«Lokʼombakʼop» te mukʼ skʼoplal ta jtojoltik

¿Mabal jichuk te wokol ya xkʼot ta koʼtantik jun texto ta Biblia teme maʼyuk yan te ya scholbeyxan skʼoplale? Ta melel spisil te bin ya scholbey skʼoplal te Biblia, te yanyantik te bin la yichʼ pasel sok yanyantik te ants winiketik kuxinik ta namey ya xjuʼ ya schʼuun koʼtantik. Pero, aynix nojptesel yichʼoj te wokol ta naʼbeyel swentail. Jich bitʼil te kʼalal ya scholbey skʼoplal te chaʼtul antsetik te la yinamin te Abrahán, te jpuk-kʼop Pablo la sbiilintes jich bitʼil «lokʼombakʼop» (Gálatas 4:​24).

Te Lokʼombakʼop ini mukʼ skʼoplal te ya xkʼot ta yoʼtanik te machʼatik ya skʼan ya yichʼik te bendición yuʼun te Jehová. Ta nail kilbeytik skʼoplal te bin tijbot yoʼtan yuʼun te jpuk-kʼop Pablo ta yakʼel ta naʼel te bin swentail te lokʼombakʼope.

Ta sbabial siglo ay jajchem kʼop yuʼunik te jchʼuunjeletik ta Galacia. Ay chaʼoxtul te yakik «ta yichʼel ta mukʼ biluk kʼajkʼaletik, uiletik, biluk yajtalul te jaʼbiletik sok jaʼbiletik», jich bitʼil ya yal-a te Ley yuʼun Moisés. Ya yalik-a te jaʼnax lek ya x-ilotik yuʼun-a te Dios teme ya schʼuunik te Ley yuʼun Moisés (Gálatas 4:​10; 5:​2, 3). Pero, te Pablo snaʼoj te maba sujbilikix ta schʼuunel te Ley-abi, swenta ya xkʼot ta yoʼtan te jchʼuunjeletik te yuʼunix jich-ae jaʼ la scholbey skʼoplal te bin snaʼojik te judioetik.

Te Pablo la sjultesbey ta yoʼtan te galataetik te Abrahán jaʼ snichʼan te Ismael sok te Isaac. Te sbabiale jaʼ yal te chʼiel j-abat ants te Agar sbiil, te schebale jaʼ yal te ants te libre ay te Sara sbiil. Te jchʼuunjeletik ta Galacia te ya yakʼik ta chʼuunel te Ley yuʼun Moisés snaʼojik te ma x-alaj-a te Sara, jaʼ yuʼun la yakʼbey te Abrahán te j-abat yuʼun jaʼ te Agar yuʼun ya sta yal ta swenta. Jaʼnix snaʼojik te kʼalal la sta yal te Agar jajch spʼaj te Sara te yajwale. Sok snaʼojik te bin jamal yalojix-a te Diose, te kʼalal ayix yaʼbilal-a te Sara ayin jtul yal te Isaac sbiil, ta patil te Abrahán la sten lokʼel te Agar sok te Ismael ta skaj te la slaban te Isaac. (Génesis 16:​1-4; 17:15-​17; 21:​1-​14; Gálatas 4:​22, 23.

Chaʼtul antsetik, cheb chapbilkʼop

Te Pablo la scholbey skʼoplal te «Lokʼombakʼop» ini. «Te antsetik ini jaʼ señail cheb chapbilkʼop —jich la tsʼibay—. Te jun chapbilkʼop chiknaj ta wits Sinaí, la yalatay te machʼatik ya xkʼotik ta mosoil jich bitʼil te Agar [...,] jaʼ skʼoplal te Jerusalén ta ora ini, melel ay ta mosoil sok te yalatake» (Gálatas 4:​24, 25). Te Agar jaʼ señail te lum Israel te jaʼ capital yuʼun te Jerusalén. Te judioetik sujbilik-a te ya x-abatinik ta stojol te Jehová ta swenta te chapbilkʼop yuʼun te Ley te la yichʼ akʼel ta wits Sinaí. Ta swenta te chapbilkʼop-abi, te israeletik spisil-ora ya xjultesbot ta yoʼtanik te jaʼ jmulawiletik sok te ya skʼan te ay machʼa ya xkoltayotik yuʼune ​(Jeremías 31:31, 32; Romanos 7:​14-​24).

¿Machʼatik señail te Sara —«te ants te libre aye»— sok te Isaac? Te Pablo la yal te Sara te ants te ma x-alaj jaʼ señail kʼoem te organización yuʼun te Jehová te ay ta chʼulchan. Te ants ini jich kʼoem te ma x-alaj-a, melel te kʼalal mato xtal-a te Jesús ta Balumilal maʼyuk machʼa tsabil-a te ya xbajt ta chʼulchan (Gálatas 4:​27; Isaías 54:​1-6). Pero, ta Pentecostés ta jaʼbil 33 te kʼalal talemix-a te Cristo la yichʼ malel koel tal te chʼul espíritu ta stojol jtsojb winiketik sok antsetik jich chaʼayinik te bitʼil yalatak te ants te ma x-alaj. Te yal snichʼnab te la yakʼ te organización-abi, jaʼ snichʼnab kʼot te Dios sok ay bin pajal ya yichʼik akʼbeyel sok te Cristo ta swenta jun yachʼil chapbilkʼop (Romanos 8:​15-​17). Jaʼ yuʼun, te jpuk-kʼop Pablo te jaʼ jtul nichʼanil yuʼun te Dios jich la tsʼibay: «Te Jerusalén te ay ta toyole libre ay stukel sok jaʼ jnantik» ​(Gálatas 4:​26).

Te yalatak te chaʼtul antsetik

Te Biblia ya yal te Ismael la skontrain te Isaac. Jaʼnix jich, ta sbabial siglo te kʼalal talemix-a te Cristo te yal snichʼnab te Jerusalén te mosoinbilik la slabanik sok la skontrainik te yal snichʼnab te Jerusalén te ay ta chʼulchan. Te jpuk-kʼop Pablo jich la tsʼibay: «Jich te bin-utʼil kʼot ta pasel ta namey te nichʼanil te ayin jich bin-utʼil biluk alal [Ismael] jajch skontrain te machʼa ayin ta swenta chʼul espíritu [Isaac], jichnix yak ta kʼoel ta pasel ta ora ini» (Gálatas 4:​29). Kʼalal jajch schol skʼop Dios ta Balumilal te Jesús, te jwolwanejetik yuʼun te sreligion te judioetik jich la spasbeyik te Jesús te bitʼil la spas te Ismael ta stojol te Isaac te machʼa ya yichʼ te majtanil. La slabanik te Jesucristo, la skontrainik, melel jich la yaʼiy sbaik te jaʼ snichʼnab te Abrahán sok te jaʼ ay ta swentaik yichʼel te majtanil, yan te Jesuse maʼuk.

Kʼalal mato xyichʼ milel-a te Jesús yuʼun te israeletik te yichʼoj mukʼ yaʼtelik, jich la yal te Jesús: «Jerusalén, Jerusalén, te ya smil te j-alwanejetik sok te ya schʼojik ta ton te machʼatik ya xtikunot ta stojole..., ¡bayal buelta jkʼan jtsob te awal anichʼnab jich bitʼil ya stsob ta yeʼtal xikʼ te yalatak te meʼ mute! Pero, te jaʼexe ma la akʼanik. Yame yichʼ ijkitayel te templo ini sok jaʼex ya awichʼik jilel» (Mateo 23:37, 38).

Te bin tsʼibaybil jilel ta swenta te bin kʼot ta pasel ta sbabial siglo, ya yakʼ ta ilel te maba pajal ay bin ya yichʼik akʼbeyel yuʼun Dios sok te Cristo te yal snichʼnab te Israel te jaʼ señail te Agar. Te Jehová la spʼaj te judioetik te sok stoybail yoʼtanik la schʼuunik te jaʼ ay sderechoik te ay bin ya yichʼik jilel ta wenta te tey ayinik ta Israel. Melelnix-a te ay chaʼoxtul judioetik te ay bin pajal la yichʼik akʼbeyel yuʼun Dios sok te Cristo. Pero akʼbotik te majtanil ini ta swenta te schʼuunel yoʼtanik ta stojol te Jesús, ma jaʼuk yuʼun te jaʼ talemik ta stsʼumbal judío.

Ta Pentecostés ta jaʼbil 33 jamal chiknaj te machʼatik-a te ay bin pajal ya yichʼik akʼbeyel yuʼun Dios sok te Cristo. Ta patil bael, te Jehová la stsa yantik ants winiketik yuʼun yal snichʼnab Jerusalén ya xkʼot tey ta chʼulchan.

Kʼalal te Pablo la scholbey skʼoplal te «lokʼombakʼop» ini jaʼ la skʼan ya yakʼ ta naʼel te yachʼil chapbilkʼop jaʼ kʼax mukʼxan skʼoplal-a te bitʼil te chapbilkʼop yuʼun te Ley te la yichʼ akʼel ta swenta te Moisés. Maʼyuk machʼa te ya spas te bin ya yal te Ley yuʼun Moisés ya xjuʼ te lek ya x-ilot yuʼun te Diose, melel spisil jmulawiletik, pero te ley kʼaxto ya yakʼ ta ilele-a te mosoinbilik yuʼun te mulile. Jich bitʼil la yal te Pablo te Dios la stikun tal te Jesús «yuʼun jich la sman sok la yakʼ ta libre te machʼatik wentainbilik yuʼun te leye» (Gálatas 4:4,5). Jich yuʼun te schʼuunel yoʼtanik ta stojol te Jesús te la yakʼ sba ta lajel, jaʼ akʼotik ta libre yuʼun (Gálatas 5:1-6).

Mukʼ skʼoplal ta koʼtantik te lokʼombakʼop ini

¿Bin yuʼun mukʼ skʼoplal ya skʼan kiltik te bin la schol te Pablo? Jun te bin yuʼune jaʼ te ya skoltayotik ta yichʼbeyel swentail te bin ya yal te Biblia te maʼyuk bin-utʼil ya jnaʼbeytik skʼoplale. Ya kaltik wokol yuʼun te la yichʼ cholbeyel skʼoplal, melel ya skoltayotik yuʼun ya smukʼulin koʼtantik te jun-nax sok te pajal te bin ya yal te Biblia (1 Tesalonicenses 2:13).

Te bin la yichʼ cholbeyel skʼoplal ta lokʼombakʼopetik ini mukʼ skʼoplal yuʼun jich ya jtatik tseʼel oʼtanil ta pajel chaʼbej. Te manchuk chiknaj te yal snichʼnab te Jerusalén te ay ta chʼulchan mosoinbilotik yuʼun te mulil sok te lajel te jichuke. Pero ma jichuk kʼot ta pasel: ta swenta te ya xmantalteswan sok skʼuxul yoʼtan te Jesús sok te machʼatik ya xjokinot yuʼun ta mantalteswanej —te machʼatik ochem skʼoplalik ta swenta te bin jamal la yal te Dios ta stojol te Abrahán— «spisil te nacionetik ta balumilal yame staik bendición» (Génesis 22:18). Spisil ini ya xkʼot ta pasel kʼalal te ants winiketik libre ya xjilik ta swenta te mulil sok te lajel (Isaías 25:8, 9). ¡Kʼax tʼujbil te kʼalal jich ya xkʼot ta pasel!

[Foto]

Te chapbilkʼop yuʼun te Ley te la yichʼ akʼel ta wits Sinaí

[Te machʼa yuʼun]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Dibujo]

¿Bin ya skʼan ya yal te «Lokʼombakʼop» te la schol te jpuk-kʼop Pablo?