Eaha to roto?

Tapura tumu parau

Itoito maoti te faaroo e te mǎtaˈu i te Atua

Itoito maoti te faaroo e te mǎtaˈu i te Atua

Itoito maoti te faaroo e te mǎtaˈu i te Atua

“E faaetaeta, e ia itoito roa . . . tei pihai-atoa-iho hoi to Atua o Iehova ia oe.”—IOSUA 1:9.

1, 2. (a) I te manaˈo taata, mea papu anei e e upootia o Iseraela i nia i to Kanaana? (b) Eaha te haapapuraa ta Iosua i fanaˈo?

 I 1473 H.T.T., ua ineine te nunaa Iseraela i te tomo i te Fenua tǎpǔhia. Ua haamanaˈo Mose i te nunaa i te mau fifi e tiai maira ia ratou: “Aauanei oe e reva ˈi i te tahi pae Ioridana: i nia i te fenua ia noaa ia oe te mau nunaa rarahi e te puai rahi to ratou i to oe ra; e te oire rarahi, e te auahia e nia roa i te raˈi ra; e feia rarahi e te roroa, e tamarii na te ati Anaka ra, o ta oe i ite i te parau ra e, O vai te taata e mau i mua i te aro o te tamarii a Anaka?” (Deuteronomi 9:1, 2) Oia mau, mea matau-maitai-hia taua mau tiapai taata tamaˈi ra! Hau atu â, e nuu tamauhaa maitai ta te tahi mau ati Kanaana, e te puaahorofenua e te pereoo auri.—Te mau tavana 4:13.

2 Area o Iseraela ra, e nunaa tîtî ïa e na te medebara mai ra hoi ratou e 40 matahiti i te maoro. No reira, i te manaˈo taata, aita i papu e e upootia ratou. E faaroo râ to Mose; ua tia ia ˈna ia ‘hiˈo’ ia Iehova i te aratairaa ia ratou. (Hebera 11:27) “O to Atua ra o Iehova te haere na mua ia oe aauanei,” ta Mose ïa i parau i te nunaa. “Na ˈna ratou e rave haapau, e ia vi ratou i mua i to aro na.” (Deuteronomi 9:3; Salamo 33:16, 17) I muri aˈe i to Mose poheraa, ua haapapu Iehova ia Iosua i ta ˈNa turu, ma te parau e: “A tia i nia, a haere i te hoê pae Ioridana nei, o oe e teie nei mau taata atoa, i te fenua ta ˈu e horoa ˈtu na ratou ra, na te tamarii a Iseraela ra. Aore roa e taata e mau i mua i to aro i to oe pue mahana i te oraraa na; mai ia ˈu i pihai-atoa-iho ia Mose ra, ei pihai-atoa-iho hoi au ia oe.”—Iosua 1:2, 5.

3. Eaha tei tauturu ia Iosua ia faahotu i te faaroo e te itoito?

3 No te fanaˈo i te tauturu e te aratairaa a Iehova, e mea tia ia taio e ia feruriruri Iosua i te Ture a te Atua e ia faaohipa i te reira. “Ei reira e maitai ai to oe haerea, ei reira oe e manuïa roa ˈi,” ta Iehova ïa i parau. “E ere au te faaue atu na ia oe? e faaetaeta, e ia itoito roa; eiaha e mǎtaˈu, eiaha hoi e amiami; tei pihai-atoa-iho hoi to Atua o Iehova ia oe i to mau haerea atoa ra.” (Iosua 1:8, 9) No te mea ua faaroo Iosua i te Atua, ua itoitohia, ua puaihia, e ua manuïa oia. Area te rahiraa o te feia o to ˈna ui, aita ïa i faaroo. Ei faahopearaa, aita ratou i manuïa, e ua pohe ratou i te medebara.

Te hoê nunaa faaroo ore tei ere i te itoito

4, 5. (a) Eaha te huru o na manu 10 ia faaauhia i to Iosua raua Kaleba? (b) Eaha to Iehova huru aau i mua i to te nunaa ereraa i te faaroo?

4 E 40 matahiti na mua ˈtu, i to Iseraela haafatata-matamua-raa ˈtu ia Kanaana, ua tono Mose 12 manu no te hiˈo haere i te fenua. Hoê ahuru tei hoˈi atu ma te riaria. “Te taata atoa ta matou i hiˈo i reira, e taata rarahi anaˈe ïa,” ta ratou ïa i autâ. “E ite atura matou i te feia teitei i reira, te tamarii a Anaka, na te huaai taata teitei ra: mai te vivi rii nei matou i to matou iho hiˈoraa.” O “te taata atoa” anei—eiaha noa te ati Anaka—te mau taata rarahi? Eita. E huaai anei te ati Anaka o te feia teitei hou te diluvi? Eita! No teie râ mau parau hape faarahi, ua riaria ˈtura to te puhapa. Ua hinaaro atoa te nunaa e hoˈi i Aiphiti, te fenua o to ratou faatîtîraa!—Numera 13:31–14:4.

5 E piti râ o na manu, Iosua raua Kaleba, tei hinaaro ru e tomo atu i te Fenua tǎpǔhia. To Kanaana, “e [pane] ïa na tatou,” ta raua ïa i parau. “Ua haere ê to ratou ora teie Iehova tei ia tatou nei: eiaha roa e mǎtaˈu atu ia ratou.” (Numera 14:9; MN) Te faaite ra anei Iosua raua Kaleba i te manaˈo maitai aita e tumu? Aita roa ˈtu! I ite na raua, e te toea atoa o te nunaa, i to Iehova faahaehaaraa ia Aiphiti puai e to ˈna mau atua na roto i na ati ahuru. E ua ite atoa ratou i to Iehova haaparemoraa ia Pharao e ta ˈna nuu i te miti Uteute. (Salamo 136:15) Papu maitai, aita e otoheraa o te mǎtaˈu o na manu hoê ahuru e te feia i pee ia ratou. “Afea hoi ratou e faaroo mai ai ia ˈu i te mau tapao ta ˈu i rave i roto ia ratou ra?” ta Iehova ïa i parau, o te faaite ra i to ˈna mauiui rahi.—Numera 14:11.

6. E nafea te itoito e taaihia ˈi i te faaroo, e e nafea te reira e itehia ˈi i teie tau?

6 Ua faahiti Iehova i te tumu mau o te fifi—te faaite ra te huru taiâ o te nunaa e te ere ra ratou i te faaroo. Oia, ua taai-roa-hia te faaroo i te itoito, no reira te aposetolo Ioane i papai ai no nia i te amuiraa Kerisetiano e ta ˈna tamaˈi pae varua e: ‘Teie te mea e vî ai teie nei ao ia tatou, to tatou faaroo.’ (Ioane 1, 5:4) I teie mahana, maoti te faaroo mai to Iosua e to Kaleba, te porohia nei te parau apî maitai o te Basileia e ati aˈe te ao nei e e ono mirioni tiahapa Ite no Iehova apî e te paari, puai e te puai ore. Aita e enemi i tia ia haamamû i teie nuu itoito e te puai.—Roma 8:31.

Eiaha e “orai tia i muri”

7. Eaha te auraa e “orai tia i muri”?

7 I teie tau, te poro nei te mau tavini a Iehova ma te itoito i te parau apî maitai no te mea hoê â to ratou manaˈo e to te aposetolo Paulo, tei papai e: “E ere . . . tatou i to te feia i orai tia i muri e pohe atu; no te feia râ i noaa te faaroo, e ora ˈtu ai te [nephe].” (Hebera 10:39; MN) Te auraa e “orai tia i muri,” mai ta Paulo i parau, e ere ïa e ite i te mǎtaˈu maa taime poto, mea rahi hoi te tavini haapao maitai a te Atua i mǎtaˈu na i te tahi taime. (Samuela 1, 21:12; Te mau arii 1, 19:1-4) Teie râ te auraa, “e otohe, e faarue,” e “e ore e tâuˈa i te parau mau,” ia au i te hoê titionare bibilia. Te parau atoa ra taua buka ra e te faahohoˈa ra te parau e “orai tia i muri” i te “hutiraa mai i te ie i raro, a tere mǎrû atu ai” no nia i te taviniraa a te Atua. Parau mau, eita te feia faaroo puai e manaˈo e “tere mǎrû” ia tupu te fifi, mai te hamani-ino-raa, te maˈimaˈi, aore ra te tahi atu mau ati. E haere râ ratou i mua i roto i te taviniraa a Iehova, ma te ite e te haapao maite ra oia ia ratou e ua ite oia i to ratou mau taotiaraa. (Salamo 55:22; 103:14) Mai tera anei to oe faaroo?

8, 9. (a) Mea nafea to Iehova haapuairaa i te faaroo o te mau Kerisetiano matamua? (b) Eaha ta tatou e nehenehe e rave no te patu i to tatou faaroo?

8 I te hoê taime, ua taa i te mau aposetolo e te ere ra ratou i te faaroo, no reira ratou i parau ai ia Iesu e: “E faarahi mai i to matou faaroo.” (Luka 17:5) Ua pahonohia ta ratou aniraa haavare ore, i te Penetekose 33 T.T. iho â râ, i to te varua moˈa fafauhia haereraa mai i nia i te mau pǐpǐ e horoaraa ˈtu i te haroaroaraa hohonu atu â i te Parau a te Atua e ta ˈna opuaraa. (Ioane 14:26; Ohipa 2:1-4) No te mea ua puaihia to ratou faaroo, ua haamata ˈtura te mau pǐpǐ i te poro i te parau apî maitai noa ˈtu te patoiraa i “te taata atoa i raro aˈe i teie nei raˈi.”—Kolosa 1:23; Ohipa 1:8; 28:22.

9 No te patu i to tatou faaroo e no te haere i mua i roto i ta tatou taviniraa, e titauhia ia haapii e ia feruriruri atoa tatou i te mau Papai e ia ani i te varua moˈa na roto i te pure. Na roto noa i te neneiraa i te parau mau a te Atua i roto i to tatou feruriraa e to tatou aau—mai ta Iosua, Kaleba, e te mau pǐpǐ Kerisetiano matamua i rave—e noaa ˈi ia tatou te faaroo o te horoa mai i te itoito hinaarohia no te faaoromai i roto i ta tatou tamaˈi pae varua e no te upootia.—Roma 10:17.

Te faaroo—e ere noa i te tiaturiraa

10. Eaha te faaroo mau?

10 Mai tei faaitehia e te feia taiva ore i tahito ra, te faaroo o te horoa mai i te itoito e te faaoromai, e ere noa ïa i te tiaturiraa i te Atua. (Iakobo 2:19) E titau te reira ia ite tatou ia Iehova ei ihotaata e ia tiaturi roa ia ˈna. (Salamo 78:5-8; Maseli 3:5, 6) Te auraa, e tiaturi ma to tatou aau atoa e e maitai-roa-hia tatou ia haapao tatou i te mau ture e faaueraa tumu a te Atua. (Isaia 48:17, 18) Te faaroo, o te papu-roa-raa atoa ïa e e faatupu Iehova i ta ˈna mau parau fafau atoa e o oia “te faautua [maitai] i te feia i imi papu ia ˈna ra.”—Hebera 11:1, 6; MN; Isaia 55:11.

11. Mea nafea to Iosua raua Kaleba haamaitairaahia no to raua faaroo e itoito?

11 Eita taua faaroo ra e taoto noa. E rahi mai te reira a faaohipa ˈi tatou i te parau mau, a ‘tamata ˈi’ tatou i te mau maitai, a “ite” ai tatou i te mau pahonoraa i ta tatou mau pure e, i roto i te tahi atu mau tupuraa, a haroaroa ˈi tatou i ta Iehova aratairaa i roto i to tatou oraraa. (Salamo 34:8; Ioane 1, 5:14, 15) E nehenehe tatou e papu e ua puaihia te faaroo o Iosua raua Kaleba a tamata ˈi raua i te maitai o te Atua. (Iosua 23:14) A feruri i teie mau manaˈo: Ua ora mai raua i te overe-haere-raa e 40 matahiti i te medebara, mai ta te Atua i fafau na. (Numera 14:27-30; 32:11, 12) Ua apiti rahi raua i te haruraa e ono matahiti ia Kanaana. Ua fanaˈo atura raua i te hoê oraraa roa, te ea maitai, e ta raua iho mau tufaa. E haamaitai iho â Iehova i te feia o te tavini ia ˈna ma te taiva ore e te itoito!—Iosua 14:6, 9-14; 19:49, 50; 24:29.

12. E nafea Iehova e ‘faarahi ai i ta ˈna parau’?

12 Te haamanaˈo maira te aau aroha o te Atua ia Iosua e ia Kaleba i te parau a te papai salamo: “Ua faarahi . . . oe i ta oe parau ia hau atu i to iˈoa atoa ra.” (Salamo 138:2) Ia faaohipa Iehova i to ˈna iˈoa no te haapapu i te hoê parau fafau, e ‘faarahihia’ te tupuraa o taua parau fafau ra, oia hoi e hau aˈe te reira i te mau tiairaa atoa. (Ephesia 3:20) Oia, eita roa ˈtu Iehova e faainoino i te feia o te “haapopou” ia ˈna.—Salamo 37:3, 4.

Te hoê taata ‘ta te Atua i mauruuru’

13, 14. No te aha Enoha i hinaaro ai i te faaroo e te itoito?

13 Mea rahi te haapiiraa ta tatou e nehenehe e huti mai no nia i te faaroo e te itoito, ma te feruri i te hiˈoraa o te tahi atu Ite hou te Kerisetianoraa—o Enoha. Hou oia a haamata ˈi i te tohu, ua ite paha Enoha e e tamatahia to ˈna faaroo e to ˈna itoito. Mea nafea? I parau na Iehova i Edene e e tupu te au ore, aore ra riri, i rotopu i te feia e tavini i te Atua e te feia e tavini ia Satani te Diabolo. (Genese 3:15) Ua ite atoa Enoha e i tupu na taua riri ra i te omuaraa o te tuatapaparaa o te taata, i to Kaina taparahi-pohe-raa i to ˈna taeae ia Abela. Inaha, ua ora to raua na metua tane o Adamu fatata e 310 matahiti i te maoro i muri aˈe i to Enoha fanauraahia.—Genese 5:3-18.

14 Noa ˈtu râ teie mau mea, “ua au maite to Enoha haerea i te Atua” ma te itoito e ua faahapa i “te mau parau etaeta” ta te taata i parau ia Iehova. (Genese 5:22; Iuda 14, 15) E au ra e no teie tiaraa mǎtaˈu ore no te haamoriraa mau, mea rahi to Enoha enemi, a fifihia ˈtu ai to ˈna ora. No reira, ua faaherehere Iehova i ta ˈna peropheta i te mauiui o te pohe. I muri aˈe i to ˈna faaiteraa ia Enoha e ‘te mauruuru ra Oia ia ˈna,’ ua “tahiti” Iehova ia ˈna mai te ora e i te pohe, i roto paha i te hoê faaururaa orama tohu.—Hebera 11:5, 13; Genese 5:24.

15. Eaha te hiˈoraa maitai roa ta Enoha i vaiiho mai no te mau tavini a Iehova i teie tau?

15 I muri noa ˈˈe i to ˈna faahitiraa i to Enoha tahitiraahia, ua haapapu â Paulo i te faufaaraa o te faaroo, ma te parau e: “Aore e faaroo ra e ore roa [te Atua] e mauruuru.” (Hebera 11:6) Oia, maoti te faaroo i itoito ai Enoha i te haere e o Iehova e i te faaite i ta ˈNa poroi haavaraa i te hoê ao paieti ore. E hiˈoraa maitai ïa ta Enoha i vaiiho mai. Tera atoa ta tatou ohipa e rave nei i roto i te hoê ao patoi i te haamoriraa mau e tei î i te mau huru ino atoa.—Salamo 92:7; Mataio 24:14; Apokalupo 12:17.

Te itoito no ǒ mai i te mǎtaˈu i te Atua

16, 17. O vai Obadia, e eaha te mau tupuraa ta ˈna iho i farerei?

16 Hau atu i te faaroo, te vai ra te tahi atu huru maitai o te horoa mai i te itoito, te mǎtaˈu faatura ïa i te Atua. E hiˈopoa mai tatou i te hiˈoraa faahiahia o te hoê taata mǎtaˈu i te Atua i ora na i te tau o te peropheta Elia e o te arii Ahaba, o tei faatere na i nia i te basileia apatoerau o Iseraela. A faatere ai o Ahaba, ua faaino te haamoriraa a Baala i te basileia apatoerau mai tei ore i itehia aˈenei. Inaha, e 450 peropheta a Baala e e 400 peropheta o te pou moˈa “tei amu i te maa i te amuraa a Iezebela,” te vahine a Ahaba.—Te mau arii 1, 16:30-33; 18:19.

17 Ua tamata Iezebela, te hoê enemi aroha ore o Iehova, i te faaore i te haamoriraa mau i nia i te fenua. Ua taparahi pohe oia i te tahi mau peropheta a Iehova e ua tamata atoa i te haapohe ia Elia, o tei horo ê na nia i te faaueraa a te Atua i te tahi atu pae o Ioridana. (Te mau arii 1, 17:1-3; 18:13) E nehenehe anei oe e feruri i te fifi rahi ia turu i te haamoriraa mau i te basileia apatoerau i tera ra tau? Ahani te rave ra oe i te ohipa i te aorai o te arii, mea ino roa ˈtu ïa. Tera ïa te huru tupuraa i farereihia e Obadia * e mǎtaˈu ra i te Atua, te tiaau i te utuafare o Ahaba.—Te mau arii 1, 18:3.

18. Mea nafea Obadia i te riroraa ei taata haamori taa ê ia Iehova?

18 Aita e feaaraa, e taata paari Obadia e te haapao maitai i roto i ta ˈna haamoriraa ia Iehova. Aita râ oia i ofati i to ˈna faaroo. Inaha, te na ô maira Te mau arii 1, 18:3 e: “Te rahi ra to Obadia ra mǎtaˈu ia Iehova.” Oia, e mǎtaˈu taa ê mau â to Obadia i te Atua! E maoti taua mǎtaˈu faatura ra, ua noaa ia ˈna te itoito faahiahia, ta ˈna i faaite i muri noa ˈˈe i to Iezebela taparahi-pohe-raa i te mau peropheta a Iehova.

19. Eaha ta Obadia i rave o tei faaite i to ˈna itoito?

19 Te taio nei tatou e: “A taparahi ai . . . Iezebela i te mau peropheta a Iehova ra, ua rave aˈera Obadia i te hoê hanere peropheta, ua faatapuni, taipae ahuru i roto i te ana hoê, e ua faaamu i te pane e te pape.” (Te mau arii 1, 18:4) Mai ta oe e nehenehe e feruri, e ohipa atâta roa ia faatamaa huna hoê hanere taata. Ua titauhia ia ara Obadia eiaha oia ia noaa ia Ahaba raua Iezebela, eiaha atoa oia ia itehia e na peropheta haavare e 850 o te haere tamau ra i te aorai. Hau atu â, eita e ore e e faaohipa te tahi atu taata haamori hape e rave rahi i Iseraela, te feia faaapu e te mau hui arii, i te mau ravea atoa no te faaite i ta Obadia ohipa e rave ra, ia au atu te arii e te arii vahine ia ratou. Noa ˈtu râ, i mua noa i te mata o taua feia haamori idolo atoa ra, ua haapao o Obadia ma te itoito i te mau hinaaro o te mau peropheta a Iehova. Mea puai mau â te mǎtaˈu i te Atua!

20. Mea nafea to Obadia mǎtaˈu i te Atua i te tautururaa ia ˈna, e e nafea to ˈna hiˈoraa e tauturu ai ia oe?

20 No te mea ua faaite Obadia i te itoito maoti te mǎtaˈu i te Atua, papu maitai e ua paruru Iehova ia ˈna i to ˈna mau enemi. Te na ô ra te Maseli 29:25 e: “E roohia i te fifi tei mǎtaˈu i te taata ra; o tei tiaturi râ ia Iehova ra, e ora ïa.” E ere Obadia i te hoê taata hope i te puai; ua riaria oia aunei oia e haruhia ˈi e e haapohehia ˈi, mai ia tatou atoa nei. (Te mau arii 1, 18:7-9, 12) Teie râ, maoti te mǎtaˈu i te Atua, ua noaa ia ˈna te itoito o tei tinai i te mǎtaˈu i te taata. E hiˈoraa maitai roa o Obadia no tatou paatoa, no te feia iho â râ e haamori ra ia Iehova noa ˈtu e e nehenehe ratou e ere i to ratou tiamâraa aore ra to ratou ora. (Mataio 24:9) Ia tutava ïa tatou paatoa i te tavini ia Iehova “ma te mǎtaˈu i te Atua e te tura.”—Hebera 12:28MN.

21. Eaha te hiˈopoahia i roto i te tumu parau i muri nei?

21 E ere noa o te faaroo e te mǎtaˈu i te Atua nau huru maitatai o te horoa mai i te itoito; e nehenehe atoa te aroha, aore ra here, e riro ei puai rahi atu â. “E ere . . . i te aau [taiâ] ta te Atua i horoa mai no tatou, i te aau itoito râ, e te aroha, e te [feruriraa] haapao maitai,” ta Paulo ïa i papai. (Timoteo 2, 1:7; MN) I roto i te tumu parau i muri nei, e ite tatou e nafea te here e nehenehe ai e tauturu ia tatou ia tavini ia Iehova ma te itoito i te roaraa o teie anotau ati rahi.—Timoteo 2, 3:1.

[Nota i raro i te api]

^ E ere te peropheta Obadia.

Eaha ta oe e pahono?

• Eaha tei tauturu ia Iosua raua Kaleba ia faahotu i te itoito?

• Eaha te faaroo mau?

• No te aha Enoha i ore ai i mǎtaˈu i te faaite i te poroi haavaraa a te Atua?

• E nafea te mǎtaˈu i te Atua e horoa mai ai i te itoito?

[Uiraa haapiiraa]

[Hohoˈa i te api 17]

Ua faaue Iehova ia Iosua: “E faaetaeta, e ia itoito roa”

[Hohoˈa i te api 18]

Ua haapao e ua paruru Obadia i te mau peropheta a te Atua

[Hohoˈa i te api 20]

Ua faahiti Enoha ma te mǎtaˈu ore i te parau a te Atua