Le áantaj ku taal tiʼ «Jajal Dios máax ku tsʼáaik chúukaʼan óolal yéetel kiʼimak óolal[oʼ]»

ÓOLIʼ dos mil jaʼaboʼob bejlaʼeʼ, apóstol Pabloeʼ tu yaʼaleʼ Jéeobaeʼ letiʼ le «Jajal Dios máax ku tsʼáaik chúukaʼan óolal yéetel kiʼimak óolal[oʼ]» (Romailoʼob 15:5). Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Jéeobaeʼ mix bikʼin kun kʼexpajal, lelaʼ ku yeʼesikeʼ tak bejlaʼeʼ ku líiʼsik u yóol le máaxoʼob meyajtikoʼ (Santiago 1:17). Le Biblia xanoʼ ku yeʼesikeʼ Jéeobaeʼ jejeláas bix u líiʼsik u yóol máak. ¿Máakalmáak jujumpʼéel tiʼ letiʼobiʼ? Yáaxeʼ ku yáantik le máaxoʼob ku kʼáatkoʼob áantaj tiʼ ich payalchiʼoʼ, ku péeksik máaxoʼob meyajtik utiaʼal ka u líiʼsoʼob u yóol u maasil, tsʼoʼoleʼ yéetel le baʼaxoʼob tu beetaj u tsʼíibtaʼal ichil le Bibliaoʼ ku líiʼsik u yóol le máaxoʼob tsʼoʼok u kíimil utúul u hijoʼoboʼ. Koʼoneʼex ilik cada upʼéel tiʼ le bix u líiʼsaʼal u yóol máak tumen Diosoʼ.

«Uʼuyaʼab tumen Yuumtsil»

Rey Davideʼ tu yaʼalaj: «[¡]Tsʼáa a wóol mantatsʼ tiʼ [Dios]! ¡Tʼaneʼex yéetel tuláakal oksaj óolal! ¡[Dioseʼ], [...] letiʼ balikoʼon!» (Salmo 62:8). ¿Baʼaxten Davideʼ jach tu kʼubaj u yóol tiʼ Jéeoba? Letiʼeʼ ku yaʼalik baʼax oʼolal. Ka tʼaanaj tiʼ bix úuchik u yáantaʼaleʼ, tu tsʼíibtaj: «Le óotsilaʼ awatnajeʼ, ka uʼuyaʼab tumen Yuumtsil, letiʼ xan tok tiʼ tuláakal mukʼyajoʼob» (Salmo 34:6). Tiʼ tuláakal le talamiloʼob tu yilaj David ichil u kuxtaloʼ mantatsʼ tu kaxtaj u yáantaj Jéeoba ich payalchiʼ, Jéeoba xaneʼ tu yáantaj u aktáantoʼob. Letiʼeʼ jach u yojel kaʼacheʼ yaan u tsʼaʼabal u muukʼil tiʼ tumen Dios utiaʼal ka chúukpajak u yóol u aktáant le talamiloʼoboʼ.

Ken kíimik utúul hijotsileʼ, le taatatsiloʼoboʼ unaj u kʼaʼajskoʼobeʼ, jeʼex úuchik u yáantik Davideʼ, Jéeobaeʼ yaan u tsʼáaik u muukʼil tiʼob utiaʼal ka chúukpajak u yóoloʼob u aktáantoʼob le muʼyajiloʼ, yéetel unaj u kʼaʼajskoʼobeʼ wa ku natsʼkubaʼob yiknal Jéeoba, le máax «uʼuyik [le] payalchiʼ[oʼ]», yaan u yáantaʼaloʼob (Salmo 65:2). William, le máax tiʼ tʼaanajoʼon teʼ yáax xookoʼ, tu yaʼalaj: «Yaan kʼiineʼ kin wuʼuyik bey maʼ tu páajtal u seguer in kuxtal tumen maʼ kuxaʼan in hijoiʼ, ken in wuʼuyimba beyaʼ jach kin kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u yáanten. Letiʼ túuneʼ ku tsʼáaikten u muukʼil utiaʼal ka chúukpajak in wóol». Wa yéetel fe ka payalchiʼ tiʼ Jéeoba, u Noj Jalaʼachil tuláakal baʼaleʼ, yaan u yáantikech, tumen letiʼeʼ ku yaʼalik: «Teen Yuumtsil a [Dios], tsʼoʼok in machikech ta kʼab; teneʼ tin waʼalaj tiʼ tech: Maʼ a sajaktal, teen áantikech» (Isaías 41:13).

Le áantaj ku tsʼáaik le maʼalob amigoʼoboʼ

U jaajileʼ le taatatsiloʼob tsʼoʼok u kíimil utúul u hijoʼoboʼ maʼalob ka u jóoʼsoʼob u súutukil utiaʼal u yantaloʼob chéen tu juunaloʼob, baʼaleʼ maʼ unaj u jumpáaykuntikubaʼob tiʼ u maasil ichil yaʼab kʼiinoʼobiʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «le máax u kʼáat antal chéen tu juunaleʼ» maʼ kun bin utsil tiʼ (Proverbios 18:1). Le oʼolaleʼ, le máaxoʼob tsʼoʼok u kíimil utúul u hijoʼoboʼ unaj u yilkoʼob maʼ u jach náachkuntikubaʼob tiʼ u maasil.

Le taatatsiloʼobaʼ jach nojoch áantaj jeʼel u tsʼaʼabaltiʼob tumen le maʼalob amigoʼob yantiʼoboʼ. Proverbios 17:17 ku yaʼalik: «Juntúul [k-amigo] uts u bisikuba mantatsʼeʼ, tu kʼiiniloʼob yaj óoleʼ bey juntúul [...] sukuʼuneʼ». Lucy, le máax tiʼ tʼaanajoʼon xan teʼ yáax xookoʼ, tu yilaj jach jaaj le baʼax ku yaʼalik le tekstoaʼ, ka kíim u hijoeʼ jach líiʼsaʼab u yóol tumen yaʼab máaxoʼob jach ku biskubaʼob tu yéetel. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ ka taaloʼob u xíimbaltoʼoneʼ jach tu líiʼsoʼob k-óol, kex maʼ yaʼab baʼaxoʼob tu yaʼaloʼob toʼoniʼ. Utúul kiik jach ku biskuba tin wéeteleʼ ku taal u xíimbalten kaʼach ken pʼáatken tin juunal, tumen u yojleʼ chéen okʼol kin beetik ken pʼáatken tin juunal, letiʼ túuneʼ ku yokʼol xan tin wéetel. Uláakʼ utúul kiikeʼ sáamsamal kaʼach ku  tʼanken tiʼ teléfono utiaʼal u líiʼsik in wóol. Uláakʼ sukuʼunoʼob xaneʼ ku invitarkoʼonoʼob janal tu yotochoʼob, lelaʼ tak bejlaʼa ku beetkoʼobeʼ».

U jaajileʼ, le nojoch muʼyajil ku yuʼubik le taatatsiloʼob ken kíimik utúul u hijoʼoboʼ maʼ séeb u xuʼululiʼ. Baʼaleʼ jeʼel u líikʼil u yóoloʼob ken payalchiʼinakoʼob tiʼ Jéeoba yéetel ken xíimbaltaʼakoʼob tumen u maasil sukuʼunoʼoboʼ. Yaʼab taatatsiloʼob tsʼoʼok u kíimil u hijoʼobeʼ ku yuʼubkoʼob naatsʼ yanil Jéeoba tu yiknaloʼob. Jach beyoʼ, Jéeobaeʼ ku «tsʼakik máaxoʼob kʼilaʼan u puksiʼikʼaloʼob [yéetel] ku toʼik xan u yajiloʼob» (Salmo 147:3).

Tsikbaliloʼob ku líiʼskoʼob u yóol máak

Uláakʼ baʼax jeʼel u líiʼsik u yóol le máaxoʼob tsʼoʼok u kíimil utúul u hijoʼoboʼ, letiʼe baʼaxoʼob jach uchaʼantak ku tsikbaltik le Bibliaoʼ. Yaan tiʼ le tsikbaliloʼobaʼ ku yeʼesikoʼobeʼ Jesuseʼ yaan u páajtalil tiʼ yéetel u kʼáat u xuʼuls u muʼyaj le taatatsiloʼoboʼ; lelaʼ yaan u beetik ken u kaʼa kuxkíint u hijoʼoboʼ. Le tsikbaliloʼobaʼ jach ku líiʼskoʼob u yóol máak. Koʼox ilik kaʼapʼéeliʼ.

U Evangelioi Lucas capítulo 7, ku tsikbaltik baʼax tu beetaj Jesús ka kʼuch tu kaajil Naín, le jach táan u bisaʼal mukbil utúul kimenoʼ. Le táankelem paal kíimoʼ u juntúuliliʼ paal utúul koʼolel kimen u yíicham. Le versículo 13 ku yaʼalik: «Le ka ilaʼab tumen Yuumtsileʼ chʼaʼab óotsilil tiʼ, ka aʼalaʼab tiʼ: Maʼ a wokʼol».

¿Baʼaxten Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ le maamatsil ka xuʼuluk u yokʼoloʼ? Tumen u yojel kaʼach jach taʼaytak u xuʼulul u muʼyaj. Le tekstooʼ ku seguer u yaʼalikeʼ náatsʼ Jesuseʼ ka tu machaj le nuʼukul tuʼux ku bisaʼal le kimenoʼ. Ka waʼalaj túun le máaxoʼob kuchmailoʼ, Jesús túuneʼ tu yaʼalaj tiʼ le kimenoʼ: «Xiʼipal, teen aʼaliktech: ¡Líikʼen! Le máax kimen kaʼachoʼ kulajiʼ ka joʼopʼ u tʼaan. Jesús túuneʼ ka tu kʼubaj tiʼ u maama» (Lucas 7:14, 15). Teʼ súutuk jeʼeloʼ, maʼ xaaneʼ le maamatsiloʼ okʼolnaj tu kaʼatéen, baʼaleʼ tumen jach kiʼimak u yóol.

Uláakʼ utéeneʼ, utúul máak ku kʼaabaʼtik Jairoeʼ, tu natsʼuba yiknal Jesuseʼ ka tu yaʼalaj tiʼ ka xiʼik u tsʼak u chan hija, yaan kaʼach 12 jaʼaboʼob tiʼ, tumen jach kʼojaʼan. Maʼ sáam tiʼ leloʼ, ka kʼuch aʼalbil tiʼ Jairo tsʼoʼok u kíimil u chan hija, letiʼ túuneʼ jach yaachaj u yóol. Baʼaleʼ Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ: «Maʼ a chʼaʼik sajakil». Ka kʼuch Jesús tu yotoch Jairoeʼ ook teʼ tuʼux yaan kaʼach le chan chʼúupaloʼ. Ka tu machaj u kʼabeʼ ka tu yaʼalaj tiʼ: «X-chʼúupal, tiʼ teech kin waʼalik, líikʼen». ¿Baʼax túun úuchi? «Tu séeblakil le x-chʼúupal yaan doce jaʼaboʼob tiʼeʼ, líikʼeʼ ka xíimbalnajiʼ.» ¿Bix úuchik u yuʼubikuba u taataʼob? Letiʼobeʼ «pʼáat jach jakʼaʼan u yóoloʼob». Jairo yéetel u yataneʼ jach kiʼimakchaj u yóoloʼob  le ka tu méekʼoʼob u chan hijaʼoboʼ. Letiʼobeʼ jach maʼ tu páajtal u creertikoʼob kaʼach wa tsʼoʼok u kaʼa kuxtal u hijaʼob (Marcos 5:22-24, 35-43).

Le jatsʼuts tsikbaliloʼob tsʼoʼok k-ilikaʼ ku yeʼeskoʼob tiʼ le taatatsiloʼoboʼ jach yaan u kaʼa kuxkíintaʼal le u paalaloʼob kimenoʼoboʼ. Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Bíin kʼuchuk u kʼiinil le ken uʼuyaʼak u tʼaan tumen tuláakal le kimenoʼoboʼ yéetel bin jóokʼokoʼob tiʼ le muknaloʼoboʼ» (Juan 5:28, 29). Baʼax u tukulmaj Jéeobaeʼ ka kaʼa kuxkíintaʼak le kimenoʼob tumen Jesucristooʼ. U millonesi mejen paalaloʼob ken u yuʼuboʼon u yaʼalaʼal tumen Cristo: «¡Líikʼen!», ken líiʼkoʼob túuneʼ yaan u kaʼa muchʼikubaʼob yéetel u láaʼtsiloʼob. Le ken kaʼa kuxlakoʼob túuneʼ, u taataʼobeʼ yaan u pʼáatal «jach jakʼaʼan u yóoloʼob», jeʼex úuchik tiʼ Jairo yéetel u yataneʼ.

Wa tsʼoʼok u kíimil utúul a hijo wa utúul a hijaeʼ, kʼaʼajaktecheʼ Jéeobaeʼ jeʼel u páajtal u luʼsik le muʼyajil yantech utiaʼal ka u tsʼáatech kiʼimak óolal ken u kaʼa kuxkíintoʼ. Utiaʼal ka a wil u kaʼa kuxkíintaʼal le kimenoʼoboʼ unaj a beetik le baʼax ku yaʼalik le salmistaaʼ: «Natsʼabaʼex tiʼ Yuumtsil, natsʼabaʼex tiʼ u páajtalil; natsʼabaʼex tiʼ Yuumtsil sáamsamal. Kʼaʼajseʼex u nukuch jakʼ óol meyajoʼob, bey xan le u yaʼalmaj tʼaanoʼob tsʼoʼok u yaʼalikoʼ» (Salmo 105:4, 5). Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ unaj a meyajtik Jéeoba, le u jaajil Diosoʼ yéetel a adorartik jeʼex utstutʼaaneʼ.

¿Baʼax utsiloʼob jeʼel a kʼamik tak bejlaʼa wa ka natsʼikaba yiknal Jéeobaeʼ? Letiʼeʼ yaan u líiʼsik a wóol ken payalchiʼinakech, yaan u péeksik u maasil sukuʼunoʼob utiaʼal ka u líiʼsoʼob a wóol yéetel yaan u beetik u líikʼil a wóol ken a xok le Bibliaoʼ. Baʼaleʼ maʼ chéen teʼ kʼiinoʼob ken a kʼam le utsiloʼob ikil a natsʼikaba yiknal Diosoʼ. Maʼ kun xáantaleʼ yaan a wilik «u nukuch jakʼ óol meyajoʼob» Jéeoba bey xan le nukuch milagroʼob ken u beet utiaʼal ka yanaktech kiʼimak óolal utiaʼal mantatsʼ bey xan tiʼ a hijo ken kaʼa kuxkíintaʼakoʼ.

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 5]

«Aʼal tiʼ le koʼolel kíim kaʼatúul u paalal ka taalak u xíimbaltenoʼ»

Kehinde yéetel Bintu, u yataneʼ, j-jaajkunajoʼob tiʼ Jéeoba sijnáaloʼob Nigeria. Kaʼatúul tiʼ u mejen paalaloʼobeʼ kíimoʼob ka chocarnaj le camión tuʼux ku binoʼoboʼ. Kex láayliʼ táan u muʼyajoʼob úuchik u kíimil u paalaloʼoboʼ, baʼaleʼ tumen jach u kʼubmaj u yóoloʼob tiʼ Jéeobaeʼ maʼ tu xulik u kʼaʼaytikoʼob tiʼ uláakʼ máakoʼob le jatsʼuts baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ.

Le máakoʼoboʼ chíikaʼan u yilkoʼob le jeetsʼel óolal yaan tiʼ Kehinde yéetel Bintueʼ. Ukoli, utúul koʼolel u yéet kaajaloʼobeʼ tu yaʼalaj tiʼ utúul u amiga Bintu: «Le koʼolel kex kíim kaʼatúul u paalal maʼ tu xulaj u tsikbaltik le baʼaxoʼob ku kaʼansik le Bibliaoʼ, aʼal tiʼ ka taalak u xíimbalten. In kʼáat in wojéelt baʼax áant utiaʼal ka yanak jeetsʼel óolal tiʼ». Ka bin Bintu u xíimbalteʼ le koʼolelaʼ tu yaʼalaj: «In kʼáat in wojéelt baʼaxten láayliʼ ka máan a tsikbalt u Tʼaan le Dios kíims a paalaloʼ. Le Diosaʼ letiʼ xan bis in chan hija, le oʼolal maʼ in kʼáat in wuʼuy mix baʼal tiʼ letiʼ». Bintueʼ tu tsolaj tiʼ yéetel le Biblia baʼax oʼolal ku kíimil máakoʼ yéetel tu yeʼesaj tiʼ le tekstoʼob eʼesik yaan u kaʼa kuxtal le k-láakʼtsiloʼob kimenoʼoboʼ (Beetaʼanoʼob [Hechos] 24:15; Romailoʼob 5:12).

Ka tsʼoʼokeʼ Ukolieʼ tu yaʼalaj: «Teen kaʼacheʼ kin tuklikeʼ ken kíimik máakeʼ Dios bisik, baʼaleʼ beoraaʼ tsʼoʼok in wojéeltik baʼax oʼolal ku yúuchul». Utiaʼal u yojéeltik uláakʼ baʼaxoʼob ken u beet Dioseʼ, tu yóotaj ka tsʼaʼabak xook tiʼ tumen u j-jaajkunajoʼob Jéeoba.

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 6]

«In kʼáat áantaj, baʼaleʼ maʼ in wojel bix jeʼel in beetkeʼ»

Ken kíimik utúul chan paaleʼ ku taasik upʼéel nojoch muʼyajil tiʼ u taataʼob bey xan tiʼ u sukuʼunoʼob wa u yíitsʼnoʼob. U suukaʼanileʼ, le máaxoʼob jach ku biskubaʼob yéetel le familiaoʼ, u kʼáatoʼob áantaj, baʼaleʼ maʼ xaaneʼ saajkoʼob u yaʼaloʼob wa u beetoʼob upʼéel baʼal jeʼel u beetik u maas muʼyaj le familiaoʼ. Koʼoneʼex ilik bix jeʼel u yáantaj le máaxoʼob ku yaʼalikoʼob: «In kʼáat áantaj, baʼaleʼ maʼ in wojel bixiʼ».

❖ Maʼ náachkuntikaba tiʼ le máaxoʼob tsʼoʼok u kíimil utúul u chan hijoʼob chéen tumen ka tuklik maʼ wojel baʼax jeʼel a waʼaliktiʼob wa bix jeʼel a wáantkoʼobeʼ. Tumen tak chéen yéetel ka xiʼikech a xíimbaltoʼobeʼ jeʼel u líikʼil u yóoloʼobeʼ. ¿Maʼ wa tu taal ta tuukul baʼax jeʼel u páajtal a waʼaliktiʼobeʼ? Wa beyoʼ, jeʼel u páajtal a méekʼikoʼob utiaʼal a weʼesik tiʼob a yaabiltmoʼobeʼ yéetel jeʼel u páajtal a waʼaliktiʼobeʼ «Jach yaachajaʼan xan in wóol». ¿Saajkech wa a maas beetik u lúubul u yóoloʼob wa ku káajal a wokʼol? Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Okʼolneneʼex yéetel máaxoʼob ku yokʼoloʼob» (Romailoʼob 12:15). U jaʼi a wichoʼobeʼ yaan u yeʼesiktiʼob táan xan a muʼyajtik le baʼax ku muʼyajtikoʼoboʼ, leloʼ yaan u beetik u líikʼil u yóoloʼob.

❖ Maʼ unaj a páaʼtik ka u kʼáatoʼob tech áantajiʼ. Maʼ xaaneʼ jeʼel u páajtal a beetik janal utiaʼal a bis tiʼobeʼ, a pʼoʼik u nuʼukuloʼob wa a bin a man baʼax kʼaʼabéettiʼob. Maʼ a waʼalik «Wa yaan tiʼ baʼax jeʼel u páajtal in wáantikeʼexeʼ, ka waʼalikeʼex ten», tumen kex jach tu jaajil u yóol máak ku yaʼalik le tʼaanoʼobaʼ, baʼaleʼ jeʼel u beetik u tuklaʼal teʼ súutukoʼ maʼ tu páajtal u yáantaj máak. Le oʼolaleʼ, maas maʼalob ka kʼáattiʼob: «¿Tiʼ baʼax jeʼel u páajtal in wáantkeʼexeʼ?», tsʼoʼoleʼ beet le baʼax ken u yaʼaloʼob techoʼ. Baʼaleʼ ilawil maʼ wokol teʼ tuʼuxoʼob maʼ u yaʼalmoʼob tech ka okokechoʼ yéetel kanáant maʼ woksikaba ichil u kuxtaloʼob.

❖ Maʼ xan a waʼalik: «In wojel bix a wuʼuykabaʼex». Tumen cada utúuleʼ yaanal bix u yuʼubikuba ken kíimik utúul máax jach u yaabiltmaj. Kex wa yaan utúul a hijo tsʼoʼok u kíimileʼ maʼ tu páajtal a kʼuchul a wojéelt jach bix u yuʼubikuba le máax táant u kíimil utúul u hijooʼ.

❖ Maʼ u xuʼulul a beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal a wáantik u láakʼtsiloʼob le máax kimenoʼ, tumen maʼatan u séeb xuʼulul u muʼyajoʼob. U suukaʼanileʼ, le táantoʼ, tuláakal máak ku natsʼikuba utiaʼal áantaj, baʼaleʼ maʼ chéen teʼ súutukiloʼob kʼaʼabéet áantaj tiʼoboʼ. Le oʼolaleʼ, ilawil tiʼ baʼax jeʼel u páajtal a wáantkoʼob tak tsʼoʼok u máan yaʼab semanaʼob wa tak yaʼab mesoʼobeʼ. *

[Tsolajiloʼob]