U Nga Hambanisi Leswi Xikwembu Xi Swi Paneke Swin’we

“A va ha ri vambirhi, kambe i nyama yin’we. Hikokwalaho, leswi Xikwembu xi swi paneke swin’we, ku nga tshuki ku va ni munhu la swi hambanisaka.”—MATEWU 19:6.

1, 2. Ha yini swi pfumelelana ni Matsalwa naswona swi fanerile ku langutela leswaku mimpatswa leyi tekaneke yi ta pfa yi va ni swiphiqo?

AHI nge u lava ku teka riendzo ro leha hi movha. Xana u ta va ni swiphiqo endleleni? Ku bakanyela mhaka leyi etlhelo ku ta va ku nga ri vutlhari! Hi xikombiso, u nga ha hlangana ni maxelo yo biha, u boheka ku hunguta rivilo u chayela hi vukheta lebyikulu. Kumbexana movha wu nga onhaka swin’wana leswi u nga kotiki ku swi lunghisa, kutani u boheka ku yima etlhelo ka pato u lava mpfuno. Xana swiphiqo sweswo swi fanele swi ku susumetela ku gimeta hileswaku u endle xihoxo hi ku teka riendzo ro tano, kutani u namba u siya movha kwalaho? Doo! Loko u teka riendzo ro leha, wa swi tiva leswaku ku nga va ni swiphiqo naswona u lava ku hlangavetana na swona hi vutlhari.

² Swi tano ni hi vukati. Swiphiqo a swi papalateki, naswona a ku nge vi vutlhari leswaku mpatswa lowu kunguhataka ku tekana wu anakanya leswaku swilo hinkwaswo evuton’wini swi ta famba kahle. Eka 1 Vakorinto 7:28, Bibele yi vula hi ku kongoma leswaku wanuna ni nsati wa yena va ta va ni “nhlomulo enyameni ya vona.” Ha yini swi ri tano? Hi ku kongoma, xivangelo hileswi wanuna ni wansati va nga hetisekangiki, naswona hi hanya eka “minkarhi ya mangava leyi swi nonon’hwaka ku langutana na yona.” (2 Timotiya 3:1; Varhoma 3:23) Hikwalaho, hambi ku ri mpatswa lowu rhandzanaka ni lowu rhandzaka swilo swa moya wu ta pfa wu langutana ni swiphiqo.

3. (a) Vo tala emisaveni va byi languta njhani vukati? (b) Ha yini Vakreste va lwela ku londzovota vukati bya vona?

³ Namuntlha loko mimpatswa yin’wana yi langutana ni swiphiqo, goza ro sungula leri yi ri tekaka i ku dlaya vukati. Ematikweni yo tala, nhlayo ya vukati lebyi faka yi tlakuka hi ndlela yo chavisa. Hambiswiritano, Vakreste va ntiyiso va ringeta ku tlhantlha swiphiqo ematshan’weni yo swi balekela. Ha yini? Hikuva va teka vukati byi ri nyiko yo kwetsima leyi humaka eka Yehovha. Malunghana ni mimpatswa leyi tekaneke, Yesu u te: “Leswi Xikwembu xi swi paneke swin’we, ku nga tshuki ku va ni munhu la swi hambanisaka.” (Matewu 19:6) Hambiswiritano, ku hanya hi nawu wolowo a swi olovi minkarhi hinkwayo. Hi xikombiso, maxaka ni van’wana—ku katsa ni vatsundzuxi van’wana va ta vukati—lava nga xiximiki misinya ya milawu ya Bibele hakanyingi va khutaza mimpatswa leswaku yi thalana kumbe yi dlaya vukati hi swivangelo leswi nga riki swa Matsalwa. * Kambe Vakreste va swi tiva leswaku swa antswa swinene ku tlhantlha swiphiqo swa vukati ivi byi londzovotiwa ematshan’weni ya ku hatla byi xaxisiwa. Ina, i swa nkoka leswaku ku sukela eku sunguleni hi tiyimisela ku endla swilo hi ndlela ya Yehovha—ku nga ri hi ku ya hi switsundzuxo swa van’wana.—Swivuriso 14:12.

Ku Hlula Swiphiqo

4, 5. (a) Hi swihi swiyimo leswi lavaka ku khathaleriwa evukatini? (b) Ha yini misinya ya milawu leyi kumekaka eRitweni ra Xikwembu yi tirha hakunene hambiloko ku va ni swiphiqo evukatini?

⁴ Mhaka ya xiheri hileswaku vukati byin’wana ni byin’wana byi lava ku pfa byi tlhavuriwa mahlwehlwe. Hakanyingi sweswo swi katsa ku timela minjhekanjhekisano leyi nga vuliki nchumu. Kambe evukatini byin’wana ku nga va ni swiphiqo swo ringana ni tintshava, leswi tsekatsekisaka xisekelo xa byona. Minkarhi yin’wana lexi lavekaka ku nga va ku kombela mpfuno eka nkulu wa  vandlha ra Vukreste loyi a nga ni malembe a tekile. Hambiswiritano, sweswo a swi vuli leswaku vukati bya n’wina se byi fana ni mati lama halakeke. Ko va xilemukiso xa leswaku i swa nkoka ku namarhela misinya ya milawu ya Bibele loko mi lulamisa swiphiqo.

⁵ Tanihi Muvumbi wa vanhu tlhelo Musunguri wa lunghiselelo ra vukati, Yehovha u swi tiva kahle ku tlula mani na mani leswi hi swi lavaka leswaku hi va ni vuxaka lebyinene evukatini. Xivutiso hileswaku, Xana hi ta yingisa ndzayo leyi kumekaka eRitweni ra yena ivi hi yi tirhisa? Hi ta vuyeriwa hakunene loko hi endla tano. Yehovha u byele tiko rakwe ra khale a ku: “Kunene loko a wu yingise swileriso swa mina! Kutani ku rhula ka wena a ku ta fana ni nambu, ni ku lulama ka wena a ku ta fana ni magandlati ya lwandle.” (Esaya 48:18) Ku namarhela vukongomisi lebyi nga eBibeleni swi nga endla leswaku vukati byi humelela. Sweswi a hi sunguleni hi kambisisa ndzayo leyi Bibele yi yi nyikaka vavanuna lava tekeke.

“Hambetani Mi Rhandza Vasati Va N’wina”

6. Hi xihi xitsundzuxo xa Matsalwa lexi kongomisiweke eka vavanuna lava tekeke?

⁶ Papila leri muapostola Pawulo a ri tsaleleke Vaefesa ri ni xitsundzuxo lexi kongomeke lexi yaka eka vavanuna. Pawulo u te: “Vavanuna, hambetani mi rhandza vasati va n’wina, hilaha Kreste na yena a rhandzeke vandlha hakona kutani a tinyiketa hikwalaho ka rona. Hi ndlela leyi vavanuna va fanele ku rhandza vasati va vona ku fana ni mimiri ya vona. Loyi a rhandzaka nsati wakwe wa tirhandza, hikuva a nga kona munhu loyi a tshameke a venga nyama yakwe; kambe wa yi wundla ni ku yi khathalela, hilaha Kreste na yena a endlaka hakona evandlheni. Nilokoswiritano, un’wana ni un’wana wa n’wina a a rhandze nsati wakwe hilaha a tirhandzaka hakona.”—Vaefesa 5:25, 28, 29, 33.

7. (a) Hi wihi nchumu wa nkoka lowu vukati bya Vakreste byi faneleke byi sekeriwa eka wona? (b) Vavanuna va hambeta va rhandza vasati va vona hi ndlela yihi?

⁷ Pawulo a nga hlamuseli swiphiqo hinkwaswo leswi nga vaka kona exikarhi ka wanuna ni nsati wa yena. Ku ri na sweswo, u kombisa hi ku kongoma leswaku nchumu lowukulu lowu vukati bya Vakreste byi faneleke byi sekeriwa eka wona i rirhandzu. Kahle-kahle, rirhandzu ku vulavuriwa hi rona minkarhi ya tsevu eka tindzimana leti nga laha henhla. Nakambe xiya leswaku Pawulo u byela vavanuna a ku: “Hambetani mi rhandza vasati va n’wina.” A swi kanakanisi leswaku Pawulo a a swi xiya leswaku ku kombisa rirhandzu loko ma ha ku tekana hakanyingi swa olova ku tlula ku hambeta mi kombisana rona loko se ku ri khale mi tekanile. Sweswo swi tano ngopfu-ngopfu “emasikwini [lawa] yo hetelela,” laha vo tala va “tirhandzaka,” naswona va nga “laviki ntwanano hambi wu ri wihi.” (2 Timotiya 3:1-3) Mikhuva yo tano yo biha yi hahlula vukati byo tala namuntlha, kambe wanuna loyi a nga ni rirhandzu a nge pfumeli leswaku mianakanyo ni swiendlo swa yena swi lawuriwa hi mikhuva ya misava ya vutianakanyi.—Varhoma 12:2.

U Nga N’wi Wundla Njhani Nsati Wa Wena?

8, 9. Wanuna la nga Mukreste u khathalela nsati wa yena hi tindlela tihi?

⁸ Loko u ri wanuna loyi a nga Mukreste, u nga lwisana  njhani ni mimboyamelo ya vutianakanyi kutani u kombisa rirhandzu ra xiviri eka nsati wa wena? Eka marito yakwe lawa a ma tsaleleke Vaefesa lama tshahiweke eku sunguleni, Pawulo u vulavule hi swilo swimbirhi leswi u faneleke u swi endla—wundla nsati wa wena ni ku n’wi khathalela hilaha u khathalelaka miri wa wena hakona. U nga n’wi wundla njhani nsati wa wena? U nga n’wi wundla hi ku khathalela swilaveko swa yena swa nyama. Pawulo u tsalele Timotiya a ku: “Hakunene, loko munhu a nga va wundli lava nga va ka vona, ngopfu-ngopfu lava nga swirho swa ndyangu wakwe, u landzule ripfumelo naswona u bihe ngopfu ku tlula munhu la nga riki na ripfumelo.”—1 Timotiya 5:8.

⁹ Hambiswiritano, ku khathalela nsati a swi vuli ku n’wi wundla hi swakudya, swiambalo ni vutshamo ntsena. Ha yini? Hikuva wanuna a nga swi kota kahle ku khathalela nsati wakwe hi swilo swa nyama kambe a nga ri na mhaka ni ndlela leyi a titwaka ha yona naswona a nga khathali hi vumoya byakwe. Ku khumbeka hi ndlela leyi nsati wa wena a titwaka ha yona ni hi swilaveko swakwe swa moya i swa nkoka. Ina, vavanuna vo tala lava nga Vakreste va khomekile swinene hi timhaka ta vandlha. Kambe ku va ni vutihlamuleri lebyikulu evandlheni a swi vuli leswaku wanuna u fanele a balekela ku hetisisa vutihlamuleri lebyi Xikwembu xi n’wi nyikeke byona bya ku va nhloko ya ndyangu. (1 Timotiya 3:5, 12) Malunghana ni mhaka leyi, magazini lowu wu vule leswi landzelaka eka malembe yo hlayanyana lama hundzeke: “Hi ku pfumelelana ni swilaveko swa Bibele, ku nga vuriwa leswaku ‘vurisi byi sungula ekaya.’ Loko nkulu a honisa ndyangu wa yena, a nga nghenisa xiavelo xa yena ekhombyeni.” * Kutani u ni vutihlamuleri byo wundla nsati wa wena—hi ku n’wi khathalela hi swilo swa nyama, u khumbeka hi ndlela leyi a titwaka ha yona, naswona xa nkoka ku tlula hinkwaswo, u khathalela vumoya bya yena.

Swi Vula Yini Ku Khathalela Nsati Wa Wena?

10. Wanuna a nga n’wi khathalela njhani nsati wakwe?

¹⁰ Loko u khathalela nsati wa wena, swi vula leswaku wa khumbeka swinene hi yena hileswi u n’wi rhandzaka. Ku ni tindlela to hlayanyana leti sweswo u nga swi endlaka ha tona. Xo sungula, dzumba swinene ni nsati wa wena. Loko wo honisa nsati wa wena emhakeni leyi, rirhandzu ra yena eka wena ri nga sungula ku phupha. Nakambe xiya leswaku hambiloko wena u anakanya leswaku u dzumba swinene ni nsati wa wena naswona wa n’wi khathalela, swi nga endleka eka yena swi va swi nga enelanga. A hi mhaka ya ku vula hi nomu ntsena leswaku wa n’wi khathalela nsati wa wena. Nsati wa wena u fanele a swi vona leswaku wa n’wi khathalela. Pawulo u tsale a ku: “Un’wana ni un’wana a a hambete a lava leswaku ku pfuneka un’wana, hayi yena n’wini.” (1 Vakorinto 10:24) Tanihi wanuna loyi a nga ni rirhandzu, u fanele u tiyiseka leswaku wa swi twisisa hakunene swilaveko swa nsati wa wena.—Vafilipiya 2:4.

11. Vuxaka bya wanuna ni Xikwembu kun’we ni vandlha byi khumbiwa njhani hi ndlela leyi a khomaka nsati wakwe ha yona?

¹¹ Ndlela yin’wana yo kombisa leswaku u khathalela  nsati wa wena i ku n’wi khoma kahle, hi mavulavulelo ni hi swiendlo. (Swivuriso 12:18) Pawulo u tsalele Vakolosa a ku: “N’wina vavanuna lava tekeke, tshamani mi ri karhi mi rhandza vasati va n’wina naswona mi nga va hlundzukeli ku tlula mpimo.” (Vakolosa 3:19) Hi ku ya hi buku yin’wana ya tinhlamuselo, xiphemu xo hetelela xa marito ya Pawulo xi nga hundzuluxeriwa hi ku tirhisa xivulavulelo lexi nge “u nga n’wi khomi ku fana ni xitirhi,” kumbe “u nga n’wi endli hlonga.” Wanuna loyi a tirhisaka voko ra nsimbi—loko a nga voniwi ni loko a ri emahlweni ka vanhu—u kombisa leswaku a nga khathali hi nsati wakwe. Loko a khoma nsati wakwe hi ndlela yo biha, a nga onha vuxaka byakwe na Xikwembu. Muapostola Petro u tsalele vavanuna a ku: “Hambetani mi tshama [ni vasati va n’wina] hi mukhuva lowu fanaka hi ku ya hi vutivi, mi va xixima leswi va nga xibya xo tsana swinene, xa xisati, tanihi leswi na n’wina mi nga vadyandzhaka va tintswalo leti nga faneriwiki ta vutomi swin’we na vona, leswaku swikhongelo swa n’wina swi nga siveriwi.” *—1 Petro 3:7.

12. Wanuna loyi a nga Mukreste a nga dyondza yini eka ndlela leyi Yesu a khomeke vandlha ra Vukreste ha yona?

¹² U nga tshuki u honisa rirhandzu ra nsati wa wena. N’wi tiyisekise leswaku wa ha n’wi rhandza. Yesu u vekele vavanuna lava nga Vakreste xikombiso hi ndlela leyi a khomeke vandlha ra Vukreste ha yona. A a kombisa moya wo rhula ni musa a tlhela a rivalela—niloko valandzeri vakwe va kombisa mikhuva yo biha hi ku phindha-phindha. Hikwalaho, Yesu u byele van’wana: “Tanani eka mina, . . . hikuva ndzi ni moya wo rhula ni mbilu yo titsongahata, kutani mi ta kumela mimoya-xiviri ya n’wina ku phyuphya.” (Matewu 11:28, 29) Wanuna loyi a nga Mukreste u tekelela Yesu hi ku khoma nsati wakwe hi ndlela leyi Yesu a khomeke vandlha ha yona. Wanuna loyi a khathalaka hakunene hi nsati wakwe, a kombisa sweswo hi marito ni hi swiendlo, u ta endla leswaku nsati wakwe a kuma ku phyuphya ka xiviri.

Vavasati Lava Hanyaka Hi Misinya Ya Milawu Ya Bibele

13. Hi yihi misinya ya milawu ya le Bibeleni leyi nga pfunaka vavasati?

¹³ Nakambe Bibele yi tamele misinya ya milawu leyi nga pfunaka vavasati. Vaefesa 5:22-24, 33 yi ri: “Vavasati a va tiveke ehansi ka vanuna va vona hilaha va endlaka hakona eHosini, hikuva wanuna i nhloko ya nsati wakwe tanihi leswi Kreste na yena a nga nhloko ya vandlha, leswi yena a nga muponisi wa miri lowu. Entiyisweni, tanihi leswi vandlha ri tivekaka ehansi ka Kreste, ni vavasati a va tiveke ehansi ka vanuna va vona eka swilo hinkwaswo. . . . Wansati u fanele ku va ni xichavo xo enta eka nuna wakwe.”

14. Ha yini nsinya wa nawu wa Matsalwa wa ku titsongahata wu nga susi vavasati xindzhuti?

¹⁴ Xiya ndlela leyi Pawulo a yi kandziyiseke ha yona mhaka ya ku titsongahata ni ku kombisa xichavo. Wansati u tsundzuxiwa leswaku a tiveka ehansi ka nuna wa yena. Sweswo swi fambisana ni lunghiselelo ra Xikwembu. Xivumbiwa xin’wana ni xin’wana lexi hanyaka etilweni ni le misaveni xi le hansi ka un’wana. Hambi a ri Yesu u le hansi ka Yehovha Xikwembu. (1 Vakorinto 11:3) Ina, wanuna loyi a tirhisaka vunhloko byakwe hi ndlela leyi faneleke u endla leswaku nsati wa yena swi n’wi olovela ku tiveka ehansi ka yena.

15. Hi swihi switsundzuxo swin’wana leswi kumekaka eBibeleni leswi vavasati va nyikiwaka swona?

¹⁵ Nakambe Pawulo u vule leswaku wansati “u fanele ku va ni xichavo xo enta eka nuna wakwe.” Wansati wa Mukreste u fanele a kombisa “moya  wo rhula ni wo olova,” a nga vi na manyunyu lerova a tlhontlha vunhloko bya nuna wakwe kumbe a lava ku tilawula. (1 Petro 3:4) Wansati la chavaka Xikwembu u tikarhatela ku hlayisa ndyangu wakwe, a yisa ku dzuneka eka nhloko yakwe, ku nga nuna wakwe. (Tito 2:4, 5) U ta ringeta ku vulavula kahle hi nuna wakwe, a papalata ku endla leswaku van’wana va nga ha n’wi xiximi. Nakambe u ta tikarhata hi matimba leswaku swiboho leswi nuna wa yena a swi endleke swi humelela.—Swivuriso 14:1.

16. Vavasati lava nga Vakreste va nga dyondza yini eka swikombiso swa Sara na Raveka?

¹⁶ Loko wansati wa Mukreste a ri munhu wo miyela la rhuleke a swi vuli leswaku a nga fanelanga a yingisiwa kumbe leswaku mianakanyo yakwe a hi ya nkoka. Vavasati va khale lava a va chava Xikwembu, vo tanihi Sara na Raveka, va kanye mbilu va phofula timhaka leti va karhataka, naswona xiviko xa Bibele xi kombisa leswaku Yehovha u amukele swiendlo swa vona. (Genesa 21:8-12; 27:46–28:4) Vavasati lava nga Vakreste na vona va nga phofula mianakanyo ya vona. Kambe sweswo va fanele va swi endla hi ku anakanyela, ku nga ri hi ku delela. Hakanyingi marito ya vona ma ta amukeleka hi ku olova.

Leswi Ku Tiboha Swi Koxaka Swona

17, 18. Hi tihi tindlela tin’wana leti vavanuna lava tekeke ni vavasati lava tekiweke va nga lwisanaka ha tona ni matshalatshala ya Sathana yo hahlula vukati bya vona?

¹⁷ Vukati i xiboho xa vutomi hinkwabyo. Kutani wanuna ni wansati va fanele va tiyimisela hi mbilu hinkwayo leswaku vukati bya vona byi va lebyi humelelaka. Loko va nga vulavurisani, swiphiqo leswitsongo swi nga akela swi hundzuka tintshava. Hakanyingi vatekani va tshika ku vulavurisana loko ku va ni swiphiqo, ivi va khomana hi mbilu. Vatekani van’wana va sungula ni ku lava tindlela to panulula evukatini, kumbexana va sungula ku va ni vutlhoma-mahlo eka munhu un’wana. Yesu u lemukisile a ku: “Un’wana ni un’wana la tshamelaka ku languta wansati lerova a n’wi navela, ana se u endle vuoswi na yena embilwini yakwe.”—Matewu 5:28.

¹⁸ Muapostola Pawulo u tsundzuxe Vakreste hinkwavo, ku katsa ni Vakreste lava tekaneke a ku: “Karihani, kambe mi nga dyohi; dyambu ri nga peli ma ha ri eka xiyimo xa ku kariha, mi nga nyiki Diyavulosi ndhawu.” (Vaefesa 4:26, 27) Loko ku va ni timholovo exikarhi ka Vakreste, nala wa hina lonkulu Sathana u ringeta ku ti pfurhetela ti hundzuka ritshwa ro chavisa. Mi nga n’wi tshiki a tlanga hi n’wina! Loko ku va ni swiphiqo, kambisisani leswi Bibele yi swi vulaka malunghana ni mianakanyo ya Yehovha ehenhleni ka swiphiqo swa kona, mi tirhisa minkandziyiso leyi sekeriweke eBibeleni. Bulani hi ku rhula ni hi ku tshembeka hi leswi swi mi holovisaka. Kambisisani loko mi tirhisa leswi mi swi tivaka malunghana ni misinya ya milawu ya Yehovha eka swiyimo swo tano. (Yakobo 1:22-25) Loko swi ta evukatini bya n’wina, tiyimiseleni ku hambeta mi famba na Xikwembu tanihi mpatswa, mi nga pfumeleli munhu kumbe nchumu wo karhi wu hambanisa leswi xi swi paneke swin’we!—Mikiya 6:8.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

• Ha yini vukati bya Vakreste na byona byi va ni swiphiqo?

• Wanuna a nga n’wi wundla njhani nsati wa yena ni ku kombisa leswaku wa khathala hi yena?

• Wansati a nga swi kombisa njhani leswaku u xixima nuna wa yena hakunene?

• Wanuna ni wansati va nga ku tiyisa njhani ku tiboha ka vona evukatini?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 20]

Wanuna u fanele a wundla nsati wa yena enyameni ni le moyeni

[Xifaniso lexi nga eka tluka 21]

Wansati wa tsaka loko nuna wa yena a khathala hi yena

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Vavasati lava nga Vakreste va phofula mianakanyo ya vona hi xichavo