Go na content

Go na table of contents

„Prisiri nanga a wefi fu yu yongu yari”

„Prisiri nanga a wefi fu yu yongu yari”

„Prisiri nanga a wefi fu yu yongu yari”

„Prisiri nanga a wefi fu yu yongu yari . . . Fu san ede yu, mi manpikin, musu prisiri pasa marki nanga wan freimde uma?”—ODO 5:18, 20.

1, 2. Fu san ede a de so taki a lobi di masra nanga wefi abi gi makandra, na wan blesi?

BIJBEL no e kibri sani te a e taki fu seks demakandra. Na ini Odo 5:18, 19 wi e leisi: „Meki a watra-olo fu yu de wan blesi sani, èn prisiri nanga a wefi fu yu yongu yari, di de leki wan moi dia èn wan stonbokoboko di e plisi na ai. Meki en eigi bobi drungu yu ala ten. Meki a lobi fu en gi yu prisiri pasa marki ala ten.”

2 A wortu „watra-olo” di gebroiki na ini a tekst disi, abi fu du nanga seks demakandra di e gi wan sma prisiri. A seks demakandra disi na wan blesi, fu di a lobi di trowpatna abi gi makandra èn a prisiri di den e kisi te den abi seks demakandra, na wan kado fu Gado. Ma a sani disi musu pasa na ini a trowlibi wawan. Fu dati ede, Kownu Salomo fu owruten Israel, wan skrifiman fu Odo, e aksi: „Fu san ede yu, mi manpikin, musu prisiri pasa marki nanga wan freimde uma, èn fu san ede yu musu brasa den bobi fu wan uma fu wan tra kondre?”—Odo 5:20.

3. (a) Sortu sari sani e pasa na ini furu trowlibi? (b) Fa Gado e si sutadu?

3 A dei te wan man nanga wan uma e trow nanga makandra, den e sweri fu lobi makandra èn fu tan getrow na makandra. Ma toku furu trowlibi e pori fu di wan fu den trowpatna e du sutadu. Fu taki en leti, baka di wan sabiman luku 25 raportu fu ondrosuku di sma du, dan a kon si taki „25 procent fu den wefi èn 44 procent fu den masra ben abi seks demakandra nanga sma di no de den trowpatna”. Na apostel Paulus ben taki: „No kori unsrefi. Sma di e huru, sma di e anbegi kruktugado, sma di e du sutadu, mansma di e meki tra mansma gebroiki den fu abi seks nanga den, mansma di abi seks nanga tra mansma, . . . no sa kisi a kownukondre fu Gado” (1 Korentesma 6:9, 10). A de krin fu si taki Gado e si sutadu leki wan seryusu sondu, èn tru anbegiman musu luku bun taki den no e du na ogri dati. San o yepi wi fu ’tan si a trowlibi leki wan lespeki sani èn fu no doti a trowlibi fu wi’?—Hebrewsma 13:4.

Luku bun taki yu ati no e kori yu

4. San na wan tu fasi fa wan Kresten di trow, kan kon kisi lobi firi gi wan sma di no de en trowpatna sondro fu a sabi dati?

4 Na ini a ten disi, sma no e tyari densrefi na wan fasi di fiti kwetikweti, èn furu sma abi ’ai di furu nanga sutadu, èn den no man tapu fu du sondu’ (2 Petrus 2:14). Den sma disi e hori nanga wan tra sma di no de a trowpatna fu den, aladi den sabi taki a sani dati no bun. Na ini son kondre a de so now taki furu umasma e go na wroko. A sani disi meki taki mansma nanga umasma musu wroko makandra, èn na so a kan pasa makriki taki den e kon kisi lobi firi gi makandra èn e bigin hori nanga makandra te fu kaba. Boiti dati, sma kan go now tapu Internet fu taki tori nanga trawan, èn a sani disi meki taki srefi den moro tiri sma kan kisi lobi firi makriki gi den wan di den e miti drape. Furu sma di trow e fadon na ini den trapu disi, sondro fu den sabi.

5, 6. Fa wan Kresten uma pikinmoro fadon na ini wan trapu di ben kan tyari takru bakapisi kon, èn san wi e leri fu a sani disi?

5 Luku fa wan Kresten di wi sa kari Mary kon de na ini wan situwâsi di pikinmoro meki taki a du sutadu. A masra fu en, di no de wan Yehovah Kotoigi, no ben e meki muiti fu sori en osofamiri taki a lobi den. Mary e memre a ten di a ben miti wan man di ben e wroko makandra nanga en masra. A man ben e tyari ensrefi na wan bun fasi, èn bakaten a ben wani sabi moro srefi fu a bribi fu Mary. „A ben abi switifasi, èn a ben de heri tra fasi leki mi masra,” na so Mary e taki. A no teki langa di Mary nanga a man dati kon kisi lobi firi gi makandra. „Mi no du sutadu”, na so Mary ben denki, „èn a man wani sabi moro fu Bijbel. Kande mi kan yepi en.”

6 Fosi a kon so fara taki Mary du sutadu, a kisi ensrefi (Galasiasma 5:19-21; Efeisesma 4:19). A bigin kisi konsensi fonfon, èn a taigi a man taki a sani di den ben e du no ben fiti. Na ondrofenitori fu Mary e sori taki „na ati e kori sma moro leki iniwan tra sani, èn a pori srefisrefi” (Yeremia 17:9). Bijbel e gi wi a rai disi: „Kibri yu ati, moro leki ala tra sani di de fu kibri” (Odo 4:23). Fa wi kan du dati?

’Wan sma di koni e go kibri’

7. Te wan sma e yepi wan trawan di abi problema na ini en trowlibi, dan na sortu Bijbel rai a musu hori ensrefi so taki a no kon na ini problema?

7 „A sma di denki taki a e tanapu, musu luku bun taki a no fadon”, na so na apostel Paulus skrifi (1 Korentesma 10:12). Èn Odo 22:3 e taki: „Wan sma di si a rampu èn e go kibri, na wan koni sma.” Yu no musu abi a don denki taki nowan sani o pasa nanga yu, ma na presi fu dati a de wan koni sani te yu e bigin si na fesi sortu sani kan tyari problema kon. Fu eksempre, te wan sma abi bigi problema na ini en trowlibi, dan yu no musu meki a sma kon si yu leki a wan-enkri sma di kan yepi en nanga den problema disi (Odo 11:14). Efu yu na wan mansma èn wan umasma e kon taki nanga yu fu den sortu problema disi, dan yu musu taigi en taki a moro bun fu taki nanga en trowpatna, noso nanga den owruman. Efu yu na wan umasma èn wan mansma e kon taki nanga yu fu den sani disi, dan yu musu taigi en a srefi sani dati. A moro bun tu, te wan umasma e taki nanga wan tra lepi Kresten uma di wani taki a trowlibi fu en e waka bun, èn te wan mansma e taki nanga wan tra lepi Kresten brada di wani a srefi sani disi gi en (Titus 2:3, 4). Den owruman na ini den gemeente fu Yehovah Kotoigi de wan bun eksempre ini a tori disi. Te wan owruman musu taki nanga wan Kresten sisa fu tori di tra sma no mag sabi, dan a e du dati na wan presi pe a no sa de en wawan nanga a sisa, soleki na ini a Kownukondre zaal.

8. Nanga sortu sani wi musu luku bun na wrokope?

8 Te yu de na wrokope èn na tra presi, dan yu musu luku bun taki yu no e kon de na ini situwâsi di kan meki taki yu kisi wan tranga banti nanga wan tra sma. Fu eksempre, te sma komoto fu wroko èn yu leki umasma e tan wroko go doro skinskin nanga wan mansma, noso yu leki wan mansma e du dati nanga wan umasma, dan a sani dati kan kon tron wan tesi. Efu yu na wan man noso wan uma di trow, dan den sani di yu e taki èn a fasi fa yu e tyari yusrefi, musu sori tra sma krin taki yu no sa abi lobi firi gi nowan enkri tra sma boiti yu trowpatna. Fu di yu na wan sma di e anbegi Gado, meki a no de fu taki dati yu no sa prei nanga tra sma firi èn yu no sa weri krosi èn moi yusrefi na wan fasi di no fiti, fu di den sani dati kan meki trawan poti tumusi furu prakseri na yu (1 Timoteyus 4:8; 6:11; 1 Petrus 3:3, 4). Te yu abi fowtow fu yu trowpatna èn fu yu pikin na ini yu kantoro, dan dati sa yepi yu nanga trawan fu hori na prakseri taki yu osofamiri de tumusi prenspari gi yu. Abi a fasti bosroiti fu no du sani di kan meki taki sma e suku fu hori nanga yu, èn awansi wan sma e du dati, dan yu musu sori en krin taki yu no wani.—Yob 31:1.

„Nyan bun fu a libi makandra nanga a wefi di yu lobi”

9. Sortu sani kan meki taki wan sma e kisi lobi firi gi wan trawan di no de en trowpatna?

9 Fu man kibri wi ati, wi musu du moro leki fu luku bun taki wi no e kon de na ini situwâsi di kan tyari problema kon. Te wan sma abi lobi firi gi wan trawan di no de en trowpatna, dan dati kan sori taki wan masra nanga wan wefi no e gi makandra san den abi fanowdu. Kande wan masra no e poti prakseri na en wefi, noso kande wan wefi e krutu en masra doronomo. Wantronso wan wefi noso wan masra kan feni taki wan sma na en wrokope kande, noso na ini a Kresten gemeente srefi, abi den fasi di a wani en trowpatna fu abi. Heri esi den tu sma dati e kon kisi wan banti nanga makandra, èn nofo tron den e kisi lobi firi gi makandra. Den sani disi di kan pasa safrisafri èn sondro fu den sabi, e sori krin taki a sani di Bijbel taki de tru. Bijbel e taki: „Ibri sma e kisi tesi fu di en eigi lostu e hari en èn e kori en.”—Yakobus 1:14.

10. Fa masra nanga wefi kan kon kisi wan tranga banti nanga makandra?

10 Son leisi problema e kon na ini a trowlibi fu di masra nanga wefi no lobi makandra, fu di den no abi wan bun banti nanga makandra, èn fu di den no e yepi makandra te den abi problema. Trowpatna no musu denki taki den sa man lusu den problema disi te den e kon kisi lobi firi gi wan tra sma di no de den trowpatna. Na presi fu dati, den musu meki muiti fu kon abi wan tranga banti nanga makandra, èn fu lobi makandra. A sani di de prenspari, na taki den musu du moro sani makandra, èn den musu kon kisi wan moro bun banti nanga makandra. Prakseri san ben meki taki yu kon lobi yu patna. Pruberi fu kon abi a srefi lobi firi di yu ben abi gi yu trowpatna na a bigin. Prakseri a prisiri di unu ben abi nanga makandra. Begi Gado fu yepi unu. A psalm skrifiman David ben begi Yehovah fayafaya: „Gi mi wan soifri ati, o Gado, èn gi mi wan nyun yeye, wan yeye di no e degedege” (Psalm 51:10). Abi a fasti bosroiti fu ’nyan bun fu a libi makandra nanga a wefi di yu lobi, ala den dei fu a libi di Gado gi yu na ondro a son’.—Preikiman 9:9.

11. Fu san ede trowpatna musu abi sabi, koni, èn a koni fu man si sani krin, fu man kisi wan moro tranga banti nanga makandra?

11 Te trowpatna wani kisi wan tranga banti nanga makandra, dan a de prenspari tu taki den abi sabi, koni, èn a koni fu man si sani krin. Odo 24:3, 4 e taki: „Wan oso sa bow nanga yepi fu koni, èn a sa seti steifi nanga yepi fu a koni fu man si sani krin. Èn nanga yepi fu koni, den kamra na inisei sa kon furu nanga ala sortu diri sani nanga moi sani di abi waarde.” Den diri sani di sa lai na ini wan oso pe sma de koloku, e prenki fasi soleki lobi, loyaalfasi, a frede di wan sma abi gi Gado, nanga bribi. Wan sma musu abi sabi fu Gado fu man abi den fasi disi. Dati meki trowpaar musu de sma di e studeri Bijbel bun. Èn fu san ede a de prenspari taki den abi koni èn sosrefi a koni fu man si sani krin? Den musu abi koni fu man lusu den problema di den e kisi ibri dei, èn den musu man fiti den sani di den leri fu Bijbel. Wan sma di abi a koni fu man si sani krin, man frustan fa en patna e denki èn e firi (Odo 20:5). „Mi manpikin, grantangi poti prakseri na a koni fu mi”, na so Yehovah e taki nanga yepi fu Salomo. „Poti yesi arki a koni di mi abi fu si sani krin.”—Odo 5:1.

Te trowpaar e kisi „banawtu”

12. Fu san ede a no de fu fruwondru taki trowpaar e kisi problema?

12 Nowan enkri trowlibi de sondro problema. Bijbel e taki srefi dati masra nanga wefi sa kisi „banawtu na ini den libi” (1 Korentesma 7:28). Broko-ede, siki, frufolgu, nanga tra sani kan tyari problema kon na ini wan trowlibi. Ma te problema e kon, dan yu nanga yu trowpatna musu de loyaal na makandra, èn un musu pruberi fu lusu den problema disi leki wan trowpaar di wani plisi Yehovah.

13. San masra nanga wefi kan aksi densrefi te den abi problema na ini a trowlibi?

13 Fa a de te problema de na ini wan trowlibi fu di trowpaar no e handri bun nanga makandra? Den musu meki muiti fu lusu a problema disi. Fu eksempre, a kan de so taki den kon kisi a gwenti fu taigi makandra hati sani (Odo 12:18). Soleki fa wi si na ini na artikel na fesi, dan a sani disi kan pori wan trowlibi. Wan odo fu Bijbel e taki: „A moro bun fu tan na ini wan sabana, leki fu tan nanga wan wefi di lobi fu meki trobi èn di e atibron” (Odo 21:19). Efu yu na wan wefi di abi a problema disi na ini yu trowlibi, dan aksi yusrefi: ’A fasi fa mi e tyari misrefi e meki en muilek gi mi masra fu de makandra nanga mi?’ Bijbel e taigi masra: „Un masra, tan lobi un wefi èn no abi bita-ati gi den” (Kolosesma 3:19). Efu yu na wan masra, dan aksi yusrefi: ’A kan taki mi no e sori mi wefi taki mi lobi en, so taki a e suku trowstu na wan tra sma?’ A no de fu taki dati a no bun kwetikweti fu du hurudu. Ma na fu di so wan sari sani kan pasa trutru, meki a bun te masra nanga wefi e taki krin fu den problema di den abi.

14, 15. Fu san ede den problema na ini a trowlibi no sa lusu te wan masra noso wan wefi e hori nanga wan tra sma?

14 Te wan masra noso wan wefi e hori nanga wan tra sma soso fu di a abi problema na ini a trowlibi, dan dati no sa lusu den problema fu en. A sa abi wan moro bun libi te a trow nanga a sma dati? Kande son sma abi a denki dati. Den sma disi e taki: ’Te yu e luku en bun, dan a sma disi abi soifri den fasi di mi wani mi trowpatna fu abi.’ Ma a no bun fu denki so, bika iniwan sma di e gowe libi en trowpatna, noso iniwan sma di e gi yu deki-ati fu du dati nanga yu trowpatna, no e lespeki a santafasi fu a trowlibi kwetikweti. A de wan don sani fu denki taki yu sa abi wan moro bun trowlibi te yu gowe libi yu trowpatna fu trow nanga wan tra sma.

15 Mary, di wi ben kari kaba, ben denki bun sortu bakapisi a ben o abi te a ben o du sutadu. A kon frustan tu taki a sani dati ben kan meki taki Gado no feni en bun moro, noso wan tra sma sosrefi (Galasiasma 6:7). Mary e taki: „Di mi bigin prakseri sortu firi mi ben abi gi a man di ben e wroko makandra nanga mi masra, dan mi kon si taki mi no ben e yepi a man fu kon sabi a waarheid. Efu mi ben o du sutadu, dan dati no ben o yepi mi, a no ben o yepi mi masra, èn a no ben o yepi a man. Boiti dati, mi ben o meki tra sma naki futu!”—2 Korentesma 6:3.

A moro prenspari reide fu tan getrow na yu trowpatna

16. San kan pasa te wan sma e du sutadu?

16 Bijbel e gi wi a warskow disi: „Leki wan oni-godo den mofobuba fu wan freimde uma e tan dropu, èn en mofo grati moro leki oli. Ma a bakapisi fu en bita leki kwasi-bita; a srapu leki wan owru di e koti na ala tu sei” (Odo 5:3, 4). Te wan sma e du sutadu, dan a sani dati e tyari sari kon èn a kan tyari dede kon. Wan sma di e du sutadu kan kisi konsensi fonfon, a kan kisi siki, èn a kan meki en trowpatna sari srefisrefi. A no de fu taki dati den sani disi e sori wi krin taki wi no musu du sani di kan meki te fu kaba taki wi du sutadu.

17. San na a moro prenspari reide fu san ede trowpatna musu tan getrow na makandra?

17 A moro prenspari reide fu san ede a no bun fu du sutadu, na fu di Yehovah, a Sma di seti a trowlibi, èn a Sma di meki libisma na so wan fasi taki den kan abi seks demakandra, no feni a sani dati bun. A e taki nanga yepi fu a profeiti Maleaki: „Mi sa kon na unu fu krutu unu, èn mi no sa draidrai fu kotoigi teige . . . den sutaman” (Maleaki 3:5). Odo 5:21 e taki san Yehovah e si: „Yehovah e si den pasi fu wan man, èn A e luku ala sani di a e du.” Iya, „den ai fu a sma di wi musu gi frantwortu, e si ala sani krin èn nowan sani kibri gi en” (Hebrewsma 4:13). Sobun, a moro prenspari reide fu san ede trowpatna musu tan getrow na makandra, na fu di den sabi taki te den e du hurudu, dan dati sa pori a banti di den abi nanga Yehovah, awansi den e du dati na wan kibri fasi, awansi den no e kisi siki, noso awansi den no e kisi problema nanga trawan.

18, 19. San wi e leri fu a fasi fa Yosef ben handri nanga a wefi fu Potifar?

18 Na eksempre fu Yosef, a manpikin fu a famiri-edeman Yakob, e sori taki te wan sma wani du ala san de fanowdu fu tan abi wan bun banti nanga Gado, dan dati na a moro bun sani di sa yepi en fu no du sutadu. Fu di Potifar, wan prenspari man di ben e wroko gi Farao, ben feni Yosef bun, meki a gi en wan hei posisi na ini en oso. Yosef ben de „wan man di ben moi srefisrefi”, èn a wefi fu Potifar ben si dati. Ibri dei a pruberi fu kisi Yosef so fara fu abi seks demakandra nanga en, ma Yosef no fadon na ini a trapu. Fu san ede Yosef weigri fu abi seks demakandra nanga na uma disi? Bijbel e fruteri wi: „Yosef no ben wani du dati. Ibri leisi baka a ben e taigi a wefi fu en basi: ’Luku. A basi fu mi . . . gi mi ala sani boiti yu, fu di yu na en wefi. We dan, fa mi kan du so wan bigi ogri? A no sondu mi ben o sondu teige Gado?’”—Genesis 39:1-12.

19 Aladi Yosef no ben trow, toku a tan tyari ensrefi na wan krin fasi, fu di a ben weigri fu abi seks demakandra nanga a wefi fu wan tra man. Odo 5:15 e taigi mansma di trow: „Dringi watra fu yu eigi alenbaki, èn watra di e lon komoto na mindri fu yu eigi peti.” Luku bun taki yu no e kon kisi lobi firi gi wan tra sma di no de yu trowpatna, sondro fu sabi. Meki muiti fu kon kisi wan tranga banti nanga yu trowpatna, fu lobi en, èn fu lusu iniwan problema di unu e kisi na ini un trowlibi. Awansi san e pasa „prisiri nanga a wefi fu yu yongu yari”.—Odo 5:18.

San yu leri?

• Fa wan Kresten kan kon kisi lobi firi gi wan tra sma di no de en trowpatna, sondro fu sabi?

• San kan yepi wan sma fu no kisi lobi firi gi wan trawan di no de en trowpatna?

• San wan trowpaar musu du te den e kisi problema?

• San na a moro prenspari reide fu tan getrow na yu trowpatna?

[Aksi fu a tori disi]

[Prenki na tapu bladzijde 26]

A de wan sari sani taki sma kan kon kisi lobi firi makriki gi trawan di no de den trowpatna te den de na wrokope

[Prenki na tapu bladzijde 28]

’Nanga yepi fu koni, den kamra na inisei sa kon furu nanga ala sortu moi sani’