Skip to content

Skip to table of contents

Tau Fakamaamaaga Mai he Tohi he Tau Fakatai

Tau Fakamaamaaga Mai he Tohi he Tau Fakatai

Kua Moui e Kupu ha Iehova

Tau Fakamaamaaga Mai he Tohi he Tau Fakatai

KO E Patuiki ko Solomona i Isaraela i tuai ‘ne fakamatala tolu e afe fakatai.’ (1 Tau Patuiki 4:32) Moua nakai e tautolu e tau talahauaga pulotu haana? E, moua. Ko e tohi he Tau Fakatai he Tohi Tapu, ne fakakatoatoa ai he 717 F.V.N., ne fakamau e tau fakatai loga ha Solomona. Ko e tau veveheaga ua fakahiku ni ne tohi he falu tagata tohia—ko Akuru ko e tama taane a Iake mo Lemuelu ko e patuiki. Pete ia, ne talitonu e falu ko e taha higoa ha Solomona ko Lemuelu.

Ko e tau talahauaga omoomoi ne fakaputu he tohi he Tau Fakatai kua ua e kakano—“ke iloa ai e iloilo mo e tau mena ne [“akonaki,” NW] atu.” (Tau Fakatai 1:2) Kua lagomatai he tau talahauaga nei a tautolu ke moua e iloilo, ati maeke ai ke kitia mitaki e tau mena mo e fakagahua e lotomatala ke fakahako aki e tau lekua. Ha ko e tau mena ia, kua moua foki e tautolu e akonakiaga, po ke fakaako he mahani. He fanogonogo ke he tau fakatai nei mo e logona e tau tomatomaaga ia ka maeke ke lauia e tau loto ha tautolu, ti lafi ai ke he fiafia mo e takitaki atu ke he kautuaga.—Heperu 4:12.

‘KIA MOUA E ILOILO MO E TAOFI KE HE TAU AKONAKIAGA’

(Tau Fakatai 1:1–9:18)

“Kua kalaga e iloilo i fafo,” he talahau e Solomona. (Tau Fakatai 1:20) Ko e ha kua lata ia tautolu ke fanogonogo ke he leo lahi mo e logona mitaki ia? Kua tohi mai he veveheaga 2 loga e aoga he moua e iloilo. Ko e puhala ke kumi e fakafetui tata mo Iehova kua fakatutala ai he veveheaga 3. Ti pehē a Solomona: “Ko e iloilo ko e mena ne mua ue atu haia, kia moua e koe e iloilo; ko e tau mena oti ne moua e koe, kia moua ai e koe e pulotu. Kia taofi e koe ke mau e tau kupu ne [“akonaki,” NW] atu ai a koe, aua neke tiaki.”—Tau Fakatai 4:7, 13.

Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke totoko e tau puhala kelea he lalolagi? Kua tali he veveheaga ke 5 aki he Tau Fakatai: Fakagahuahua e manamanatuaga, mo e mailoga e tau puhala fakaohooho kelea he lalolagi. Fakatutala foki ke he matematekelea lahi he taute e mahani feuaki. Ko e veveheaga ne mui mai kua hataki ke he tau gahua mo e tau aga ne fakahagahaga kelea e fakafetuiaga ha tautolu mo Iehova. Kua foaki mai he veveheaga ke 7 aki e fakamaamaaga aoga lahi ke he puhala he tagata mahani kelea. He veveheaga 8, ko e aoga mo e mitaki he iloilo kua tohi ai ke he puhala fuluola. Ko e veveheaga ke 9 aki, ko e fakakatoatoaaga fakaohooho ke he tau fakatai he tau veveheaga ne fitā e tutala ki ai i luga, kua fakakite mai e tau fakataiaga mitaki ke omoomoi a tautolu ke kumi e iloilo.

Tali he Tau Hūhū Faka-Tohiaga Tapu:

1:7; 9:10—Puhala fe he matakutaku ki a Iehova “ko e kamataaga he [“lotomatala,” NW]” mo e “kamataaga he iloilo”? Ka nakai matakutaku ki a Iehova, to nakai fai lotomatala, ha ko ia e Tufuga he tau mena oti kana mo e ko ia e Tohia he tau Tohiaga Tapu. (Roma 1:20; 2 Timoteo 3:16, 17) Ko ia ni e Punaaga he lotomatala mooli oti kana. Ti kua kamata e lotomatala mai he matakutaku lilifu ki a Iehova. Ko e matakutaku Atua ko e kamataaga foki he iloilo ha kua nakai fai iloilo ka nakai fai lotomatala. Lafi ki ai, ko e tagata ne nakai matakutaku ki a Iehova to nakai fakaaoga e ia ha lotomatala haana ke fakalilifu e Tufuga.

5:3—Ko e ha e fifine fakataka ne fakahigoa ai ko e “fifine kehe”? Kua fakamaama he Tau Fakatai 2:16, 17 e “fifine kehe” ko e tagata “kua nimo foki ia ia e maveheaga he hana Atua.” Ko e ha tagata ne tapuaki ke he tau atua fakavai po ke kua tu kehe mai mo e Fakatufono Faka-Mose, putoia e tau tagata mahani fakataka, kua fakahigoa ko e tagata kehe.—Ieremia 2:25; 3:13.

7:1, 2—Ko e heigoa ne putoia ke he “tau kupu haku” mo e “haku a tau poaki”? Ke lafi ke he tau fakaakoaga he Tohi Tapu, putoia ke he tau mena nei e tau fakatufono po ke tau poakiaga he magafaoa ne taute he tau matua ke aoga e tau tagata oti he magafaoa. Kua latatonu a lautolu ne ikiiki ke omaoma ke he tau mena nei pihia mo e tau fakaakoaga faka-Tohi Tapu ne moua mai he tau matua ha lautolu.

8:30—Ko hai e “iki gahua,” (NW)? Ko e peresona he iloilo ne fakahigoa a ia ko e iki gahua. He nakai fakaaoga ke fakamaama aki e tau aga iloilo, ko e peresona fakatai nei kua hagaao mooli ke he Tama uluaki he Atua, ko Iesu Keriso, he moui fakamua haana ato tino tagata. Leva tigahau ato fanau tino tagata a ia ke he lalolagi, ne ‘eke a ia ko e kamataaga he puhala he Atua.’ (Tau Fakatai 8:22) Ha ko e “iki gahua,” ne gahua makaukau a ia mo e Matua haana he magahala ne tufugatia e tau mena oti kana.—Kolose 1:15-17.

9:17—Ko e heigoa e “magavai kua kaiha” mo e ko e ha ne “humelie” ai? Ha kua fakatatai he Tohi Tapu e fiafia he fakafetuiaga he mahani fakataane mo e fifine he fakamauaga ke he inu he vai magalo mai he vai keli, ko e magavai kaiha kua hukui e tau fakafetuiaga fufū he mahani feuaki. (Tau Fakatai 5:15-17) Ko e manatu kua galo e fakafetuiaga fufū ia kua eke tuai e magavai pihia ke humelie.

Tau Fakaakoaga ma Tautolu:

1:10-14. Kia puipui a tautolu neke fakaohooho ke he tau puhala kelea he tau tagata agahala ha ko e tau maveheaga ha lautolu ke he tau koloa.

3:3. Kua lata ia tautolu ke tokiofa e fakaalofa-totonu mo e fakamooli ti fakatātā ai tuga ka tui e tautolu e kahoa tau uka. Kua lata foki ia tautolu ke fakamau hifo e tau mahani nei he tau loto ha tautolu, he eke ai mo vala aoga lahi ha tautolu.

4:18. Ko e mena tupu tolomaki e iloilo fakaagaaga. Ke nonofo mau he maama, kua latatonu ia tautolu ke matutaki e fakatātā he mahani fakatokolalo mo e mahani molū.

5:8. Kua lata ia tautolu ke fakamamao mai mo e tau omoomoiaga oti ke he mahani kelea he fakataane mo e fifine, ne puhala mai he tau leo kofe, fakafiafiaaga, he Internet, po ke tau pepa mo e tau mekasini.

5:21. To tautui kia he tagata ne fakaalofa ki a Iehova e fakafetuiaga mitaki haana mo e Atua mooli ke moua e fiafia ku? Nakai! Ko e fakaohoohoaga malolō lahi ke fakatumau e mahani mitaki ko e mailoga na kua kitia e Iehova e tau puhala ha tautolu ti fai fakalagoaga a tautolu ki a ia.

6:1-5. He tau kupu nei, kua ha ha ia tautolu e tomatomaaga mitaki he nakai ‘fakamooli e tau mena,’ po ke taute ma e falu e tau maveheaga fakatupe ne nakai tonu! Ka onoono fakatata ki ai ti kitia kua hihiga e fekau ne taute e tautolu ke nakai tonu, kia nakai fakamule ai kua lata ia tautolu ke fakamakamaka he ‘ole ke he tau matakainaga ha tautolu’ ti taute e tau mena oti kua fahia ia tautolu ke fakahako e lekua.

6:16-19. Ko e tau matapatu mena nei ne fitu kua teitei putoia e tau gahua kelea oti. Kua lata ia tautolu ke feaki e vihiatia ke he tau mena ia.

6:20-24. Kua maeke e feakiaga faka-Tohiaga Tapu ke puipui e tagata neke to ke he matahele he mahani feuaki. Kua nakai lata ke fakatalē e tau mamatua ke foaki e tau fakaakoaga pihia.

7:4. Kua lata ia tautolu ke feaki e manako lahi ke he iloilo mo e maamaaga.

TAU FAKATAI TAKITAHA KE TAKITAKI A TAUTOLU

(Tau Fakatai 10:1–29:27)

Ko e tau fakatai a Solomona ne toe ko e tau talahauaga lautonu mo e kūkū. Kua fakakite ai matapatu he fakakehekehe, tataiaga, mo e fakatatai, ne tala mai he tau kupu ia e tau fakaakoaga malolō he mahani, vagahau, mo e aga.

Ko e tau veveheaga 10 ke he 24 kua peehi e uho he matakutaku lilifu ki a Iehova. Ko e tau fakatai he veveheaga 25 ke he 29 ne tohi he “tau tagata he patuiki a Iuta ko Hesekia.” (Tau Fakatai 25:1) Kua fakaako mai he tau fakatai nei ke falanaki ki a Iehova mo e falu fakaakoaga aoga.

Tali he Tau Hūhū Faka-Tohiaga Tapu:

10:6—Puhala fe kua “ufiufi ai ke he favale e tau gutu he tau tagata mahani kelea”? Liga kakano e mena nei kua ufiufi he tala fakavaivai he tau tagata mahani kelea e fatuakiloto kelea ha lautolu ke fakamamahi e falu. Po kua fa fakavihia ke he tau tagata mahani kelea, ko e tutuhia ki a lautolu mai he falu kua fakanono aki a lautolu.

10:10—Fakatupu fēfē he tagata ne “kemo hana mata” e fakamamahi? “Ko e tagata kolokolovao” kua liga nakai ni fakahiku ke “gutu fakakeukeu” ka kua lali foki a ia ke fufū haana fatuakiloto ke he foliga he tau mata, tuga e “kemokemo e ia hana tau mata.” (Tau Fakatai 6:12, 13) Ko e fakavaivai pehēnei kua maeke ke fakatupetupe lahi e manamanatuaga he tau tagata ne ekefakakelea e ia.

10:29—Ko e heigoa e “puhala a Iehova”? Kua hagaao e vala nei ke he puhala ne fehagai a Iehova mo e tau tagata ka e nakai ke he puhala moui kua lata ia tautolu ke mumuitua ki ai. Ko e tau fehagaiaga he Atua mo e tau tagata kua tamai e haohao mitaki ki a lautolu kua tututonu ka e ko e moumouaga ma lautolu ne mahani kelea.

11:31—Ko e ha kua lata ke lahi atu e taui he tau tagata mahani kelea ki a lautolu ne tututonu? Kua hagaao e taui nei ke he lahi he akonakiaga ki a lautolu takitokotaha. Ka hēhē e tagata tututonu, ko e taui ne moua e ia ma e tau hepehepe haana ko e akonaki. Ko ia ne mahani kelea, ne agahala pauaki mo e nakai talia ke liu taute e mena mitaki. Ko e mena ia kua lata a ia ke moua e fakahala lahi.

12:23—Puhala fe ne ‘ufiufi he tagata e iloilo’? Ko e ufiufi e iloilo kua nakai kakano ke nakai fakakite he tagata haana iloilo. Ka e kakano ke fakakite fakalotomatala e ia e iloilo, nakai fia kitia he palau ke he iloilo haana.

18:19—Puhala fe he “tagata kua ekefakakelea he hana tau matakainaga; kua mua he uka ke moua ke he taue”? Tuga e taue ne kua pa takai, ko e tagata pihia kua pāpā maō ke nakai fakamafola. Ko e taufetoko haana mo e tagata ne ekefakakelea atu kua mukamuka lahi ke fakakaupā tuga e “fakamau fakalava he kolo.”

Tau Fakaakoaga ma Tautolu:

10:11-14. Ke atihake e tau kupu ha tautolu, kua lata e tau loto ke puke he iloilo tonu, kua lata e tau loto ha tautolu ke omoomoi he fakaalofa, ti kua lata ke takitaki he iloilo e tau kupu ne puna mai he tau gutu ha tautolu.

10:19; 12:18; 13:3; 15:28; 17:28. Kia gahoa mo e fai manamanatuaga e tau kupu ha tautolu.

11:1; 16:11; 20:10, 23. Manako a Iehova ki a tautolu ke mahani fakamooli he tau gahua pisinisi ha tautolu.

11:4. Kua goagoa ke tutuli e tau monuina fakatino ka e tiaki e fakaako fakatagata he Tohi Tapu, fano ke he tau feleveiaaga, liogi, mo e gahua ke he fonua.

13:4. Kua nakai kuenaia ke “manako” hokoia ke he tuaga gahua i loto he fakapotopotoaga po ke moui he lalolagi foou. Kua lata foki ia tautolu ke gahua malolō mo e lali fakamakamaka ke hokotia ke he tau tutuaga kua lata.

13:24; 29:15, 21. Ko e matua fakaalofa kua nakai nava ti molea e tama haana po ke toka holo e tau hēhē haana. Ka e, ko e matua taane po ke matua fifine kua taute e tau mena ke fakahako aki ke utakehe e tau hēhē pihia neke au atu e kelea.

14:10. Ha kua nakai maeke ke talahau fakatonu e tau logonaaga ha tautolu he tau magaaho oti po ke maama tumau he tau tagata ne onoono mai, kua fakakaupā ni e mafanatia ne fa mahani e falu ke fakamafana ki a tautolu. Liga lata ni ia tautolu ke fakauka ke he falu tutuaga uka he falanaki katoatoa ki a Iehova.

15:7. Nakai lata ia tautolu ke tala age e tau mena oti ne iloa e tautolu ke he tagata he taha e magaaho, tuga ni e tagata gahua fonua ne nakai gana oti e ia e tau tega akau haana he taha e matakavi. Ko ia ne iloilo kua vehevehe fakahaga e ia haana iloilo ke lata ai.

15:15; 18:14. Ko e fakatumau ke mitaki e manamanatuaga ka lagomatai a tautolu ke moua e fiafia, pihia foki ka ha ha he tau tutuaga tupetupe.

17:24. Nakai tuga “e tagata goagoa,” ne eva holo e tau mata mo e loto manamanatu ka e nakai hagaaki ke he tau mena aoga, kua lata ia tautolu ke kumikumi ke maama ti maeke ia tautolu ke gahua fakailoilo.

23:6-8. Kua lata ia tautolu ke puipui mai he fakakite e fakamokoi fakatupua.

27:21. Maeke he fakaheke, po ke nava, ke fakakite ko hai a tautolu. Kua kitia e fakatokolalo kaeke kua omoomoi he fakaheke a tautolu ke talahau e fakaaue ha tautolu ki a Iehova mo e fakamalolō a tautolu ke fekafekau tumau ki a ia. Kua kitia e nakai fakatokolalo ka fakatupu he fakaheke e logonaaga kua mua hake a ia ke he falu.

27:23-27. He fakaaoga e tuaga leveki manu, kua peehi he tau fakatai nei e uho he fakaaue ke he tau mena ikiiki ne moua mai he mukamuka e moui ha ko e gahua fakamalolō. Kua lata pauaki e tau mena ia ke peehi ki a tautolu ke falanaki ke he Atua. *

28:5. Ka ‘kumi a tautolu ki a Iehova’ he liogi mo e fakaako haana Kupu, maeke ia tautolu ke ‘iloa e tau mena oti’ kua lata ke talia e fekafekauaga ki a ia.

“TAU KUPU HE PEROFETAAGA”

(Tau Fakatai 30:1–31:31)

Ko e Tau Fakatai i loto he Tohi Tapu kua fakaoti aki ua e “tau kupu he perofetaaga.” (Tau Fakatai 30:1; 31:1) He fakaaoga e tau fakatataiaga fakalagalaga manatu, kua fakatai he fekau ha Akuru e uka ke fakamakona e lotokai, mo e fakakite ai e halahū he tau lagatau he tagata fakaohooho kelea ke he fekafekau fifine. * Kua hataki mai foki he nakai fakahakehake ni he tagata a ia mo e vagahau vale.

Ko e tau kupu he perofetaaga ne moua e Lemuelu mai he matua fifine haana kua toka ai e tau tomatomaaga aoga ke he fakaaoga he uaina mo e kava pihia mo e fakafili tututonu. Kua fakaoti e fakamaamaaga ke he hoana mitaki aki e talahauaga: “Kia ta age kia ia e tau fua he hana tau lima; ko e hana tau gahua foki ke fakaheke atu kia ia.”—Tau Fakatai 31:31.

Moua e iloilo, talia e akonakiaga, feaki e matakutaku mahani Atua, falanaki ki a Iehova. Ko e tau fakaakoaga aoga ha ia ne fakaako mai he tau fakatai ne omoomoi he agaaga! Ko e mena ia, kia fakagahua e tautolu e tau tomatomaaga ia ti logona ai e fiafia he “tagata kua matakutaku kia Iehova.”—Salamo 112:1.

[Tau Matahui Tala]

^ para. 12 Kikite The Watchtower ia Aokuso 1, 1991, lau 31.

^ para. 14 Kikite The Watchtower ia Iulai 1, 1992, lau 31.

[Tau Fakatino he lau 28]

Ko Iehova e Punaaga he iloilo mooli oti kana

[Fakatino he lau 30]

Ko e heigoa e kakano ke ‘vehevehe e iloilo’?