Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

A Zoob sebrã tags-kãsemse

A Zoob sebrã tags-kãsemse

A Zeova Gomdã vɩɩme

A Zoob sebrã tags-kãsemse

ZAK soab a Zoob zĩnda Uz tẽngã sẽn da be rũndã-rũndã Arabi wã pʋgẽ wã. Wakat kãng tɩ Israɛll neb wʋsg ra bee Ezipti. Baa ne a Zoob sẽn da pa Israɛll nedã, a ra balemda Wẽnnaam a Zeova. Wẽnnaam yeela a Zoob wɛɛngẽ woto: “Ned ka be dũniyã zug n wẽnd-a ye. Yẽ yaa pʋ-peelem soaba la nin-sõngo. La yẽ zoeta maam n ka rat n maan wẽng ye.” (Zoob 1:8) Tog n yaa a Zeova sõgen-kãsems a Zakoob biig a Zozɛf ne no-rɛɛs a Moiiz zãmaanã sʋk la a Zoob vɩɩmd-yã.

B tagsdame tɩ yaa a Moiiz n gʋls a Zoob sebrã. Wõnda yaa a sẽn da wa n tɩ zĩnd Madiã sẽn pẽ ne Uz tẽngã n maan yʋʋm 40 be wã la a bãng a Zoob kibarã. Tõe t’a Moiiz wʋma a Zoob kibarã sẽn baas to-to wã, Israɛll nebã sẽn da wa n pẽneg Uz b rasempʋɩɩgẽ wã zĩndg yʋʋm piis-naasã saab sẽnese. * A Zoob kibarã sẽn gʋls to-to wã bee rasãnd wʋsg n kɩt tɩ b yeel tɩ yaa seb-gʋlsd sẽn mi a tʋʋmd sõma n gʋls-a. La a Zoob sebrã pa seb-gʋls-mit tʋʋmd bal ye, a leokda sogsg wala bãmbã me: Bõe yĩng tɩ nin-tɩrsã namsdẽ? Bõe yĩng t’a Zeova bas tɩ wẽnemã beẽ? Ninsaal sẽn yaa yel-wẽn-maandã tõe n kell n talla a burkĩnd Wẽnnaam taoor bɩ? Hal ne rũndã, a Zoob sebrã sẽn be Wẽnnaam Gomdã pʋgẽ wã vɩɩme la a tara pãnga.—Hebre dãmba 4:12.

“WẼND NA SÃAM DAAR NINGA MAM SẼN DOGÔ

(Zoob 1:1–3:26)

Daar a yembre, a Sʋɩtãan yeela Wẽnnaam t’a Zoob burkĩndã pa burkĩnd halaal ye. A Zeova sakame t’a Sʋɩtãan mak a Zoobe. A basame t’a Sʋɩtãan kɩt tɩ yel-beed toɛy-toɛy sẽn pʋg taab paam a Zoobe. La a Zoob pa sak n ‘tʋʋs Wẽnnaam’ ye.—Zoob 2:9.

A Zoob zo-rãmb a tãab n tũ taab “n na n tɩ bels a Zoobe.” (Zoob 2:11) B sẽn tɩ ta wã b zĩime n sĩnda, t’a Zoob wa sɩng goam n yeel woto: “Wẽnd na sãam daar ninga mam sẽn dogã.” (Zoob 3:3) A Zoob ra tʋll n yɩẽ-la “wa biig sẽn ka yã wĩndga,” bɩ biig sẽn dog kɩɩnga.—Zoob 3:11, 16.

Sogsg sẽn tik verse rãmb zut n paam leokre:

1:4, Sebr Sõngo—Yaa rogem daar tẽegr kibs la a Zoob kambã sẽn da maanda bɩ? Ayo. Kibarã, sẽn gʋls ne buud-gomd ningã pʋgẽ, “daar” yaa toor tɩ “rogem daar” yaa toore. (Sɩngre 40:20) Gom-biig ning sẽn yaa “daarã” yell b sẽn gomd Zoob 1:4 pʋgẽ wã yaa wĩndgã pukr n tɩ tãag a lʋɩɩsã sẽn kaoosd wakat ningã bala. Wõnda yʋʋmd fãa, a Zoob komdibli a yopoeyã ra rɩkda rasem a yopoe n maan kibsa. Ned kam fãa ra yãkda daar a ye n maan tigr a zakẽ n bool a taabã.

1:6; 2:1—Ãnd rãmb la b sẽn da sakd tɩ b kẽngd a Zeova taoorã? Sẽn da kẽngd-b Wẽnnaam a Zeova taoorã ra yaa Gomdã sẽn yaa a Biribl yendã a sẽn naan a toorã, malɛg-sakdbã n paas malɛg-kɩɩsdbã la a Sʋɩtãana. (Zã 1:1, 18) Yaa yʋʋmd 1914 Wẽnnaam Rĩungã luglg poor bilf bal la b rig a Sʋɩtãan ne a zĩn dãmbã n yiis saasẽ. (Wilgri 12:1-12) A Zeova sẽn da basd-b tɩ b wat a taoorã, a kɩtame t’a malɛgsã fãa bãng a Sʋɩtãan kɩɩsgã la goam nins a sẽn wa ne wã.

1:7; 2:2—Yaa a Zeova meng a toor n gom ne a Sʋɩtãan bɩ? Biiblã pa wilg a Zeova ne a malɛgsã sẽn gomd ne taab to-to wã n fasem ye. Baasgo, b ra vẽnega no-rɛɛs a Mise t’a yã malɛk sẽn yas a Zeova taoor n gomd ne-a. (1 Rĩm dãmb 22:14, 19-23) Woto yĩnga, tõeeme t’a Zeova goma ne a Sʋɩtãan a toor n pa tũnug ne malɛk a to ye.

1:21—Wãn-wãn la a Zoob ra tõe n ye leb a “ma pʋgẽ”? A Zeova sẽn naan ninsaal ne tẽng tomã yĩnga, ka wã, gom-biig ning sẽn yaa “ma” wã segd n makda tẽngã.—Sɩngre 2:7.

2:9—Yaa bõe n kɩt t’a Zoob pagã wa yeel-a t’a tʋʋs Wẽnnaam la a ki? A Zoob sẽn paam bõnã, namsa a pagã. A Zoob pagã sẽn da get a sɩdã sẽn da tar keelem to-to n wa zĩ ne bã-yoog ningã, ra sãamda a sũur wʋsgo. A kambã a sẽn da nong wʋsgã kiime. Tõe tɩ woto fãa ra namsd-a lame tɩ loog nugu, t’a ra ye pa getẽ tɩ yaa zems-n-taar ning b sẽn tar ne Wẽnnaamã n tar yõod n yɩɩd ye.

Zãmsg tõnd yĩnga:

1:8-11; 2:3-5. Wala a Zoob sẽn wilg a makrã pʋgẽ wã, yel-manesem la goam sẽn zemsã toor sẽn ka be, burkĩnd hakɩk tallg baoodame tɩ f balem a Zeova ne yam-sõngo.

1:21, 22. Noog wakat la toog wakate, d sã n kell n tall d burkĩndã a Zeova taoore, d tõe n wilgame t’a Sʋɩtãan yaa ziri yagda.—Yelbũna 27:11.

2:9, 10. Wala a Zoobe, d segd n kell n gãda d tẽebã kãn-kãe, baa d zakã neb sã n pa nand d tẽebã tʋʋm wall b weoogd-d n dat tɩ d bas d tẽebã.

2:13. A Zoob zo-rãmbã sẽn da pa tar tẽebã yĩnga, b ra pa tar bũmb b sẽn tõe n yeel Wẽnnaam zug tɩ kengd raood ye.

“MAM NA N KELL N TALLA M PƲ-PEELEM”

(Zoob 4:1–31:40)

A Zoob zo-rãmb a tãabã fãa wilga b goamã pʋgẽ tɩ yaa a Zoob sẽn beeg Wẽnnaam wʋsgã n kɩt t’a sɩbgd-a woto wã. A Elifaaz n deng n gome, t’a Bildaad pʋgl n ning a Zoob taal n yɩɩge. La a Sofaar goamã wẽnem n pʋd n yɩɩda.

A Zoob pa reeg a zo-rãmb a tãabã goam ye. A sẽn da pa mi bũmb ning sẽn kɩt tɩ Wẽnnaam bas t’a namsdẽ wã, sẽn da pak-a n yɩɩd yaa tõog n wilg a bʋʋm. La a Zoob ra ket n nonga Wẽnnaam tɩ kɩt t’a yeel woto: “Hal n wa tãag m kũum, m na n kell n talla m pʋ-peelem.”—Zoob 27:5, Sebr Sõngo.

Sogsg sẽn tik verse rãmb zut n paam leokre:

7:1; 14:14, Sebr Sõngo—‘Yemb-ra-tʋʋmã’ la “tʋʋmã” võor yaa bõe? A Zoob namsgã ra yaa wʋsg tɩ kɩt t’a getẽ tɩ vɩɩmã yaa toog wʋsg wa yemb-ra-tʋʋm sẽn yaa toogã. (Zoob 10:17) A Zoob maka wakat ning ned sẽn segd n zĩnd Seool a kũum poor tɩlaeyã tɛk n tɩ ta a vʋʋgrã ne yemb-ra-tʋʋma.

7:9, 10; 10:21; 16:22—Rẽ yĩnga a Zoob gom-kãensã wilgdame t’a pa tẽed kũum vʋʋgr bɩ? Ne gom-kãensã, a Zoob ra wilgda bũmb ning sẽn da na n paam yẽ meng ka la bilfã. Bõe la a ra rat n yeele? Tõe t’a ra rat n yeelame tɩ yẽ sã n ki, a zãmaanã ned ba a yembr da pa na n le yã-a ye. Sã n yaa ne bãmba, hal tɩ Wẽnnaam sẽn yãk wakat ningã ta, a ra pa na n lebg n wa a yirã, la b pa na n leb n mi-a ye. Tõe t’a Zoob ra rat n yeelame me tɩ ned pa tõe n yi kɩɩm-kulg pʋgẽ a toor ye. Zoob 14:13-15 goamã wilgda vẽeneg t’a Zoob ra tẽeda kũum vʋʋgre.

10:10—Wãn to la a Zeova kɩt t’a Zoob ‘kẽ a ma pʋgẽ wa bĩis-naare n gũs wa bĩisim n yaool n bɩ’? Woto yaa bilgr sẽn be rasãnd sẽn wilgd Wẽnnaam sẽn naan a Zoob a ma pʋgẽ to-to wã.

19:20—A Zoob ra rat n yeelame tɩ bõe, a sẽn yeel tɩ yaa a yẽn-nemsã bɩ a yẽnã gãnd bal n kellã? A Zoob sẽn yeel tɩ yaa a yẽnã gãnd bal n ket tɩ yẽnd yaool n pa tar gãongã, tõe t’a ra rat n yeelame bal tɩ baa fʋɩ pa kell a nugẽ ye.

Zãmsg tõnd yĩnga:

4:7, 8; 8:5, 6; 11:13-15. Toog sã n tar neda, d pa segd n yɩ tao-tao n yeel tɩ yaa a soabã tʋʋm-beed n lɛb-a, la tɩ Wẽnnaam pa nong-a ye.

4:18, 19; 22:2, 3. D segd n tikda Wẽnnaam Gomdã zug n kõt d saglsã, pa d meng tagsg zug ye.—2 Tɩmote 3:16.

10:1. A Zoob sũ-toogã ra kɩtame t’a pa rat n tẽ t’a namsgã tõe n yita zĩig a to ye. D sã n wa namsdẽ, d pa segd n lebg sũ-to-ned ye. Sẽn yɩɩd fãa, d sẽn mi bũmb ning sẽn kɩt tɩ d namsdẽ wã.

14:7, 13-15; 19:25; 33:24. Makr buud fãa pʋgẽ a Sʋɩtãan sẽn kẽes-do, kũum vʋʋgr saagrã tõe n kenga d raoodo.

16:5; 19:2. Tõnd goamã segd n belsda nebã la kengd b raoodo, b pa segd n sãamd b sũy ye.—Yelbũna 18:21

22:5-7. B sã n ning ned taal zaalem n yaool n kõ-a sagls rẽ zugu, pa tar yõodo, la leb n tõe n wã-a lame.

27:2; 30:20, 21. Baa ne ninsaal pãn-komsmã, a tõe n kell n yɩɩ burkĩna. Wala makre, a Zoob yɩɩ burkĩna, la a tudg n ninga Wẽnnaam taale.

27:5. Yaa a Zoob a toor n da tõe n yãk yam n bas a burkĩndã wall a kell n tall-a, bala yaa nonglem ning ned sẽn tar ne Wẽnnaamã n kɩtd t’a yɩ burkĩna. Woto yĩnga, d segd n talla nonglem sẽn tar pãng wʋsg ne a Zeova.

28:1-28. Ninsaal mii tẽn-gãongã laog sẽn be zĩig ninga. A sã n baood-ba, a tuuda tẽngã zulung n kẽ tɩ sɩlg bɩ yɩbgr nif sẽn ne yɩɩgã pa tõe n yã-a ye. La yaa Wẽnnaam a Zeova zoees n kɩtd tɩ ned paam yam ning sẽn yit a nengẽ wã.

29:12-15. D segd n sõngda neb nins sẽn dat sõngrã ne nonglem wakat fãa.

31:1, 9-28. A Zoob zãaga a meng ne pʋg-roondo, kãadem pʋgẽ yoobo, zãmbo, neb namsgo, laog-baoond la bõn-naands pʋʋsgo, tɩ yaa mak-sõng n kõ-do.

“MAM YAM TEKAME TƖ M ZĨ TOM NE TOMPƐGLEM PƲGẼ N KOT-Y SUGRI”

(Zoob 32:1–42:17)

Bi-bɩɩg yʋʋr sẽn boond t’a Eliyu sẽn da pẽ yambẽ n maag a yĩng n kelg no-koeemdã. Dẽ poore, a goma ne raoodo. A remsa a Zoob ne a zo-rãmb a tãabã sẽn da namsd-a wã tagsgo.

A Eliyu sẽn baas a goamã bala, a Zeova goma sebg pʋgẽ. Sẽn-tõeyã-fãa soabã pa wilg a Zoob namsgã võor ye. La a tũnuga ne sogsg n kɩt t’a Zoob bãng a pãn-kãsengã sẽn sek zoeesã la a yamã sẽn ka to wã. A Zoob sak n deegame t’a goma a sẽn pa mi yelle, la a paas woto: “Mam yam tekame tɩ m zĩ tom ne tompɛglem pʋgẽ n kot-y sugri.” (Zoob 42:6) A Zoob namsgã saab poore, a Zeova keo-a-la a burkĩndã yĩnga.

Sogsg sẽn tik verse rãmb zut n paam leokre:

32:1-3—Wakat bʋg la a Eliyu wa-yã? A Eliyu sẽn wʋm goamã fãa wã, a ra segd n zĩi yambẽ n kelgdẽ, a Zoob sẽn wa n yaag b noor n sɩng goam t’a zo-rãmb a tãabã rasem a yopoe sĩndgã sa wã.Zoob 3:1, 2.

34:7, NW—Bõe yĩng tɩ b yetẽ t’a Zoob reega paoogr wa a sẽn yũud koom? A Zoob sẽn da wa n zĩ ne a toogã a zo-rãmb a tãab n wa n ges-a n paoog-a. A Zoob ra getame tɩ yaa yẽ la b paoogda, la ra yaool n yaa Wẽnnaam la a zo-rãmbã sẽn da gomd n paoogdẽ wã. (Zoob 42:7) Dẽnd a Zoob sĩnd n deega paoogrã wa ned sẽn yũud koom ne sũ-noogo.

Zãmsg tõnd yĩnga:

32:8, 9. Pa kʋʋlem bal n wat ne yam ye. Sẽn na yɩl n paam yam, rẽndame tɩ f sak tɩ Wẽnnaam Gomdã la a vʋʋsem sõngã wilg-f sore.

34:36. Yaa b sã n mak tõnd tɩ sek la b bãngd d sã n sɩd yaa burkĩna.

35:2. A Eliyu kelga neer n wʋm yɛlã võor n yaool n gome. (Zoob 10:7; 16:7; 34:5) Nand tɩ kãsem dãmbã kõ saglse, b segd n deng n kelga neer n bãng yɛl nins sẽn sɩd maanã, la b wʋm yɛlã võore.—Yelbũna 18:13.

37:14; 38:1–39:30. D sã n bʋgsd a Zeova tʋʋm-kãsemsã sẽn wilgd a pãngã la a yamã zutu, kɩtdame tɩ d sik d mens la d bãng tɩ Wẽnnaam naam sẽn ka to wã a sẽn na n wilg tɩ zemsame wã tara yõod n yɩɩd yɛl nins fãa sẽn pak tõndã.—Matɩe 6:9, 10.

40:1-4. D sã n wa rat n yẽgem ne pãng-sẽn-ka-to soabã yell poorẽ bɩ d yõk d noor n da yẽgem ne-a ye.

40:15–41:34. Ad a Behemot sẽn yaa yemdã ne a Leviatã sẽn yaa yẽb-kãsenga pãngã sɩd labsa! Sẽn na yɩl n ket n tʋmd Wẽnnaam tʋʋmdã ne sũ-mare, tõnd me ratame tɩ we-rũm-kãensã sẽn tar pãng wʋsg woto wã Naand kõ-d pãnga.—Filip rãmba 4:13.

42:1-6. A Zoob sẽn kelg a Zeova goamã n tẽeg a tʋʋm-kãsemsã yellã, sõng-a lame t’a ‘yã Wẽnnaam’ bɩ t’a bãng sɩdã Wẽnnaam zugu. (Zoob 19:26) Rẽ toeema a tagsgã. B sã n wa tik Biiblã zug n kibl tõndo, d segd n sak n deega d kongrã la d rems d mense.

D bao “a Zoob sũ-marã” bɩ a tõog-toogã buudu

A Zoob sebrã wilgda vẽeneg tɩ pa Wẽnnaam n kɩt tɩ ninsaalbã namsdẽ wã ye. Yaa a Sʋɩtãana. Wẽnnaam a Zeova sẽn bas tɩ wẽnemã be tẽnga zugã, kɩtame tɩ tõnd ned kam fãa tõe n wilg a sã n teenda a naam sẽn ka to wã, la a sã n tara burkĩnd a taoore.

Wala a Zoobe, neb nins fãa sẽn nong a Zeova wã na n paama makre. A Zoob kibarã kõt-d-la bas-m-yam tɩ d tõe n tõoga toogo. A tẽegd-d lame tɩ d zu-loeesã pa na n kell n zĩnd wakat sẽn-kõn-sa yĩng ye. A Zak yeela woto: “Yãmb wʋma a Zoob sũ-marã yelle, la yãmb bãnga Zusoabã sẽn yaool n maan bũmb ning n kõ yẽnda.” (Zak 5:11) A Zeova rola a Zoob a sẽn kell n tall a burkĩndã yĩnga. (Zoob 42:10-17) Ad d sẽn saagd n na n paam vɩɩm sẽn-kõn-sa tẽng zug Arzãnã pʋgẽ wã sɩd yaa saag-kãseng tɛkẽ! Wala a Zoobe, bɩ d fãa rɩk sard ne d sũy fãa n kell n tall d burkĩndã.—Hebre dãmba 11:6.

[Tẽngr note]

^ sull 4 A Zoob sebrã gomda sẽn yɩɩd yʋʋm 140 pʋgẽ yɛl yelle. Yel-kãens zĩnda yʋʋmd 1657 la yʋʋmd 1473 sʋka, sẽn deng a Zezi rogmã.

[Foto, seb-neng 32]

Bõe la a Zoob sũ-marã wilgd tõndo?