Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Kia Maroiroi na Roto i te Akarongo e te Mataku i te Atua

Kia Maroiroi na Roto i te Akarongo e te Mataku i te Atua

Kia Maroiroi na Roto i te Akarongo e te Mataku i te Atua

“Kia matutu, e kia maroiroi roa . . . tei vaitata katoao oki to Atua ko Iehova ia koe.”​—IOSUA 1:9.

1, 2. (a) Mei te akara anga a te tangata, eaa ra to Iseraela turanga no te autu anga i runga ake i te ngati Kanaana? (e) Eaa te akapapu anga tei rauka mai ia Iosua?

I TE mataiti 1473 M.T.N., te vaitata ra te iti tangata o Iseraela i te tomo ki roto i te Enua Taputouia. No runga i te au akaaoanga tei mua ia ratou, kua akamaara atu a Mose ki te au tangata e: “Akonei koe e aere ei ki tetai pae Ioridana, kia aere ki roto, e kia rauka ia koe te au iti-tangata mamaata, e te ririnui to ratou i toou ra; e au oire mamaata, e te patuia ki runga roa i te rangi ra, E aronga mamaata e te roroa, e tamariki na te ngati Anaka ra, ko taau i . . . akarongo i te tua ra e, Koai te mou ki mua i te aroaro o te tamariki a Anaka!” (Deuteronomi 9:1, 2) Ae, e au tumu toa rongonui teia au tuputupua! Pera katoa, e pupu vaeau akapapa meitakiia to tetai o te ngati Kanaana, e e au oroenua to ratou e e au kariota ma te au tipi auri to runga i te au uira.​—Te Au Akava 4:13.

2 I tetai tua, e iti tangata tuikaa a Iseraela e e 40 mataiti i te aaere anga i roto i te metepara. No reira, mei te akara anga a te tangata, papu e kare ratou e autu. Inara, e akarongo to Mose; ‘kite’ atura aia ia Iehova i te arataki anga ia ratou. (Ebera 11:27) “Ko to Atua ra ko Iehova, te aere na mua ia koe,” ta Mose ia i akakite ki te tangata. “Nana ratou e rave akapou, e kia vi ratou ki mua i to aroaro na.” (Deuteronomi 9:3; Salamo 33:16, 17) I muri ake i te mate anga a Mose, kua akapapu atu a Iehova kia Iosua i Tana turu anga, i te karanga anga e: “Ka tu ki runga, ka aere ki tetai pae Ioridana nei, ko koe, e teianei au tangata ravarai, ki te enua taku e oronga atu no ratou, no te tamariki a Iseraela ra. Kare rava e tangata e mou ki mua i to aroaro i toou au rā katoa i te ora anga na; mei iaku i vaitata katoao ia Mose ra, ei vaitatao oki au ia koe.”​—Iosua 1:2, 5.

3. Eaa tei tauturu ia Iosua kia rauka te akarongo e te mataku kore?

3 Kia rauka mai ta Iehova turu anga e te arataki anga, kia tatau e kia manakonako a Iosua i te Ture a te Atua e kia taangaanga i te reira. “Ei reira e meitaki ei toou aerenga, e ei reira koe e manuia aroaʼi,” i karanga ai a Iehova. “Kare aina au te akaue atu na ia koe? Kia matutu, e kia maroiroi roa, auraka e mataku, auraka oki e ngarangara, tei vaitata katoao oki to Atua ko Iehova ia koe i to au aerenga katoa ra.” (Iosua 1:8, 9) No te mea kua akarongo a Iosua ki te Atua, kua matutu, kua maroiroi, e kua manuia aia. Inara, kare te maata anga o tona uaorai pupu uki tangata i akarongo ana. Tei tupu mai, kare ratou i manuia ana, e kua mate atu ratou i roto i te metepara.

E Iti Tangata Akarongo Kore Kare e Mataku Ana

4, 5. (a) Akapeea te tu manako o te aronga tutaka tai ngauru i te akaaiteia anga kia Iosua raua ko Kaleba? (e) Eaa ra ta Iehova pau anga ki te au tangata akarongo kore ra?

4 E 40 mataiti i mua atu ana i to Iseraela tae mua atu anga ki Kanaana, kua tono atu a Mose e 12 tangata kia tutaka aere i te enua. E tai ngauru tei oki mai ma te mataku. “Te tangata katoa ta matou i akara i reira, e tangata mamaata anake ïa,” i kapiki ei ratou. “E kite atura matou i te au toa uritumu i reira, no te uanga o Anaka no te au toa uritumu ra: mei te kereteki rikiriki nei matou i to matou uaora akara anga, e to ratou katoa ra akara anga.” Ko te “tangata katoa” ainei​—kare e ko te ngati Anaka ua—​te au tuputupua? Kare. E uanga ainei te ngati Anaka na te au toa uritumu i mua ake i te Vaipuke? Kare! Noatu rai, no teia au tuatua akavare anga, i akatotoaia ai te mataku maata i roto i te puakapa. Kua inangaro katoa te au tangata i te oki akaou ki Aiphiti, te enua i tuikaaia ai ratou!​—Numero 13:31–​14:4.

5 Inara, kua inangaro te nga tangata tutaka e rua, ko Iosua raua ko Kaleba i te tomo atu ki roto i te Enua Taputouia. “E manga ïa na tatou” te ngati Kanaana, i karanga ai raua. “Kua aere ke to ratou maru, teiā Iehova tei ia tatou nei; auraka roa e mataku atu ia ratou.” (Numero 14:9) Te manako papu neneva ua ra ainei a Iosua raua ko Kaleba? Kare rava! Pera katoa mei te toenga o te iti tangata, kua kite ana ratou i te taakaaka anga a Iehova ia Aiphiti ririnui e tona au atua na roto i te Mate Ngauru. Kua kite katoa ratou i te tamate anga a Iehova ia Pharao e tona vaeau ririnui i roto i te Tai Muramura. (Salamo 136:15) Te taka meitaki ra, e e kotoe anga ua te mataku tei akaariia mai e te au tangata tutaka tai ngauru e te aronga ta ratou i akakeu ana. “Aea oki ratou e akarongo mai ei iaku, i te au akairo katoa taku i rave i roto ia ratou ra?” i karanga ai a Iehova, i te akakite anga i tona mamae maata.​—Numero 14:11.

6. Na roto i teea tu i kapitiia atu ei te mataku kore ki te akarongo, e akapeea teia e kiteaia ai i teia tuatau?

6 Kua aere tika atu a Iehova ki te tumu tikai o te manamanata​—ki te tu matakutaku i te au tangata i akapikikaa mai ei i to ratou akarongo kore. Ae, kua kapiti akavaitataia tikai te akarongo e te mataku kore, i rauka ai i te apotetoro ko Ioane i te tata atu no runga i te putuputuanga Kerititiano e ta ratou tamaki anga i te pae vaerua: “Teia te mea i vi ei teianei ao, ko to tatou akarongo.” (1 Ioane 5:4) I teia tuatau, kua akatupu mai te akarongo mei to Iosua raua ko Kaleba rai, i te tutu aereia anga te tuatua meitaki o te Patireia i te ao katoa e te Au Kite o Iehova tei tere atu ki te ono mirioni, tei o mai ko te au mapu e te ruaine, te aronga maroiroi e te aronga paruparu. Kare e rauka i tetai enemi i te akamuteki i teia vaeau ririnui e te maroiroi.​—Roma 8:31.

Auraka e “Unui ki Muri”

7. Eaa te aite anga kia “unui ki muri”?

7 Te tutu maroiroi aere ra te au tavini a Iehova i teia tuatau i te tuatua meitaki no te mea kua aite to ratou manako ki to te apotetoro ko Paulo, tei tata e: “Kare ra tatou i to te aronga i unui ki muri e mate atu; no te aronga ra i rauka te akarongo e ora atu ei te vaerua.” (Ebera 10:39) Te “unui ki muri,” ta Paulo e taiku mai nei, kare te aite anga e ko te kite poto ua anga i te mataku, no te mea e manganui te au tavini akarongo mou o te Atua te mataku ra i tetai au taime. (1 Samuela 21:12; 1 Ariki 19:1-4) Kareka ra, ko te aite anga “kia oki ki muri, te akaruke anga,” e e “paruparu te mou anga i te tuatua mou,” ta tetai tikitinari Pipiria e akamarama maira. Te akakite katoa maira te reira e te “unui ki muri” penei e tuatua akaaite anga tei akatumuia ki runga i te “akatopa anga i tetai kie e kia akamarie mai i te aerenga” no runga i ta te Atua angaanga. Ae, ko te aronga e akarongo ketaketa to ratou kare e manako atu ana i te “akamarie mai i te aerenga” me tupu mai te manamanata​—me no te takinokino anga, me no te maki i te pae kopapa, me kore no tetai atu au timata anga. Kareka ra, ka aere ua ratou ki mua i te tavini anga ia Iehova, i te kite anga e te manako tikai maira aia ia ratou e te kite maira i to ratou au kotinga anga. (Salamo 55:22; 103:14) E akarongo ainei toou mei tera rai?

8, 9. (a) Akapeea a Iehova i te akaketaketa anga i te akarongo o te au Kerititiano mua? (e) Eaa ta tatou ka rave ei akaketaketa anga i to tatou akarongo?

8 I tetai taime kua manako te au apotetoro e te ngere ra to ratou akarongo, no reira kua karanga atu ratou kia Iesu e: “E akamaata mai i to matou akarongo.” (Luka 17:5) Kua paunaia mai ta ratou pati anga ngakau tae, i te Penetekote 33 T.N., te aere anga mai te vaerua tapu tei taputouia mai ki rungao i te au pipi, e te oronga anga kia ratou i te kite oonu i roto i te Tuatua a te Atua e te akakoroanga. (Ioane 14:26; Angaanga 2:1-4) Kua akaketaketaia to ratou akarongo, kua akamata te au pipi i tetai angaanga tutu anga e noatu te patoi anga kua apai atu ratou i te tuatua meitaki ki te “tangata ravarai i raro ake i teianei rangi.”​—Kolosa 1:23; Angaanga 1:8; 28:22.

9 E rauka ai i te akaketaketa i to tatou akarongo e kia aere ua atu ki mua i roto i ta tatou angaanga orometua, kia apii e kia manakonako katoa tatou ki runga i te au Tuatua Tapu e kia pure no te vaerua tapu. Na te tata anake anga i te tuatua mou a te Atua ki runga i to tatou manako e te ngakau​—mei ia Iosua, Kaleba, e te au pipi Kerititiano mua rai​—e rauka ai ia tatou te akarongo te oronga maira i te mataku kore kia tatou te anoanoia ra kia akakoromaki ua i roto i ta tatou tamaki anga i te pae vaerua, e ka autu ei.​—Roma 10:17.

E Maata Atu te Akarongo i te Irinaki

10. Eaa te kapiti maira ki te akarongo mou?

10 Mei tei akaariia mai e te aronga akarongo mou, e maata atu te akarongo te taki atura ki te mataku kore e te tamou marie i te irinaki ua anga ki te Atua. (Iakobo 2:19) Te umuumuia ra e kia kite tatou ia Iehova ei peretana e kia irinaki pu tikai i roto iaia. (Salamo 78:5-8; Maseli 3:5, 6) Te aite anga te irinaki anga ma to tatou ngakau katoa e te akono anga i te au ture e te au kaveinga a te Atua ra te akapuapinga maata ra ia tatou. (Isaia 48:17, 18) Te kapiti katoa maira ki te akarongo te rauka anga mai te akapapu anga katoa e ka akatupu pouroa a Iehova i tana au taputou e koia “tei tutaki mai i te aronga i kimi tikai iaia.”​—Ebera 11:1, 6; Isaia 55:11.

11. Na roto i teea tu i akameitakiia ai a Iosua e e Kaleba no to raua akarongo e te mataku kore?

11 Te tupu ua maira taua akarongo ra. Te tupu maira te reira ia tatou e akono ra i te tuatua mou, e “tongi” i te au akameitakianga, kia “kite” i te au pau anga ki ta tatou au pure e, na roto i tetai au tu, te kite anga i ta Iehova arataki anga i roto i to tatou oraanga. (Salamo 34:8; 1 Ioane 5:14, 15) Papu ia tatou e kua akaoonuia to Iosua e to Kaleba akarongo ia raua e tongi ra i to te Atua tu meitaki. (Iosua 23:14) E akamanako ana i teia au tumu manako: Kua ora mai raua i te aaere anga e 40 mataiti na roto i te metepara, mei ta te Atua i taputou ana e ka tupu kia raua. (Numero 14:27-30; 32:11, 12) Kua piri maroiroi atu raua ki roto i tetai upokotu anga ia Kanaana e ono mataiti. I te openga iora, kua orongaia kia raua tetai oraanga rekareka e te roa e kua rauka katoa mai ia raua ta raua uaorai akatuanga anga. Ka tutaki a Iehova i te aronga tei akarongo mou e tei tavini maroiroi iaia!​—Iosua 14:6, 9-14; 19:49, 50; 24:29.

12. Akapeea a Iehova i te ‘akamaata anga i tana tuatua’?

12 Te akamaara maira kia tatou i te aroa takinga meitaki o te Atua kia Iosua raua ko Kaleba i te au tuatua a te tata taramo e: “Kua akamaata oki koe i taau tuatua e kua maata i to ingoa katoa ra.” (Salamo 138:2) Me kapiti mai a Iehova i tona ingoa ki tetai taputou, ka ‘akamaataia’ te akatupu anga i taua taputou ra, koia oki, e maata atu i tei kare i tapapaia atu. (Ephesia 3:20) Ae, kare roa a Iehova e tavare ana i te aronga tei “mataora” iaia.​—Salamo 37:3, 4.

E Tangata Tei ‘Akapereperekavana i te Atua’

13, 14. Eaa ra a Enoka i anoano ei i te akarongo e te mataku kore?

13 E maata ta tatou i kite mai no runga i te akarongo e te mataku kore na te akamanako anga i te akaraanga tei akanooia e tetai kite no mua ake i te tuatau o te Kerititiano​—ko Enoka. I mua ake ka akamata ai aia i te angaanga totou anga, penei kua kite a Enoka e ka timataia tona akarongo e tona mataku kore. No teaa ra? No te mea kua akakite ana a Iehova i Edene e ka vai te enemi, me kore te makitakita i rotopu i te aronga te tavini ra i te Atua e te aronga te tavini ra i te Tiaporo ko Satani. (Genese 3:15) Kua kite katoa a Enoka e kua tupu teia makitakita nei i te akamata anga te tuatua enua o te tangata, i te ta anga a Kaina i tona teina ko Abela. E tika rai, vaitata rai e e 310 mataiti te ora ua anga to raua metua tane, ko Adamu, i muri ake te anau anga mai a Enoka.​—Genese 5:3-18.

14 Inara, noatu teia au tumu nei, kua ‘aaere maroiroi iora Enoka ma te Atua mou’ e te akaapa anga i “te au tuatua māro katoa” ta te tangata e tuatua patoi ra ia Iehova. (Genese 5:22; Iuda 14, 15) No teia tu mataku kore nei no te akamorianga mou kua akamaata atu i to Enoka au enemi, i te tuku anga i tona oraanga ki roto i te kino. I roto i teia akatauanga, kua tuku a Iehova i tana peroveta kia kore e kite i te au mamae o te mate. I muri ake i te akaari anga kia Enoka e ‘kua akapereperekavana te Atua iaia,’ kua “akaumuia” aia e Iehova mei te ora ki te mate, penei ua ake i roto i tetai moe anga totou.​—Ebera 11:5, 13; Genese 5:24.

15. Eaa te akaraanga meitaki ta Enoka i akanoo mai no te au tavini a Iehova i teia tuatau?

15 I muri ua ake te taiku anga i to Enoka akaumuia anga, kua akakite pakari mai a Paulo i te puapinga maata o te akarongo, te karanga anga e: “Kare ra e akarongo ra kare rava [te Atua] e mareka.” (Ebera 11:6) Ae, te rauka anga te akarongo i orongaia mai ei te mataku kore kia Enoka kia aaere ma Iehova e kia akakite i Tana karere no te akavaanga ki runga i tetai ao kare e ariki ana i te Atua. I roto i teia manako, kua akanoo mai a Enoka i tetai akaraanga meitaki no tatou. E angaanga aiteite ta tatou ka rave i roto i tetai ao te patoi ra i te akamorianga mou e kua ki ua i te au tu ravarai o te kino.​—Salamo 92:7; Mataio 24:14; Apokalupo 12:17.

No Roto Mai te Mataku Kore i te Mataku i te Atua

16, 17. Koai a Obadia, e eaa te au turanga tana i aro atu ana?

16 I te pae mai i te akarongo, te vai ra tetai tu te oronga maira i te mataku kore, koia oki te mataku ngateitei i te Atua. E akamanako ana tatou i tetai akaraanga meitaki o tetai tangata tei mataku i te Atua tei ora ana i te tuatau o te peroveta ko Elia e te Ariki ko Ahaba, tei tutara i runga ake i te patireia apatokerau o Iseraela. I te tuatau e tutara ra a Ahaba, kua akaviivii maataia e te akamori anga a Baala te patireia apatokerau. Ko te tika, e 450 peroveta o Baala e e 400 peroveta no Asetoreta te “kaikai [ra] i te kaingakai a Iezebela,” te vaine a Ahaba.​—1 Ariki 16:30-33; 18:19.

17 E enemi kino roa atu no Iehova, kua tauta a Iezebela i te akaatea i te akamori anga mou mei roto mai i te enua. Kua ta aia i tetai au peroveta a Iehova e kua tauta katoa i te ta ia Elia, mei ta te Atua akauenga ra kua akaoraia mai aia na te oro ke atu anga ki Ioridana. (1 Ariki 17:1-3; 18:13) Ka rauka ainei ia koe i te akamanako e mei teaa ra te ngata i te akono anga i te akamori anga ma i roto i te patireia apatokerau i taua tuatau? Te mea kino roa atu, akapeea me te angaanga ra koe i roto i te are ariki? Ko tera te turanga ta Obadia * tei mataku i te Atua, e akaaere i roto i te ngutuare o Ahaba, tei aro atu ana.​—1 Ariki 18:3.

18. Eaa tei akamaata atu ia Obadia ei tangata akamori no Iehova?

18 Kare ekoko anga, te matakite ra e te pakari ra a Obadia i roto i tana akamori anga ia Iehova. Noatu rai, kare aia i tuku ua atu. Ko te tika, te akakite maira te 1 Ariki 18:3 kia tatou e: “Te maata ra to Obadia ra mataku ia Iehova.” Ae, e maata atu to Obadia mataku i te Atua! Tei tupu mai, kua oronga mai teia mataku tau i te mataku kore kiaia, mei tei akaariia mai i muri ua ake te ta anga a Iezebela i te au peroveta a Iehova.

19. Eaa ta Obadia i rave ana i te akaari mai anga i tona mataku kore?

19 Ka tatau tatou: “Ka ta ai oki a Iezebela i te au peroveta a Iehova ra, kua rave akerā Obadia i tetai anere peroveta, kua uuna, taki rima ngauru i roto i te ana okotai, e kua angai ki te areto e te vai.” (1 Ariki 18:4) Me akamanako ua koe, e angaanga kino tikai te angai uuna anga e tai anere tangata. Kare e ka kopae ua a Obadia kia kore e opuia aia e Ahaba raua ko Iezebela mari ra ka pipini katoa aia kia kore aia e kitenaia mai e te au peroveta pikikaa 850 tei aere putuputu mai ki te are ariki. I te pae mai ia ratou, kare ekoko anga e ka taangaanga tetai aronga akamori pikikaa e manganui o taua enua ra, mei te au tangata putaua ki te ui mataiapo ra, i tetai atianga kia opuia a Obadia na te kimi anga i te akamataora atu i te ariki tane e te ariki vaine. Noatu rai e tei reira rai teia aronga akamori itoro ra e te kite maira i ta Obadia angaanga ra, kua akono maroiroi a Obadia i te au anoano o te au peroveta a Iehova. Mei teaa atura te ririnui te mataku i te Atua e!

20. Akapeea to Obadia mataku anga i te Atua i te tauturu anga iaia, e akapeea tona akaraanga i te tauturu anga ia koe?

20 No te mea e te akaari ra a Obadia i te mataku kore na roto i te mataku anga i te Atua, i te akara anga kua paruru a Iehova iaia mei tona au enemi. Te karanga ra a Maseli 29:25 e: “E rokoia e te ii tei mataku i te tangata ra: ko tei irinaki ia Iehova ra, e ora ïa.” E tangata ua a Obadia; kua mataku aia no te mea ka opuia mai aia e ka tamateia, mei ia tatou rai. (1 Ariki 18:7-9, 12) Noatu rai, no tona mataku i te Atua i orongaia mai ei te mataku kore kia autu i tetai ua atu mataku anga i te tangata te ka tupu kiaia. E akaraanga meitaki a Obadia no tatou katoatoa, ki te aronga tikai te akamori ra ia Iehova tei tuku i to ratou rangatira me kore i to ratou oraanga katoa ki roto i te kino. (Mataio 24:9) Ae, kia tauta tatou katoatoa i te tavini ia Iehova “ma te akaaka e te mataku.”​—Ebera 12:28.

21. Eaa ta tatou ka akamanako i roto i te atikara ka aru mai?

21 Kare e ko te akarongo ua e te mataku i te Atua te nga tu te akaketaketa ra i te mataku kore; e maata katoa atu te ririnui o te aroa. “Kare oki i te ngakau kopē ta te Atua i oronga mai no tatou; te ngakau maroiroi ra, e te aroa, e te ngakau akono meitaki,” ta Paulo i tata. (2 Timoteo 1:7) I roto i te atikara ka aru mai, ka kite tatou e akapeea te aroa i te tauturu anga ia tatou kia tavini ia Iehova ma te maroiroi i roto i teia tuatau openga e te kino.​—2 Timoteo 3:1.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

^ para. 17 Kare ko te peroveta ko Obadia.

Ka Rauka Ainei ia Koe te Pau?

• Eaa tei tauturu i te mataku kore o Iosua raua ko Kaleba?

• Eaa te kapiti maira ki te akarongo mou?

• Eaa ra a Enoka i akakite mataku kore ei i te karere akavaanga a te Atua?

• Akapeea te mataku anga i te Atua i te oronga anga mai i te mataku kore?

[Au Uianga Apii]

[Tutu i te kapi 16, 17]

Kua akaue a Iehova kia Iosua e: “Kia matutu, e kia maroiroi roa”

[Tutu i te kapi 18]

Kua akono e kua paruru a Obadia i te au peroveta a te Atua

[Au Tutu i te kapi 19]

Kua tuatua a Enoka i te tuatua a te Atua ma te mataku kore