Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Yɩɩl Sõamyã sebrã pipi babg tags-kãsemse

Yɩɩl Sõamyã sebrã pipi babg tags-kãsemse

A Zeova Gomdã vɩɩme

Yɩɩl Sõamyã sebrã pipi babg tags-kãsemse

SEB-KÃNGÃ yʋʋr sẽn yaa Yɩɩl Sõamyã sɩd zemsa kɛpɩ, bala, a babs wʋsg yaa yɩɩl sẽn pẽgd Wẽnnaam a Zeova sẽn yaa tõnd Naandã. B ra pa tõe n pʋd-a yʋʋr a to tɩ zems wa woto ye. Biiblã seb-kãngã sẽn wogem n yɩɩd a taabã tara yɩɩl sẽn be yamleoogo, sẽn wilgd Wẽnnaam zʋg-kãsemsã la a tʋʋm-kãsemsã, la a togsd bãngr-goam ka-tɛka. Yɩɩl kãens wʋsg wilgda yĩn-sids nins b gʋlsdbã sẽn talle, b sẽn da wa n be zu-loees pʋsẽ. B gomda yɛl sẽn zĩnd yʋʋm tusa pʋgẽ yelle, sẽn sɩng ne no-rɛɛs a Moiiz wakatã n tʋg n tãag Israɛll nebã sẽn yi Babilon yembdã poore. Yaa a Moiiz ne rĩm a Davɩɩd la neb a taab n gʋls-ba. B wilgame tɩ yaa maan-kʋʋd a Ɛsdras n tigim-b n baase.

Hal pĩnd wẽndẽ, b ra weela Yɩɩl Sõamyã sebr babg a nu bɩ yɩɩl a nu. Bãmb la woto: 1) Yɩɩl Sõamyã 1-41. 2Yɩɩl Sõamyã 42-72. 3Yɩɩl Sõamyã 73-89. 4Yɩɩl Sõamyã 90–106, la 5) Yɩɩl Sõamyã 107–150. Sõs-kãngã tika pipi babgã zugu. Bab-kãng pʋgẽ yɩɩlã fãa sʋka, yaa a tãab bal la pĩnd wẽndẽ Israɛll rĩm a Davɩɩd pa gʋlse. Biibla pa wilg Yɩɩl Sõamyã a 1, 10 la 33 soabã gʋlsdb ye.

“MAM WẼNNAAM YAA MAM KUGRI”

(Yɩɩl Sõamyã 1:1–24:10)

Yɩɩl Sõamyã pipi soabã sẽn wilg tɩ sũ-noog soab la ned ninga sẽn nong n karemd a Zeova tõogã poore, yɩɩll a yiib-n-soabã sẽn pʋglã gomda Rĩungã yell bala. * Bab-kãngã pʋgẽ, yɩɩl wʋsg yaa kosg b sẽn kot Wẽnnaam. Wala makre, Yɩɩl Sõamyã 3-5, 7, 12, 13, la 17 soabã pʋgẽ, b kota a Zeova t’a fãag-b bɛɛbã nusẽ. Yɩɩll a 8 soabã wilgdame n yɩlemdẽ t’a Zeova yaa kãseng n yɩɩd ninsaal hal zĩig sẽn zãre.

A Davɩɩd wilgame t’a Zeova yaa a nin-buiidã kogenda, n yɩɩl woto: “Mam Wẽnnaam yaa mam kugri, mam baooda zĩig bãmb nengẽ n na n soonde.” (Yɩɩl Sõamyã 18:3) Yɩɩll 19 soabã pʋgẽ, b pẽgda a Zeova a sẽn yaa Naand la tõog Lugundã. Yɩɩll 20 soabã pʋgẽ b pẽgd-a-la a sẽn yaa Fãagdã yĩnga, tɩ 21 wã pʋgẽ, b pẽgd-a a sẽn yaa a Rĩmã a sẽn zaeyã Fãagdã yĩngã. Yɩɩll 23 soabã wilgdame t’a yaa Pekɩɩm Kãsenga, tɩ 24 soabã bilgd-a wa Rĩm sẽn tar ziiri.

Sogsg sẽn tik verse rãmb zut n paam leokre:

2:1, 2—Yaa “tags-yaals” bʋs la tẽnsã tagsda? Tags-yaalsã yaa ninsaalbã goosneema rãmb sẽn maood wakat fãa n na n kell n tall b naamã. Yaa tags-yaalse, bala b pa na n tõog n pids b bõn-datlã ye. Yaa vẽeneg tɩ tẽnsã pa tõe n zab ne a Zeova la a nin-tũusdgã n tõog ye.

2:7—‘Zusoabã noorã’ yaa bõe? No-kãng yaa kaool ninga a Zeova sẽn maan ne a Biribl-nongr a Zezi Kiristã Rĩung yĩngã.—Luk 22:28, 29.

2:12—Wãn-wãn la tẽnsã tõe n “wõgemd n waoog” Biriblã? Gom-bil ning b sẽn lebg Yɩɩl Sõamyã 2:12 pʋgẽ tɩ “wõgemd n waoogã,” võor ne hebre ra yaa “moke.” B sẽn da wa n gʋlsd yɩɩn-kãngã wã, ned mokr da yaa zood wilgri. Ned mokr leb n wilgdame tɩ f kɩsa sɩd ne-a. Ka, Wẽnnaam kõta tẽnsã nanambs noor tɩ b wõgemd n waoog a Biriblã, bɩ tɩ b sak n deeg-a t’a yaa Rĩm ning sẽn yaa Mesi wã.

3:pipi verse wã—Yɩɩl Sõamyã pipi verse rãmbã kẽer võor yaa bõe? Pipi verse rãmbã kẽer mi n wilgda ned ning sẽn gʋls-a wã, wall b wilgd yɛl nins pʋsẽ b sẽn gʋls-bã, wala Yɩɩll a 3 soabã pipi verse sẽn wilgdã. Leb n tõe n wilgda yɩɩllã yõod bɩ bũmb ning sẽn kɩt tɩ b gʋls-a wã (wala a yɩɩll a 4 ne a 5 soabã), wall reem teoog ning b sẽn segd n tall n yɩɩl yɩɩn-kãngã. (Yɩɩll a 6 soabã)

11:3—Yaa yẽbg-bʋg n sãame? Yaa yẽbgr nins zut ãdem-biisã sẽn tik n yãkd b noyã, b siglgã, la b bʋ-kaoorã yɛlã. Bõn-kãensã sã n pa sigl sõma, wata ne zũnd-zãnde, tɩ tɩrlem kaẽ ye. Zũnd-zãnd woto pʋgẽ, “nin-tɩrg” fãa segd n teega Wẽnnaam zãng-zãnga.—Yɩɩl 11:4-7.

21:4—“Maanf sẽn yaa sãnem halaalã” võor yaa bõe? D pa mi maanfã sã n da yaa maanf sɩd-sɩd bɩ a makda zab nins a Davɩɩd sẽn tõogã sẽn paas a ziirã ye. La verse kãnga yaa bãngr-gomd sẽn wilgd naam maanf ning a Zeova sẽn kõ a Zezi yʋʋmd 1914. Maanfã sẽn maan ne sãnemã wilgdame t’a naamã sõmblem pa tar to ye.

22:2, 3—Bõe yĩng t’a Davɩɩd ra tagsdẽ t’a Zeova bas-a lame? A Davɩɩd bɛɛbã ra namsd-a lame t’a ‘sũur wõnd siribd sẽn yẽnegd a pʋgẽ.’ (Yɩɩl Sõamyã 22:15) Ra yaa wa a Zeova ra bas-a lame. B sẽn da wa n ka a Zezi ra-lukã zugã yẽ me ra tagsda woto. (Matɩe 27:46) A Davɩɩd gom kãensã wilgdame bal t’a ra bee toog pʋgẽ. La a pʋʋsg ning sẽn be Yɩɩl Sõamyã 22:17-22 wã wilgda vẽeneg t’a Davɩɩd ra ket n tẽeda Wẽnnaam.

Zãmsg tõnd yĩnga

1:1. D segd n gila neb nins sẽn pa nong a Zeova wã tũud-n-taare.—1 Korẽnt dãmba 15:33.

1:2. D segd n tagsa tẽebã yɛl yell daar fãa.—Matɩe 4:4.

4:5. D sũur sã n wa yiki yaa yam tʋʋmd tɩ d yõk d noor n da yiis gomd n wa maand d bãngẽ ye.—Efɛɛz rãmba 4:26.

4:6. Yaa d sẽn na n tar yam-sõng la d tũud a Zeova noyã bal la a na n ges d tẽeb maandã wa “tɩrlem maoongo.”

6:6. Ad bũmb ning sẽn sɩd tar yõod n yɩɩd d vɩɩmã pʋgẽ yaa d sẽn na n pẽgd a Zeova!—Yɩɩl Sõamyã 115:17.

9:13. A Zeova na n sɩbga neb nins sẽn daagd zɩɩmã, la a ‘tẽra nimbãan dãmbã kelems’ yelle.

15:2, 3; 24:3-5. Wẽnnaam balemdb hakɩkã segd n togsda sɩda, b segd n pidsda b pʋlems la b lakd b mens ne munaanfɩglem.

15:4. Sã n pa d wa n mikame tɩ pʋleng d sẽn maan pa zems ne Biiblã noyã, d segd n maana d sẽn tõe fãa n pids d pʋlemsã, baa sã n yaa toogo.

15:5. D sẽn yaa a Zeova balemdbã d pa segd n yɩ ligd sãamdb ye.

17:14, 15. Dũni kãngã nebã maoodame n baood laog n na n vɩɩmd naar pʋgẽ, n dogd kambã, la b tigimd laog n na n wa bas ne-ba. Sẽn da pak a Davɩɩd n yɩɩd a vɩɩmã pʋgẽ yaa a tall yʋ-nong Wẽnnaam a Zeova taoore, sẽn na n yɩl n tõog n ‘ges a nenga,’ sẽn dat n yeel t’a paam a lohorem. A Davɩɩd sẽn ‘nek’ n yã a Zeova kãabsã sẽn tar bas-m-yama, a sũurã yaa noogo, bala ‘a raabã na n paama pidsgu’ bɩ a Zeova meng bee ne yẽnda. Wala a Davɩɩde, tõnd me segd n nanda tẽebã arzɛgs ne d sũy fãa.

19:2-7. A Zeova bõn-naands nins sẽn pa tõe n gom la b pa tõe n tagsã sẽn pẽgd-a wã, tõnd sẽn tõe n tags n tõe n gom la d tõe n balmã, n segd n pẽg-a n yɩɩda.—Wilgri 4:11.

19:8-12. Ad d sã n sɩd maand a Zeova sẽn dat tɩ d maan bũmb ninsã sɩd nafd-d-la wʋsgo!

19:13, 14. D segd n gũusa d mens ne tudgr la tɩtaam.

19:15. Pa d manesmã yell bal n segd n pak-d ye, d segd n gũusa ne d goamã la d tagsa wã me.

“YÃMB KOGENDA MAAM M PƲ-PEELEM PƲGẼ”

(Yɩɩl Sõamyã 25:1–41:14)

Yɩɩl Sõamyã bab-kãngã pipi yɩɩl a yiibã pʋgẽ, a Davɩɩd wilga ne a sũur fãa t’a rat n kell n talla a burkĩndã. A yɩɩla woto: “La maam, mam kẽnda m sõmblem pʋgẽ.” (Yɩɩl Sõamyã 26:11) A sẽn da wa n pʋʋsd n kot a yel-wẽnã sugrã, a sak n deega woto: “Mam da sĩndame tɩ m kõaba lebg kʋda, la mam wiisda wĩntoog tɛka.” (Yɩɩl Sõamyã 32:3) A Davɩɩd kõo neb nins fãa sẽn sakd a Zeova wã bas-yard n yeel woto: “Zusoaba geta nin-tɩrse, la bãmb tʋb wʋmda bãmb kelems b sẽn dat sõngr wakate.”—Yɩɩl Sõamyã 34:16.

Ad saglg ning sẽn be yɩɩll 37 soab pʋgẽ wã sẽn tall yõod wʋsg ne Israɛll nebã, a tara yõod ne tõnd me sẽn vɩ dũni kãngã ‘yaoolem wakatã’ pʋgẽ wã. (2 Tɩmote 3:1-5) Yɩɩl Sõamyã 40:8, 9 sẽn yaa bãngr-gomdã goma a Zezi yell n yeel woto: “Gese, mam waame. Mam yell gʋlsa yãmb seb-pindgã pʋgẽ. Mam Wẽnnaam, mam dat n maana yãmb daabo. La yãmb tõog bee mam sũur pʋgẽ.” Bab-kãnga baasg yɩɩllã wilgda a Davɩɩd sẽn kos a Zeova sõngre, yʋʋm nins sẽn yɩ toog ne–a wã pʋgẽ, yel-wẽndã a sẽn maan ne a Batseba wã loogr poore. A yɩɩlame: “La yãmb kogenda maam m pʋ-peelem pʋgẽ n kɩtdẽ tɩ mam yas yãmb taoor wakat fãa.”—Yɩɩl Sõamyã 41:13.

Sogsg sẽn tik verse rãmb zut n paam leokre:

26:6—Makr wɛɛngẽ, wãn-wãn la tõnd me kẽnd n gilgd a Zeova tẽn-kugrã? Tẽn-kugrã makda a Zeova raabã, a sẽn sak n yao n deeg ãdem-biisã ne a Zezi Kirist maoongã maasmã. (Hebre dãmba 8:5; 10:5-10) D sã n tẽed a Zezi maoongã, makr wɛɛngẽ, d kẽnd n gilgda a Zeova tẽn-kugrã.

29:3-9—B sẽn mak a Zeova koɛɛgã ne saag kɛleng sẽn kẽesd rabeemã, yaa bõe la b rat n wilgi? Yaa sẽn na yɩl n wilg a Zeova pãngã sẽn sek zoeesã bala!

33:6—Zusoabã bɩ a Zeova “noor vʋʋsmã” yaa bõe? Vʋʋsem kãng yaa Wẽnnaam pãngã bɩ a vʋʋsem sõngã a sẽn tall n naan saasã. (Sɩngre 1:1, 2) B boond-a lame t’a noor pemsem, bala, a tõe n tũnuga ne-a wala pemsem sẽn tar pãng n maan bũmb zĩ-zãrgẽ.

35:19—A Davɩɩd sẽn kos tɩ Wẽnnaam da bas tɩ neb nins sẽn kis yẽ wã wẽgs b nin ne-a wã, a ra rat n yeelame tɩ bõe? Ninã wẽgsg tõe n wilgdame t’a Davɩɩd bɛɛbã sũy ra nooma ne mag-wẽns nins b sẽn da magd a zugã. A Davɩɩd ra kota Wẽnnaam t’a kɩt tɩ rẽ ra yɩ ye.

Zãmsg tõnd yĩnga:

26:4. Yaa yam tʋʋmd tɩ d gil neb nins sẽn solgd b sẽn yaa b rãmb ẽntɛrnetã pʋgẽ wã tũud-n-taare. D segd n gila lekollẽ wã la d tʋʋmã zĩigẽ tũud-n-taas nins sẽn maand sɩlem n dat n yɩ d zo-rãmb n paam n sãam-dã, sɩda kɩɩsdb sẽn maand wa b yaa nin-tɩrsã, la neb nins sẽn solgd n maand yel-wẽnã.

26:7, 12; 35:18; 40:10. D segd n pẽga a Zeova d tigissẽ wã.

26:8; 27:4. D nonga kiris-neb tigissã kẽngr bɩ?

26:11. A Davɩɩd sẽn da wa n wilgdẽ t’a rɩka sard n na n tall a burkĩndã, a kosame me tɩ Wẽnnaam fãag-a. N-ye, d tõe n kell n talla d burkĩndã baa ne d sẽn pa zems zãngã.

29:10. B sẽn yeel t’a ‘Zeova n so pãng sa-kẽeng wakatã,’ rat n yeelame t’a tõeyã bũmb fãa a pãngã yĩnga.

30:6. A Zeova zʋg ning sẽn yaa kãseng n yɩɩdã yaa nonglem, pa sũ-puugr ye.

32:9. A Zeova pa rat tɩ tũ ne modgr tɩ d sak-a, wala b sẽn pãb bõang bɩ n tak wed-moaag ne salbr t’a yaool n sakã ye. Ayo! A ratame tɩ d sak-a ne yamleoog d sẽn mi a raabã yĩnga.

33:17-19. Ninsaalb goosneema sõmblem sẽn zem to-to fãa, a pa tõe n wa ne fãagr ye. D segd n teega a Zeova ne a Rĩungã sẽn maand bũmb ninsã.

34:11. Ad gom-kãensã sɩd kengda neb nins sẽn lʋɩɩsd Rĩungã tʋʋm taoorã b vɩɩmã pʋgẽ wã raoodo!

39:23. Nin-wẽns sã n baood kibay d saam-biis zut n na n maan-b wẽnga, yaa yam bũmb tɩ d ‘ning d noor salbre,’ sẽn dat n yeel tɩ d sĩndi.

40:23. Tõnd sã n teeg a Zeova, tõe n sõng-d lame tɩ d mao ne yam-ka-m-mengã, la d wa tõog n yi “sãoong bok pʋgẽ, la zĩ-yoogẽ begd sẽn be a pʋgẽ.”

40:6, 13. Yel-beed bɩ tõnd mengã pãn-komsem baa a sẽn yaa kãseng to-to fãa pa tõe n tõog-do, d sã n pa yĩm tɩ bark nins d sẽn na n paamã sõor yɩɩda tõnd sẽn tõe n sõd ye.’

‘Bɩ a Zeova paam pẽgre’

Ad yɩɩl 41 wã sẽn be yɩɩlã pipi bab-kãnga pʋgẽ wã sɩd kengda raoodo! Yaa zu-loees pʋgẽ la d be tɩ yaa d sũur kasetã n namsd-d me, d tõe n paama pãng la raood Wẽnnaam Gomdã bab-kãngã sẽn tar pãngã pʋgẽ. (Hebre dãmba 4:12) Bab-kãngã pʋgẽ yɩɩlã fãa tara kibay sẽn kõt sagls sẽn yaa sõma. Naoor wʋsgo, b kõt-d-la bas-m-yam tɩ baa d zu-loeesã sẽn sõs n yaa to-to fãa, a Zeova pa na n bas-d ye.

Yɩɩl Sõamyã sebrã pipi babgã baasda woto: “Bɩ Zusoab sẽn yaa Israɛll Wẽnnaamã paam pẽgr wakat sẽn ka sɩngr hal n tɩ ta wakat sẽn ka sɛɛbo. Amina. Amina.” (Yɩɩl Sõamyã 41:14) Rẽ yĩnga d sẽn vaees yɩɩl kãensã wã, pa kɩt tɩ d rat n pẽg a Zeova sɩda?

[Tẽngr note]

^ sull 7 Yɩɩll a 2 soabã paama a pipi pidsg a Davɩɩd wakatã.

[Goam sẽn tar pãngã, seb-neng 30]

Bõn-naands sẽn pa tõe n gom la b tagsã sã n pẽgd a Zeova, tõnd n segd n pẽg-a n yɩɩda!

[Foto, seb-neng 29]

Tara yõod wʋsg tɩ d get tẽebã yɛl yell daar fãa

[Picture on page 32]

Yãmb mii yɩɩll ning sẽn bilgd a Zeova wa Pekɩɩm Kãsengã bɩ?

[Foto, seb-neng 31]

Yɩɩl-Sõamyã sebrã pipi babgã wʋsg yaa a Davɩɩd n gʋlse

[Fotã soaadba, seb-neng 29]

Ãdsã: Courtesy United States Naval Observatory

[Fotã soaadba, seb-neng 31]

Ãdsã sẽn be seb-neng 30, 31, la 32: Courtesy United States Naval Observatory