“Her Zaman Aklı Başında Davranın”

“Saf kişi her söze inanır, ihtiyatlı olansa attığı her adımı hesaplar” (SÜLEYMAN’IN MESELLERİ 14:15, YÇ).

1, 2. (a) Lût’un Sodom’da yaşadıkları bize ne öğretiyor? (b) “Aklı başında davranın” ifadesi ne demektir?

İBRAHİM toprak seçiminde önceliği Lût’a bıraktığında, “RABBİN bahçesi gibi” olan suyu bol bir bölge Lût’un dikkatini çekti. Orayı ailece yerleşebileceği ideal bir yer olarak görmüş olmalı; çünkü “bütün Erden (Ürdün) Havzasını kendisine seçti” ve Sodom yakınlarında çadır kurdu. Ne var ki dış görünüş aldatıcıydı, çünkü yakınlarda yaşayan “Sodom halkı kötü ve RABBE karşı çok günahkârdı” (Tekvin 13:7-13). Olaylar geliştikçe Lût ve ailesi korkunç kayıplara uğradı. Sonunda o ve kızları bir mağarada yaşamak zorunda kaldı (Tekvin 19:17, 23-26, 30). Başta ona çok iyi görünen şeyler şimdi tam tersine dönmüştü.

² Lût’un başına gelenler bugün Tanrı’nın hizmetçilerine bir derstir. Kararlar vermemiz gerektiğinde olası tehlikelere karşı uyanık olmalıyız ve ilk izlenimin bizi aldatmamasına dikkat etmeliyiz. Dolayısıyla Tanrı’nın Sözünün bizi “her zaman aklı başında davranın” diye uyarması çok yerindedir (1. Petrus 1:13). Burada “aklı başında davranın” olarak tercüme edilen Yunanca sözcüğün kelime anlamı “ayık olmak”tır. Mukaddes Kitap bilgini R.C.H. Lenski’ye göre ayıklık “olayları doğru şekilde değerlendiren, böylece doğru kararı vermemizi sağlayan sakin, istikrarlı bir ruh hali”dir. Şimdi zihnimizin ayık olmasını gerektiren bazı durumlara bakalım.

Bir İş Teklifini Değerlendirirken

3. Bir iş teklifi aldığımızda neden dikkatli olmamız gerekir?

³ Diyelim ki, saygı duyulan birinden, belki bir iman kardeşinizden iş teklifi aldınız. İşin başarı olasılığı hakkında çok coşkulu konuşuyor ve sizi bu fırsatı kaçırmamanız için acele etmeye teşvik ediyor. Bunun üzerine kendiniz ve aileniz için daha iyi bir yaşam hayalleri kurmaya başlayabilirsiniz, hatta bu sayede ruhi faaliyetlere daha çok zaman ayırabileceğinizi düşünebilirsiniz. Ancak Süleyman’ın Meselleri 14:15 [YÇ] “Saf kişi her söze inanır, İhtiyatlı olansa attığı her adımı hesaplar” der. Yeni bir işe başlamanın heyecanıyla riskler hafife alınabilir, tehlikeler gözden kaçabilir ve işin geleceğiyle ilgili belirsizlikler tam düşünülmeyebilir (Yakub 4:13, 14). Böyle bir durumda “her zaman aklı başında” davranmak çok daha önemlidir!

4. Bir iş teklifini değerlendirirken nasıl ‘attığımız her adımı hesaplayabiliriz’?

⁴ Ayırt edici bir kişi, karar vermeden önce iş teklifini dikkatle inceler (Süleyman’ın Meselleri 21:5). Böyle bir inceleme gizli tehlikeleri genelde ortaya çıkarır. Şu senaryoyu düşünün: İş planları için borç para arayan biri var. Ona ödünç para vermeniz karşılığında size kârdan büyük bir pay öneriyor. Teklif çok cazip gelebilir, ama ya riskler? Ödünç alan, iş başarılı olsun ya da olmasın, parayı geri ödemeyi kabul ediyor mu; yoksa geri ödeme işin başarısına mı bağlı? Başka sözlerle, iş battığı takdirde paranızı kaybetmeyi göze alıyor  musunuz? Ayrıca şunları da sorabilirsiniz: “Para neden kişilerden isteniyor? Bankalar bu girişimi çok mu riskli görüyor?” Riskleri düşünmek için zaman ayırmanız, teklifi daha gerçekçi bir şekilde değerlendirmenize yardım eder (Süleyman’ın Meselleri 13:16; 22:3).

5. (a) Yeremya bir tarla satın aldığında hangi hikmetli adımı attı? (b) Tüm iş sözleşmelerini resmi bir yazılı anlaşma olarak belgelemek neden faydalıdır?

⁵ Yeremya peygamber, kendisi gibi Yehova’ya hizmet eden kuzeninden bir tarla satın aldığında, şahitler önünde bu anlaşmayı yazıya döktü (Yeremya 32:9-12). Hikmetli biri, akrabalarıyla ve iman kardeşleriyle olanlar da dahil, yaptığı tüm iş sözleşmelerini, resmi bir yazılı anlaşma olarak mutlaka belgeleyecektir. * İyi hazırlanmış, açık bir yazılı anlaşma yanlış anlamaların önlenmesine ve birliğin korunmasına yardım eder. Öte yandan Yehova’nın hizmetçileri arasında iş nedeniyle sorunlar çıktığında, yazılı bir anlaşma yapmamış olmak sık sık sorunları büyütür. Ne yazık ki böyle sorunlar acıya, öfkeye hatta ruhi düşünüşün kaybedilmesine yol açabilir.

6. Neden açgözlülükten sakınmalıyız?

⁶ Açgözlülükten de sakınmalıyız (Luka 12:15). Büyük kârlar vaat edilmesi, güvenilmez iş girişimlerinin risklerine karşı bazılarının gözlerini kör edebilir. Yehova’nın hizmetinde değerli imtiyazlar almış bazıları bile bu tuzağa düştü. Tanrı’nın Sözü bizi şöyle uyarır: “Elinizdekilerle yetinerek para sevgisinden uzak bir yaşam sürün” (İbraniler 13:5). İsa’nın bir takipçisi bir iş teklifini değerlendirirken ‘Bu işe girmem gerçekten gerekli mi?’ diye düşünmelidir. Yehova’ya tapınmaya odaklanmış sade bir yaşam, bizi ‘her tür zararlı şeyden’ koruyacaktır (1. Timoteos 6:6-10).

İsa’nın Bekâr Takipçilerinin Yaşadığı Zorluklar

7. (a) İsa’nın birçok bekâr takipçisi hangi zorluklarla karşılaşıyor? (b) Eş seçimimiz ile Tanrı’ya vefamız arasında nasıl bir bağlantı var?

⁷ Yehova’nın birçok hizmetçisi evlenmeyi çok istiyor, fakat henüz uygun bir eş bulamadı. Bazı ülkelerde toplum evlilik konusunda yoğun bir baskı yapar. Ancak iman kardeşlerimiz arasından bir eş adayıyla tanışma fırsatları çok az olabilir (Süleyman’ın Meselleri 13:12). Yine de İsa’nın takipçileri, Mukaddes Kitabın evlilik konusunda “yeter ki Efendimizin yolunda olsun” emrine uymanın Yehova’ya vefa anlamına geldiğinin farkındadırlar (1. Korintoslular 7:39). İsa’nın bekâr takipçileri, baskılar ve ayartmalar karşısında sarsılmadan durabilmek için “her zaman aklı başında” davranmalıdırlar.

8. Şulamlı kız hangi baskı altında kaldı? Bugün İsa’nın takipçisi bir kadın nasıl benzer bir zorluk yaşayabilir?

⁸ Neşideler Neşidesi’nde, Şulamlı kız diye adlandırılan sıradan bir köylü kız kralın dikkatini çeker. Kral etkileyici bir zenginlik, prestij ve çekicilik gösterisiyle ona kur yapar, fakat kız genç bir adama âşıktır (Neşideler Neşidesi 1:9-11; 3:7-10; 6:8-10, 13). İsa’nın takipçisi bir kadınsan, sen de birinden  istemediğin bir şekilde ilgi görebilirsin. İşyerinden biri, belki yetkili biri sana güzel sözler söylemeye, iyilikler yapmaya ve seninle vakit geçirebilmek için fırsat kollamaya başlayabilir. İnsanın gururunu okşayan böyle bir ilgiye karşı dikkatli ol! Böyle birinin niyeti her zaman romantik veya ahlaksız olmayabilirse de, çoğu zaman öyledir. Şulamlı kız gibi, bir “duvar” ol (Neşideler Neşidesi 8:4, 10). Romantik davranışları kesin olarak reddet. İşe başladığın andan itibaren iş arkadaşlarına Yehova’nın Şahidi olduğunu söyle ve onlara şahitlikte bulunmak için her fırsatı değerlendir. Bu senin için korunma olacak.

9. İnternette bir yabancıyla ilişki kurmanın bazı tehlikeleri nelerdir? (Ayrıca 25. sayfadaki çerçeveye bakın.)

⁹ Bekârların eş bulmasına yardım etmek için hazırlanmış İnternet siteleri çok popüler olmaya başladı. Bazıları bunları, başka türlü tanışamayacakları insanları tanımak için araç olarak görüyor. Ancak bir yabancıyla körü körüne bir ilişkiye başlamak çok tehlikelidir. İnternette gerçeği sahteden ayırmak zor olabilir (Mezmur 26:4). Yehova’nın hizmetçisi olduğunu iddia eden herkes gerçekte öyle değildir. Üstelik İnternette flört edildiğinde kısa süre içinde güçlü bir ilişki gelişebilir ve bu durum kişinin ayırt etme yeteneğini olumsuz etkileyebilir (Süleyman’ın Meselleri 28:26). Çok az tanıdığınız biriyle yakın bir ilişkiye girmek, ister İnternet yoluyla ister başka bir yolla olsun, hikmetsizliktir (1. Korintoslular 15:33).

10. İman kardeşleri, İsa’nın bekâr takipçilerini nasıl teşvik edebilirler?

¹⁰ Yehova hizmetçilerine karşı “çok şefkatli ve merhametlidir” (Yakub 5:11). Koşullar gereği bekâr kalan hizmetçilerinin yaşadığı zorlukların zaman zaman cesaret kırıcı olduğunu bilir ve onların vefasına çok değer verir. Biz onları nasıl teşvik edebiliriz? İtaatleri ve özverilerinden ötürü onları sık sık övmeliyiz (Hâkimler 11:39, 40). Ayrıca dostlarımızla yaptığımız yapıcı buluşmalara onları da dahil edebiliriz. Yakınlarda bunu yaptınız mı? Bundan başka onlar için dua edip Yehova’dan ruhi dengelerini korumalarına ve hizmetlerinden sevinç duymalarına yardım etmesini isteyebiliriz. Bu vefalı kişilerle içtenlikle ilgilenerek, onlara Yehova gibi değer verdiğimizi gösterelim (Mezmur 37:28).

 Sağlık Sorunlarıyla Mücadele

11. Ciddi sağlık sorunları ne tür zorluklara yol açabilir?

¹¹ Bizim ya da sevdiğimiz birinin ciddi sağlık sorunlarıyla mücadele etmesi çok sıkıntı vericidir! (İşaya 38:1-3). Etkili bir tedavi ararken Kutsal Yazılardaki ilkelere bağlı kalmamız çok önemlidir. Örneğin İsa’nın takipçileri Mukaddes Kitabın kandan sakınma emrine titizlikle uyarlar, ayrıca ruhçulukla bağlantısı olan herhangi bir tanı veya tedavi yönteminden kaçınırlar (Elçiler 15:28, 29; Galatyalılar 5:19-21). Ancak tıbbi eğitimi olmayanlar için, sunulan tedavi seçeneklerini değerlendirmek zor ve korkutucu olabilir. O halde “her zaman aklı başında” davranmamıza ne yardım edebilir?

12. İsa’nın bir takipçisi tedavi seçeneklerini düşünürken nasıl dengeli olabilir?

¹² İhtiyatlı kişi, Mukaddes Kitabı ve yayınları araştırarak “attığı her adımı hesaplar” (Süleyman’ın Meselleri 14:15, YÇ). Dünyanın bazı yerlerinde doktor ve hastane sayısı azdır, dolayısıyla mevcut tek tedavi yöntemi, bitkisel ilaçlarla yapılan geleneksel tedavi olabilir. Eğer böyle bir tedavi görmeyi düşünüyorsanız şunları öğrenmeniz gerekebilir: Geleneksel tedaviyi yapacak kişinin ruhçulukla ilgilendiğine dair bir bilgi var mı? Tedavinin temelinde, hastalık ve ölüme ya rahatsız edilmiş tanrıların (veya ataların ruhlarının) ya da büyücülük yapan düşmanların yol açtığı inancı mı var? İlaç hazırlanırken veya kullanılırken kurbanlar kesiliyor, büyülü sözler söyleniyor ya da ruhçulukla ilgili başka ayinler yapılıyor mu? (Tesniye 18:10-12). Böyle bir araştırma, Tanrı ilhamı şu öğüde kulak vermemize yardım edecek: “Her şeyin önce doğruluğunu araştırın ve iyi olana yapışın” * (1. Selanikliler 5:21). Bu dengemizi korumamıza yardım edecek.

13, 14. (a) Fiziksel sağlığımızla ilgilenirken nasıl makullük gösterebiliriz? (b) Sağlık hakkında ve tıbbi konuları konuşurken neden makul olmalıyız?

¹³ Fiziksel sağlığımız da dahil, yaşamın her alanında makullük gerekir (Filipililer 4:5). Sağlığımıza dengeli şekilde dikkat etmemiz, değerli yaşam armağanına minnettarlığımızı gösterir. Karşılaştığımız sağlık sorunlarıyla ilgilenmemiz yerindedir. Ancak Tanrı’nın “milletlere şifa” vereceği zaman gelmeden, kusursuz sağlığa sahip olamayacağız (Vahiy 22:1, 2). Daha önemli olan ruhi ihtiyaçlarımızı bir kenara atacak kadar fiziksel sağlığımızla meşgul olmaktan sakınmalıyız (Matta 5:3; Filipililer 1:10).

¹⁴ Başkalarıyla sağlık hakkında ve tıbbi konuları konuşurken de dengeli ve makul olmalıyız. Cemaat ibadetlerinde ve büyük ibadetlerde kardeşlerimizle bir araya geldiğimizde sohbetlerimize bu konular hâkim olmamalı. Ayrıca tıbbi kararlar genelde Mukaddes Kitap ilkeleri, kişinin vicdanı ve Yehova’yla ilişkisiyle bağlantılıdır. Dolayısıyla görüşlerimizi bir iman kardeşimize kabul ettirmeye çalışmak ya da vicdanının sesini dinlememesi için baskı yapmak sevgisizlik olur. Cemaatteki olgun kişilerden yardım istenebilirse de, İsa’nın her takipçisi kararlar verme konusunda “kendi sorumluluğunu taşıyacak” ve “her birimiz  Tanrı’ya kendi adımıza hesap vereceğiz” (Galatyalılar 6:5; Romalılar 14:12, 22, 23).

Stres Altındayken

15. Stresli koşullar bizi nasıl etkileyebilir?

¹⁵ Stresli koşullar Yehova’nın vefalı hizmetçilerinin bile hikmetsizce konuşmasına ya da davranmasına neden olabilir (Vaiz 7:7). Eyub, ağır bir sınavdan geçerken dengesini bir ölçüde kaybetmişti ve düşünüş tarzının düzeltilmesi gerekmişti (Eyub 35:2, 3; 40:6-8). Musa, “yer yüzündeki bütün adamlardan ziyade alçak gönüllü” olsa da, bir defasında öfkelenmiş ve “tedbirsizce” konuşmuştu (Sayılar 12:3; 20:7-12; Mezmur 106:32, 33). Davud, Kral Saul’u öldürmeme konusunda övgüye değer bir özdenetim göstermişti, fakat Nabal kendisini aşağılayıp adamlarına hakaret ettiğinde öfkeye kapıldı ve sağduyusunu kaybetti. Davud ancak Abigail olaya müdahale ettiğinde kendini toplayabildi; ve korkunç bir hata yapmaktan kıl payı kurtuldu (1. Samuel 24:2-7; 25:9-13, 32, 33).

16. Düşünmeden hareket etmekten kaçınmamıza ne yardımcı olabilir?

¹⁶ Biz de sağduyumuzu kaybetmemize neden olabilecek stresli durumlarda kalabiliriz. Başkalarının görüşlerini Davud gibi dikkatle değerlendirmek, düşüncesizce davranmaktan ve günaha düşmekten kaçınmamıza yardım edebilir (Süleyman’ın Meselleri 19:2). Ayrıca Tanrı’nın Sözü bizi şöyle uyarır: “Öfkelenebilirsiniz, ama günah işlemeyin; iyi düşünün yatağınızda, susun” (Mezmur 4:4, YÇ). Bir şey yapmadan ve karar vermeden önce sakinleşene kadar elimizden geldiğince beklemek hikmetliliktir (Süleyman’ın Meselleri 14:17, 29). Hararetle dua ederek Yehova’dan yardım isteyebiliriz, ‘Tanrı’nın, her düşünüşün çok üstünde olan barışı, Mesih İsa aracılığıyla yüreğimizi ve zihnimizi koruyacaktır’ (Filipililer 4:6, 7). Tanrı’nın vereceği bu sakinlik, dengeli kalmamızı sağlayacak ve “her zaman aklı başında” davranmamıza yardım edecek.

17. “Her zaman aklı başında” davranmak için neden Yehova’ya güvenmeliyiz?

¹⁷ Tehlikelerden kaçınmak ve hikmetli davranmak için gösterdiğimiz tüm çabalara rağmen hepimiz hatalar yaparız (Yakub 3:2). Feci sonuçlar doğurabilecek yanlış adımlar atmak üzere olabiliriz ve bundan tamamen habersiz olabiliriz (Mezmur 19:12, 13). Üstelik insanlar olarak adımlarımızı Yehova olmadan doğrultmaya ne yeteneğimiz ne de hakkımız var (Yeremya 10:23). O’nun şu güvencesi için ne kadar minnettar olsak azdır: “Sana talim edeceğim, ve yürüyeceğin yolu sana ögreteceğim; sana öğüt vereceğim; gözüm senin üzerinde olacaktır” (Mezmur 32:8). Evet, Yehova’nın yardımıyla “her zaman aklı başında” davranabiliriz.

[Dipnotlar]

Nasıl Cevaplarsınız?

Şu durumlarda nasıl aklı başında davranabiliriz:

• İş teklifi aldığımızda?

• Eş ararken?

• Sağlık sorunlarıyla mücadele ederken?

• Stres altındayken?

[Sorular]

[Sayfa 25’teki çerçeve]

Güvenebilir misiniz?

Çöpçatan Web siteleri sorumluluk kabul etmediklerini şöyle belirtiyorlar:

“Tüm çabalarımıza rağmen, kişilerin gerçek kimliğine dair bir garanti yoktur.”

“Sitemizdeki bilgilerin hiçbirinin doğruluğunu, tamlığını ya da yararlılığını garanti etmiyoruz.”

“[Bu] sitedeki görüşlerin, tavsiyelerin, ifadelerin, tekliflerin, diğer bilgilerin ya da içeriğin sorumluluğu sahiplerine aittir . . . . ve her zaman güvenilmemelidir.”

[Sayfa 23’teki resim]

‘İhtiyatlı olan attığı her adımı hesaplar’

[Sayfa 24, 25’teki resimler]

İsa’nın takipçisi bir kadın Şulamlı kızı nasıl örnek alabilir?

[Sayfa 26’daki resim]

“Her şeyin önce doğruluğunu araştırın ve iyi olana yapışın”