Go na content

Go na table of contents

Edepenti fu a fosi pisi fu a buku Psalm

Edepenti fu a fosi pisi fu a buku Psalm

A Wortu fu Yehovah de libilibi

Edepenti fu a fosi pisi fu a buku Psalm

SORTU nen yu ben o gi wan Bijbel buku efu a moro bigi pisi fu en e prèise wi Mekiman, Yehovah Gado? A moro bun nen gi so wan buku ben o de Psalm, noso Prèisesingi. A buku disi na a moro deki buku fu Bijbel. A abi heri moi singi na ini di e fruteri fu den tumusi moi fasi fu Gado nanga den kefalek sani di a du. Den singi disi lai profeititori tu. Na ini furu fu den singi, den skrifiman e fruteri fa den ben e firi na ini ten fu banawtu. Den sani di den taki, pasa na ini wan pisi ten fu dusun yari, namku fu a ten fu a profeiti Moses te go miti a pisi ten baka di den Dyu komoto na ini katibo na Babilon. Den skrifiman ben de Moses, Kownu David, nanga wan tu trawan. Soleki fa a sori, dan na a priester Esra tyari den difrenti pisi fu a buku disi kon na wán.

Langa ten kaba, sma prati den singi fu a buku Psalm na ini den feifi pisi disi: (1) Psalm 1-41, (2) Psalm 42-72, (3) Psalm 73-89, (4) Psalm 90-106, nanga (5) Psalm 107-150. Na artikel disi o taki fu a fosi pisi. Na Kownu David skrifi ala den psalm na ini a pisi disi, boiti Psalm 1, 10, nanga 33. Sma no sabi suma skrifi den dri psalm disi.

„MI GADO NA MI KLEPSTON”

(Psalm 1:1–24:10)

A fosi psalm e taki dati wan sma koloku te a e prisiri nanga a wet fu Yehovah, èn a di fu tu psalm e taki spesrutu fu a Kownukondre. * Na ini moro furu fu den psalm fu a fosi pisi, wi kan leisi fa a skrifiman e begi Gado wan sani. Fu eksempre, na ini Psalm 3-5, 7, 12, 13, nanga 17, a skrifiman e begi Gado fu frulusu en fu den feanti fu en. Psalm 8 e sori fa Yehovah bigi pasa marki te wi e teki en gersi nanga libisma di no de noti.

David taki dati Yehovah na a Sma di e kibri en pipel, èn a singi: „Mi Gado na mi klepston. Na en mi sa suku kibri” (Psalm 18:2). Na ini Psalm 19, a prèise Yehovah leki a Mekiman èn leki a Sma di e poti wet. Na ini Psalm 20, Yehovah na a Frulusuman. Na ini Psalm 21, a de a Frulusuman fu a sma di a salfu leki Kownu. Psalm 23 e kari en a Gran Skapuman, èn Psalm 24 e taki dati a de wan Kownu di abi furu glori.

Piki tapu den aksi fu Bijbel:

2:1, 2—Fu sortu „soso sani” den kondre e tan krutukrutu? A „soso sani” na a muiti di libisma tirimakti e du doronomo fu no lasi a makti di den abi. A muiti di den e du na fu soso fu di den o lasi makti, awinsi fa a no fa. Yu denki taki den tirimakti fu den kondre o man tiri go doro efu den e opo densrefi „teige Yehovah èn teige en salfuwan”?

2:7—San na „a bosroiti fu Yehovah”? A bosroiti disi na a frubontu di Yehovah seti nanga en lobi Manpikin Yesus Krestes, fu gi en wan Kownukondre.—Lukas 22:28, 29.

2:12—Na sortu fasi den tiriman fu den kondre kan „bosi a manpikin”? Te sma na ini Bijbel ten ben e bosi makandra, dan dati ben e sori taki den na mati, noso taki den de getrow na makandra. Na so sma ben gwenti gi makandra wan switikon. Den kownu fu grontapu e kisi a komando fu bosi a Manpikin, sobun den musu gi en wan switikon leki a Mesias Kownu.

Den wortu na a bigin fu kapitel 3—Fu san ede wan tu sani skrifi na a bigin fu son psalm? Son leisi den wortu na a bigin fu wan psalm e sori suma skrifi a psalm, èn na ini sortu situwâsi a sma ben de di a ben e skrifi a psalm. Wan eksempre fu disi na Psalm 3. Den wortu na a bigin kan sori tu fu san ede a singi skrifi, na sortu okasi a singi musu singi (Psalm 4 nanga 5), èn fa sma musu singi en (Psalm 6).

3:2—San a wortu „Selah” wani taki? Furu sma e denki taki a wortu disi ben e sori taki sma ben musu tapu nanga a singi di den ben e singi, noso nanga a poku di den ben e prei, so taki den ben kan denki dipi fu san a singi wani taki. Disi ben e poti krakti tapu a boskopu fu a singi. A no de fanowdu fu leisi a wortu disi te unu e leisi den Psalm gi tra sma.

11:3—San na den fondamenti di den broko? Disi na den fondamenti fu a libisma libimakandra, sobun den wet nanga komando di libisma poti. Ma te den wet disi no seti bun, dan bruya e kon na ini a libimakandra èn retidu no de. Na ini den sortu situwâsi dati, ’den regtfardikisma’ musu frutrow tapu Gado nanga den heri ati.—Psalm 11:4-7.

21:3—San den wortu ’wan kownu-ati fu fini gowtu’ e sori? Bijbel no e taki krin efu den wortu disi abi fu du nanga wan trutru kownu-ati, noso efu den e sori nomo taki David ben e kisi moro glori fu di a ben wini furu feti. Ma a vers disi na wan profeititori di e taki fu a kownumakti di Yesus kisi fu Yehovah na ini 1914. Fu di a kownu-ati disi meki fu gowtu, meki dati e sori taki en na a moro bun tiriman.

22:1, 2—Fu san ede a kan taki David ben e firi leki Yehovah gowe libi en? Den feanti fu David ben e frufolgu en so hebi, taki en ’ati ben tron leki kandrafatu di smèlter na ini en inibere’ (Ps. 22:14). Kande a ben e denki taki Yehovah gowe libi en. Di Yesus ben de na a pina-postu, a ben e firi so tu (Mateyus 27:46). A sani di David ben taki, e sori fa libisma e denki nofo tron te den de na ini muilek situwâsi. Ma a begi fu David na ini Psalm 22:16-21, e sori krin taki a no ben lasi bribi na ini Gado.

Sani di wi kan leri:

1:1. Wi no musu bumui nanga sma di no lobi Yehovah.—1 Korentesma 15:33.

1:2. Ibri dei wi musu poti prakseri na sani di abi fu du nanga Gado.—Mateyus 4:4.

4:4. A de wan koni sani fu no taki te wi de nanga atibron, bika na so fasi wi no o taki sani di o hati wi bakaten.—Efeisesma 4:26.

4:5. Den muiti di wi e du na ini wi diniwroko, na ’srakti-ofrandi fu regtfardikifasi’ soso te wi e du dati nanga a yoisti denki èn te wi e libi soleki fa Yehovah wani.

6:5. Disi na a moro bun reide fu san ede wi wani tan na libi.—Psalm 115:17.

9:12. Yehovah e suku den sma di e kiri trawan, so taki a kan strafu den. Ma a no e frigiti ’a babari fu den wan di e nyan pina’.

15:2, 3; 24:3-5. Tru anbegiman musu taki san tru. Den no musu sweri wan sani aladi den sabi taki a no tru, èn den no musu fruteri lei fu pori sma nen.

15:4. Wi musu meki ala muiti fu du san wi pramisi, awinsi a muilek fu du so. Ma te wi kon frustan taki wi pramisi wan sani di no e kruderi nanga den leri fu Bijbel, dan wi no abi fu hori wisrefi na a pramisi dati.

15:5. Leki anbegiman fu Yehovah, wi musu luku bun taki wi no gebroiki moni na wan fasi di no bun.

17:14, 15. Den ’sma fu a sistema disi’ e gebroiki ala den ten nanga krakti fu meki furu moni, fu sorgu wan osofamiri, èn fu libi gudu gi den pikin fu den. A moro prenspari sani na ini a libi fu David ben de fu meki wan bun nen na Gado, bika na so fasi a ben o ’si Gado en fesi’, sobun Yehovah ben o feni en bun. Te David ben o ’wiki’, noso te a ben o kon sabi den pramisi nanga dyaranti di Yehovah gi, dan a ben o ’prisiri fu si En’, iya, a ben o prisiri taki Yehovah de nanga en. Neleki David, wi musu suku sani di warti na ini Gado ai.

19:1-6. Yehovah meki son sani di no man taki noso denki, ma toku den sani dati e gi en glori. Ma wi leki libisma man denki, wi man taki, èn wi man anbegi en. Sobun, wi musu gi en moro glori, a no so?—Openbaring 4:11.

19:7-11. Den wet fu Yehovah bun gi wi fu tru!

19:12, 13. Te di wi e du wan sani di no bun, noso te wi e tyari wisrefi na wan heimemre fasi, dan wi e du sondu. Dati meki wi musu luku bun fu no du den sani disi.

19:14. A tru taki wi musu luku bun san wi e du, ma wi musu luku bun tu san wi e taki èn san wi e denki.

„FU DI MI TAN DU SAN RETI, MEKI YU HORIBAKA GI MI”

(Psalm 25:1–41:13)

Na ini den fosi tu psalm fu a pisi disi, David sori na wan heri moi fasi taki a ben wani du san reti èn taki a ben abi a fasti bosroiti fu tan du disi ala ten. „Mi fu mi sei, sa tan du san reti”, na so a singi (Psalm 26:11). Di a begi fu aksi pardon fu den sondu fu en, dan a taki krin: „Di mi ben tan tiri, den bonyo fu mi ben pori gowe fu di mi ben e geme heri dei” (Psalm 32:3). Den sma di de getrow na Yehovah, e kisi wan dyaranti fu David, namku: „Den ai fu Yehovah de tapu den regtfardikisma, èn den yesi fu en e yere te den e bari fu kisi yepi.”—Psalm 34:15.

Den rai na ini Psalm 37 ben warti srefisrefi gi den Israelsma, ma den prenspari gi wi tu fu di wi e libi na ini „den lasti dei” fu a grontapu sistema disi (2 Timoteyus 3:1-5). Psalm 40:7, 8 e taki wan profeititori fu Yesus, namku: „Luku, mi kon, ini a bukulolo den skrifi fu mi. Mi prisiri fu du yu wani, o mi Gado, èn yu wet de na ini den inisei pisi fu mi.” A lasti psalm fu a pisi disi, e sori fa David ben aksi Yehovah fu yepi en na ini den muilek yari baka di a sondu nanga Batseiba. A ben singi: „Iya, fu di mi tan du san reti, meki yu horibaka gi mi.”—Psalm 41:12.

Piki tapu den aksi fu Bijbel:

26:6—Fa wi e waka lontu na altari fu Yehovah, neleki David? Na altari e sori taki Yehovah teki a lusu-paiman di Yesus Krestes pai fu meki libisma kisi frulusu (Hebrewsma 8:5; 10:5-10). Wi e waka lontu na altari fu Yehovah te wi e bribi na ini a lusu-paiman dati.

29:3-9—Den vers disi e taki dati a sten fu Yehovah de leki dondru nanga bigi winti di e meki sma frede te a e wai pasa. San dati e sori? A e sori taki a krakti fu Yehovah bigi srefisrefi!

31:23—Sortu bigi paiman wan heimemre sma o kisi? Dyaso a paiman na strafu. Te wan regtfardiki sma du wan sondu, ma a no du en fu espresi, dan a paiman di a o kisi na a trangaleri fu Yehovah. Fu di wan heimemre sma no e tapu nanga na ogri di a e du, meki a o kisi hebi strafu leki paiman.—Odo 11:31; 1 Petrus 4:18.

33:6—San na „a yeye”, noso „a blo” fu Yehovah en mofo? A yeye disi na a wroko-krakti, noso a santa yeye, di Gado ben gebroiki fu meki hemel (Genesis 1:1, 2). Bijbel e kari en a yeye fu Yehovah en mofo, bika neleki fa wan sma kan blo tranga fu meki wan sani wai go farawe, na so Yehovah kan seni en yeye fu du sani farawe.

35:19—David ben aksi Yehovah fu ’no meki den sma di e teige en, pingi den ai’. San dati ben wani taki? Efu den feanti fu David ben o pingi den ai, dan dati ben o sori taki den breiti taki den ben man du ogri nanga David. David ben aksi Yehovah fu no meki a sani dati pasa nanga en.

Sani di wi kan leri:

26:4. A de wan koni sani fu no taki nanga sma na Internet efu wi no sabi den. Wi no musu bumui tu nanga sma na skoro noso na wrokope, efu den e du leki den na mati fu wi, soso fu di den wani kori wi. Sosrefi, wi musu luku bun nanga sma di e du leki den opregti aladi den fadon komoto na bribi, èn wi musu luku bun nanga sma di e libi wan dobru libi.

26:7, 12; 35:18; 40:9. Wi musu prèise Yehovah na den Kresten konmakandra.

26:8; 27:4. Wi lobi fu go na den Kresten konmakandra?

26:11. David ben taki dati a ben wani tan du san reti, ma a ben aksi tu fu kisi pardon fu den fowtu fu en. Iya, awinsi wi na sondusma, toku wi kan du san reti.

29:10. A sidon di Yehovah e sidon na tapu „a bigi frudu”, wani taki dati Yehovah srefi e bosroiti fa a wani gebroiki en makti.

30:5. A moro prenspari fasi fu Yehovah a no atibron, ma lobi.

32:9. Yehovah no wani taki wi de leki wan buriki di e gi yesi fu di sma e dwengi en nanga wan titei noso wan wipi. Na presi fu dati, a wani taki wi musu bosroiti fu gi yesi na en fu di wi kon frustan san a wani.

33:17-19. Nowan seti fu libisma man tyari frulusu kon, awinsi o kefalek a seti dati de. Wi musu frutrow tapu Yehovah nanga a Kownukondre di a seti.

34:10. Disi na wan heri moi dyaranti gi den sma di e poti Kownukondre afersi na a fosi presi na ini den libi.

39:1, 2Te ogrisma e suku fu kon sabi sani di den kan gebroiki fu du ogri nanga wi Kresten brada nanga sisa, dan a de wan koni sani fu no taki noti, ma fu tapu wi mofo.

40:1, 2Te wi e howpu tapu Yehovah, dan dati kan yepi wi te wi e firi brokosaka. A o de leki wi e ’komoto na ini wan olo pe a watra e kuku kon na tapu, èn na ini wan tokotoko swampu’.

40:5, 12. Awinsi sortu rampu miti wi, noso awinsi sortu swakifasi wi abi, toku den sani dati no o bruya wi, efu wi tan hori na prakseri taki den blesi di wi e kisi ’de moro leki wi man teri’.

„Blesi Yehovah”

Den 41 psalm na ini a fosi pisi e gi trowstu nanga deki-ati trutru! Efu tesi e moro wi, noso efu wi konsensi e trobi wi fu di wi du wan sani di no bun, dan wi kan kisi krakti nanga deki-ati fu a pisi disi na ini Gado Wortu di abi krakti trutru (Hebrewsma 4:12). Den sani di skrifi na ini den psalm disi e gi wi bun rai di wi kan gebroiki na ini wi aladei libi. Ibri tron baka, wi e kisi a dyaranti taki Yehovah no sa gowe libi wi, awinsi na ini sortu muilek situwâsi wi de.

A fosi pisi fu Psalm e kaba nanga den wortu disi: „Blesi Yehovah, a Gado fu Israel, fu ten di no skotu, iya, te ten di no skotu. Amen èn Amen” (Psalm 41:13). Baka di wi luku a pisi disi, wi e kisi a firi fu blesi noso fu prèise Yehovah, a no so?

[Futuwortu]

^ paragraaf 3 Na ini a ten fu David, Psalm 2 kon tru fu a fosi leisi.

[Prenspari pisi na tapu bladzijde 19]

Efu son sani di no man taki noso denki e gi Yehovah glori, dan wi musu gi en moro glori, a no so?

[Prenki na tapu bladzijde 17]

Na David ben skrifi furu fu den fosi 41 kapitel fu a buku Psalm

[Prenki na tapu bladzijde 18]

Yu sabi sortuwan fu den psalm e taki dati Yehovah na a Gran Skapuman?

[Prenki na tapu bladzijde 20]

A de prenspari fu poti prakseri ibri dei na sani di abi fu du nanga Gado

[Sma di abi a reti fu den prenki na tapu bladzijde 17]

Stars: Courtesy United States Naval Observatory

[Sma di abi a reti fu a prenki na tapu bladzijde 19]

Stars, pages 18 and 19: Courtesy United States Naval Observatory

[Sma di abi a reti fu a prenki na tapu bladzijde 20]

Stars: Courtesy United States Naval Observatory