Mme Akpan N̄kpọ Ẹtode Psalm Ọyọhọ Ikpehe Ita ye Inan̄
Ikọ Jehovah Enyene Uwem
Mme Akpan N̄kpọ Ẹtode Psalm Ọyọhọ Ikpehe Ita ye Inan̄
ANDIWET psalm okobụp Abasi ke akam ete: “Nte ẹdibụk mbụk ima fo ke udi? Ye akpanikọ fo ke nsobo?” (Psalm 88:11) Ana in̄wan̄-in̄wan̄ ke ibọrọ edi baba. Ke uwem mîdụhe, owo ikemeke nditoro Jehovah. Nditoro Jehovah edi eti ntak oro akpanamde nnyịn ika iso idu uwem, ndien ndika iso ndu uwem edi eti ntak nditoro Jehovah.
Psalm Ọyọhọ Ikpehe Ita ye Inan̄, emi esịnede Psalm 73 esịm 106, ẹnọ nnyịn ekese ntak nditoro Andibot ye enyịn̄ esie. Nditie n̄kere mme psalm emi ekpenyene ndinam nnyịn inen̄ede iwụt esịtekọm iban̄a “ikọ Abasi” onyụn̄ anam nnyịn idọdiọn̄ itoro Abasi. (Mme Hebrew 4:12) Ẹyak ibem iso ikụbọrede ika Psalm Ọyọhọ Ikpehe Ita.
“ỌFỌN MI NDIKPERE ABASI”
Asaph m̀mê owo ke ufọk Asaph ewet Psalm 73 esịm Psalm 83 emi ẹdide ubak Psalm Ọyọhọ Ikpehe Ita. Akpa ikwọ owụt se ifakde Asaph isio ke ukwan̄ ekikere oro akpanamde enye ọfiọnọde ọkpọn̄ usụn̄. Enye anam nnennen ubiere. Enye ọkwọ ete: “Ama edi ami, ọfọn mi ndikpere Abasi.” (Psalm 73:28) Enye eseme aban̄a nsobo Jerusalem ke Psalm 74. Psalm 75, 76, ye 77 ẹwụt Jehovah nte edinen Ebiereikpe, Andinyan̄a mbon emi ẹtiede sụn̄sụn̄, ye Andikop akam. Psalm 78 owụt se iketịbede ke Israel eset toto ke eyo Moses tutu esịm eyo David. Ọyọhọ Psalm 79 eseme aban̄a nsobo temple. Psalm 80 edi akam emi ẹbọn̄de ẹte Abasi afiak ada ikọt esie ọnyọn̄ edi, ke ini Psalm 81 edide item emi ẹnọde ẹte ẹkop uyo Jehovah. Psalm 82 ye 83 ẹdi akam emi ẹbọn̄de ẹte Abasi ebiere ikpe ọnọ ndiọi mme ebiereikpe ye mme asua esie.
Edinem ikwọ nditọ Korah ọdọhọ ete: “Okụre Jehovah ọdọn̄ mi ukpọn̄ tutu akpa mba.” (Psalm 84:2) Psalm 85 edi eben̄e emi ẹsịnde ẹte edidiọn̄ Abasi esịm mbon ntan̄mfep oro ẹnyọn̄de ẹdi. Psalm emi ọsọn̄ọ owụt ke mme edidiọn̄ eke spirit ẹnen̄ede ẹfọn ẹkan mme edidiọn̄ eke obụk. Ke Psalm 86, David eben̄e Abasi ete akama onyụn̄ eteme imọ. Psalm 87 edi edinem ikwọ emi ẹkwọde ẹban̄a Zion, ke adan̄aemi Psalm 88 edide akam emi ẹbọn̄de ẹnọ Jehovah. Ẹsọn̄ọ ẹtịn̄ ima-mfọnido Jehovah emi ẹkụtde ke ediomi oro Abasi akanamde ye David ke Psalm 89, emi Ethan—eyedi kiet ke otu mbon ọniọn̄ inan̄ ke eyo Solomon—ekewetde.—1 Ndidem 4:31.
Mme Mbụme N̄wed Abasi Oro Ẹbọrọde:
73:9—Didie ke ndiọi owo ẹnịm “inua mmọ ẹse enyọn̄, edeme mmọ onyụn̄ asan̄a ke ererimbot”? Sia ndiọi owo mîten̄eke baba owo kiet ke enyọn̄ m̀mê ke isọn̄, mmọ ibiatke ini ndida inua mmọ nsụn̄i Abasi. Mmọ ẹnyụn̄ ẹda edeme mmọ ẹdọk mme owo edidọk.
74:13, 14 (NW)—Ini ewe ke Jehovah ‘akasuan mbuot ikpọ unam mmọn̄ ke mmọn̄ onyụn̄ abamarede mbuot Leviathan’? Ẹkot “Pharaoh edidem Egypt, akamba unam mmọn̄ emi anade ke ufọt mme edịk Nile esie.” (Ezekiel 29:3, NW) Leviathan ekeme ndida mban̄a “n̄kpọsọn̄ owo Pharaoh.” (Psalm 74:14, ikọ idakisọn̄ NW) Etie nte ndinuak mmọ ibuot aban̄a ini emi ẹkekande Pharaoh ye udịmekọn̄ esie idiọk idiọk ke ini Jehovah akafakde nditọ Israel osio ke ufụn Egypt.
75:4, 5, 10—Nso ke ikọ oro “nnụk” ọwọrọ? Nnụk unam ẹdi ata okopodudu n̄kpọ en̄wan. Mmọdo, ikọ oro “nnụk” ada aban̄a odudu, m̀mê ukeme. Jehovah emenerede nnụk ikọt esie, oro edi, emenerede ikọt esie ke enyọn̄, edi ‘esịbe kpukpru nnụk mme idiọk owo efep.’ Ẹdụri nnyịn utọn̄ ẹte ‘ikûmenerede nnụk nnyịn inịm ke edikọn̄ ebiet’ sia mîkpanaha itan̄ idem m̀mê iseri iseri. Sia edide Jehovah esimenerede owo ke enyọn̄, ikpenyene ndida ke enye ọnọ nnyịn ifetutom oro inyenede ke esop.—Psalm 75:7.
76:10—Didie ke “ifụtesịt owo” ekeme nditoro Jehovah? Ke ini Abasi ayakde mme owo ẹnam n̄kpọ ye nnyịn ke ifụtesịt sia idide mme asan̄autom esie, eti utịp ekeme ndito do n̄wọrọ. Nsọn̄ọn̄kpọ ekededi oro esịmde nnyịn ekeme nditụnọ m̀mê ndinọ nnyịn ukpep ke usụn̄ kiet m̀mê eken. Jehovah esiyak nnyịn ibọ ndutụhọ ke udomo oro ekemede ndinọ nnyịn orụk ukpep oro. (1 Peter 5:10) ‘Abasi ada ifụtesịt owo eke osụhọde ọbọbọ ke idem.’ Nso edieke ndutụhọ owotde nnyịn? Emi n̄ko ekeme nditoro Jehovah koro mbon oro ẹkụtde nte isọn̄ọde ida iyọ ẹkeme nditọn̄ọ nditoro Abasi n̄ko.
78:24, 25—Ntak emi ẹkotde manna “ibokpot heaven” ye “uyo angel”? Ekededi ke otu enyịn̄ mbiba emi iwụtke ke manna ekedi udia mme angel. Ẹkekot enye “ibokpot heaven” koro enye okoto heaven. (Psalm 105:40) Sia mme angel ẹdụn̄de ke heaven, etie nte ikọ oro “uyo angel” ọwọrọ ke Abasi, emi odụn̄de ke enyọn̄, ọkọnọ enye. (Psalm 11:4) Ekeme n̄ko ndidi ke Jehovah akada mme angel ọnọ nditọ Israel manna.
82:1, 6—Mmanie ke ẹkot “abasi” ye ‘nditọ Ata Edikon̄’? Enyịn̄ mbiba emi ẹda ẹban̄a mme ebiereikpe Israel. Emi odot, sia mmọ ẹkenyene ndinam utom nte mme etịn̄ikọ ye mme andida ke ibuot Abasi.—John 10:33-36.
83:2—Nso ke owo ‘ndimenerede ibuot esie’ ọwọrọ? Edu emi owụt ke owo eben̄e idem ndiwụt odudu m̀mê ndinam n̄kpọ, ediwak ini esidi ndibiọn̄ọ, ndifịk, m̀mê ndin̄wana ye owo.
Se Nnyịn Ikpepde:
73:2-5, 18-20, 25, 28. Nnyịn ikpenyeneke ndifịbe uforo mme idiọkowo nnyụn̄ n̄kpebe ndiọi usụn̄ uwem mmọ. Mme idiọkowo ẹda ke mfọfiọnọ ebiet. Mmọ iditreke-tre ‘ndiduọ ke nditaha.’ Akan oro, sia ukara anana-mfọnmma owo mîkemeke ndisio idiọkido mfep, ukeme oro isịnde nditre idiọkido ediwọrọ ikpîkpu. Ukem nte Asaph, owụt eti ibuot ndiyọ idiọkido ebe ke ndinen̄ede ‘n̄kpere Abasi.’
73:3, 6, 8, 27. Nnyịn inyene ndikpeme idem mbak idiseri iseri, idisak nsahi, idinyụn̄ ifịk owo. Odot ifep mme edu emi idem okposụkedi ekemede nditie nte ọfọn ndinyene mmọ.
73:15-17. Edieke ekikere etịmerede nnyịn, nnyịn ikpenyeneke nditịn̄ nsio nsio ekikere oro inyenede ke eferife. Ndibụk ‘n̄kpọ eke etiede ntem’ edinanam idem emem mme owo. Nnyịn ikpenyene ndisụhọde ntie ifụre ifụre n̄kere se ifịnade nnyịn nnyụn̄ nsop idem ye nditọete man inyene un̄wam ibiere mfịna nnyịn.—Mme N̄ke 18:1.
73:21-24. ‘Ndiyat esịt’ mban̄a uforo oro etiede nte mme idiọkowo ẹnyene etie nte ndinam n̄kpọ nte unam, emi mîfiọkke n̄kpọ. Emi edi ikpîkpu ibụmede ibụmede edinam emi mîsịneke ifiọk. Utu ke oro, item Jehovah akpada nnyịn usụn̄, inyụn̄ inen̄ede inyene ọyọhọ mbuọtidem ke enye ‘oyomụm nnyịn ubọk nnasia’ onyụn̄ ebere ye nnyịn. Adianade do, Jehovah ‘ayada nnyịn edisịm ke ubọn̄,’ oro edi, anam inyene n̄kpet n̄kpet itie ebuana ye enye.
77:6. Man owụt ke imenen̄ede ima akpanikọ Ikọ Abasi inyụn̄ itịn̄ enyịn idụn̄ọde mmọ, oyom ida ini ikpep inyụn̄ itie ikere mmọ. Mmọdo, edi ata akpan n̄kpọ didie ntem ndifak ifet ndu ikpọn̄ ndusụk ini!
79:9. Jehovah esikop akam nnyịn, akpan akpan ke ini aban̄ade edinam enyịn̄ esie asana.
81:13, 16. Ndikop uyo Jehovah nnyụn̄ nsan̄a ke usụn̄ esie anam ibọ ekese ufọn.—Mme N̄ke 10:22.
82:2, 5. Ukwan̄ikpe anam “se ererimbot odorode ke esịt enyek.” Ufịk iyakke ubonowo ẹdiana kiet.
84:1-4, 10-12. Esịtekọm oro mme andiwet psalm ẹkenyenede ẹban̄a itie utuakibuot Jehovah ye inemesịt oro mmọ ẹkekopde ẹban̄a ifetutom mmọ ẹdi nti uwụtn̄kpọ ẹnọ nnyịn.
86:5. Nnyịn iwụt esịtekọm didie ntem sia Jehovah ‘amade ndidahado’! Enye akam oyoyom uyarade ekededi oro edinọde enye isọn̄ nditua anamidiọk oro akabarede esịt, mbọm.
87:5, 6. Ndi tutu amama mbon oro ẹbọde enọ nsinsi uwem ke Paradise isọn̄ ẹyefiọk enyịn̄ mbon oro ẹnamde ẹset ẹkedu uwem ke heaven? Mme ufan̄ikọ emi ẹwụt ke ekeme ndidi ẹyefiọk.
88:13, 14. Edieke Jehovah mîsọpke ibọrọ akam nnyịn aban̄ade akpan mfịna, ekeme ndidi ke enye oyom nnyịn iwụt m̀mê utuakibuot nnyịn enen̄ede edi ke ofụri esịt.
“ẸKỌM ENYE, ẸTORO ENYỊN̄ ESIE”
Kere ban̄a nsio nsio ntak oro inyenede nditoro Jehovah nte ẹwụtde ke Psalm Ọyọhọ Ikpehe Inan̄. Ke Psalm 90, Moses owụt ukpụhọde oro odude ke ufọt uwem “nsinsi Edidem” ye uwem owo oro edide ibio ibio. (1 Timothy 1:17) Moses okot Jehovah ke Psalm 91:2, “Ubọhọ mi, ye ọkpọsọn̄ ebiet mi”—oro edi, Enye emi ọnọde enye ifụre. Psalm ifan̄ oro ẹtienede ẹneme ẹban̄a nti edu, ata nti ekikere, ye mme utịbe utom Abasi. Psalm ita ẹtọn̄ọ ye ikọ emi “Jehovah edi edidem.” (Psalm 93:1; 97:1; 99:1) Ke andiwet psalm ama ọkọdọhọ ke Jehovah edi Andibot nnyịn, enye ọdọhọ nnyịn ete ‘ikọm enye, itoro enyịn̄ esie.’—Psalm 100:4.
Didie ke andikara emi abakde Jehovah akpakara? Psalm 101, emi Edidem David ekewetde, ọbọrọ mbụme emi. Psalm 102 asian nnyịn ke Jehovah “amakabade ese akam eyen ubuene, inyụn̄ isịnke akam mmọ ke ndek.” (Psalm 102:17) Psalm Ọyọhọ 103 owụt ima-mfọnido ye mbọm Jehovah. Ke etịn̄de aban̄a ekese n̄kpọ oro Jehovah anamde ke isọn̄, andiwet psalm ofiori ete: “O Jehovah, n̄kpọ emi afo anamde ẹwak didie! Afo amanam mmọ kpukpru ke ifiọk.” (Psalm 104:24) Psalm 105 ye 106 emi ẹdide akpatre ke Psalm Ọyọhọ Ikpehe Inan̄ ẹtoro Jehovah ẹban̄a mme utịbe n̄kpọ esie.—Psalm 105:2, 5; 106:7, 22.
Mme Mbụme N̄wed Abasi Oro Ẹbọrọde:
91:1, 2—Nso idi “ndịbe ebiet Ata Edikon̄,” ndien didie ke nnyịn ikeme ‘ndidụn̄’ do? Emi edi ndamban̄a ebiet ubọhọ ye ifụre eke spirit—kpa idaha emi n̄kpọ mîkemeke ndinam owo ke n̄kan̄ eke spirit. Ebiet emi edi ndịbe koro mbon oro mîbuọtke idem ke Abasi ifiọkke. Nnyịn inam Jehovah edi ebietidụn̄ nnyịn ebe ke ndida enye nte ebiet ubọhọ nnyịn ye ọkpọsọn̄ ebiet nnyịn, ebe ke nditoro enye nte Akakan Andikara ofụri ekondo, ye ke ndikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄. Nnyịn imenyene ifụre eke spirit koro imọfiọk ke Jehovah eben̄e idem kpukpru ini ndin̄wam nnyịn.—Psalm 90:1.
92:12—Didie ke edinen owo ‘asiaha nte eyop’? Eyop ọwọrọ etop ke ntak emi enye esin̄wụmde ifen ebịghi. Edinen owo ebiet eyop koro enye enende ke enyịn Jehovah onyụn̄ akade iso ndin̄wụm “nti mfri,” emi esịnede nti utom.—Matthew 7:17-20.
Se Nnyịn Ikpepde:
90:7, 8, 13, 14. Idiọk edinam nnyịn esibiat itie ebuana nnyịn ye ata Abasi kpukpru ini. Ndien ndịbe idiọkn̄kpọ ikemeke ndidịbe enye. Nte ededi, edieke nnyịn inen̄erede ikabade esịt inyụn̄ ikpọn̄de idiọkido nnyịn, Jehovah ayafiak ọnọ nnyịn mfọn esie, oro edi, ‘ọnọ nnyịn ima esie oyụhọ.’
90:10, 12. Sia uwem omụhọde, nnyịn ikpenyene “ndibat usen nnyịn.” Didie? Ebe ke ndida ‘esịt ifiọk ndi,’ m̀mê ke ndinam n̄kpọ ke eti ibuot mbak idibiat usen uwem nnyịn oro ẹsụhọde, utu ke oro ida inam n̄kpọ nte enemde Jehovah esịt. Emi oyom inịm mme n̄kpọ eke spirit akpa inyụn̄ ida ini nnyịn inam n̄kpọ ọniọn̄ ọniọn̄.—Ephesus 5:15, 16; Philippi 1:10.
90:17. Odot ibọn̄ akam ite Jehovah anam “se ubọk nnyịn ẹnamde ọsọn̄ọ ada” onyụn̄ ọdiọn̄ ukeme oro isịnde ke utom ukwọrọikọ.
92:14, 15. Ebede ke ndisịn ifịk n̄kpep Ikọ Abasi nnyụn̄ mbuana kpukpru ini ye ikọt Jehovah, n̄kani owo ẹka iso ‘ndisehe nnyụn̄ nsiaha ikọn̄’—oro edi, ẹkop odudu ke n̄kan̄ eke spirit—ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹnyene ufọn ẹnọ esop.
94:19. Se ededi emi edide ntak ‘ekikere emi odude nnyịn ke esịt,’ ndikot nnyụn̄ ntie n̄kere “ndọn̄esịt” emi ikụtde ke Bible ọyọdọn̄ nnyịn esịt.
95:7, 8. Ndikop item N̄wed Abasi, nditịn̄ enyịn ke enye, nnyụn̄ nsọp nnam enye idiyakke nnyịn isọn̄ esịt.—Mme Hebrew 3:7, 8.
106:36, 37. Ufan̄ikọ emi ẹbuan edituak ibuot nnọ ndem ye ediwa uwa nnọ mme demon. Emi owụt ke mme demon ẹkeme ndikara owo emi atuakde ibuot ọnọ ndem. Bible ọtọt nnyịn ete: “Ẹkpeme idem ke ndem.”—1 John 5:21.
“Mbufo Ẹtoro Jehovah”
Psalm 104 esịm 106, emi ẹdide akpatre ke Psalm Ọyọhọ Ikpehe Inan̄, ẹberi ye item emi: “Mbufo ẹtoro Jehovah.” Psalm 106 ebererede ye ikọ emi n̄ko. (Psalm 104:35; 105:45; 106:1, 48) Ke nditịm ntịn̄, ke akpasarade usem Hebrew, ikọ oro “Mbufo ẹtoro Jehovah” odu ediwak ini ke Psalm Ọyọhọ Ikpehe Inan̄.
Ke akpanikọ, nnyịn imenyene ekese ntak nditoro Jehovah. Psalm 73 esịm 106 ẹmenọ nnyịn ekese n̄kpọ nditie n̄kere ẹnyụn̄ ẹnam nnyịn inen̄ede iwụt esịtekọm iban̄a Ete nnyịn eke heaven. Ke ikerede iban̄a se enye ama akananam ọnọ nnyịn ye se edinamde ọnọ nnyịn ke ini iso, ndi emi isịnke udọn̄ inọ nnyịn ‘nditoro Jehovah’ ke ofụri ukeme nnyịn?
[Ndise ke page 10]
Ukem nte Asaph, imekeme ndiyọ idiọkido ebe ke “ndikpere Abasi”
[Ndise ke page 11]
Ẹma ẹkan Pharaoh ke Ididuot Inyan̄
[Ndise ke page 11]
Ndi afo ọmọfiọk ntak emi ẹkotde manna “uyo angel”?
[Ndise ke page 13]
Nso isin̄wam nnyịn ikan ‘ekikere emi odude nnyịn ke esịt’?