Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Malu manene a mu mukanda wa Yobo

Malu manene a mu mukanda wa Yobo

Dîyi dia Yehowa didi ne muoyo

Malu manene a mu mukanda wa Yobo

YOBO uvua musombele mu buloba bua Usa, budi mpindieu mu buloba bua bena Alaba (Arabie). Tshikondo atshi, bena Isalele ba bungi bavua mu Ejipitu. Nansha muvua Yobo kayi muena Isalele, uvua utendelela Yehowa Nzambi. Bible udi wamba bua bualu buende ne: ‘Kakuena muntu mukuabu bu yeye pa buloba; bu mudiye muntu wa mutshima mutoke ne wa malu makane, udi utshina Nzambi ne udi wepuka ku malu mabi.’ (Yobo 1:8) Bivua ne bua kuikala panyima pa lufu lua Yosefe muana wa Yakoba ne kumpala kua Mose kuluaye muprofete.

Badi bamba ne: Mose ke udi mufunde mukanda wa Yobo. Uvua mua kuikala mumvue malu a Yobo pakenzaye bidimu 40 mu Midiyana, pabuipi ne Usa. Mose uvua mua kuikala mumvue malu avua menzekele Yobo mu matuku a ndekelu a muoyo wende pavua bena Isalele bikale pabuipi ne Usa, pabuipi ne ku ndekelu kua bidimu 40 bivuabu mu tshipela. * Mbafunde bimpe menemene muyuki wa malu akafikila Yobo, ke bualu kayi badi bawangata bu mukanda mulenga wa dikema. Kadi pa kumbusha bualu ebu, mukanda eu udi wandamuna nkonko bu mudi: Bantu bimpe badi bakenga bua tshinyi? Bua tshinyi Yehowa mmulekele malu mabi? Bantu bena mapanga badi mua kushala ne lulamatu kudi Nzambi anyi? Bu mudi mukanda wa Yobo muikale Dîyi dia Nzambi, malu adimu adi ne muoyo ne bukole nansha mu matuku etu aa.​—Ebelu 4:12.

‘DITUKU DIAKANDELABU DIJIMINE’

(Yobo 1:1–3:26)

Dimue dituku Satana wakamba muvua Yobo kayi mulamate Nzambi ne muoyo umue to. Bua kukosa tshilumbu etshi, Yehowa wakalekela bua Satana ukengesha Yobo ne makenga mulongolongo. Kadi Yobo wakabenga bua ‘kudiula Nzambi.’​—Yobo 2:9.

Balunda basatu ba Yobo bakalua bua “kumusamba.” (Yobo 2:11) Bakasomba nende kabayi bakula dîyi nansha dimue too ne pakamba Yobo ne: ‘Dituku diakandelabu dijimine.’ (Yobo 3:3) Uvua musue kuikala anu bu ‘bana badi kabayi banji kutangila munya,’ anyi bavua baledibue bafue.​—Yobo 3:11, 16.

Mandamuna a nkonko ya mu Bible:

1:4—Bana ba Yobo bavua benza mifikilu ya diledibua anyi? Tòo. Miaku ya mu tshiena-Ebelu idi yumvuija “dituku” ne “dituku dia kuledibua” mmishilangane. (Genese 40:20) Mu Yobo 1:4, muaku “dituku” udi umvuija tshikondo tshidi pankatshi pa dipatuka ne dibuela dia dîba. Mbimueneke ne: bana ba balume muanda muteke ba Yobo bavua badisangisha matuku 7 tshidimu tshionso. Muana ne muana uvua ne ‘dituku diende’ divuaye wakidila bana babu bonso kuende bua kudiabu pamue.

1:6; 2:1—Mbanganyi bavuabu banyishile bua kulua kumpala kua Yehowa? Munkatshi mua aba bavua bimane kumpala kua Yehowa muvua Muanende mulela umue anyi Dîyi; banjelu bimpe; banjelu bavua batombokele Nzambi, pamue ne Satana Diabolo. (Yone 1:1, 18) Bakipata Satana ne bademon bende mu diulu mutantshi mukese panyima pa Bukalenge bua Nzambi bumane kutuadija kukokesha mu 1914. (Buakabuluibua 12:1-12) Yehowa wakabitabila bua balue kumpala kuende bualu uvua musue kuleja banjelu bakuabu bonso tshivua Satana muambe ne bilumbu bivuaye mujule.

1:7; 2:2—Yehowa wakakula ne Satana buludiludi anyi? Bible kêna utuambila malu a bungi bua mushindu utu Yehowa uyukila ne banjelu to. Kadi muprofete Mikaya wakamona mu tshikena-kumona muanjelu uyukila ne Yehowa buludiludi. (1 Bakelenge 22:14, 19-23) Nunku, bidi bimueneka ne: Yehowa uvua mua kuikala muakule ne Satana kakuyi muanjelu mukuabu ubatuangaja.

1:21—Mmunyi muvua Yobo mua kupingana mu ‘difu dia mamuende’? Bu muvua Yehowa mufuke muntu ne ‘dimfuenkenya dia buloba,’ mbatele muaku “mamu” mu tshimfuanyi bua kuleja buloba.​—Genese 2:7.

2:9—Ntshinyi tshiakasaka mukaji wa Yobo bua kuambila bayende bua kudiwula Nzambi ne kufua? Mukaji wa Yobo wakajimija pende bintu bionso anu bu bayende. Bivua ne bua kuikala kabidi bimunyingalaje bua kumona bayende uvua ne makanda a mubidi kumpala ukadi mutshibuila panshi kudi disama dibiadibi. Uvua mufuishe bana bende bonso. Uvua mua kuikala mushikile pakamonaye bionso ebi, yeye kupua muoyo ne: malanda abu ne Nzambi ke avua ne mushinga.

Malongesha adi atutangila:

1:8-11; 2:3-5. Anu mudi muyuki wa Yobo uleja, pa kumbusha bienzedi ne ngakuilu muimpe, tudi ne bua kuikala ne meji makane bua kuenzela Yehowa mudimu ne lulamatu.

1:21, 22. Patudi tushala balamate Yehowa mu masanka ne mu ntatu, tudi tuleja ne: Satana mmuena dishima.​—Nsumuinu 27:11.

2:9, 10. Tudi ne bua kuikala ne ditabuja dikole anu bu Yobo, nansha padi bena mu dîku dietu kabayi banyisha mudimu utudi tuenzela Nzambi anyi batusaka bua kulekela ditabuja dietu.

2:13. Balunda ba Yobo kabavua ne bualu buimpe nansha bumue bua kuamba bua Nzambi ne bua malu adiye mulaye bualu kabavua bamona malu bu mutu Nzambi uamona to.

‘TSHIENA NGITABUJA BUA MUTSHIMA WANYI MUTOKE UMUKE KUNDI’

(Yobo 4:1–31:40)

Bualu bua muomumue buakamba balunda basatu ba Yobo budi se: Yobo uvua mupete dinyoka dikole bualu uvua mua kuikala muenze bualu bubi menemene. Elifaza ke wakakula kumpala. Pashishe Biledada kuakula ne mêyi avua atapa ku muoyo bikole. Sofâ yeye kulua kuakula ne mêyi a kapeja menemene.

Yobo kakitaba ngelelu wa meji mubi wa balunda bende to. Bu muvuaye kayi mumanye bua tshinyi Nzambi uvua mumulekele ukenga nanku, wakatuadija kunekesha ne diamba muvuaye muntu muakane. Tshidibi, uvua munange Nzambi. Ke bualu kayi wakamba ne: ‘Too ne pangafua bianyi tshiena ngitabuja bua mutshima wanyi mutoke umuke kundi.’​—Yobo 27:5.

Mandamuna a nkonko ya mu Bible:

7:1; 14:14—“Mudimu mukole” ne ‘tshikondo tshia kuluangana mvita’ bidi biumvuija tshinyi? Ntatu ya Yobo ivua mikole, ke bualu kayi wakafuanyikija muoyo wende ne mudimu mukole uvuabu bamuenzeja. (Yobo 10:17) Bu mudi tshikondo tshidi muntu wenza mu Muaba wa bafue (kubangila padiye ufua too ne padibu bamubisha) katshiyi tshintu tshidi muntu udisunguila, Yobo wakatshifuanyikija ne tshikondo tshidibu benzeja muntu mudimu ku bukole, bu mudi wa busalayi.

7:9, 10; 10:21; 16:22—Mêyi aa adiku aleja ne: Yobo kavua witabuja ne: dibika dia bafue nedikalaku anyi? Mvese eyi idi yakula bua tshivua mua kuenzekela Yobo mu matuku makese au. Kadi uvua musue kuamba tshinyi? Uvua mua kuikala wamba ne: pavuaye ufua, muntu nansha umue wa mu tshikondo tshiende kavua mua kumumona kabidi to. Kabavua mua kutekemena bua kumumona upingana kuende anyi kumanya malu makuabu kumpala kua tshikondo tshidi Nzambi musungule to. Yobo uvua pamuapa musue kuamba kabidi ne: kakuena muntu udi mua kudipatukila mu Muaba wa bafue ku bukole buende nkayende to. Malu adi mu Yobo 14:13-15 adi aleja patoke muvua Yobo witabuja ne: nekuikale dibika dia bafue.

10:10—Yehowa ‘wakapongolola Yobo bu mabele ne kumukuatakaja bu fromage’ mushindu kayi? Yobo udi wakula mu tshimfuanyi bua kuleja mushindu uvua Nzambi mumuenze mu difu dia mamuende.

19:20—Yobo uvua musue kumvuija tshinyi pakambaye ne: ‘Ngakapanduka anu ne nyama ya mu mênu’? Pakamba Yobo muvuaye mupanduke anu ne tshintu tshidi tshimueneka katshiyi ne dikoba, uvua mua kuikala wamba ne: uvua mupanduke anu bianza, kayi kantu nansha kamue.

Malongesha adi atutangila:

4:7, 8; 8:5, 6; 11:13-15. Katuambi ne lukasa padi muntu ukenga ne: udi upola tshivuaye mukune ne Nzambi kêna umuanyisha to.

4:18, 19; 22:2, 3. Mibelu yetu idi ne bua kufumina mu Dîyi dia Nzambi, ki mmu lungenyi luetu to.​—2 Timote 3:16.

10:1. Kanyinganyinga kakole kavua kapangishe Yobo bua kuela meji bimpe, ke bualu kayi kakakeba bua kumanya muaba mukuabu uvua makenga ende mua kufumina to. Katuena ne bua kushala ne muoyo wa kanjabala patudi tukenga to, nangananga bualu tudi bamanye bilumbu bivua Satana mujule.

14:7, 13-15; 19:25; 33:24. Ditekemena dia kubika ku lufu didi mua kutukuatshisha mu ntatu yonso idi Satana mua kutukebela.

16:5; 19:2. Mêyi etu adi ne bua kukankamija ne kukolesha bakuabu, kaena ne bua kubafikisha munda to.​—Nsumuinu 18:21.

22:5-7. Mibelu idibu bapesha muntu bua malu adi kaayi majalame kayena ne mushinga nansha mukese ne idi mua kumuenzela bibi.

27:2; 30:20, 21. Kabiena bikengela kuikala muntu mupuangane bua kushala ne lulamatu to. Yobo wakabanda Nzambi tshianana.

27:5. Anu Yobo nkayende ke uvua mua kumbusha muoyo wende mutoke kudiye, bualu muntu udi ushala mulamate Nzambi bilondeshile mudiye mumunange. Nanku tudi ne bua kunanga Yehowa bikole menemene.

28:1-28. Bantu mbamanye muaba udibu mua kupeta biuma pa buloba. Lungenyi ludibu babikeba nalu ludi lubafikisha mu njila ya muinshi mua buloba mudi nyunyi idi ne lumonu lutue bu mukanku kayiyi mua kumona to. Kadi patudi tutshina Yehowa, tudi tupeta meji.

29:12-15. Tudi ne bua kuambuluisha ne disanka dionso bantu badi bakenga.

31:1, 9-28. Yobo mmutushile tshilejilu tshimpe bualu kavua ne lungenyi lua tshiendenda, kavua ukengesha bantu bakuabu, kavua ne lukuka lua biuma ne kavua utendelela mpingu to.

‘NDI NKUDIMUNA MUTSHIMA WANYI, NDI NSOMBA MU LUPUISHI NE MU BUTUE’

(Yobo 32:1–42:17)

Nsongalume mukuabu uvua muaba au diende Elihu wakateleja malu onso avua Yobo ne balunda bende bamba. Mpindieu yeye kuakula ne dikima bua kuleja luende lungenyi. Wakabela Yobo ne balunda bende bavua bamukengesha abu.

Pakajikija Elihu kuakula, Yehowa wakabandamuna mu tshipepele tshikole. Kakamba bua tshinyi Yobo uvua ukenga. Kadi wakela Yobo nkonko ya bungi ivua mimufikishe ku dimona bukole ne meji a Nzambi Wa Bukole Buonso. Yobo wakitaba ne: uvua muambe malu avuaye kayi mujingulule, ke yeye kuamba ne: ‘Ndi nkudimuna mutshima wanyi, ndi nsomba mu lupuishi ne mu butue.’ (Yobo 42:6) Pakajika makenga a Yobo, Nzambi wakamufuta bua lulamatu luende.

Mandamuna a nkonko ya mu Bible:

32:1-3—Elihu wakafika dîba kayi? Bu muvua Elihu mumvue malu onso avuabu bamba, uvua mua kuikala musombe muaba uvuaye mua kumvua malu onso mutantshi mukese kumpala kua Yobo kutuadija kuakula ne balunda bende basatu.​—Yobo 3:1, 2.

34:7—Mmunyi muvua Yobo muikale bu muntu ‘udi unua bipendu bu mâyi’? Bu muvua Yobo mu lutatu lukole, wakamona ne: balunda bende basatu bavua bamuamba yeye mêyi mabi, pabu bikale baamba Nzambi. (Yobo 42:7) Nunku uvua witaba bipendu anu bu muntu udi unua mâyi ne disanka dionso.

Malongesha adi atutangila:

32:8, 9. Kabiena anu bikengela kuikala ne bidimu bia bungi bua kuikala ne meji. Bua kuapeta, tudi ne bua kumanya Dîyi dia Nzambi ne kuitaba bua nyuma wende atulombole.

34:36. Muntu udi uleja ne: mmulamate Nzambi padiye ‘utetshibua too ne ku ndekelu’ mu mushindu kampanda.

35:2. Elihu wakateleja ne ntema malu avua Yobo ne balunda bende bamba ne wakajingulula tshilumbu tshivuaku kumpala kua kuakula. (Yobo 10:7; 16:7; 34:5) Bia muomumue, bakulu bena Kristo badi ne bua kuteleja ne ntema, kumanya bualu bimpe ne kubujingulula bimpe kumpala kua kufila mibelu.​—Nsumuinu 18:13.

37:14; 38:1–39:30. Kuela meji bua bintu bilenga bidi Yehowa mufuke bidi bileja bukole ne meji ende kudi kutuambuluisha bua kudipuekesha. Kudi kutuambuluisha kabidi bua kumona ne: kubingisha bumfumu buende kudi ne mushinga kupita malu etu onso.​—Matayo 6:9, 10.

40:1-4. Patudi tumvua mua kuakula bibi bua Nzambi Wa Bukole Buonso, tudi ne bua ‘kuteka tshianza ku mishiku.’

40:15–41:34. Nguvu ne ngandu bidi ne bukole bua bungi be! Bua tuetu kutungunuka ne kuenzela Nzambi mudimu, tudi dijinga ne bukole bua kudi Mufuki wa nyama ya bukole eyi.​—Filipoi 4:13.

42:1-6. Pavua Yobo mumvue Yehowa wakula ne umuvuluija bintu bidi bileja bukole buende, biakamuambuluisha bua ‘kumona Nzambi’ anyi kumona bulelela buende. (Yobo 19:26) Biakamuambuluisha kabidi bua kushintulula lungenyi luende. Nunku, padibu batubela ne Bible, tudi ne bua kuitaba bilema bietu ne kudilongolola.

Tuikalayi ne ‘kudikankamika bu kua Yobo’

Mukanda wa Yobo udi uleja patoke ne: Satana ke udi ukebela bantu makenga, ki n’Nzambi to. Padi Nzambi mulekele malu mabi, mmutupeshe mushindu wa kuleja luseke lutudi mu tshilumbu tshia bumfumu buende ne tshia lulamatu luetu.

Bantu bonso badi banange Yehowa nebapete ntatu anu bu Yobo. Kadi muyuki wa Yobo udi utushindikila ne: tudi mua kuyitantamena. Udi kabidi utuleja ne: makenga etu kaakushala kashidi to. Yakobo 5:11 udi wamba ne: ‘Nuakumvua lumu lua kudikankamika kua Yobo, nuakutangila bu muakamuenzela Mukalenge ku nshikidilu.’ Yehowa wakasankisha Yobo bualu uvua mushale mumulamate ne muoyo umue. (Yobo 42:10-17) Muoyo wa tshiendelele mmutuindile kumpala eku mu Mparadizu pa buloba. Nunku, tuenzayi muetu muonso bua kushala ne lulamatu anu bu Yobo.​—Ebelu 11:6.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 2 Mukanda wa Yobo udi ulonda malu avua menzeke mu bidimu bipite pa 140, pankatshi pa 1657 ne 1473 K.B.B.

[Bimfuanyi mu dibeji 16]

“Kudikankamika kua Yobo” kudi kutulongesha tshinyi?