A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

I Lei Thununin Hmangaihna Leh Zahna Lantir Rawh

I Lei Thununin Hmangaihna Leh Zahna Lantir Rawh

I Lei Thununin Hmangaihna Leh Zahna Lantir Rawh

“Tupawhin mahni a inhmangaih angin mahni nupui hmangaih ṭheuh sela, nupui pawhin a pasal hlau thiam [“zah hle,” New World Translation] rawh se.”​—⁠EPHESI 5:⁠33.

1, 2. Nupui pasal nei tawh zawng zawngte chuan eng zawhna pawimawh tak nge an inzawh ang a, engvângin nge?

“DIM RAWH,” tih thuziak intârna bâwm pakhat ṭha taka intuam chu dawng ta la. Chu thilpêk chu engtin nge i tih ang? A chhiat loh nân i fîmkhur hle ngei ang. A nih leh, thilpêk anga sawi theih inneihna chungchâng hi engtin nge?

2 Orpi leh Ruthi hnênah chuan, Israel mi hmeithai Naomi chuan: “LALPA chuan in pahnihin pasalte ina khawsakna in tawn theih nân khawngaih che u rawh se,” a ti a. Hêng thute hmang hian pasal neih chu Pathian thilpêk angin a sawi a ni. (Ruthi 1:​3-9) Nupui ṭha chungchângah, Bible chuan: “In leh sum leh pai chu pate laka roluah a ni a, nupui remhria erawh chu LALPA laka mi a ni,” a ti. (Thufingte 19:14) Nupui pasal nei tawh i nih chuan, i kawppui chu Pathian thilpêk anga i thlîr a ngai a ni. Pathian thilpêk che chu engtin nge i cheibâwl?

3. Nupate chuan Paula fuihna thu eng nge an zawm ang?

3 Tirhkoh Paula chuan kum zabi khatnaa Kristiante hnêna a lehkha thawnah: “Tupawhin mahni a inhmangaih angin mahni nupui hmangaih ṭheuh sela, nupui pawhin a pasal hlau thiam [“zah hle,” NW] rawh se,” a ti a. (Ephesi 5:33) Nupate’n an ṭawngkam chhuaka he fuihna an zawm theih dân hi ngaihtuah rawh.

“Sual Awm Hle Hle Thei Lo” Lakah Fîmkhur Rawh

4. Engtin nge lei hi thil ṭha emaw, ṭha lo emaw thlentu a nih theih?

4 Bible ziaktu Jakoba chuan lei hi “thihna hlova khat, sual awm hle hle thei lo a ni,” a ti a. (Jakoba 3:⁠8) Jakoba chuan he thudik pawimawh tak: Lei awm hle hle thei lo, a nih loh leh thunun theih loh hian chhiatna a thlen tih hi a hria a ni. Bible thufingin ngaihtuah chiang mang lova thusawi hi “khandaih chhun” nên a khaikhin thu chu a hriat ngei a rinawm bawk. Chu mi nêna inkalh takin, chu thufing vêk chuan “mi fing lei erawh chu damna a ni,” a ti thung. (Thufingte 12:18) A dik a ni, ṭawngkam chhuak hian thil a tithei tak zet a. Mi a tina thei a, a tidam thei bawk a ni. I ṭawngkam chuan i kawppui chungah nghawng eng nge a neih? He zawhna hi i kawppui zâwt ta la, engtin nge a chhân ang che?

5, 6. Eng thilte hian nge mi ṭhenkhat tân lei thunun tiharsa zual bîk?

5 Ṭawngkam thinkhei tak chu nupa inkârah in hmang ṭan a nih chuan, dinhmun chu i siam ṭha thei a ni. Mahse, thawhrim erawh a ngai ang. Engvângin nge? Pakhatah chuan, tisa ṭha famkim lo kan neih vâng a ni a. Sual kan rochun chuan kan thil ngaihtuah leh inbiak pawhnaa kan ṭawngkam hman chungah nghawng ṭha lo tak a nei a ni. Jakoba chuan: “A thusawia tisual ngai lo mi chu, mi puitling [“ṭha famkim,” NW] a ni a, a taksa pum pawh vêng thei mi a ni,” tiin a ziak a ni.​—⁠Jakoba 3:⁠2.

6 Mihring ṭhat famkim lohna bâkah, sei lenna chhûngkaw boruak pawhin lei hman sualna chungah mawh a phur a. Ṭhenkhat chu nu leh pa “huaikawmbâwl te, . . . insûm thei lo te, mi kawlhsen te” enkawl sei len an ni. (2 Timothea 3:​1-3) Chutiang boruak hnuaia sei lian naupangte chuan chûng miziate chu an chhawm tlângpui ṭhîn. Ṭhat famkim lohna emaw, naupan lai in chhûng boruak ṭhat lohna emaw chuan ṭawngkam thinkhei tak hman chu thiam a chantîr chuang lo ngei mai a. Mahse, hêng a chhan leh vângte hriatna hian mi ṭhenkhat tâna ṭawngkam ṭha lo hmang lo tûra lei thunun a harsat zual bîk chhan hre thiam tûrin min ṭanpui ang.

‘Sawichhiatna Bânsan Rawh’

7. Petera’n Kristiante chu “sawichhiatna zawng zawng te bânsan” tûra a fuih khân eng a tihna nge ni?

7 A chhan leh vâng chu engpawh lo ni se, nupa inkâra ṭawngkam thinkhei tak hman chuan kawppuite hmangaih lohna leh zah lohna a lantîr a. Chhan ṭha tak neiin Petera chuan Kristiante chu “sawichhiatna zawng zawng te bânsan” tûrin a fuih a ni. (1 Petera 2:⁠1) “Sawichhiatna” tia lehlin Grik thu mal awmzia chu “diriamna ṭawngkam” tih a ni a. Chu chuan ‘mite ṭawngkama kah’ lam a kâwk a ni. Chu thu chuan lei thunun lohvin nghawng a neih chu a va hril chiang tak êm!

8, 9. Diriamna ṭawngkam hman chuan eng nge a thlen theih a, engvângin nge nupate chuan an hman loh vang?

8 Diriamna ṭawngkam chu ngaih pawimawh vak tûr niin a lang lo mai thei a; mahse, pasal emaw, nupui emawin chutiang ṭawngkam a hman huna thilthleng chu ngaihtuah rawh. Chhaw lutuk, thatchhia, a nih loh leh hmasial anga mahni kawppui te kohna chuan a nihna chu thu pakhata sawifiah theih angin a lantîr a​—⁠chu a sawifiahna chu inhmuhsitna ṭawngkam a la ni zui a ni. Chutianga tih chu a nunrâwnthlâk hle. Tin, kawppuite tlin lohna a nihna bâka sawipunsak hluah chu engtin nge? “I tlai ziah mai” tih emaw, “Mi pawh i ngaithla ngai lo” tih emaw chu a nihna bâka sawi punna a ni lâwm ni? Chûng ṭawngkam chuan thiam thu sawina a cho chhuak ngei ang a. Chu chuan inhnialna nasa tak a chawk chhuak ngei bawk ang.​—⁠Jakoba 3:⁠5.

9 Diriamna ṭawngkam deuh hlîra inbiakna chuan nupa inkârah rilru hahna a thlen ang a, hei pawh hian sawhkhâwk ṭha lo tak a thlen thei a ni. Thufingte 25:24 chuan: “[Nupui] ân hmang tak nêna in zau taka awm ai chuan in chung chhîp kila awm a ṭha zâwk,” a ti. Pasal ân hmang chungchângah pawh hetiang tho hian a sawi theih a ni. A tâwpah chuan, kawppui atu ber emawin a hman ṭhin indeuna ṭawngkam chuan an inlaichînna a tichhia ang a, pasal emaw, nupui emaw chu hmangaih loh nia inhriatna leh hmangaih tlâk lo nia inhriatna thlengin a neihtîr thei a ni. Chuvângin, lei thunun a ngai tih chu a chiang hle. Mahse, engtia thunun theih nge a nih?

‘Lei Vêng Ṭha Rawh’

10. Engvângin nge lei thunun hi thil pawimawh tak a nih?

10 Jakoba 3:8 chuan: “Lei hi tumahin an khawi ngam thei lo a ni,” a ti a. Nimahsela, theih tâwp chhuahin kan vêng ṭha tûr a ni. “Tupawh sakhaw ngaihsak nia inringa a lei vêng ṭha si lo va, mahni thinlung inbum zâwk chu, chu mi sakhaw biak dân chu engmah a ni lo ve.” (Jakoba 1:26; 3:​2, 3) Hêng thute hian i lei i hman dân a pawimawhzia a târ lang a. Lei hman dân chuan i kawppui nêna in inlaichînna bâkah, Pathian Jehova nêna in inlaichînna pawh a nghawng tel bawk a ni.​—⁠1 Petera 3:⁠7.

11. Engtin nge inlungrual lohna chu inhnialna nasa taka chang lo tûra dan beh theih a nih?

11 I kawppui i biak dân in enfiah chu a finthlâk a ni. Boruak rit tak a lo awm chuan, tihzângkhai tum rawh. Isaaka leh a nupui Rebeki nuna thilthleng, Genesis 27:​46–28:​4-a chhinchhiah hi ngaihtuah rawh. “Rebeki chuan Isaaka hnênah, ‘Hetha fanute avâng hian nun hi ka ning êm mai: Jakoba hian he mi ram nula, hêng ang Hetha fanuteho zînga mi hi nupui a neih leh ve lek phei chuan ka tân nun hi engnge sâwt ang?’ a ti a.” He thilah hian Isaaka’n a nupui a vîn hrep tih sawi lanna a awm lo. Chu ai mahin, an fapa Jakoba chu Pathian ṭih mi nupui, Rebeki lungngaihna thlen lotu tûr zawng tûrin a tîr chhuak zâwk a ni. Nupa inkârah inlungrual lohna lo awm ta sela. I kawppui mawhpuhna thu sawi aia i harsatna sawi zâwkna chuan inlungrual lohna tênau chu inhnialna nasa taka chang lo tûrin a dang bet thei a ni. Entîr nân, engvângin nge, “Hun pawh min hmanpui ngai lo!” tih ai chuan, “Hun hmang dûn tam zâwk thei ila ka ti ngawt mai” i tih zâwk loh vang? Harsatna sawi la, a mihring lam chauh sawi suh. Tunge dik a, tunge dik lo tih fiah duhna rilru chu do rawh. Rom 14:19 chuan: “Inremna tûr leh intihsâwt tawnna tûr thilte chu i ûm ang u,” a ti a ni.

“Khâkna Te, Thinurna Te, Tauhna Te” Dah Bo Rawh

12. Lei thunun tûr chuan, eng atân nge kan ṭawngṭai ang a, engvângin nge?

12 Lei thununnaah hian kan thusawia fîmkhur aia tam a tel a. A nihna takah chuan, kan ṭawngkam chhuakte hi kan kâ tihchhuah mai a ni lo va, kan thinlung tihchhuah a ni. Isua chuan: “Mi ṭha chuan a thinlung ro bâwm ṭha ata thil ṭhate a theh chhuak ṭhîn a; mi sual chuan a thinlung ro bâwm chhia ata thil chhiate a theh chhuak ṭhîn; a thinlunga khat liam chu a kain a sawi ṭhîn a ni si a,” a ti. (Luka 6:45) Chuvângin, i lei thunun tûr chuan, Davida anga i ṭawngṭai a ngai a ni: “Aw Pathian, keimahah hian thinlung thianghlim tak siam la; ka kawchhûngah hian thlarau dik tak siam thar leh ang che,” tiin.​—⁠Sâm 51:⁠10.

13. Engtin nge khâkna te, thinurna te, leh tauhna te chuan ṭawngkam ṭha lo a thlen theih?

13 Paula chuan Ephesi khuaa mite chu ṭawngkam thinkhei tak takte bânsan bâkah, a phêna awm rilru chu pumpelh tûrin a fuih a ni: “Khâkna te, thinurna te, tauhna te, ânna te, sawichhiatna te zawng zawng chu bânsanin awm rawh se, sualna zawng zawng nên,” tia ziakin. (Ephesi 4:31) Paula chuan ‘ânna leh sawichhiatna’ a sawi hmain “khâkna te, thinurna te, tauhna te” a sawi tih chhinchhiah rawh. Chhûng lama thinurna sosâng tak hi a ni, ṭawngkam thinkhei tak lo chhuah ṭhinna chu. Chuvângin, heti hian inzâwt rawh: ‘Khâkna leh thinurna chu ka thinlungah ka pai em? “Mi thinrim” duh mi ka ni em?’ tiin. (Thufingte 29:22) Hetiang mi i nih chuan, hêngte hneh thei tûr hian Pathian ṭanpuina dîl la, i thinurna a lo chhuah loh nân insûmtheihna hmang rawh. Ephesi 4:26 chuan: “Thinrim ula, sual erawh chu sual suh u,” a ti. I thinurna a sosân a, insûmtheihna i tlachham mai ang tih i hlauh chuan, Thufingte 17:14 fuihna thu: “Insualna a awm ṭan hmâin inhnial bâng rawh,” tih hi zâwm ang che. Hlauhawm a tawlhbo hma loh zawng chu dinhmun chu kiansan rih rawh.

14. Engtin nge lungnih lohna chuan nupa nun a khawih buai theih?

14 Paula’n “khâkna” tia a sawi aṭanga lo chhuak a nih hian, thinurna leh tauhna hmachhawn chu a harsa bîk a. Paula hman Grik thu mal chu “inrem leh duhna nei lo thinurna nasa tak” leh ‘thil sualtih chhinchhiah tlat inhuatna’ tia hrilhfiah a ni. A châng chuan, inhuatna chu nupa inkâra daidangtu angin a awm thei a, chu chuan rei tak pawh a awh thei a ni. Lungnih lohna ṭha taka thawi dam a nih loh chuan inhmuhsitna a lo awm thei a ni. Mahse, tûn hmaa thil dik lote avânga lungnih loh reng chu a sâwt lo. Thilthleng tawh chu sût leh theih a ni lo va. Thil tihsual ngaihdam tawh chu theihnghilh mai tûr a ni. Hmangaihna chuan “sual lamah a ngaihtuah lo,” a nih loh leh sual tih a chhinchhiah lo a ni.​—⁠1 Korinth 13:​4, 5.

15. Ṭawngkam vîn tak tak hmang ṭhînte chu inthlâk danglam tûrin engin nge ṭanpui ang?

15 A nih leh ṭawngkam vîn tak tak hmanna chhûngkuaa sei lian i niin, chutiang ṭawngkam hman chu i tih ṭhin dân ni ta se, engtin nge ni ang? I inthlâk danglam thei a ni. Nuna thil chi hrang hrangah hian tih miah loh tûr thil tam tak i insiam tawh a. I ṭawngkam hman chungchângah khawiah nge ramri i insiam dâwn? Ṭawngkam ṭha lo i hman hmain i ngawi ang em? Ephesi 4:​29-a sawi lan ramri ang insiam chu i duh ngei ang: “Thu ṭha lo rêng in kâan chhuak suh se,” tih chu. Chutianga ti tûr chuan, ‘mihring hlui chu a thiltihte chawpa hlîp a, mihring thara [i] inthuam’ chu a ngai a ni, “chu mihring thar chu hriat famkimna nei tûrin, a siamtu anpui anga siam tharin a awm mêk a ni.”​—⁠Kolossa 3:​9, 10.

Loh Theih Lohva Neih Ngai ‘Remruat Lâwkna’

16. Inbiak duh lohna chuan engvângin nge inneihna a tihchhiat?

16 Pasal emaw, nupui emawin a kawppui a biak duh loh hian, thil a tih tak tak theih loh va, rah ṭha lo a chhuah thei a ni. Hetianga inbiak duh loh hi lunghnualna leh beidawnna avânga lo awm a nih ṭhin avângin, kawppuite hremna thil mai a ni ṭhîn lo. Mahse, inbiak duh lohna chuan buaina a tiveng lo va, a tipung zâwk a ni. Nupui pakhat chuan: “Kan inbiak ṭan leh hian, buaina chungchâng kan sawi tawh ngai lo” a ti a, buaina chu tihven lohvin a awm ta reng tihna a ni.

17. Inneihna lama harsatna tâwk Kristiante chuan eng nge an tih ang?

17 Nupa inkâra buaina a awm leh ṭhin hian, awlsam taka tihven mai theih a ni lo. Thufingte 15:22 chuan: “Remruat lâwk lova thil tih a hlawhtling duh lo, remhria an tam chuan a hlawhtling ṭhîn,” a ti. I kawppui nêna ṭhu dûna buaina chungchâng in sawi a ngai a ni. I kawppui thusawi chu rilru inhawng taka ngaihthlâk tum tlat rawh. Chutianga i tih theih loh chuan, engvângin nge Kristian kohhrana upate ṭanpuina i lâk loh vang? Anni chuan Pathian Lehkha Thu hriatna an nei a, Bible thu bulte nunpuina kawngah thiltawn an nei bawk a ni. Chutiang mi puitlingte chu “thlipui laka bîkna hmun ang leh thlihrâng laka inhumhimna ang” an ni.​—⁠Isaia 32:⁠2.

Lei Hman Dik Lohna I Hneh Thei

18. Eng buaina nge Rom 7:​18-23-a târ lan a nih?

18 Kan lei thunun hi thil harsa tak a ni a. Chutiang bawkin, kan thiltih thunun pawh a harsa hle. Tirhkoh Paula chuan a harsatna tawh chu sawiin: “Keimahah (chu chu ka tisaah tihna a ni) thil ṭha rêng a awm lo tih ka hria; thil ṭha tih duhna chu keimahah a awm na a, thil ṭha tihna erawh chu a awm si lo. Ṭhatna tih ka duh hi ka ti lo va; sualna tih ka duh loh hi ka ti zâwk si ṭhîn a. Ka duh lohzâwng chu ka tih si chuan a titu chu kei ka ni tawh lo va, sual keimaha awm chu a ni zâwk e,” tiin a ziak a ni. Kan “taksa pêngtea sualna dân awm” avângin, kan lei leh taksa pêng dangte chu kan hmang sual duh hle. (Rom 7:​18-23) Amaherawhchu, chu harsatna chu kan hneh tûr a ni a​—⁠Pathian ṭanpuinain kan hneh thei a ni.

19, 20. Engtin nge Isua entîrna chuan nupate chu an lei thunun thei tûra a ṭanpui theih?

19 Hmangaihna leh zahna awmna inlaichînnaah chuan ngaihtuah chiang mang lova ṭawng leh ṭawngkam vînte chuan hmun a nei lo. Isua Krista’n he mi chungchânga entawn tûr a siam hi ngaihtuah teh. Isua chuan a zirtîrte hnênah diriamna ṭawngkam a hmang ngai lo va. He leia a hun hman hnuhnûng ber zânah ngei pawh hian, tunge ropui ber ang tih chungchânga a tirhkohte an inhnial khân, Pathian Fapa chuan anni chu a ânkhum mai lo. (Luka 22:​24-27) Bible chuan: “Pasalte u, in nupuite hmangaih rawh u, Kristan kohhranho a hmangaih a, an aia mahni a inpe ang khân,” a ti a ni.​—⁠Ephesi 5:⁠25.

20 Nupui chungchâng hi eng nge ni ve? Ani chuan ‘a pasal a hlau thiam,’ a nih loh leh a zah hle tûr a ni. (Ephesi 5:33) A pasal zahtu nupui chuan a pasal chu a ânkhumin, a hnênah ṭawngkam ṭha lo tak a hmang ang em? Tirhkoh Paula chuan: “Mipa tawh phawt lû chu Krista a ni, hmeichhe lû chu mipa a ni, Krista lû chu Pathian a ni tih in hriat ka duh a ni,” tiin a ziak a ni. (1 Korinth 11:⁠3) Nupuite chu Krista a Lû lakah a intulût angin, an lûte lakah an intulût tûr a ni. (Kolossa 3:18) Mihring ṭha famkim lo tumahin Isua chu famkim takin entawn thei lo mah se, ‘a hniaka zui tlat’ tumna chuan nupate chu lei hman sualna an dona kawngah hnehna chang tûrin a ṭanpui ang.​—⁠1 Petera 2:⁠21. (w06 9/15)

Eng Nge I Zir?

• Engtin nge lei thunun loh chuan inneihna a tihchhiat theih?

• Engvângin nge lei hi vên ṭhat a harsat?

• Engin nge kan ṭawngkam chhuak thunun tûra min ṭanpui?

• Inneihna lama harsatna i tawh chuan eng nge i tih ang?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 10-naa milemte]

Upate chuan Bible ṭanchhan ṭanpuina an pe