenda banda kuyindula nde dibaku yai tatomisa luzingu na nge ti ya dibuta na nge, mbala yankaka nkutu nge lenda yindula nde yo tasadisa nge na kulutisa ntangu mingi na mambu ya kimpeve. Kansi, Bingana 14:15 kekebisa nde: “Zoba ke ndimaka bindima-ndima kansi muntu ya mayele ke yindulaka ntete.” Mbala mingi, kyese yina kevandaka ntangu muntu meyantika mumbongo lenda pusa yandi na kumona mpamba dibanza ya kuvidisa mbongo, na kuvila nde kima ya mbi lenda bwila yandi, mpi na kukonda kutadila mbotembote mambu yankaka ya kesobaka na mumbongo. (Yakobo 4:13, 14) Na dyambu ya mutindu yai, yo tavanda mpenza mfunu nde nge kangula meso!

4. Inki mutindu beto lenda “yindula ntete” ntangu beto ketadila dibaku ya bo mepesa beto ya kusala mumbongo?

⁴ Na ntwala ya kubaka desizio, muntu ya mayele ketadilaka mbotembote bangindu ya mumbongo yina bo kesonga yandi na kusala. (Bingana 21:5) Kutadila mbotembote bangindu ya mutindu yina kesadisaka mbala mingi na kumona bigonsa yina kele ya kubumbana. Beto tadila dyambu yai ya lenda salama: Muntu mosi kesosa kudefa mbongo sambu yandi kezola kusadila yo mumbongo mpi mesonga nge nde kana nge defisa yandi, yandi tavutudila nge yo ti luta mingi. Mutindu yina ya kutuba lenda pusa nge na kudefisa yandi, kansi nki kele bigonsa? Keti muntu yina kedefa mendima na kuvutula mbongo ata kana mumbongo na yandi menunga ve, to keti yandi tavutula mbongo kaka kana yandi menunga na mumbongo yango? Na kutuba yankaka, keti nge tandima na kuvidisa  mbongo na nge kana mumbongo yango menunga ve? Nge lenda mpi kudiyula nde: “Sambu na nki bantu kesosaka kudefa mbongo na bantu yankaka? Keti babanki kemonaka nde yo kele kigonsa na kudefisa bantu mbongo sambu bo sala na yo mumbongo?” Kana nge baka ntangu ya kutadila bigonsa, yo tasadisa nge na kutadila mbote bangindu ya bo mepesa nge ti mayele yonso.​—Bingana 13:16; 22:3.

5. (a) Inki dyambu ya mayele Yeremia kusalaka ntangu yandi sumbaka kilanga? (b) Sambu na nki yo kele mfunu na kusonika na mukanda mambu yonso ya beno wakanaka na yina metala mumbongo?

⁵ Ntangu profete Yeremia kusumbaka kilanga na kisoni na yandi yina kuvandaka mpi nsambidi ya Yehowa, yandi sonikaka mambu yina na mukanda na ntwala ya batemwe. (Yeremia 32:9-12) Bubu yai, muntu ya mayele fwete zikisa nde mambu yonso yina metala mumbongo ya yandi kesala, ata yina yandi kesala ti bampangi na yandi ya kinsuni mpi ya kimpeve, fwete vanda ya kusonika na mukanda. * Kusonika mambu na mutindu ya pwelele mpi ya kubongisa mbote kesadisaka sambu mavwanga kubasika ve mpi yo ketaninaka bumosi. Kansi, mbala mingi kima ya kebasisaka mavwanga na kati ya bansadi ya Yehowa sambu na mambu ya metala mumbongo kevandaka kukonda kusonika na mukanda mambu ya bo wakanaka. Yo kele mawa na kumona nde makambu ya mutindu yai lenda nata mpasi, kimbeni, mpi nkutu kuvidisa kimpeve.

6. Sambu na nki beto fwete keba na nzala ya mbongo?

⁶ Beto fwete keba mpi na nzala ya mbongo. (Luka 12:15) Lusilu ya bo mepesa muntu nde yandi tabaka luta mingi lenda fika yandi meso na kukonda kumona bigonsa ya kusala mumbongo mosi ya mbi. Nkutu ata bantu yankaka yina kuvandaka ti mikumba ya mfunu na kisalu ya Yehowa mekangamaka na mutambu yai. Ndinga ya Nzambi kekebisa beto nde: “Na luzingu na beno, beno lenda pesa ntima na beno na mbongo ve; kansi beno fweti vanda na kiese na bima yina ya beno ke na yo ntete.” (Baebreo 13:5) Ntangu Mukristu keyindula na dibaku ya kusala mumbongo, yandi fwete kudiyula, ‘Keti yo kele mpenza mfunu na kudikotisa na dyambu yai?’ Kuzinga luzingu ya kukonda mindondo, yina ketulaka lusambu ya Yehowa na kisika ya ntete, tatanina beto na “mambu ya mbi ya mutindu na mutindu.”​—1 Timoteo 6:6-10.

Mambu ya Mpasi Yina Bakristu ya Mekwela Ntete Ve Kekutanaka na Yo

7. (a) Inki mambu ya mpasi Bakristu mingi ya mekwela ntete ve kekutanaka na yo? (b) Inki mutindu kupona muntu ya kukwela ti yandi ketadila kwikama na Nzambi?

⁷ Bansadi mingi ya Yehowa kevandaka na mpusa ya ngolo ya kukwela, kansi bo mezwaka ntete ve nkwelani ya mbote. Na bansi yankaka, bupusi ya bantu kevandaka ngolo na kukwela. Kansi, yo lenda vanda nde baokazio ya kukutana ti muntu ya nge lenda kwela na kati ya Bakristu yankaka kele fyoti. (Bingana 13:12) Ata mpidina, Bakristu kezabaka nde kulanda ntuma ya Biblia ya kukwela “kaka na Mfumu” kele dyambu ya ketadila kwikama na Yehowa. (1 Korinto 7:39, NW) Sambu na kubuya ngolo bupusi ya bantu mpi bampukumuna ya bo kekutanaka na yo, Bakristu yina ya mekwela ntete ve fwete kangula meso na bo.

8. Inki bupusi mwana-nkento ya Shunemi kukutanaka ti yo, mpi nki mutindu bankento yina kele Bakristu kekutana ti mambu ya mutindu mosi bubu yai?

⁸ Na Nkunga ya Salomo, mwana-nkento mosi ya kukonda mfunu ya bwala Shunemi kubendaka dikebi ya ntotila. Ata mwana-nkento yango kuvandaka mezola dezia mwana-bakala yankaka, Salomo monisaka yandi kimvwama, lukumu, mpi bangogo ya kuleba. (Kitoko 1:9-11; 3:7-10; 6:8-10, 13)  Kana nge kele nkento yina kele Mukristu, nge mpi lenda benda dikebi ya muntu mosi yina nge kezola ve. Muntu mosi na kisika na nge ya kisalu, mbala yankaka muntu mosi ya ke na kiyeka, lenda yantika na kusikisa nge, na kusadila nge mambote, mpi na kusosa mabaku ya kuvanda ti nge. Keba na dikebi ya kuleba ya mutindu yina. Ata bangindu ya muntu ya mutindu yina kevandaka ve ntangu yonso ya mawi ya zola to ya mansoni, mbala mingi yo kesukaka mutindu yina. Nge mpi vanda “bonso kibaka ya nzo” mutindu mwana-nkento ya Shunemi kuvandaka. (Kitoko 8:4, 10) Buya na ntima mosi bangogo ya zola ya muntu yina nge kezola ve. Zabisa banduku na nge ya kisalu kaka na luyantiku nde nge kele Mbangi ya Yehowa mpi sadila konso dibaku ya nge mezwa sambu na kuta kimbangi. Yo tavanda lutaninu sambu na nge.

9. Tanga mwa bigonsa ya kusala kinduku ti muntu ya nge kezaba ve na nzila ya Internet. (Tala mpi lupangu ya lutiti 30.)

⁹ Basite ya Internet yina bo meyidikaka sambu na kusadisa bantu yina mekwela ntete ve na kuzwa nkwelani mekumaka mingi. Bantu yankaka kemonaka yo bonso mwaye ya kuzaba muntu yina ya bo lenda kutana ve ti yandi. Kansi, kukanga meso sambu na kusala kinduku ti muntu ya nge kezaba ve kele kigonsa ya nene. Na Internet, yo lenda vanda mpasi na kuswasukisa mambu ya kyeleka ti mambu ya luvunu. (Nkunga 26:4) Bantu yonso ve ya ketubaka nde bo kele bansadi ya Yehowa ketubaka kyeleka. Dyaka, kuta kinduku ti muntu kaka na Internet lenda sala nde mawi ya ngolo ya kukangama ti muntu yango kuyela nswalu mpi kubebisa luswasukusu ya muntu. (Bingana 28:26) Yo vanda na nzila ya Internet to na bamwaye yankaka, yo kele mayele ve na kuyedisa kinduku ya ngolo ti muntu yina nge kezaba ve.​—1 Korinto 15:33.

10. Inki mutindu Bakristu yankaka lenda pesa kikesa na Bakristu ya mekwela ntete ve?

¹⁰ Yehowa “kele ya kufuluka na zola ya ngolo” sambu na bansadi na yandi. (Yakobo 5:11, NW) Yandi kezabaka nde mambu ya mpasi yina Bakristu ya mekwela ntete ve kemonaka kukonda luzolo na bo mosi kelembisaka nitu bantangu yankaka, mpi yandi kebakaka kwikama na bo na valere. Inki mutindu bantu yankaka lenda pesa bo kikesa? Beto fwete sikisaka bo mbala na mbala sambu na bulemfu na bo mpi mpeve na bo ya kuditambika. (Bazuzi 11:39, 40) Beto lenda mpi kubingisa bo na balukutakanu ya beto kesalaka ti banduku na beto sambu na kulutisa ntangu mpi kusolula masolo ya ketungaka. Keti nge mesala yo ntama mingi ve? Dyaka, beto lenda samba sambu na bo, na kulombaka Yehowa na kusadisa bo na mpila nde bo tanina bukatikati na bo na kimpeve mpi kuvanda na kyese ya kusadila yandi. Na kumonisaka dikebi ya masonga, bika beto songa nde beto kebakaka bansadi yai ya kwikama na valere mutindu Yehowa kebakaka bo.​—Nkunga 37:28.

Kunwana ti Maladi

11. Inki balukanu ya mpasi Bakristu fwete baka na ntangu ya maladi ya ngolo?

¹¹ Yo kevandaka mpasi mpenza kana beto to muntu ya beto kezolaka kebela maladi mosi ya ngolo! (Yezaya 38:1-3) Na ntangu beto kesosa mutindu ya mbote ya kusansa nitu, yo kele mfunu nde beto kangama na minsiku ya Masonuku. Mu mbandu, Bakristu kesalaka yonso sambu na kuzitisa nsiku ya Biblia ya kubuya menga, mpi bo kebuyaka konso mutindu ya kuzaba maladi yina keyangisa bo to kusadila bankisi yina kelomba kukwenda na banganga-nkisi. (Bisalu 15:28, 29; Galatia 5:19-21) Kansi, sambu na bantu yina melongukaka kimunganga ve, kutadila mutindu ya lusansu lenda vanda mpasi. Inki lenda sadisa beto na kukangula meso?

12. Inki mutindu Mukristu lenda vanda ti bukatikati ntangu yandi ketadila mitindu ya lusansu?

¹² “Muntu ya mayele ke yindulaka ntete” na kusalaka  bansosa na kati ya Biblia mpi na mikanda ya Bukristu. (Bingana 14:15) Na bitini ya ntoto yina minganga mpi balupitalu kele mingi ve, kusansa ti bankisi ya bambuta yina bo kesadilaka banti, matiti to bansimbulu ya banti lenda vanda kaka mutindu mosi ya bantu lenda kudisansila. Kana beto kezola kusadila mutindu yina ya lusansu, beto lenda zwa bansangu yina lenda sadisa beto na Nzozulu ya Nkengi ya Kifalansa ya Aprili 15, 1987, balutiti 26-9. Yo kekebisa beto na bigonsa yina lenda kumina beto. Mu mbandu, beto lenda vanda na mfunu ya kuzaba mambu yai kelanda: Keti muntu yina kesansaka ti bankisi ya bambuta mezabanaka nde yandi kesadilaka bampeve ya mbi? Keti muntu yina kesansa keyindulaka nde maladi ti lufwa kekatukaka na banzambi (to na bampeve ya bankaka) yina bo pesaka makasi to na bambeni yina kesadilaka kindoki? Keti muntu yango kesadilaka bimenga, mitaku, to bikila-kila yankaka yina kewakana ti bampeve ya mbi sambu na kuyidika bankisi to yandi kesadilaka bankisi mpamba? (Kulonga 18:​10-12) Bansosa ya mutindu yai tasadisa beto na kulanda ndongisila yai ya kupemama: “Beno tala mambu yonso mbote-mbote, ebuna beno simba mambu ya mbote.” * (1 Tesalonika 5:21) Yo tasadisa beto na kuvanda ti bukatikati.

13, 14. (a) Inki mutindu beto lenda monisa bukatikati na yina metala kusansa nitu? (b) Sambu na nki bukatikati kele mfunu na ntangu beto ketubila mambu ya metala mavimpi mpi lusansu ti bantu yankaka?

¹³ Yo kele mfunu na kuvanda ti bukatikati na mambu yonso ya luzingu, yika mpi mambu ya metala kusansa nitu. (Filipi 4:5) Kana beto kele na bukatikati na mutindu ya kutadila mavimpi na beto, yo kesonga nde beto kemonisa ntonda na dikabu ya kitoko ya luzingu yina Nzambi mepesaka beto. Ntangu beto mekuma na maladi, yo kelombaka mpenza nde beto tudila yo dikebi. Kansi, beto tazwa ve mavimpi ya kukuka tii ntangu Kimfumu ya Nzambi takwisa sambu na ‘kubelula bantu ya bansi yonso.’ (Kusonga 22:1, 2) Beto fwete keba na kukonda kudibanza-banza mingi na yina metala mavimpi na mpila nde yo baka ve kisika ya bampusa na beto ya kimpeve yina kele mfunu mingi kuluta.​—Matayo 5:3; Filipi 1:10.

¹⁴ Beto fwete monisa mpi bukatikati mpi mabanza ya mbote ntangu beto ketubila mambu ya metala mavimpi mpi lusansu ti bantu yankaka. Beto fwete tubila ve mingi masolo yai na ntangu beto kevukana ti bampangi na beto ya kimpeve na balukutakanu ya dibundu mpi ya nene. Dyaka, mbala mingi kubaka badesizio ya lusansu kelombaka nde muntu kutadila minsiku ya Biblia, kansansa na yandi, mpi bangwisana na yandi ti Yehowa. Yo yina, yo tavanda kukonda zola na kupusa mpangi mosi ya Mukristu na kulanda bangindu  na beto to na kupusa yandi na kukonda kuwila kansasa na yandi. Ata beto lenda lomba lusadisu na Bakristu ya kuyela ya dibundu, konso Mukristu fwete “baka kilo na yandi mosi” ya desizio yina yandi tabaka, mpi “konso muntu na kati na beto ta samba na meso ya Nzambi sambu na mambu na yandi mosi.”​—Galatia 6:5; Roma 14:12, 22, 23.

Ntangu Beto Mekutana ti Dyambu ya Mpasi

15. Mambu ya mpasi lenda pusa beto na kusala inki?

¹⁵ Mambu ya mpasi lenda pusa ata bansadi ya kwikama ya Yehowa na kutuba to kusala mambu ya kukonda mayele. (Longi 7:7) Ntangu Yobi kukutanaka ti mpasi ya ngolo, yandi kondaka bukatikati mpi yo lombaka nde bo sungika mabanza na yandi. (Yobi 35:2, 3; 40:6-8) Ata ‘Moize vandaka muntu mosi ya kuluta kudikulumusa na kati ya bantu yonso ya nsi-ntoto,’ na dibaku mosi yandi waka makasi mpi kutubaka mambu kukonda kuyindula ntete. (Kutanga 12:3; 20:7-12; Nkunga 106:32, 33) Davidi kumonisaka kikalulu ya mbote ya kudiyala ntangu yandi buyaka na kufwa Ntotila Saule, kansi ntangu Nabale kufingaka yandi mpi kunganinaka bantu na yandi, Davidi kuwaka makasi ya ngolo mpi yandi vidisaka luswasukusu. Yandi vutukilaka mabanza ya mbote kaka ntangu Abigaile kubondilaka yandi, kansi yandi vandaka penepene na kusala kifu ya nene.​—1 Samuele 24:2-7; 25:9-13, 32, 33.

16. Inki lenda sadisa beto na kubuya kusala mambu kukonda kuyindula ntete?

¹⁶ Beto mpi lenda kutana ti mambu ya mpasi yina lenda pusa beto na kusala mambu kukonda kusadila luswasukusu. Kutadila na dikebi yonso bangindu ya bantu yankaka mutindu Davidi kusalaka lenda sadisa beto na kubuya kusala mambu kukonda kuyindula ntete mpi kubwa nswalu na disumu. (Bingana 19:2) Dyaka, Ndinga ya Nzambi kelongisila beto nde: “Beno wa makasi, kansi beno sala disumu ve. Beno tuba na nsi ya ntima, na mbeto na beno, mpi beno vanda pima.” (Nkunga 4:4, NW) Kana mpila kele, yo tavanda mbote na kukinga tii ntangu makasi tamana na ntwala ya kusala dyambu mosi to kubaka badesizio. (Bingana 14:17, 29) Beto lenda sala kisambu ya masonga na Yehowa, “ebuna ngemba ya Nzambi, ngemba yina me luta mambu yonso ya bantu ke yindulaka, yo ta keba ntima na [beto] ti mabanza na [beto] sambu na kimvuka yina ya [beto] kele ti Yesu Kristo.” (Filipi 4:6, 7) Ngemba yai ya Nzambi kepesaka tasadisa beto na kuvanda ti mabanza ya mbote mpi na kukangula meso.

17. Sambu na nki beto fwete tudila Yehowa ntima sambu beto kangula meso?

¹⁷ Ata beto kesalaka bikesa mingi sambu na kutina bigonsa mpi kusala mambu na mayele, beto yonso kesalaka bifu. (Yakobo 3:2) Yo lenda salama nde beto sala kifu ya mbi kukonda kuzaba yo. (Nkunga 19:13-14) Dyaka, mutindu beto kele bigangwa, beto kevandaka ve ti mayele to nswa ya kusola nzila ya beto fwete tambula kukonda lutwadisu ya Yehowa. (Yeremia 10:23) Beto kevutula ntonda mingi mpenza na mpila yandi kendimisa beto nde: “Mono ta songa nge nzila ya nge fweti landa, mono ta longa nge mambu yonso, mono ta talaka nge.” (Nkunga 32:8) Ya kyeleka, na nsadisa ya Yehowa, beto lenda kangula meso.

[Banoti na nsi ya lutiti]

Inki Mvutu Nge Tapesa?

Inki mutindu beto lenda kangula meso

• kana bo mepesa beto dibaku ya kusala mumbongo?

• na ntangu beto kesosa nkwelani?

• na ntangu beto kenwana ti maladi?

• na ntangu beto mekutana ti dyambu ya mpasi?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Lupangu ya kele na lutiti 30]

Keti Nge Lenda Tudila Yo Ntima?

Mambu yai ya kelanda kuvandaka na basite ya Internet sambu na bantu yina mekwela ntete ve ya kesosa nkwelani:

“Ata bantu yina kesonikaka na basite ya Internet lenda meka na kumonisa kimuntu ya kyeleka ya muntu, kele ata kima mosi ve ya kendimisa beto nde kimuntu yina bo mepesa kele ya kyeleka.”

“Beto kepesa beno ve nsangu ya sikisiki mpi yina beno lenda sadila na yina metala bandongisila sambu na bantu yina kesosa nkwelani na mwaye yai.”

“Bangindu, bandongisila, mambu ya bo ketuba awa, bazina ya bankwelani ya bo mepesa, to bansangu yankaka yina beto lenda zwa na basite yai kele ya bansoniki na yo . . . mpi beno fwete tudila yo ve ntima mpenza.”

[Kifwanisu ya kele na lutiti 29]

“Muntu ya mayele ke yindulaka ntete”

[Bifwanisu ya kele na lutiti 31]

Inki mutindu bankento yina kele Bakristu lenda landa mbandu ya mwana-nkento ya Shunemi?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 32]

“Beno tala mambu yonso mbote-mbote, ebuna beno simba mambu ya mbote”