“Nkombiso Wo Fanekisela” I Wa Risima Eka Hina

A SWI ta tika swinene ku twisisa tindzimana tin’wana ta Matsalwa hi ku hetiseka loko tindzimana tin’wana ta Bibele a ti nga hi hlamuseli tona! Marungula ya khale lama kumekaka eRitweni ra Xikwembu ma nga ha tekiwa hi ku kongoma. Kambe man’wana ya marungula lawa ma ni mintiyiso leyi enteke leyi nga riki erivaleni. Xikombiso xin’wana xa wona i rungula ra vavasati vambirhi va le ndyangwini wa kokwa wa hina Abrahama. Muapostola Pawulo u xi vitane “nkombiso wo fanekisela.”—Vagalatiya 4:24.

Nkombiso lowu hi fanele hi wu tekela enhlokweni hikuva swilo leswi wu yimelaka swona i swa nkoka swinene eka hinkwavo lava navelaka ku katekisiwa hi Yehovha Xikwembu. Loko hi nga si kambisisa leswaku ha yini hi vula tano, a hi kambisiseni swiyimo leswi susumeteleke Pawulo ku paluxa nkoka wa nkombiso lowu.

Vakreste va le mutini wa Galatiya wa lembe-xidzana ro sungula a va ri ni xiphiqo. Van’wana va vona a va “hlayisa hi vukheta masiku ni tin’hweti ni tinguva ni malembe”—swilo leswi a swi laviwa hi Nawu wa Muxe. Vanhu lava a va vula leswaku loko vapfumeri va ta tsakeriwa hi Xikwembu a va fanele va yingisa Nawu. (Vagalatiya 4:10; 5:2, 3) Hambiswiritano, Pawulo a a swi tiva leswaku Vakreste a swi nga va bohi leswaku va wu yingisa. Leswaku a kombisa mhaka leyi, u vulavule hi mhaka leyi munhu un’wana ni un’wana loyi a a ri Muyuda a yi tivaka.

Pawulo u tsundzuxe Vagalatiya leswaku Abrahama, tata wa rixaka ra Vayuda, u tswale Iximayele na Isaka. Iximayele u tswariwe hi Agara nhwanyana la nga nandza, kasi Isaka yena u tswariwe hi Sara wansati la nga riki hlonga. A swi kanakanisi leswaku vanhu va le Galatiya lava a va seketela mhaka ya leswaku ku yingisiwa Nawu wa Muxe a va tolovelane na yona mhaka ya Sara ya leswaku eku sunguleni a a ri mhika ivi a nyiketa Agara nandza wa yena wa xisati eka Abrahama leswaku a ta n’wi tswalela n’wana. A va swi tiva leswaku Agara u tike Iximayele ivi endzhaku ka sweswo a sungula ku monya Sara n’wini wa yena. Kambe, hi ku ya hi xitshembiso xa Xikwembu, Sara u hetelele  a tswale Isaka se a dyuharile. Endzhakunyana, Abrahama u hlongole Agara na Iximayele hikuva Iximayele a a vungunya Isaka.—Genesa 16:1-4; 17:15-17; 21:1-14; Vagalatiya 4:22, 23.

Vavasati Vambirhi, Mintwanano Yimbirhi

Pawulo u hlamusele vatlangi va “nkombiso [lowu] wo fanekisela.” U tsarile a ku: “Vavasati lava va vula mintwanano yimbirhi, wun’wana wu huma eNtshaveni ya Sinayi, lowu velekaka vana va va evuhlongeni, ku nga Agara. . . . U yelana na Yerusalema namuntlha, hikuva u le vuhlongeni ni vana vakwe.” (Vagalatiya 4:24, 25) Agara a a yimela Israyele wa nyama, lowu ntsindza wa wona a ku ri Yerusalema. Rixaka ra Vayuda a ri boheka ku va ehansi ka Yehovha hikwalaho ka ntwanano wa Nawu lowu simekiweke eNtshaveni ya Sinayi. Ehansi ka ntwanano wa Nawu, Vaisrayele a va tshama va ri karhi va tsundzuxiwa leswaku a va ri mahlonga ya xidyoho ni leswaku va fanele va kutsuriwa eka vuhlonga lebyi.—Yeremiya 31:31, 32; Varhoma 7:14-24.

Kutani, Sara, “wansati loyi a ntshunxekeke” ni n’wana wa yena Isaka, va yimela mani? Pawulo u kombise leswaku Sara, “wansati wa mhika,” u fanekisela nsati wa Xikwembu, xiphemu xa le tilweni xa nhlengeletano ya xona. Wansati loyi wa le tilweni a a ri mhika hikuva loko Yesu a nga si ta a a nga ri na “vana” lava totiweke hi moya emisaveni. (Vagalatiya 4:27; Esaya 54:1-6) Hambiswiritano, hi Pentekosta ya 33 C.E., moya lowo kwetsima wu chululeriwe eka ntlawa wa vavanuna ni vavasati lava va tswariweke ra vumbirhi tanihi vana va wansati loyi wa le tilweni. Vana lava humesiweke hi nhlengeletano leyi, va endliwe vana va Xikwembu naswona va ve vadyandzhaka-kulobye na Yesu Kreste ehansi ka vuxaka bya ntwanano lowuntshwa. (Varhoma 8:15-17) Un’wana wa vana lava, ku nga muapostola Pawulo u tsarile a ku: “Yerusalema wa le henhla u ntshunxekile, naswona i mana wa hina.”—Vagalatiya 4:26.

Vana Va Wansati

Hi ku ya hi rungula ra Bibele, Iximayele u xanise Isaka. Hilaha ku fanaka, hi lembe-xidzana ro sungula C.E., vana va Yerusalema la nga evuhlongeni va vungunye va tlhela va xanisa vana va Yerusalema wa le henhla. Pawulo u hlamuserile: “Ku fana ni le nkarhini lowu loyi a velekiweke hi mukhuva wa nyama [Iximayele] a sunguleke ku xanisa loyi a velekiweke hi mukhuva wa moya [Isaka], nisweswi swi tano.” (Vagalatiya 4:29) Loko Yesu Kreste a fika emisaveni kutani a sungula ku chumayela hi Mfumo, varhangeri va vukhongeri va Vayuda va n’wi khome hilaha Iximayele n’wana wa Agara a n’wi khomeke hakona Isaka, mudyandzhaka wa xiviri wa Abrahama. Va  vungunye Yesu Kreste va tlhela va n’wi xanisa, naswona handle ko kanakana a va titeka va ri vadyandzhaka va xiviri va Abrahama ivi Yesu va n’wi teka tanihi xitaxifamba.

Emahlweninyana ka ku va vafumi lava nga Vaisrayele va ntumbuluko, va n’wi dlaya, Yesu u te: “Yerusalema, Yerusalema, mudlayi wa vaprofeta ni loyi a va khandleke hi maribye lava rhumiweke eka yena,—i ko tala ndzi lava ku hlengeleta vana va wena, hi ndlela leyi mbhaha wu hlengeletaka ha yona swiciwana swa wona ehansi ka timpapa ta wona! Kambe n’wina a mi swi lavanga. Maswivo! Yindlu ya n’wina yi tshikeriwa n’wina.”—Matewu 23:37, 38.

Rungula leri huhuteriweke ra swiendlakalo swa lembe-xidzana ro sungula ri kombisa leswaku rixaka leri ra nyama leri a ri fanekiseriwa hi Agara, vana va rona a va nga ta va vadyandzhaka swin’we na Yesu. Yehovha u va fularherile Vayuda lava hi ku tikukumuxa a va tibyela leswaku va ni mfanelo ya ku kuma ndzhaka yoleyo hileswi a va tswaleriwe erixakeni rolero. Ina, Vaisrayele van’wana va nyama va ve vadyandzhaka-kulobye na Kreste. Hambiswiritano, va kume lunghelo rolero hileswi va kombiseke ripfumelo eka Yesu, ku nga ri hikwalaho ka rixaka leri va humaka eka rona.

Hi Pentekosta ya 33 C.E. swi sungule ku vonaka leswaku ku ni lava nga ta va vadyandzhaka na Kreste. Loko nkarhi wu ri karhi wu famba, Yehovha u tote van’wana leswaku va va vana va Yerusalema wa le henhla.

Loko Pawulo a hlamusela “nkombiso [lowu] wo fanekisela,” xikongomelo xa yena a ku ri ku kombisa leswaku ntwanano lowuntshwa wu tlakuke swinene eka ntwanano wa Nawu lowu muvulavuleri wa wona a ku ri Muxe. Ku hava munhu loyi a a ta tsakeriwa hi Xikwembu hikwalaho ko endla mintirho ya Nawu wa Muxe, hikuva vanhu hinkwavo a va hetisekanga naswona Nawu a wu va kombisa ntsena leswaku i mahlonga ya xidyoho. Kambe, hilaha Pawulo a hlamuseleke hakona, Yesu u tile leswaku “a ntshunxa lava nga ehansi ka nawu hi ku va xava.” (Vagalatiya 4:4, 5) Hikwalaho, ku va ni ripfumelo eka leswi gandzelo ra Kreste ri yimelaka swona swi va ntshunxile eka xigwevo xa Nawu.—Vagalatiya 5:1-6.

Ndlela Leyi Nkombiso Lowu Wu Hi Pfunaka Ha Yona

Ha yini hi fanele hi yi tekela enhlokweni nhlamuselo ya Pawulo leyi huhuteriweke ya nkombiso lowu? Xivangelo xin’wana hileswi yi hi nyikaka tinhlamuselo ta Matsalwa leti a ti ta va ti nga twisiseki. Nhlamuselo leyi yi hi endla hi vona leswaku Bibele hakunene yi ni vun’we naswona ya twanana.—1 Vatesalonika 2:13.

Ku tlula kwalaho, swilo leswi fanekiseriwaka hi nkombiso lowu hi swona swi nga ta endla leswaku hi kuma ntsako enkarhini lowu taka. Loko “vana” a va nga humelelanga hilaha Xikwembu a xi tshembise hakona, a hi ta tshama hi ri mahlonga ya xidyoho ni rifu. Hambiswiritano, ehansi ka nkongomiso wa rirhandzu wa Kreste ni vadyandzhaka-kulobye na yena va xitshembiso xa Xikwembu eka Abrahama, “tinxaka hinkwato ta misava ti ta tikatekisa.” (Genesa 22:18) Leswi swi ta endleka loko se va ntshunxiwe hi ku helela eka vuyelo bya xidyoho, ku nga hetiseki, nhlomulo ni rifu. (Esaya 25:8, 9) Wolowo wu ta va nkarhi wo tsakisa hakunene!

[Xifaniso lexi nga eka tluka 11]

Ntwanano wa Nawu wu endliwe eNtshaveni ya Sinayi

[Xihlovo Xa Kona]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 12]

Ha yini “nkombiso wo fanekisela” lowu muapostola Pawulo a vulavuleke ha wona wu ri wa nkoka?