Bai na kontenido

Bai na kontenido

Mustra Amor i Rèspèt dor di kontrolá Bo Lenga

Mustra Amor i Rèspèt dor di kontrolá Bo Lenga

Mustra Amor i Rèspèt dor di kontrolá Bo Lenga

“Laga kada un di boso tambe stima su esposa manera su mes; i e esposa perkurá pa e respetá su esposo.”—EFESIONAN 5:33.

1, 2. Ki pregunta importante tur hende kasá mester hasi nan mes, i dikon?

SUPONÉ bo haña un paki lorá den papel di regalo ku un etikèt di plak riba dje ku ta bisa: “Trata ku Kuidou.” Kon lo bo trata e paki ei? Un kos ta sigur, lo bo tuma tur prekoushon nesesario p’e no haña daño. Kiko di e regalo di matrimonio?

2 E biuda israelita, Noemí, a bisa e muhénan hóben Orfa i Ruth: “Ku Yehova duna boso un regalo, i boso haña un lugá di deskanso, kada un di boso den e kas di su esposo.” (Ruth 1:3-9, NW) Beibel ta bisa relashoná ku un bon esposa: “Kas i rikesa ta herensia di tatanan, ma un esposa prudente ta di SEÑOR.” (Proverbionan 19:14) Si bo ta kasá, bo tin ku mira bo kasá komo un regalo di Dios. Kon bo ta tratando e regalo ku Dios a duna bo?

3. Ki konseho di Pablo ta bon pa esposo i esposa hasi kaso di dje?

3 Den un karta na e kristiannan di promé siglo, apòstel Pablo a bisa: “Laga kada un di boso tambe stima su esposa manera su mes; i e esposa perkurá pa e respetá su esposo.” (Efesionan 5:33) Ban wak kon esposo i esposa por hasi kaso di e konseho aki den nan manera di papia.

Tene Kuidou ku un Lenga “Malbado, Inkontrolabel”

4. Kon lenga por tin un efekto bon òf malu?

4 E eskritor bíbliko Santiago a bisa ku e lenga “ta malbado, inkontrolabel i yená ku venenu mortal.” (Hakobo [Santiago] 3:8, BPK) Santiago tabata konsiente di e bèrdat masha importante aki: Un lenga inkontrolabel ta destruktivo. Sin duda e tabata konosí ku e proverbio bíbliko ku a kompará palabranan ku hende ta papia sin pensa, ku “hinká di spada.” Na kontraste, e mesun proverbio ta bisa ku “lenga di hende sabí ta trese kuramentu.” (Proverbionan 12:18) Sí, palabra por tin un efekto masha grandi. Nan por hasi daño òf nan por kura. Ki efekto bo palabranan tin riba bo kasá? Si bo hasi bo kasá e pregunta ei, kiko lo e kontestá?

5, 6. Kua faktornan ta pone ku ta difísil pa algun hende frena nan lenga?

5 Si pokopoko den bo matrimonio un manera di papia ku ta kousa doló a drenta, bo por drecha e situashon. Sin embargo, esei lo rekerí esfuerso. Dikon? Pa kuminsá, lo bo tin ku lucha kontra e karni imperfekto. Piká heredá ta ehersé un mal influensia riba e manera ku nos ta pensa di otro i ta papia ku otro. Santiago a skirbi: “Si un hende no ta trompeká den loke e ta bisa, e ta un hende perfekto, kapas pa frena henter e kurpa tambe.”—Santiago 3:2.

6 Fuera di imperfekshon humano, e ambiente familiar den kua un persona a lanta ta hunga un ròl den e mal uso di lenga. Tin hende a lanta den kasnan kaminda mayornan tabata “irekonsiliabel, . . . sin dominio propio, grosero.” (2 Timoteo 3:1-3) Hopi biaha, muchanan ku lanta den un ambiente asina ta desplegá e mesun karakterístikanan ora ku nan bira grandi. Klaru ku ni imperfekshon ni un mal kriansa no ta un èksküs pa nos usa abla perhudisial. Sin embargo, siendo konsiente di e faktornan aki ta yuda nos komprondé dikon pa algun hende ta asina difísil pa nan frena nan lenga di papia kosnan ku ta kousa doló.

Pone Lenguahe Insultante un Banda

7. Kiko Pedro tabata ke men ora ku el a konsehá kristiannan pa ‘pone tur kalumnia un banda’?

7 Sin importá kiko ta e kousa, un manera di papia ku ta kousa doló den matrimonio ta indiká un falta di amor i rèspèt pa bo kasá. Ku bon motibu anto Pedro a konsehá kristiannan pa ‘pone tur kalumnia un banda.’ (1 Pedro 2:1) E palabra griego tradusí komo “kalumnia” ta nifiká “lenguahe insultante.” E ta transmití e idea di ‘dal hende ku palabra.’ Ki un bon deskripshon esei ta di e efektonan di un lenga inkontrolabel!

8, 9. Abla insultante por resultá den kiko, i dikon kasánan mester evit’é?

8 Un manera di papia insultante òf ofensivo, kisas no ta parse algu dje serio ei, pero konsiderá loke ta pasa ora un esposo òf esposa ta papia asina. Ora bo ta yama bo kasá bobo, floho òf egoista, bo ta bisando indirektamente ku por resumí henter su karakter den un solo palabra. Anto pa kolmo un palabra humiante! Esaki sigur ta un kos kruel. I kiko di deklarashonnan eksagerá ku ta enfatisá bo kasá su defektonan. Bon mirá, no ta eksagerá bo ta eksagerá ku deklarashonnan manera “Semper bo ta lat” òf “Nunka bo no ta skucha mi”? E palabranan ei muy probablemente ta provoká bo kasá pa reakshoná na un manera defensivo. Esaki e ora ei lo por start un diskushon fuerte.—Santiago 3:5.

9 Kòmbersashon ku ta yená ku palabranan insultante ta krea tenshon den un matrimonio, i esaki tambe por tin konsekuensianan serio. Proverbionan 25:24 ta bisa: “Mihó biba den un skina riba dak, ku biba den un kas huntu ku un muhé pleitadó.” Klaru ku esaki ta konta tambe pa un hòmber pleitadó. Ku transkurso di tempu, palabranan pika i skèrpi for di kualke un di e kasánan lo daña e relashon, i podisé laga e esposo òf esposa sinti ku su kasá no ta stim’é òf ku e no ta digno di ser stimá. Ta bisto anto, ku ta importante pa frena e lenga. Pero kon por hasi esaki?

‘Frena e Lenga’

10. Dikon ta importante pa kontrolá nos lenga?

10 Santiago 3:8 ta deklará: “Lenga ningun hende no por mansa.” Sin embargo, meskos ku un hende riba kabai ta usa frena pa kontrolá e movementunan di e kabai, asina nos mester hasi nos bèst pa frena nos lenga. “Si un hende ta kere ku e ta religioso i tòg no ta frena su lenga, ma ta gaña su mes kurason, e hende aki su religion ta sin balor.” (Santiago 1:26; 3:2, 3) E palabranan aki ta mustra ku e manera ku bo ta usa bo lenga ta un asuntu serio. E ta afektá no solamente bo relashon ku bo kasá, sino asta bo relashon ku Yehova Dios.—1 Pedro 3:7.

11. Kon lo bo por evitá ku un desakuerdo ta eskalá bira un diskushon fuerte?

11 Lo ta sabí di bo parti pa tuma nota di e manera ku bo ta papia ku bo kasá. Si un situashon tenso surgi, purba plakia e tenshon. Konsiderá un situashon ku a surgi den bida di Isaak ku su kasá, Rebeka, segun e relato na Génesis 27:46–28:4. “Rebeka a bisa Isaak: ‘Mi ta fadá di mi bida pa motibu di e yu muhénan di Hèt; si Jakòb tuma un esposa manera esakinan, for di e yu muhénan di Hèt, for di e yu muhénan di e tera, pakiko biba ainda anto?’” No tin ningun indikashon ku Isaak a reakshoná na un manera brutu. Al kontrario, el a manda nan yu hòmber Jakòb bai un otro tera pa buska un esposa temeroso di Dios ku probablemente lo no a kousa Rebeka mas angustia. Suponé ku un desakuerdo surgi entre un esposo i su esposa. Djis un kambio sutil den bo manera di papia, usando kisas “ami” en bes di “abo,” por evitá ku un desakuerdo chikí ta eskalá bira un diskushon fuerte. Por ehèmpel, en bes di bisa: “Nunka bo no ta pasa tempu huntu ku mi!” Pakiko no bisa: “Mi tin gana pa nos por pasa mas tempu huntu”? Konsentrá riba e problema, no djis riba e persona. Resistí e tendensia di analisá ken tin rason i ken ta robes. Romanonan 14:19 ta bisa: “Laga nos buska e kosnan ku ta trese pas i edifikashon di otro.”

Pone ‘Amargura, Furia i Rabia’ un Banda

12. Pa por kontrolá nos lenga, kiko nos tin ku pidi den orashon, i dikon?

12 Frena nos lenga ta mas ku simplemente paga tinu kiko nos ta bisa. De echo, nos palabranan ta reflehá loke nos realmente ta pensa i sinti. Hesus a bisa: “E bon hende, for di e bon tesoro di su kurason, ta saka loke ta bon; i e mal hende, for di e mal tesoro, ta saka loke ta malu; pasobra for di e abundansia di kurason su boka ta papia.” (Lukas 6:45) Pues, pa kontrolá bo lenga, lo bo tin ku pidi kisas den orashon meskos ku David a pidi: “Krea den mi un kurason limpi, o Dios, i renobá un spiritu rekto den mi.”—Salmo 51:10.

13. Kon amargura, rabia i furia por hiba na abla insultante?

13 Pablo a urgi e efesionan pa evitá no solamente e palabranan ku ta kousa doló sino tambe e sintimentunan ku ta pone nos ekspresá nan. El a skirbi: “Laga tur amargura, furia, rabia, griteria i kalumnia wòrdu kitá for di boso, huntu ku tur malisia.” (Efesionan 4:31) Tuma nota ku promé ku Pablo a menshoná “griteria i kalumnia,” el a menshoná “amargura, furia, rabia.” Ta e rabia ku ta kushi den un persona ta loke ta menasá di eksplotá den un atake di palabra ku ta kousa doló. P’esei, puntra bo mes: ‘Mi ta karga amargura i furia den mi kurason? Mi ta “rabia lihé”?’ (Proverbionan 29:22, BPK) Si esei ta bo kaso, pidi Dios den orashon pa yuda bo vense e tendensianan aki i ehersé dominio propio di manera ku bo por evitá di laga bo rabia eksplotá. Salmo 4:4 ta bisa: “Rabia, ma no hasi piká; meditá den bo kurason riba bo kama i keda ketu.” Si bo ta mira emoshonnan ta subi i bo tin miedu ku lo bo pèrdè bo dominio propio, sigui e konseho di Proverbionan 17:14: “Laga e asuntu para, promé ku e rementá.” Alehá bo mes pa un ratu for di e situashon te ora ku e peliger pasa.

14. Kon renkor por afektá un matrimonio?

14 No ta fásil pa trata ku furia i rabia, foral ora ku e ta originá di loke Pablo a yama “amargura.” E palabra griego ku Pablo a usa pa “amargura” a ser definí komo e karakterístika di un “spiritu di karga renkor ku ta nenga rekonsiliashon” i un ‘malisia ku ta tene kuenta di kada eror.’ Tin biaha renkor i agresividat ta keda manera un barera diki entre un esposo i su esposa, i e situashon ei por persistí pa un tempu largu. Ora ku no resolvé un keho plenamente esei por resultá den un sintimentu di despresio pa otro. Pero karga renkor pa erornan kometí den pasado ta enbano. Loke a pasa a pasa kaba, bo no por drei e bèk. Unabes bo a pordoná un eror, lo bo mester lubid’é. Amor “no ta warda renkor.”—1 Korintionan 13:4, 5.

15. Kiko lo yuda personanan ku a kustumbrá di usa palabranan skèrpi pa kambia nan manera di papia?

15 Kiko si bo a lanta den un famia kaminda palabranan skèrpi tabata un kos normal i bo tambe a kria e kustumber di usa nan? Bo por hasi kambio den esaki. Ya kaba bo a fiha límite den vários área di bida kaminda definitivamente lo bo no aktua den un sierto manera. Ki límite lo bo fiha pa bo mes pa loke ta trata bo manera di papia? Lo bo stòp di papia promé ku bo palabranan bira insultante? Lo bo ke adoptá e límite deskribí na Efesionan 4:29: “No laga ningun palabra dañino sali for di boso boka.” Esaki ta rekerí di bo pa bo “pone un banda e hende bieu ku su práktikanan malbado, i . . . bisti e hende nobo ku ta wòrdu renobá den un konosementu berdadero segun e imágen di Esun ku a kre’é.”—Kolosensenan 3:9, 10.

“Papiamentu Konfidensial” Ta un Mester

16. Dikon nenga di papia ku bo kasá ta perhudiká e matrimonio?

16 Ora ku un esposo òf esposa ta nenga di papia ku e otro, e no ta logra mashá ku esei i e por resultá den daño. No ta semper un kasá ta hasi esaki pasobra e ke kastigá e otro, tin biaha ta debí na frustrashon òf desanimashon. Sin embargo, nenga di papia ku otro simplemente ta oumentá tenshon i no ta yuda resolvé e problema ku tin. Manera un esposa a bisa: “Unabes nos kuminsá papia ku otro atrobe, nunka mas nos ta trata e problema.”

17. Kiko kristiannan ku ta eksperensiá tenshon den nan matrimonio mester hasi?

17 Ora ku tenshon ta persistí den matrimonio, no tin un solushon fásil. Proverbionan 15:22 [NW] ta deklará: “Plannan ta frustra ora no tin papiamentu konfidensial, pero den e multitut di konsehero tin logro.” Pues, bo tin ku sinta huntu ku bo kasá i papia tokante e asuntu. Mas ku tur kos, skucha bo kasá ku un mente i kurason habrí. Si ta parse ku ta imposibel pa bo hasi esei, dikon no hasi uso di e areglo di ansiano ku tin den e kongregashon kristian? Nan tin konosementu di e Skritura i tambe eksperensia den apliká prinsipionan bíbliko. E ansianonan ei ta “manera un refugio kontra bientu, i un protekshon kontra tempestat.”—Isaias 32:2.

Bo Por Gana e Lucha Kontra Mal Uso di Lenga

18. Kua lucha ta ser deskribí na Romanonan 7:18-23?

18 Frena nos lenga ta un lucha. Kontrolá nos akshonnan tambe ta un lucha. Pablo a duna un deskripshon di e reto ku el a konfrontá ora el a skirbi: “Mi sa ku no tin nada bon ta biba den mi, esta, den mi karni; pasobra e deseo ta presente den mi, ma e hasimentu di bon sí no t’ei. Pasobra e bon ku mi ta deseá di hasi, mi no ta hasi; ma mi ta praktiká eksaktamente e maldat ku mi no ta deseá di hasi. Ma si mi ta hasi eksaktamente loke mi no ta deseá di hasi, anto no ta ami ta esun mas ku ta hasié, sino piká ku ta biba den mi.” Debí na “e lei di piká, kual ta den [nos] miembronan,” nos ta inkliná na hasi mal uso di nos lenga i di otro partinan di e kurpa. (Romanonan 7:18-23) Sin embargo, nos mester lucha kontra e problema i nos por vens’é ku Dios su yudansa.

19, 20. Kon e ehèmpel di Hesus por yuda esposo i esposa pa frena nan lenga?

19 Den un relashon ku ta ser karakterisá pa amor i rèspèt, no tin lugá pa palabranan skèrpi ku ta ser papiá sin pensa. Kòrda riba e ehèmpel ku Hesukristu a pone den esaki. Hesus nunka a papia na un manera ofensivo ku su disipelnan. Asta durante e último anochi di su bida riba tera ora ku su apòstelnan tabata diskutí tokante kua di nan ta esun di mas grandi, e Yu di Dios no a zundra nan. (Lukas 22:24-27) Beibel ta konsehá: “Esposonan, stima boso esposa, meskos ku Kristu tambe a stima e iglesia i a entregá su mes p’e.”—Efesionan 5:25.

20 Pero kiko di e esposa? E mester “perkurá pa e respetá su esposo.” (Efesionan 5:33) Un esposa ku ta respetá su esposo lo grit’é ku palabranan ofensivo i insultante? Pablo a skirbi: “Mi kier pa boso komprondé ku Kristu ta e kabes di tur hòmber, i e hòmber ta e kabes di e muhé, i Dios ta e kabes di Kristu.” (1 Korintionan 11:3) Esposanan mester ta sumiso na nan kabes meskos ku Kristu ta sumiso na su Kabes. (Kolosensenan 3:18) Ounke ningun hende imperfekto no por imitá Hesus perfektamente, hasiendo esfuerso pa “sigui den su pasonan” ku sumo kuidou i atenshon lo yuda esposo i esposa gana e lucha kontra mal uso di nan lenga.—1 Pedro 2:21.

Kiko Bo A Siña?

• Kon un lenga inkontrolabel por daña un matrimonio?

• Dikon ta difísil pa frena nos lenga?

• Kiko ta yuda nos kontrolá nos manera di papia?

• Kiko bo mester hasi si bo ta eksperensiá tenshon den bo matrimonio?

[Preguntanan di Estudio]

[Plachi na página 24]

Ansianonan ta duna yudansa basá riba Beibel