Saray Pabitar ed Unonan Libro na Salmos
Say Salita nen Jehova et Mabilay
Saray Pabitar ed Unonan Libro na Salmos
ANTO so matukoy a titulo parad sakey a libro na Biblia, a say maslak a kabiangan na satan et nipaakar ed panangidayew ed Manamalsa tayo, si Jehova a Dios? Anggapo lay arum a matukoy a ngaran noag say Salmos, odino Saray Panangidayew. Lugan na sayan sankarukeyan a libro na Biblia iray tinibukel a mararakep a kanta a mangisasalaysay ed alay abig iran kalidad tan makapanyari iran gawa na Dios ontan met ed dakerakel a propesiya. Dakel ed saray kanta so mangibabalikas ed liknaan na saray managsulat sanen manasagmak ira na kairapan. Sarayan sulat so mangokobre ed peryodo na manga sanlibon taon—manlapud panaon nen propeta Moises ya anggad kayari na inkibantak na saray Judio ed Babilonia. Saray managsulat et di Moises, Arin David, tan arum nira. Say saserdoten si Esdras so angiyalasir ed satan a libro.
Nensaman a panaon, say libro na Salmos so naapag ed limaran koleksion, odino seksion, na saray kanta: (1) Salmos 1-41; (2) Salmos 42-72; (3) Salmos 73-89; (4) Salmos 90-106; tan (5) Salmos 107-150. Konsideraen na sayan artikulo so unonan seksion. Amin lawari nilikud ed taloran salmo ed sayan seksion so tinibukel nen Arin David na kadaanan ya Israel. Ag-amta no sioparay anibukel na Salmos 1, 10, tan 33.
“DIOS KO, DAMPAY KO”
Kayari na impangiyabawag na unonan salmo a mapalar so too a manliket ed ganggan nen Jehova, say komadua et espesipikon anaglawi ed Panarian. * Maslak ed sayan seksion na salmos et nipaakar ed ey-ey ed Dios. Alimbawa, say Salmos 3-5, 7, 12, 13, tan 17 so kerew parad kililiktar manlapud saray kabusol. Ipapabitar na Salmo 8 so inkatalonggaring nen Jehova no ikompara ed inkamelag na too.
Diad impaneskribe ed si Jehova bilang Mananalimbeng na totoo to, oniay inkansion nen David: “Dios ko, dampay ko, tan salimbeng ko.” (Salmo 18:2) Pinagalangan si Jehova bilang say Manamalsa tan Manangiter na ganggan diad Salmo 19, bilang Manangilaban diad Salmo 20, tan bilang Manangilaban na nilanaan ton Ari diad Salmo 21. Sikato so inlitrato na Salmo 23 bilang say Baleg a Managpastol, bangta say koma-24 a Salmo so angilitrato ed sikato bilang say maglorian Ari.
Makasulatan Iran Tepet a Naebatan:
2:1, 2—Anton “maapa a pamaakaran” so panmemeremerean na saray nasyon? Say “maapa a pamaakaran” et say naynay a pampapaga na saray gobierno na too ed no panon dan pansiansiaen so autoridad da. Saya so maapa lapud say gagala ra et seguradon onsaew. Nailaloan kasi na saray manuley ed nasyones a sikara so ontalona no sikaray “sumpa ed Jehova, tan sumpa ed pinuyokan to”?
2:7—Anto so ‘ganggan nen Jehova’? Sayan ganggan et say sipanan parad sakey a Panarian, ya insipan nen Jehova ed inad-aro ton Anak, si Jesu-Kristo.—Lucas 22:28, 29.
2:12—Diad anton dalan a saray manuley ed nasyones et nayarin “angoban [da] so anak”? Diad panaon na Biblia, say iyangob et panangibalikas na pikakaaro tan katooran. Sakey itan a paraan a pangabrasa ed saray bisita. Niganggan iray arari na dalin ya angoban da so Anak, salanti, sikatoy awaten da bilang say Mesianikon Ari.
3:superskripsion—Anto so gagala na paulo a niiyan ed pigaran salmos? No maminsan et say paulo so mangipapabidbir ed managsulat tan/odino mangiiter na impormasyon nipaakar ed saray sirkumstansya sanen tinibukel so salmo, a singa say Salmo 3. Say superskripsion so nayarin mangisalaysay met ed gagala odino usar na sakey a kanta (Salmos 4 tan 5) tan mangiter met na saray instruksion ed musika (Salmo 6).
3:2—Anto so “Selah”? Sayan termino so kaslakan lan iisipen a mankabaliksan na itundan magano pian mandalepdep, balanglan no kakansionen itan a walay kabansag ya instrumento na musika odino anggapo. Say itundan magano et gagawaen pian nipurek so ideya odino liknaan na sakey a salmo. Agnakaukolan a maksil so pangibasa na Salmos diad publiko.
11:3—Antoray angiletnegan ya aderal? Saraya imay mismon angiletnegan na sosyedad na too—ganggan, uksoyan, tan hustisya. Sano saraya so agotgot, manggugulo iray totoo tan anggapoy inkahustisya. Diad ontan iran kipapasen et siopaman a “matunong” so nepeg a sigpot a manmatalek ed Dios.—Salmo 11:4-7.
21:3—Anto so makatantanda nipaakar ed “balanget a pulos a balitok”? Agnidalatdat no kasin say balanget et literal odino mangisisimbolo ed kaaruman a gloria lapud aminpigapigan impanbiktorya nen David. Anggaman ontan, sayan bersikulo so sakey a propesiyan manutukoy ed balanget na inkaari ya inawat nen Jesus ed si Jehova nen 1914. Say impanukoy ed balanget a ginawa ed balitok so mangisusuheri a sankaabigan a klase so uley to.
22:1, 2—Akin a liknaen nen David a sikatoy inkaindan nen Jehova? Lapud si David so pirmin dedesdesen na saray kabusol to, ‘say puso to so singa lilin tan atunaw ed dalem to.’ (Salmo 22:14) Parad sikato et ompatnag a sikatoy inkaindan nen Jehova. Ontan met so alikna nen Jesus sanen sikatoy impasak. (Mateo 27:46) Ipapatnag na saray salita nen David so natural a reaksion to ed pakaskasin kipapasen to. Balet, napatnagan ed samay pikakasi nen David a nikurit diad Salmo 22:16-21 ya agnaandi so pananisia to ed Dios.
Saray Leksion Parad Sikatayo:
1:1. Nepeg ya agmililimog ed saramay agmangaaro ed si Jehova.—1 Corinto 15:33.
1:2. Nepeg ya inagew-agew tayon konsideraen iray maespiritual a bengatla.—Mateo 4:4.
4:4. Sano makapapasnok odino onsasanok, sikatayoy makabat no pokpokan tayo so dila tayo ta pian ag-itayo makapangibaga na bengatlan pagbabawian tayo ed saginonor.—Efeso 4:26.
4:5. Magmaliw labat a “bagbagat na kasimpitan” iray espiritual a bagat tayo no walaan itayo na duga iran motibo tan no mitunosan so kondukta tayo ed saray kakaukolanen nen Jehova.
6:5. Anto ta so magmaong a rason no akin a labay tayoy mantultuloy a manbilay?—Salmo 115:17.
9:12. Aanapen nen Jehova so panagpaagus na dala ta pian dusaen to so managkasalanan, balet ta nonodnonoten to so “akis na saray mauyamo” odino napapairap.
15:2, 3; 24:3-5. Nepeg a mansalita na katuaan iray tuan managdayew tan paliisan da so palson pansamba tan panagpauges.
15:4. Nepeg a gawaen tayoy anggaay nayarian tayo a tooren so insipan tayo, anggano mairap a sumpalen itan, nilikud labat no namoria tayon misumlangan itan ed saray bangat na Biblia.
15:5. Bilang managdayew ed si Jehova, kaukolan tayon paliisan so lingon panangusar na kuarta.
17:14, 15. Akasentro ‘iray totoo a minumundo’ ed atagey ya estandarte na panagbilay, panagpamilya, tan panangipatawir. Say manunan nampagaan nen David ed bilay et say panggawa na maong a ngaran ed imaton na Dios ta pian ‘nanengneng to so lupa To,’ odino pian naeksperiensya to so panangabobon nen Jehova. Diad ‘pakaliing’ ed saray sipan tan panamaseguro nen Jehova, ‘napenek si David diad pakanengneng ed ereng To,’ odino panliketan to so presensia nen Jehova ed sikato. Singa ed si David, agta nepeg ya iyapasakey tayo met so kapusoan tayo ed saray espiritual a kayamanan?
19:1-6. No saray pinalsa ya agmakapansalita tan agmakapankatunongan et mangiglogloria ed si Jehova, agta nagkalalo la a nepeg tayon igloria si Jehova lapud walay pakayari tayon manisip, mansalita, tan mandayew?—Apocalipsis 4:11.
19:7-11. Saray kakaukolanen nen Jehova—agaylan makagunggona iratan ed sikatayo!
19:12, 13. Saray lingo tan panagpalakbat et kasalanan a nepeg tayon paliisan.
19:14. Agtayo lambengat pampapagaan no anto so gagawaen tayo noagta no anto met so ibabaga tan iisipen tayo.
“SIKA AMPAYAEN MO AK ED INKAMATUAK”
Talagan imbalikas nen David diad primeron duaran salmo na sayan seksion so masimoon a pilalek tan mabiskeg a determinasyon to a pansiansiaen so integridad to! “No nipaakar ed siak, manakar ak ed inkatunong ko,” so inkansion to. (Salmo 26:11) Diad pikakasi to parad kaperdonay kasalanan, inaksobi to: “Bangnen agak oneseesel, saray pukel ko natming ira ed panaglem ko a sanagew.” (Salmo 32:3) Parad saray matoor ed si Jehova, oniay ipapaseguro nen David: “Saray mata nen Jehova wala ra ed matunong a too, tan saray layag to akalukas ira ed saray akis da.”—Salmo 34:15.
Agaylan makanakanan simbawa ed saray Israelita tan ed sikatayo so walad Salmo 37, lapud manbibilay itayo la ed “saray kaunoran ya agew” na sayan sistema na bengabengatla! (2 Timoteo 3:1-5) Diad propesiyan nipaakar ed si Jesu-Kristo, oniay ibabaga na Salmo 40:7, 8: “Nia, wadia ak; dia ed lukot na libro, nisulat a nipaakar ed siak. Makaliket ak a mangunor na linawam, O Dios ko; on, say ganggan mo wala ed dalem na pusok.” Say unor a kabiangan na sayan seksion na Salmo so nipaakar ed inkerew nen David na tulong ed si Jehova legan na makapagonigon iran taon kayari na impankasalanan da nen Batseba. Inkanta to: “Unong na nipaakar ed siak, sika ampayaen mo ak ed inkamatuak.”—Salmo 41:12.
Makasulatan Iran Tepet a Naebatan:
26:6—Panon itayon magmaliw a singa si David, a piguratibon manliliber ed altar nen Jehova? Irerepresenta na altar so linawa nen Jehova diad impangawat to ed dondon bagat nen Jesu-Kristo parad karondon na katooan. (Hebreos 8:5; 10:5-10) Sikatayo so onliliber ed altar nen Jehova diad pangaagamil tayo na pananisia ed satan a bagat.
29:3-9—Anto so ililitrato na impangiyaliling ed boses nen Jehova ed sakey a karol a makapakigtot sano narerengel itan? Diad simplin panangibaga: Satan so makapakelkelaw a pakapanyari nen Jehova!
31:23—Panon a natumangan a maong so mapaatagey a too? Say tumang dia et dusa. Aawaten na sakey a matunong so tumang to ed agginagala iran lingo to panamegley na disiplinan manlalapud si Jehova. Lapud say mapaatagey a too et ag-ontunda ed mauges a kurang to, sikato so natumangan a maong na ambelat a dusa.—Uliran 11:31; 1 Pedro 4:18.
33:6—Anto so espiritu odino “alingasew,” na sangi nen Jehova? Satan ya espiritu et say aktibon puersa, odino masanton espiritu na Dios, ya inusar to ed impamalsa ed pisikal a katawenan. (Genesis 1:1, 2) Satan so natatawag ya espiritu na sangi to lapud, singa ed mabiskeg ya alingasew odino linawa, nayarian to itan ya ibaki pian nagawa iray bengatla diad arawi.
35:19—Anto so kabaliksan na kerew nen David ya ag-aabuloyan ya onkindat iramay mamubusol ed sikato? Ipapatnag na pankindat so panliket na saramay kabusol nen David ed itatalona na saray plano ra lapud sanok da ed sikato. Kinerew nen David ya ag-itan komon nagawa.
Saray Leksion Parad Sikatayo:
26:4. Makabat so agtayo pilimog ed saramay mangiyaamot na pakabidbiran da diad saray Internet chat rooms, saramay mikakaaro ed sikatayo diad eskuelaan odino diad pantratrabahoan lapud masilib iran rason, saray apostatan mankunkunwari a masimoon, tan saramay walaan na doblin estandarte na kabibilay.
26:7, 12; 35:18; 40:9. Nepeg ya idayew tayo si Jehova ed publiko diad saray pandaragup na Kristiano.
26:8; 27:4. Kasin labalabay tayo so onatendi ed saray Makristianon pantitipon?
26:11. Bangta ibabalikas nen David so determinasyon ton manmatoor, kinerew to met so karondon to. On, napansiansia tayo so integridad tayo anggaman ed agtayo inkayadyari.
29:10. Diad inyurong nen Jehova ed tapew na “Delap,” odino mangatatawen a kadayatan, impabitar to a sigpot ton nakontrol so pakayari to.
30:5. Say manunaan a kalidad nen Jehova et say aro—aliwan say sanok.
32:9. Aglabay nen Jehova a sikatayo so singa sakey a mula odino asno ya ontutulok lapud sakey a pakalat odino lewet. Imbes, pilalek to a sikatayo so ontulok ed sikato lapud pakakatalos tayo ed linawa to.
33:17-19. Anggapo so sisteman ginawa na too, anggan panon lan kabiskeg itan, a makapangitarok na kilalaban. Nepeg a say panmatalekan tayo et si Jehova tan say uksoyan na Panarian to.
34:10. Agaylan panamaseguro iya ed saramay mangiyuuna ed intereses na Panarian diad bilay da!
39:1, 2. Sano say mauges et mananap na impormasyon pian mamasakit ed saray kapananisian tayo, makabat no ‘bembenan tayo so sangi tayo na sakey a pakalat’ tan mansiansian andi-esel.
40:1, 2. Say panilalo ed si Jehova so makatulong ed sikatayo pian natalonaan so depresyon a singano ompapaway itayo manlapud ‘makakebbiew a bobon tan manmogaygay a pitek.’
40:5, 12. Anggan panon lay kinarakel na kalamidad odino personal iran kalilingoan, ag-iratan manalona ed sikatayo no tandaan tayo so katuaan a saray bendisyon ed sikatayo et ‘dakdakel nen saray nayari a bilangen tayo.’
“Nagalang si Jehova”
Agaylan makaligliwa tan makapaseseg so 41 a salmos ed sayan primeron seksion! Balanglan sikatayo so nasusubok odino naaapektoan lapud pakakakonsiensia, sikatayo so napabiskeg tan napaseseg na sayan kabiangan na mabiskeg a Salita na Dios. (Hebreos 4:12) Lugan na sarayan salmo so impormasyon a mangitatarya na napanmatalkan a giya ed panagbilay. Sikatayoy aminpigan apaseguroan ya antokaman so kairapan a naeksperiensya tayo et sikatayoy ag-ikaindan nen Jehova.
Anampot so unonan seksion na salmos ed oniaran salita: “Nagalang si Jehova a Dios na Israel, a manlapu ed maando, tan angga ed maando. Ontan pa komon, tan Ontan pa komon.” (Salmo 41:13) Kayari impangonsidera tayo ed saratan, agta napakiwas itayon mamendito, odino mangidayew, ed si Jehova?
[Paimano ed leksab]
[Blurb ed pahina 19]
No saray pinalsa ya agmakapansalita tan agmakapankatunongan et niglogloria ra si Jehova, agta nagkalalo a sikatayo so nepeg a mangigloria ed sikato!
[Litrato ed pahina 17]
Si David so anibukel ed maslak a kabiangan na inmunan 41 a salmos
[Litrato ed pahina 18]
Amtam ta no dinan a salmo so angilitrato ed si Jehova bilang say Sankabalgan a Managpastol?
[Litrato ed pahina 20]
Importante so inagew-agew a pangonsidera tayo ed maespiritual iran bengatla
[Picture Credit Line ed pahina 17]
Bibitewen: Diad panangiyabuloy na United States Naval Observatory
[Picture Credit Line ed pahina 19]
Bibitewen, pahina 18 tan 19: Diad panangiyabuloy na United States Naval Observatory
[Picture Credit Line ed pahina 20]
Bibitewen: Diad panangiyabuloy na United States Naval Observatory