Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Proverbionan

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Proverbionan

E Palabra di Jehova Ta Bibo

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Proverbionan

REI SALOMON di antiguo Israel “a papia tres mil proverbio.” (1 Reinan 4:32) Acaso nos tin acceso na su dichonan sabi? Si. E buki biblico di Proverbionan, completa rond di aña 717 prome cu nos era, tin hopi di e proverbionan di Salomon registra. Ta e ultimo dos capitulonan so ta ser atribui na otro escritor: Agur yiu di Jake y Lemuel e Rei. Asina mes, tin hende ta kere cu Lemuel ta un otro nomber pa Salomon.

E dichonan inspira colecciona den e buki di Proverbionan tin dos proposito: “pa conoce sabiduria y instruccion.” (Proverbionan 1:2) E dichonan aki ta yuda nos adkiri sabiduria, esta, e capasidad di mira cosnan claramente y aplica conocemento pa resolve problemanan. Mediante e proverbionan nos ta ricibi tambe instruccion moral of disciplina. Ora nos ta presta atencion na e proverbionan aki y ta haci caso di nan conseho, esei por influencia nos curason, contribui na nos felicidad y hiba na exito.—Hebreonan 4:12.

‘ADKIRI SABIDURIA Y GARA INSTRUCCION’

(Proverbionan 1:1–9:18)

“Sabiduria ta sclama den caya”, segun Salomon. (Proverbionan 1:20) Dicon ta bon pa nos scucha su stem duro y cla? Capitulo 2 ta menciona hopi beneficio di adkiri sabiduria. Capitulo 3 ta trata con pa busca intimidad cu Jehova. Caba Salomon ta bisa: “E principio di sabiduria ta [of, “sabiduria ta e cos principal”, NW]: Adkiri sabiduria; y riba tur cos, adkiri comprondemento; gara instruccion; no lag’e bai.”—Proverbionan 4:7, 13.

Kico lo yuda nos resisti e maneranan inmoral di mundo? Capitulo 5 di Proverbionan ta contesta: Eherce prudencia, es decir, uza nos capasidad di pensa, y reconoce e camindanan seductivo di mundo. Pensa tambe riba e prijs halto cu bo ta paga ora cu bo comete inmoralidad. E capitulo despues ta spierta contra practicanan y actitudnan cu ta pone nos relacion cu Jehova na peliger. Capitulo 7 ta duna un descripcion masha valioso di e manera cu un persona inmoral ta actua. Capitulo 8 ta presenta e balor y atraccion di sabiduria den un manera fascinante. Anto capitulo 9, un conclusion stimulante di e proverbionan trata te cu einan, ta ser presenta como un ilustracion excitante cu ta motiva nos pa trata di alcansa sabiduria.

Contesta Riba Pregunta Biblico:

1:7; 9:10—Den ki manera temor di Jehova ta “e principio di conocemento” y “e principio di sabiduria”? Sin e temor di Jehova, no por tin berdadero conocemento, pasobra e ta Creador di tur cos y Autor di e Scritura. (Romanonan 1:20; 2 Timoteo 3:16, 17) E ta e Fuente di tur e conocemento aki. P’esei, tal conocemento ta cuminsa cu e temor respetuoso di Jehova. Tambe temor di Dios ta e principio di sabiduria pasobra no por tin sabiduria sin conocemento. Ademas, un persona cu no tin temor di Jehova lo no uza su conocemento pa honra e Creador.

5:20; 7:5—Dicon un prostituta ta ser yama “un muher stranhero”? Proverbionan 2:16 y 17 ta describi un “muher straño” como un hende cu “ta lubida e aliansa di su Dios.” Ken cu a adora dios falso of cu a scohe pa ignora e Lei di Moises, incluso un prostituta, a ser yama un stranhero.—Jeremias 2:25; 3:13.

7:1, 2—Kico “mi palabranan” y “mi mandamentonan” ta ensera? Fuera di e siñansanan di Bijbel, esakinan ta ensera reglanan di famia cu mayornan ta stipula pa bienestar di nan famia. Hobennan tin cu cumpli cu esakinan y tambe cu e siñansanan biblico cu nan ta haya for di nan mayornan.

8:30—Ken ta e “trahado experto”? Sabiduria presenta como si fuera un persona ta yama su mes un trahado experto. Aparte di ser uza como un metodo literario pa splica e caracteristicanan di sabiduria, e personificacion aki ta referi figurativamente na Dios su Yiu primogenito, Hesucristo, den su existencia prehumano. El a ser ‘crea na principio di Dios su caminda’, hopi prome cu el a nace como hende riba tera. (Proverbionan 8:22) Como “un trahado experto”, el a traha activamente hunto cu su Tata durante creacion di tur cos.—Colosensenan 1:15-17.

9:17—Kico ta “awa horta”, y dicon e ta “dushi”? Bijbel ta compara e placer di intimidad sexual denter di matrimonio cu e bebemento di awa refrescante for di un pos. P’esei awa horta ta representa relacionnan sexual inmoral den secreto. (Proverbionan 5:15-17) E idea di hacie den secreto y sin ser descubri ta laga e awa ei parce dushi.

Les pa Nos:

1:10-14. Nos mester tene cuidou pa pecadornan su promesanan di rikesa no tenta nos y pone nos bai den nan mal caminda.

3:3. Nos mester duna gran balor na misericordia [“bondad amoroso”, NW] y berdad. Ademas, nos mester desplega nan pa tur hende mira, mescos cu nos lo a haci cu un coyar masha valioso. Tambe nos tin cu inscribi e cualidadnan aki riba nos curason, es decir, haci nan un parti integral di nos personalidad.

4:18. Conocemento spiritual ta aumenta progresivamente. Pa keda den e lus, nos tin cu sigui demostra di ta humilde y manso.

5:8. Nos mester keda leu for di tur influencia inmoral, sea cu esei ta bin via muzik, entretenimento, Internet of buki y revista.

5:21. Un persona cu stima Jehova lo entrega su bon relacion cu e Dios berdadero djis pa un rato di placer? Claro cu no! E motivacion di mas fuerte pa mantene puresa moral ta di ser conciente di e echo cu Jehova ta wak nos camindanan y ta tene nos responsabel pa loke nos haci.

6:1-5. E versiculonan aki ta duna nos masha bon conseho pa no “para borg”, of haci un compromiso financiero imprudente, pa otro hende! Si nos mira, despues di analisa esei mas cuidadosamente, cu e accion cu nos a tuma no ta sabi, nos mester haci tur loke nos por y bai ‘insisti cerca nos prohimo’ mesora pa corigi e asunto.

6:16-19. E versiculonan aki ta abarca shete categoria basico cu ta ensera casi tur tipo di malecho. Nos mester cultiva un odio pa nan.

6:20-24. Un criansa basa riba leinan biblico por proteha bo di cai den e trampa di inmoralidad sexual. Mayornan no mester neglisha di duna e tipo di educacion aki.

7:4. Nos mester cultiva un cariño pa sabiduria y comprondemento.

PROVERBIONAN INDIVIDUAL PA GUIA NOS

(Proverbionan 10:1–29:27)

E resto di e proverbionan di Salomon ta dichonan individual breve y al caso. Presenta principalmente como contraste, paralelo y comparacion, nan ta transmiti lesnan potente relaciona cu conducta, manera di papia y actitud.

Capitulonan 10 te cu 24 ta enfatisa e balor di temor respetuoso pa Jehova. “E hendenan di Ezekias, rei di Juda”, a copia e proverbionan di capitulo 25 te cu 29. (Proverbionan 25:1) E proverbionan aki ta siña hende depende riba Jehova y tambe mas lesnan sumamente importante.

Contesta Riba Pregunta Biblico:

10:6—Con “violencia ta tapa boca di e malbado”? Como cu e malbado por lo general ta ser trata cu enemistad, e manera agresivo cu otro hende ta trat’e podise ta tapa su boca, pon’e keda keto. E versiculo aki na Hebreo original por transmiti tambe un otro nificacion pasobra e Traduccion di Mundo Nobo ta traduci e frase aki asin’aki: “Encuanto e boca di esnan malbado, e ta tapa violencia.” Esaki por ta den e sentido cu e malbadonan cu palabranan dushi ta sconde of tapa nan intencion malicioso di haci otro hende daño.

10:10—Con “esun cu kinipi wowo ta causa problema”? “Un hende cu no ta sirbi pa nada” kisas no solamente ta haci uzo di un “boca engañoso” sino tambe ta purba sconde su motibonan dor di haci seña cu su curpa, manera por ehempel “kinipi wowo.” (Proverbionan 6:12, 13) E tipo di engaño aki por causa su victima hopi angustia mental.

10:29—Kico ta ‘e caminda di Jehova’? Esaki ta referi na e manera cu Jehova ta trata cu humanidad y no na e estilo di bida cu nos mester sigui. Dios su trato cu hende ta nifica siguridad pa esnan recto pero destruccion pa hacidonan di maldad.

11:31—Dicon e malbado mester haya mas recompensa cu e husto? Den e versiculo aki recompensa ta referi na e grado di castigo cu cada un ta ricibi. Ora e persona husto comete un eror, e recompensa cu e ta ricibi pa su eror ta disciplina. E malbado ta peca deliberadamente y ta nenga di cambia y bai haci bon. P’esei e ta merece y ta haya un castigo severo.

12:23—Con un persona ta ‘keda keto tocante conocemento’? Esei no kiermen cu e persona no ta desplega ni un tiki conocemento. Mas bien, e ta nifica cu e ta desplega conocemento na un manera discreto, e no ta gaba cu su conocemento.

18:19—Den ki sentido “un ruman ofendi ta mas dificil pa gana cu un stad fortifica”? Mescos cu un stad fortifica cu ta ser sitia ta nenga di haci concesion, un persona asina ta nenga firmemente di pordona un eror. Un pleito entre e cu esun cu a ofend’e facilmente por bira e mesun tipo di barera cu e “baranan di un kasteel.”

Les pa Nos:

10:11-14. Pa nos palabranan por ta edificante, nos mente mester ta yena cu conocemento exacto, nos curason mester ta motiva pa amor, anto sabiduria mester dicta kico ta sali for di nos boca.

10:19; 12:18; 13:3; 15:28; 17:28. No papia mucho hopi y pensa prome cu nos papia.

11:1; 16:11; 20:10, 23. Jehova kier pa nos ta honesto den nos asuntonan di negoshi.

11:4. Ta bobo pa core tras di rikesa material a costo di estudio personal di Bijbel, asistencia na reunion, oracion y sirbishi di veld.

13:4. “Antoha” un posicion di responsabilidad den e congregacion of bida den e mundo nobo riba su mes no ta basta. Tambe nos mester ta diligente y haci esfuerso pa cumpli cu e rekisitonan.

13:24; 29:15. Un mayor amoroso no ta mima su yiu of pasa por halto di su faltanan. Mas bien, un tata of mama ta tuma accion pa corigi y elimina e faltanan ei prome cu nan saca raiz.—Proverbionan 29:21, BPK.

14:10. E consuelo emocional cu otro hende por ofrece nos ta limita. No ta tur biaha nos por expresa nos sintimentonan di mas profundo precisamente ni no ta semper hende rond di nos por compronde nan. Tin algun dificultad cu podise nos tin cu soporta dor di depende solamente riba Jehova.

15:7. Nos no mester conta tur loke nos sa na un persona den un solo biaha, mescos cu un cunukero no ta basha tur su simiñanan na un solo luga. E persona sabi ta plama su conocemento tiki tiki segun necesidad.

15:15; 18:14. Un actitud mental positivo lo yuda nos haya goso, asta den circunstancianan cu ta causa angustia.

17:24. Distinto for di “un bobo”, kende su mente y su wowonan ta dual rond en bes di enfoca riba asuntonan importante, nos mester busca comprondemento di manera cu nos por actua cu sabiduria.

23:6-8. Nos mester evita di ta hipocrita den nos manera di mustra hospitalidad.

27:21. Elogio por revela ken nos ta realmente. Nos ta mustra cu nos ta humilde ora cu elogio ta motiva nos pa reconoce cu nos mester ta gradicido na Jehova pa tur cos y ta stimula nos pa sigui sirbie. Nos ta mustra cu nos falta humildad ora cu elogio ta laga nos sinti nos mes superior.

27:23-27. Uzando e marco di circunstancia di bida den cunucu, e proverbionan aki ta enfatisa e balor di haya satisfaccion den un bida simpel cu ta e resultado di trabou diligente. Vooral nan mester yuda nos compronde cu nos mester depende riba Dios. *

28:5. Si nos ta ‘busca Jehova’ mediante oracion y un estudio di su Palabra, nos por “compronde tur cos” cu nos mester pa sirbie na un manera aceptabel.

‘MENSAHENAN DI PESO’

(Proverbionan 30:1–31:31)

E buki biblico di Proverbionan ta conclui cu dos “mensahe di peso.” (Proverbionan 30:1, NW; 31:1, NW) Mediante comparacionnan cu ta stimula nos pensamento, e mensahe di Agur ta ilustra con imposibel ta pa satisface golosidad y pa detecta e maneranan cu un homber ta purba seduci un mucha muher. * Tambe e ta spierta pa no halsa bo mes y no uza lenguahe cu ta expresa rabia.

E mensahe di peso cu Lemuel a haya di su mama ta contene bon conseho tocante uzo di biña y bebida sterki y tambe tocante husgamento den husticia. E descripcion di un bon esposa ta termina cu e declaracion: “Dun’e di e fruta di su mannan, y laga su mes obranan gab’e.”—Proverbionan 31:31.

Adkiri sabiduria, acepta disciplina y instruccion, cultiva temor di Dios, depende riba Jehova. E proverbionan inspira ta siña nos algun les masha valioso! Pues, laga nos aplica nan conseho y asina experencia e felicidad di ‘e hende cu ta teme Jehova.’—Salmo 112:1.

[Nota]

^ par. 13 Wak E Toren di Vigilancia na Spaño di 1 di augustus 1991, pagina 31.

^ par. 15 Wak E Toren di Vigilancia na Spaño di 1 di juli 1992, pagina 31.

[Plachi na pagina 16]

Jehova ta e Fuente di tur berdadero conocemento

[Plachi na pagina 18]

Kico kiermen “plama conocemento”?