Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Te Au Mapu—Aruaru i te Au Akakoroanga te Akangateitei Ra i te Atua

Te Au Mapu—Aruaru i te Au Akakoroanga te Akangateitei Ra i te Atua

Te Au Mapu​—Aruaru i te Au Akakoroanga te Akangateitei Ra i te Atua

“E akamātau ua ra koe i te akono i te Atua.”​—1 TIMOTEO 4:7.

1, 2. (a) Eaa ra a Paulo i akameitaki ei ia Timoteo? (e) Akapeea te au mapu i teia tuatau i te ‘akamātau ua ra ia ratou i te akono i te Atua’?

“KARE oki oku e tangata mei iaia nei te tu i te ngakau, i te akono tikai i ta kotou na; . . . mei ta te tamaiti akono anga i te metua ra, ko tana ïa akono anga iaku i te angaanga i te evangelia nei.” (Philipi 2:20, 22) Kua kapiti mai te apotetoro ko Paulo i teia akameitakianga pumaana ki roto i tana reta ki te au Kerititiano mua i Philipi. Koai tana e taiku maira? Ko Timoteo, tona taeake mapu teretere aere. E akamanako ana mei teaa ra teia akapapu anga i to Paulo aroa e te irinaki anga i te akamaroiroi anga i to Timoteo ngakau!

2 Te au mapu te manako ra i te pae vaerua mei ia Timoteo rai e aronga akaperepereia i roto i to Iehova iti tangata. (Salamo 110:3) I teia tuatau, e manganui te au mapu i roto i te akaaerenga o te Atua te tavini ra ei au painia, ei au mitinari, ei aronga tauturu patuanga, e te aronga angaanga i Betela. Kia akameitaki katoaia, te aronga tei piri maroiroi ki roto i te au angaanga a te putuputuanga ia ratou e akono ra i tetai atu au apainga. Te mataora ra taua au mapu i te merengoanga mou no te aruaru anga i te au akakoroanga te akangateitei ra i to tatou Metua i te rangi, ko Iehova. Te ‘akamātau ua ra tikai ratou i te akono i te Atua.’​—1 Timoteo 4:7, 8.

3. Eaa te au uianga te ka uriuriia i roto i teia atikara?

3 Ei tangata mapu, te itae ra ainei koe i te au akakoroanga taka meitaki i te pae vaerua? Ka kitea e koe kiea te tauturu e te akamaroiroi kia rave i te reira? Akapeea koe i te patoi anga i te au taomianga no te tu o teia ao materia? Eaa te au akameitakianga taau e tapapa ra i te kokoti me aruaru koe i te au akakoroanga te akangateitei ra i te Atua? E kimi tatou i te au pauanga ki teia au uianga na te akamanako anga i te oraanga e te angaanga a Timoteo.

To Timoteo Oraanga

4. E akakite poto ua mai i ta Timoteo angaanga Kerititiano.

4 Kua maata mai a Timoteo i Lusetera, e taoni meangiti i tetai tuanga o te enua o Roma i Galatia. Penei kua apiiia aia no runga i te Akonoanga Kerititiano i tona mapuanga i te tutu aere anga a Paulo i Lusetera mei te mataiti 47 T.N. Kua rauka viviki ia Timoteo tetai turanga meitaki roa atu i rotopu i te au taeake Kerititiano o te reira ngai. I te oki atu anga ki Lusetera e rua mataiti i muri mai e te kite anga i tona tere anga ki mua, kua iki a Paulo ia Timoteo kia tauturu ei oa mitinari nona. (Angaanga 14:5-20; 16:1-3) I to Timoteo pakari mai anga, kua orongaia kiaia te au apainga maata katoa, i te kapiti anga mai i te au angaanga puapinga maata ei akamaroiroi i te au taeake. I te tata anga a Paulo kia Timoteo mei roto mai i te areauri i Roma i te mataiti 65 T.N., te tavini ra a Timoteo ei tangata pakari Kerititiano i Ephesia.

5. E tau ei kia 2 Timoteo 3:14, 15, eaa nga tumu e rua tei tauturu i ta Timoteo ikianga kia aruaru i te au akakoroanga pae vaerua?

5 Te taka meitaki ra e kua iki a Timoteo i te aruaru i te au akakoroanga pae vaerua. Na teaa ra i akakeu iaia kia rave i te reira? I roto i te rua o tana reta kia Timoteo, e rua nga tumu tei ikiia ta Paulo i taiku mai. “Kia mou marie ra koe i taau i apii ra, i tei tukuia atu ia koe ra,” i tata mai ei aia, “kua kite oki koe i toou kite i kite ei koe ra; E mei to tamariki anga mairai toou kite i te tuatua tapu i tataia ra.” (2 Timoteo 3:14, 15) E akara matatio ana tatou na mua i te tuanga ta tetai au Kerititiano i rave ana i roto i ta Timoteo au ikianga.

Puapingaia mei te Au Akakeuanga Papu

6. Eaa te tereni anga tei rauka ia Timoteo, e akapeea aia i te ariu anga atu?

6 Kua utuutuia a Timoteo i roto i tetai ngutuare e tukeke te akonoanga. E tangata Ereni tona metua tane, e nga vaine ngati Iuda tona metua vaine, ko Eunike e tona tupuna vaine ko Loi. (Angaanga 16:1) Kua apii a Eunike raua ko Loi i te au tuatua mou mei roto mai i te au Tuatua Tapu Epera kia Timoteo mei tona tamariki anga mai. I muri ake i te taui anga raua ki te Akonoanga Kerititiano, kare e ekokoanga e kua tauturuia raua kia akakeu iaia kia irinaki i te au apiianga Kerititiano. Te taka meitaki ra e, kua puapinga maataia a Timoteo e teia terenianga meitaki tikai. Kua akakite a Paulo e: “Te manako nei oki au i te akarongo pikikaa kore i roto ia koe na, ko tei vai marie i roto i to tupuna vaine ia Loi i muatangana ra, e i roto katoa i to metua vaine ia Eunike; e te manako nei au e, tei roto katoa ia koe na.”​—2 Timoteo 1:5.

7. Eaa te akameitakianga te rekareka ra te au mapu e manganui, e akapeea teia e riro ei ei puapinga kia ratou?

7 I teia tuatau, e manganui te au mapu kua akameitakiia no te au metua e te au tupuna tei mataku i te Atua, mei ia Loi raua ko Eunike, i te kite anga i te puapinga maata o te au akakoroanga pae vaerua. Ei akaraanga, te maara ua ra rai ia Samira te au pukapuka anga roa ki tona nga metua i tona mapu anga. “Kua apii mai a Mami raua ko Tati iaku kia aru i to Iehova manako no runga i te au mea e kia akariro i te angaanga tutu anga ko te mea mua maataia kiaku,” i akakite mai ei aia. “Ka akakeu ua mai rai raua iaku kia aruaru i te angaanga tamou.” Kua ariu rekareka atu a Samira i te akamaroiroi anga a tona nga metua e te rekareka ra i teianei i te akameitakianga i te tavini anga ei mema no te pamiri Betela i tona enua. Me te akamaroiroi maira toou nga metua ia koe kia akara tamou ki runga i te au akakoroanga pae vaerua, e akamanako meitaki i ta raua akoanga. Te manako ngakau maira raua i toou au anoano.​—Maseli 1:5.

8. Akapeea a Timoteo i puapingaia ai mei te pirianga oa Kerititiano maroiroi?

8 E puapinga maata katoa kia koe kia kimi i te pirianga oa maroiroi i roto i te taokotaianga taeake Kerititiano. Kua kite meitakiia a Timoteo e te aronga pakari Kerititiano i roto i tona uaorai putuputuanga e ki te aronga i Ikonio, e 30 kiro mita te mamao. (Angaanga 16:1, 2) Kua akatupu aia i tetai pirianga oa kia Paulo, e tangata maroiroi. (Philipi 3:14) Te akakite maira ta Paulo au reta e kua ariki a Timoteo i te akoanga e kua viviki ua aia i te aru i te au akaraanga no te akarongo. (1 Korinetia 4:17; 1 Timoteo 4:6, 12-16) Kua tata a Paulo e: “Kua kite ua ra koe i taku i apii ra, taku aerenga, taku e umuumu, te akarongo tikai, te maru, te aroa, te akakoromaki.” (2 Timoteo 3:10) Ae, kua aru vaitata a Timoteo i to Paulo akaraanga. Mei te reira katoa, me akavaitata atu koe ki te aronga maroiroi i te pae vaerua i roto i te putuputuanga, ka tauturuia koe kia akatupu i te au akakoroanga tau i te pae vaerua.​—2 Timoteo 2:20–22.

Apii “i te Tuatua Tapu i Tataia Ra”

9. I te pae mai i te ikianga i te au kapitianga tau, eaa taau ka rave kia ‘akamatau ua ra ia koe uaorai i te akono i te Atua’?

9 Te itae anga i te au akakoroanga pae vaerua ka tupu ua ainei no te ikianga i te au kapitianga tau ra? Kare. Mei ia Timoteo rai, te umuumuia ra koe kia rave i tetai kimikimi anga meitaki o “te tuatua tapu i tataia ra.” Penei kare i te mea reka naau te apiianga, kia akamaara ra e ka ‘akamātau ua ra a Timoteo iaia uaorai i te akono i te Atua.’ E tereni putuputu ana te aronga oro i te au marama e manganui kia taeria to ratou akakoroanga. Mei te reira katoa rai, i te itae anga i te au akakoroanga te umuumuia ra te akaatinga e te tauta anga pakari. (1 Timoteo 4:7, 8, 10) Penei ka ui koe e, ‘Ka akapeea ra te apiianga i te Pipiria i te tauturu anga iaku kia taeria toku au akakoroanga?’ E akamanako ana tatou e toru turanga.

10, 11. Eaa ra te au Tuatua Tapu ka akakeu ei ia koe kia taeria te au akakoroanga pae vaerua? E oronga mai i tetai akatutuanga.

10 Te mea mua, ka oronga mai te au Tuatua Tapu i te akakeuanga tau ki roto ia koe. Ka akaari mai te reira i te tu peretana umere o to tatou Metua i te rangi, i tana angaanga maata rava no te aroa no tatou, e te au akameitakianga mutu kore te vai ra no tona au tavini akarongo mou. (Amosa 3:7; Ioane 3:16; Roma 15:4) Me maata mai toou kite no Iehova, ka maata katoa toou aroa nona e toou inangaro i te akatapu i toou oraanga kiaia.

11 E manganui te au Kerititiano mapu te karanga ra e e puapinga maata tikai te apii putuputu uaorai i te Pipiria i te tauturu anga ia ratou kia akariro i te tuatua mou na ratou uaorai. Ei akaraanga, kua utuutuia a Adele, i roto i tetai kainga Kerititiano inara kare roa i akanoo ana i tetai akakoroanga pae vaerua. “E apai ana toku nga metua iaku ki te Are Uipaanga Patireia,” i akakite mai ei aia, “inara kare au e apii ana naku uaorai me kore kare e akarongo ana ki te au uipaanga.” I muri ake i te papetitoia anga tona tuakana, kua akamata a Adele i te akamanako pakari tikai i te tuatua mou. “Kua akamata au i te tatau i te katoaanga o te Pipiria. E manga ua taku ka tatau e oti ka tata au i te au tuatua no runga i taku i tatau ana. Te vai nei rai taku au tataanga. Kua tatau au i te Pipiria i roto i te mataiti okotai.” Tei tupu mai, kua akakeuia a Adele kia akatapu i tona oraanga kia Iehova. Noatu tona tu pakipakitai, e painia aia i teianei, me kore e vaine tutu evangeria tamou.

12, 13. (a) Eaa te au taui anga ta te apii Pipiria ka tauturu i tetai tangata mapu kia rave, e ka akapeea ra? (e) E oronga mai i te au akaraanga no te pakari tau tei roto i te Tuatua a te Atua.

12 Te rua, ka tauturu te Pipiria ia koe kia rave i te au tauianga te anoanoia ra i roto i toou tu. Kua akakite a Paulo kia Timoteo e ko “te tuatua tapu i tataia ra” e “mea meitaki ei apiianga, ei akoanga, ei akakiteanga apa, e ei akakite mai i te tuatua-tika ra. Kia apa kore te tangata o te Atua, ma te tau tikai i te au angaanga memeitaki katoa ra.” (2 Timoteo 3:16, 17) Na te manako putuputu anga i te au tumu te kapiti ra ki te Tuatua a te Atua e na te taangaanga anga i te au kaveinga Pipiria, te akatika ra koe i te vaerua o te Atua kia akameitaki mai i toou tu. Ka tatanu koe i te au tu puapinga maata, mei te akaaka, te akakoromaki, te angaanga pakari, e te aroa tika tikai no te au taeake Kerititiano. (1 Timoteo 4:15) Kua rauka ia Timoteo teia au tu, e no reira kua riro mai aia ei tangata puapinga kia Paulo e ki te au putuputuanga ta Timoteo e tauturu ra.​—Philipi 2:20-22.

13 Te toru, te Tuatua a te Atua e vairanga no te pakari tau. (Salamo 1:1-3; 19:7; 2 Timoteo 2:7; 3:15) Ka tauturu te reira ia koe i te iki meitaki i toou au oa, i te ikianga i te au tamataoraanga tau, e te akono anga i tetai atu au akaaoanga e manganui. (Genese 34:1, 2; Salamo 119:37; 1 Korinetia 7:36) E puapinga maata tikai i te rave i te au ikianga tau i teianei i te itae anga i toou au akakoroanga pae vaerua.

“Kukumi ua ïa i te Kukumianga Meitaki”

14. Eaa ra te aruaru anga i te au akakoroanga pae vaerua kare e ko te aerenga mama roa atuia?

14 Te oronga anga i te mea puapinga ki te au akakoroanga te akangateitei ra ia Iehova ko te aerenga pakari roa atuia inara kare te reira i te mea mama tikai. Me no runga i te ikianga i tetai angaanga, ei akaraanga, penei ka aro atu koe i te taomi anga pakari a te kopu tangata, te au oa, e te au puapii manako meitaki te irinaki ra e ko te apii teitei e te angaanga tutaki maata ra ko te au tumu puapinga maata atuia no te turanga puapinga tikai e te mataora. (Roma 12:2) Mei ia Timoteo rai, te anoanoia ra koe kia “kukumi ua ïa i te kukumianga meitaki ra i te akarongo” i te mea kia “opu atu i te ora mutu kore” ta Iehova e oronga maira kia koe.​—1 Timoteo 6:12; 2 Timoteo 3:12.

15. Eaa ra te patoianga ta Timoteo i aro atu?

15 Me kare te au mema irinaki kore ra o te ngutuare tangata e ariki mai ana i taau au ikianga, ka pakari atu tikai te timataanga. Penei, kua autu ia Timoteo taua patoianga ra. E tau ei ki tetai tataanga, penei no roto mai te ngutuare tangata o Timoteo “i te aronga apii teitei e te aronga puapinga i te oraanga.” Penei kua inangaro ana tona metua tane kia kimi aia i te apii teitei e kia angaanga ua rai i roto i te pitiniti a te pamiri. * E akamanako ana i te manako o te metua tane o Timoteo i te kite anga e te inangaro ra a Timoteo i te au kino e te au turanga papu kore i te pae moni no te angaanga mitinari kia Paulo!

16. Akapeea tetai mapu i te akono anga i te patoianga a te metua?

16 Aiteite ua te au akaaoanga ta te au mapu Kerititiano i teia tuatau e aro atura. Kua maara ia Matthew, te tauturu ra i ko i te opati manga o te Au Kite o Iehova e: “I te akamata anga au i te tavini ei painia, reka kore tikai toku papa. I tona manako kua ‘kaimoumou’ au i taku apii na te rave anga i tetai angaanga ei tangata tama are ei turu iaku i roto i taku angaanga orometua. Ka aviri mai aia iaku, na te akamaara anga mai kiaku e eia aku moni ka rauka mai naringa au i rave i te angaanga tamou.” Akapeea a Matthew i te akono anga i taua patoianga ra? “Kua rave maroiroi au i te akapapaanga no te tatau anga i te Pipiria e te pure putuputu anga i te au tuatau tikai e mama ua iaku i te riri atu.” Kua tutakiia mai ta Matthew tautaanga. I te openga, kua meitaki mai tona pirianga ma tona metua tane. Kua akavaitata katoa atu a Matthew kia Iehova. “Kua kite ana au i te akono mai anga a Iehova iaku, i te akamaroiroi mai anga iaku, e te paruru mai anga iaku mei te au ikianga tau kore,” i karanga ai a Matthew. “Kare rava au e kite i teia au mea nei naringa kare au i itae atu ana i te au akakoroanga pae vaerua.”

Akono Tamou i te Au Akakoroanga i te Pae Vaerua

17. Akapeea etai pae i te akaparuparu kite kore anga i te aronga te parani ra i te tomo ki roto i te angaanga tamou? (Mataio 16:22)

17 Penei ka tupu katoa mai tetai akaaoanga kare i kite vivikiia ana ki taau aruaru anga i te au akakoroanga pae vaerua mei ko mai i te au taeake irinaki. ‘Eaa koe ka painia ai?’ penei ka ui etai pae. ‘Ka rauka ia koe tetai oraanga noa ua e te piri atu anga rai ki roto i te angaanga tutu anga. E kimi i tetai angaanga meitaki te ka akapapu i toou turanga tinamou i te pae o te moni.’ Penei e akaraanga tau teia akoanga, inara te akamatau ua atura ainei koe i te akono i te Atua ei akakoroanga noou me te aru ra koe i te reira?

18, 19. (a) Akapeeea koe i te akamou anga i toou manako ki runga i te au akakoroanga pae vaerua? (e) E akamarama mai e eaa te au atinga taau, ei mapu ra, ka rave no te Patireia.

18 I te akaraanga aiteite ua te au manako o etai au Kerititiano i to Timoteo tuatau. (1 Timoteo 6:17) E tauturu ei ia Timoteo kia akamou i tona nga mata ki runga i te au akakoroanga pae vaerua, kua akamaroiroi a Paulo iaia, i te na ko anga e: “Kare rava te tangata e aere ki te tamaki ra e taii iaia uaorai i te peu rikiriki no teianei ao, kia akarekareka i tei iki iaia ei toa ra.” (2 Timoteo 2:4) Kare e meitaki i tetai vaeau te rave ra i te angaanga vaeau kia tavarengaia e te au aruaru anga a te aronga kare ratou i te vaeau. Tei runga tona oraanga e te au oraanga o tetai ke i tona vai papa ua anga i te rave i te au akaueanga a tona pu akaaere. Ei vaeau i raro ake ia Karaiti, kia manako okotai ua koe e kia kopae kia kore e taii atu ki roto i te au aruaru anga materia anoano kore te ka arai ia koe i te akatupu pu tikai anga i taau angaanga orometua akaoraanga i te tangata.​—Mataio 6:24; 1 Timoteo 4:16; 2 Timoteo 4:2, 5.

19 Kare i aruaru ana i tetai oraanga mama ua ei akakoroanga noou, e tatanu i tetai tu akaatinga uaorai. “Kia papa ua i te kopae i te oraanga ngoie ua, ei vaeau no Iesu Karaiti.” (2 Timoteo 2:3, The English Bible in Basic English) I te aru anga ia Paulo, kua kite a Timoteo i te muna kia mareka katoa i te au turanga ngata maata rava atu. (Philipi 4:11, 12; 1 Timoteo 6:6-8) Ka rauka katoa ia koe i te rave i te reira. Te puareinga ua ra ainei koe i te tuku i te au atinga no te Patireia?

Te Au Akameitakianga i Teianei e no te Tuatau ki Mua

20, 21. (a) E akataka mai i etai au akameitakianga te tupu maira i te aruaru anga i te au akakoroanga pae vaerua. (e) Eaa taau ka tauta i te rave?

20 No etai 15 mataiti, kua angaanga piri vaitata a Timoteo kia Paulo. Kua kite mata a Timoteo i te akamataanga te au putuputuanga ou i te akatotoaia anga te tuatua meitaki vaitata rai ki te ngai pouroa o te Metiterenia i te tua tokerau. Naringa aia i iki i tetai oraanga “noa ua” kare tona oraanga e mataora roa e e merengo atu. Na te aruaru anga i te au akakoroanga pae vaerua, ka kokoti katoa koe i te au akameitakianga akaperepereia i te pae vaerua. Ka akavaitata atu koe kia Iehova e ka rauka mai te aroa e te akangateitei a te au taeake Kerititiano. Kare koe e mamae e e taitaia no te aruaru anga i te apinganui i te pae kopapa, ka kite ra koe i te mataora tikai te aere maira i te oronga anga ma te karapii kore. Te mea puapinga maata roa atu ki te katoatoa, ka rauka ia koe i te “opu atu i te ora mutu kore”​—e oraanga mutu kore i runga i te enua parataito.​—1 Timoteo 6:9, 10, 17-19; Angaanga 20:35.

21 No reira me kare koe i rave ake i te reira, te akamaroiroi pumaana atu nei matou ia koe kia akamata viviki i te akamatau ia koe uaorai i te akono i te Atua. E akavaitata atu ki te aronga i roto i te putuputuanga te ka rauka i te tauturu ia koe kia itae atu i te au akakoroanga pae vaerua, e e kimi i ta ratou aratakianga. E rave putuputu i te apii i te Tuatua a te Atua e ko te mea puapinga maata ia. E tauta i te patoi i te tu materia o teianei ao. E kia maara ua rai e ko te Atua “tei oronga ua mai i te au mea katoa nei ei [“rekareka anga,” NW] na tatou” te taputou maira kia koe e ka rauka ia koe te au akameitakianga maata i teianei e i te tuatau ki mua me iki koe i te au akakoroanga te akangateitei ra iaia.​—1 Timoteo 6:17.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

^ para. 15 Kua tuku te taiate Ereni i te puapinga maata ki runga i te apii. Kua tata a Plutarch, ko tetai tangata i to Timoteo tuatau e: “Kia rauka tetai apiianga tau ko te tumu e te aka no te au tu meitaki ravarai. . . . Ko teia oki, i karanga ai au, te taki atura e te tauturu ra i te tu tau meitaki rava e ki te tu mataora tikai. . . . Ko te au ravenga katoatoa ra na te tangata te reira, e e meangiti ua, e te puapinga kore ua kia akamanako pakariia e tatou.”​—Moralia, I, “Te Apiianga i te Tamariki.”

Maara Ainei ia Koe?

• I teea ngai e kitea ai e te au mapu te tauturu kia itae atu i te au akakoroanga pae vaerua?

• Eaa ra i puapinga maata ai i te apii meitaki i te Pipiria?

• Akapeea te au mapu i te patoi anga i te akakeuanga materia o teianei ao?

• Eaa te au akameitakianga te tupu maira no te kimi anga i te au akakoroanga pae vaerua?

[Au Uianga Apii]

[Tutu i te kapi 24]

Kua aruaru a Timoteo i te au akakoroanga meitaki

[Au Tutu i te kapi 25]

Eaa te au akakeuanga papu tei tauturu ia Timoteo?

[Au Tutu i te kapi 26]

Te itae ra ainei koe i te au akakoroanga pae vaerua?