“Akapuanga Oki tei te Pakari”

‘TE PAKARI te meitaki maata kia rauka i to te auro, e te mea inangaroia ko te kite kia rauka, auraka te ario,’ i akakite mai ei a Maseli 16:16. Eaa te pakari i riro ei ei mea puapinga maata? No te mea “e akapuanga oki tei te pakari, e akapuanga tei te moni; teia ra te meitaki o te pakari, na taua pakari oki e oronga mai i te ora i te aronga pu ra.” (Koheleta 7:12) Inara, akapeea te pakari i te oronga anga mai i te ora ki tona aronga pu ra?

Te rauka anga mai te pakari no ko mai i te Atua, koia oki, te rauka anga mai te kite tika tikai no te Tuatua a te Atua, te Pipiria, e te aru rotai anga i te reira, te tauturu ra ia tatou kia aaere na te arataa ta Iehova e mareka ra. (Maseli 2:10-12) Te karanga ra te Ariki ko Solomona o Iseraela i taito e: “Te arataa o te aronga tiratiratu ra, ko te akaruke ïa i te tuatua kino: ko tei akono i tona arataa, kua akaora ïa i tona uaorai vaerua.” (Maseli 16:17) Ae, ka akaora te pakari i tona aronga pu mei te arataa kino e ka oronga mai i te ora kia ratou! Te au tuatua tau meitaki e te pakari i roto ia Maseli 16:16-33 te akaari maira i te akakeu anga meitaki ta te pakari no ko mai i te Atua te ka akatupu ki runga i to tatou tu, te tuatua, e te au angaanga. *

“Kia Akaaka te Ngakau”

E akaraanga meitaki te pakari tei akatutuia mai i te karanga anga e: “Te ngakau parau, e te akamaata . . . ko taku ïa e rikarika nei.” (Maseli 8:13) E tuke tikai te ngakau parau e te pakari. Te anoanoia ra tatou kia angaanga ma te pakari e kia matakite e auraka e akatupu i tetai ngakau akaparau. Kia matakite tikai tatou e me kua puapingaia tatou i roto i tetai au ngai o te oraanga me kore kua orongaia mai tetai taoonga no te apainga i roto i te putuputuanga Kerititiano.

“Ko te parau to te mate ra na mua,” i akamatakite mai ei a Maseli 16:18, “e te ngakau nengonengo ra, to te inga ïa na mua.” E akamanako ana te inga maata anga i roto i te ao katoa e pini ua ake​—te inga anga tetai tamaiti vaerua apa kore a te Atua tei maani iaia uaorai e ko Satani te Tiaporo. (Genese 3:1-5; Apokalupo 12:9) Kare ainei e kua akaari mai aia i tetai tu ngakau parau i mua ake ka inga ai aia? Te tou maira te Pipiria ki teia, te karanga anga te reira e auraka te tangata  akarongo ou ua e ikiia ki tetai taoonga akaaere i roto i te putuputuanga Kerititiano “ko te akateiteiia aea aia e te nengonengo, e rokoia iora aia i te akaapa i akaapaiaʼi te diabolo ra.” (1 Timoteo 3:1, 2, 6) E puapinga maata tikai e kia matakite i te akamaroiroi anga i te nengonengo o tetai ke pera katoa i te tuku anga kia tupu mai te reira ki roto ia tatou!

“Mea meitaki kia akaaka te ngakau e te aronga akaaka katoa ra, i te tua i te apinga ma te aronga parau katoa ra,” te akakite ra a Maseli 16:19. E akoanga meitaki tikai teia tei akaariia mai i roto i te turanga o te Ariki ko Nebukanesa o Babulonia i taito ra. Kua akatu ngakau parau aia i tetai tiki maatamaata​—penei te akatutu maira iaia uaorai​—i runga i te mataataa o Dura. Penei kua akatuia te tiki ki runga i tetai ngai teitei tikai e 27 mita. (Daniela 3:1) Tano tikai e akairo akaumere anga teia tiki maatamaata no te patireia o Nebukanesa. Ko te au mea roaroa e te teitei​—mei te tiki rai, pera rai te au toka teitei akamaaraanga, te au are pure tauu teitei e te keokeo, e te au are teitei rava—​penei e akaumere anga ia i te au tangata kare ra te Atua e mareka atu ana i taua au mea ra. Kua imene te tata taramo e: “Teitei ua rai a Iehova, ka akono mairai aia i tei akaaka; kareka te nengonengo ra, ei te mamao ke aia e akara mai ei.” (Salamo 138:6) Ko te tika, “ko taua mea i akameitaki uaia e te tangata ra, e mea viivii ïa i te Atua.” (Luka 16:15) E meitaki ake no tatou kia “arite katoa atu oki i te aronga akaaka” kare tatou e “umuumu atu i te mea teitei.”​—Roma 12:16.

E Tuatua ma te “Kite Oonu” e te “Akakeuanga”

Akapeea te rauka anga mai te pakari i te akakeu anga i ta tatou tuatua? Te akakite maira te ariki pakari kia tatou e: “Ko tei [akaari i te kite oonu] i tana akonoanga, e rauka iaia te meitaki: e ao ra tona, to tei irinaki kia Iehova. Ko tei akono ra, e karangaia i te tangata ngakau pakari: e no te meitaki o tona vaa e tupu ei te [akakeuanga]. Ko tei rauka iaia te pakari ra, e punavai ïa no te ora; ko te apii ra a te aronga neneva ïa. Na te ngakau o te tangata pakari e akakite ki te vaa i te [kite oonu], e na te reira e akakite ki te ngutu i te [akakeuanga].”​—Maseli 16:20-23, akaaite ia NW.

Te tauturu maira te pakari ia tatou kia tuatua ma te kite oonu e te akakeuanga. No teaa ra? No te mea te tauta ra te tangata e ngakau pakari tona kia ‘rauka te meitaki’ i roto i tetai tumu e te ‘irinaki ra kia Iehova.’ Me tauta tatou kia kitea mai te meitaki i roto i tetai ke, penei ka maata atu ta tatou akameitakianga ia ratou. Kare e maro atu me kore kare e akatupu i te pekapeka, e mea reka e e akakeu anga ta tatou au tuatua. I te kite oonu anga i te au turanga o tetai ke te tauturu ra ia tatou kia marama e mei teaa te maata te tu ngata te tupu ra kia ratou e akapeea ratou i te autu anga i te reira.

E puapinga katoa te tuatua tei akakeuia e te pakari me o atu tatou ki roto i te angaanga tutu anga Patireia e te akariro anga i te tangata ei pipi. Me apii tatou i te Tuatua a te Atua ki tetai ke, kare to tatou akakoroanga e kia akakite ua i te akakiteanga a te Tuatua Tapu. To tatou akakoroanga ra, koia oki kia itae i te ngakau o te aronga tataki tai. Te umuumu ra teia kia tuatua tatou ma te akakeuanga. Kua raurau te apotetoro ko Paulo i tona taeake ko Timoteo kia rave ua atu i te au mea tei “akakeuia [aia] kia irinaki.”​—2 Timoteo 3:14, 15, NW.

 Te tuatua Ereni no te “akakeuia” ko te aiteanga e “akatupuanga i tetai tauianga manako na te manako akakeuanga tau me kare akamanako anga akono tau,” i karanga ai An Expository Dictionary of New Testament Words, na W. E. Vine. Te oronga anga i te au tuatua akapapuanga te arataki atura i te taui anga manako o te tangata te akarongo maira kia tatou te umuumuia ra kia kite tatou i tona manako, te au inangaro, te au turanga, e te tupuanga. Akapeea e rauka ai ia tatou taua kite oonu ra? Te pau maira te pipi ko Iakobo e: “Kia rapurapu ua te tangata ravarai i te akarongo, kia tavarevare i te tuatua.” (Iakobo 1:19) Na te ui anga i te au uianga ki te tangata te akarongo maira e te akarongo meitaki anga ki tana au tuatua, ka kite ei tatou e eaa to roto i tona ngakau.

E meitaki tikai te apotetoro ko Paulo no tona tu i te akakeu anga i tetai ke. (Angaanga 18:4) Kua akakite katoa mai tetai tangata tei patoi iaia, ko Demeterio, e taunga ario, e: “E manganui te tangata ta teianei tangata ta Paulo i ako, kare i Ephesia anake nei, kua tu pini oki Asia katoa, e kua akamingi oki ia ratou.” (Angaanga 19:26) Kua karanga ainei a Paulo e na roto i tana uaorai au tauta anga te tumu i puapinga tikai ei aia i roto i te angaanga tutu anga? Kare rava. Kua manako aia i tana tutu aere anga ei ‘akakite pu tikai ra i to te Atua vaerua e te mana.’ (1 Korinetia 2:4, 5) Tei ia tatou katoa te tauturu anga a te vaerua tapu o Iehova. No te mea te irinaki ra tatou ia Iehova, papu ia tatou tana tauturu anga ia tatou e tauta ra i te tuatua anga ma te kite e te akakeu anga i roto i ta tatou angaanga orometua.

No reira “te tangata ngakau pakari” i karangaia ai e e “kite karape” me kore e “kite anga”! (Maseli 16:21, An American Translation; New International Version) Ae, “e punavai ïa no te ora” te pakari ki te aronga tei rauka ia ratou te reira. Inara akapeea ra te aronga neneva? ‘Kua akavaavaaia e ratou te pakari e te ako.’ (Maseli 1:7) Eaa te au tupuanga ta ratou ka kokoti no te kopae anga i te ako no ko mai ia Iehova? Mei tei akakiteia mai i runga akenei, te karanga ra a Solomona e: “Ko te apii ra a te aronga neneva ïa.” (Maseli 16:22) Kua rauka akaou mai ia ratou tetai akoanga, e maata te taime na roto mai ana i te akoanga pakari. Penei ka apai katoa mai te aronga neneva i te tu ngata, te akama, te maki, e te mate viviki tapapa koreia ki runga ia ratou uaorai.

Te tou katoa anga ki te tupuanga tau ta te pakari ka akatupu i roto i ta tatou tuatua, te karanga ra te ariki o Iseraela e: “E tau te tuatua meitaki ki te topatapata meli ra, e vene i te vaerua nei, e ora oki to te ivi.” (Maseli 16:24) E vene te meri e te ngaki viviki anga i tetai tangata tei pongi, e akamaroiroianga e e akaangaroianga te tuatua meitaki. Tei roto katoa i te meri te au mea oronga ora e te rapakau anga e e mea meitaki no tetai tangata. Pera katoa te au tuatua meitaki; e tu akaoraora i te pae vaerua te reira.​—Maseli 24:13, 14.

Kia Matakite ‘i te Arataa Akaraanga e, e Mea Tika’

“E ana rai te tangata i te arataa e, e mea tika,” i karanga ai a Solomona, “ko te openga ra o taua arataa ra, ko te mate ïa.” (Maseli 16:25) E akamatakite anga teia i te manako tika kore e te aruaru anga i tetai aerenga te patoi ra i te ture a te Atua. I te akaraanga penei e mea tika tetai arataa ki tetai manako tangata inara penei te patoi tikai ra te reira i te au kaveinga tuatua tika no te Tuatua a te Atua. Tera tetai, penei ka akatupu a  Satani i taua akavareanga ei akakeu i tetai tangata ki roto i tetai aerenga tana e irinaki ra e e mea tika, kareka ra te arataki atura te reira iaia ki te mate.

Te paruru meitaki roa atu i te patoi atu i te akavareanga uaorai ra, koia oki ko tetai ngakau pakari e te marama e tetai akava ngakau kua apiiia mai e te kite no te Tuatua a te Atua. I te rave anga i te au ikianga no te oraanga​—me no runga i te au tu akono tau me kore i te akamorianga me kore no tetai apinga ke atu​—te mataara meitaki roa atu kia matakite i te ravenga pikikaa, koia oki kia aratakiia e te au turanga a te Atua no te meitaki e te kino.

“Te Kaki o te Tangata Angaanga te Angaanga ra Nona”

“Ko te tangata i rave i te angaanga ra, i angaanga ïa nona uaorai,” i karanga ai te ariki pakari, “na tona uaorai vaa oki i umuumu mai kiaia.” (Maseli 16:26) Te karanga ra a Solomona e te anoano ra te tangata rave angaanga i te kai ‘i angaanga ïa nona ra’ no te mea te ‘umuumu maira tona onge iaia,’ me kore te akakeu maira iaia. Te tatau ra An American Translation e: “Te kaki o te tangata angaanga te angaanga ra nona; na tona onge i raurau mai iaia.” Ka rauka i te anoano noa ua, me te kaki ra tatou i te kai, i te akakeu ia tatou kia rave i te mea tau. E puapinga tikai taua anoano ra. Inara, akapeea me kua tuku uaia te anoano tau kia riro mai ei anoano maata tikai e kua riro mai te reira ei noinoi anga? Aiteite ua te au tupu anga me riro te ngai tau ai tunu kai ei ka anga ai maata ki tetai vaorakau. E anoano akatere koreia e te kino te noinoi. I te kite anga i te kino, ka akaaere tetai tangata pakari i tona au anoano tau katoa.

Auraka e Aere “na te Arataa Kare e Meitaki”

Ka riro teia au tuatua tei aere mai no roto mai i to tatou vaa ei akapouanga mei te ai mura ra. I te akataka anga mai i te tu kino no te kimi anga i te au apa o tetai ke e te akakitekite aere anga i te reira, no reira a Solomona i karanga ai e: “Te tangata kanga ra, te keri ra ïa i te kino; e tei tona vaa te ai i te mura anga. E akatupu rai te tangata māro i te tauetono: e na te koumuumu tuatua ra, e akataka ke i te aronga taunga tumanava.”​—Maseli 16:27, 28

Ko tetai tangata te tauta ra i te akakino i te tu meitaki o tona taeake e “tangata kanga” aia. E tauta tatou i te akara i te meitaki i roto i tetai ke e te tuatua anga i te au mea te akamaroiroi ra kia akangateitei ia ratou. E akapeea ra te akarongo anga ki te aronga koumuumu tuatua kino ra? Ka rauka i ta ratou au tuatua i te akakeu ngoie ua i te au tarotokaka anga tumu kore, i te akatakake anga i te au oa e te akatupu anga i te tatakake anga i roto i te putuputuanga. Na te pakari e akakeu ia tatou kia kore e akarongo atu ki te reira.

I te akamatakite anga no runga i te mana akavare te ka rauka i te akatupu kia aru tetai tangata i te aerenga tarevake, kua tuatua a Solomona e: “Ko te tangata takinga-kino ra, e vare tona oa iaia, e kua arataki iaia na te arataa  kare e meitaki: E topiri aia i tona mata ei kimi anga i te tuatua mingi: kua kakati oki i tona ngutu, e kua rave iora i taua kino ra.”​—Maseli 16:29, 30.

Ka rauka ainei i te takinga kino i te akatupu i te mana akavare ki runga ake i te aronga akamori mou? E manganui te aronga tataki tai i teia tuatau kua akavareia na roto i te “kimi anga i te tuatua mingi.” Kua akatupu me kore kua rave ratou i te au ravenga takinga kino. Penei kare e rauka ana ia tatou i te kopae i te piri tika atu ki roto i te takinga kino. Inara akapeea me ka akavareia na roto i tetai au tu kikite? Kare ainei te au mirioni ua atu au tangata i akavareia ana kia mataora i te au tarekarekaanga me kore i te au tamataoraanga te akangateitei ra i te takinga kino? Te taka meitaki ua ra te akamatakiteanga a te Tuatua Tapu e: “Ko tei kapiti katoa i tona aerenga ki to te aronga pakari ra, ka pakari katoa ïa: ko tei kapiti ra ki te aronga neneva ra, e mate ïa.” (Maseli 13:20) Mei teaa atura te akapuanga ta te pakari no ko mai i te Atua e oronga maira!

Eaa te karangaia ra no tetai tangata tei akapou i tona oraanga i roto i te pakari e te marama anga e ‘kare i aere na te arataa kare e meitaki’ ana? I roto i te nga mata o te Atua e manea tikai tetai oraanga tei akapouia i roto i te arataa tuatua tika e kia tau kia akangateiteiia. “E korona kakā te upoko inaina, kia rokoia atu tei te arataa tuatua-tika ra,” i karanga ai a Maseli 16:31.

I tetai tua, ko te riri akatere koreia kare ia i te apinga manea. Te tama mua a Adamu raua ko Eva, ko Kaina, kua “riri rava akera” i tona teina ia Abela e kua ‘tamate takiri atura aia iaia.’ (Genese 4:1, 2, 5, 8) Noatu e te vai ra tetai au taime e e tumu anga to tatou kia riri atu, kia matakite ra tatou e auraka e tuku ua i to tatou riri kia tupu ua. Te akakite meitaki maira a Maseli 16:32 e: “Te kore e rapurapu i te riri ra, e meitaki maata tona i to te aronga ririnui; e tei vi tona uaorai vaerua, i tei pou iaia te oire.” Te riri akatere koreia e akairo te reira e kare e maroiroi ana e kare katoa e meitaki ana. E tu paruparu te reira te ka ‘arataki i tetai na te arataa kare e meitaki.’

“Tei ia Iehova Anake ra te Akataka Anga”

“Kua tukuia te kelero ki roto i te āriki,” i karanga te ariki o Iseraela, “tei ia Iehova anake ra te akataka anga.” (Maseli 16:33) I Iseraela i taito ra, i tetai au taime kua taangaanga a Iehova i te au kerero i te akakite i tona anoano. E au toka rikiriki te au kerero me kore e au papa rakau me kore e papa toka. Te mea mua, kua raveia tetai patianga kia Iehova kia akataka aia i tetai tumu. Aru mai, kua titiriia te au kerero ki roto i tetai kakau aatuia e oti kua kiritiia mai ki vao. Kua arikiia te mea i tupu e no ko mai i te Atua.

Kare a Iehova e taangaanga akaou ana i te kerero i te akakite ki tona iti tangata e eaa tona manako. Kua akaari mai aia i tona anoano i roto i tana Tuatua, te Pipiria. Ko te kite tika tikai tei akakiteia mai i roto i te Pipiria e ko te mea puapinga maata ia kia rauka mai te pakari no ko mai i te Atua. No reira, auraka tatou e tuku i tetai ra okotai kia topa e kare e tatau i te au Tuatua Tapu akauruia.​—Salamo 1:1, 2; Mataio 4:4.

[Tataanga Rikiriki i Raro]

[Tutu i te kapi 8]

Eaa ra te pakari i meitaki roa atu ei i te auro?

[Tutu i te kapi 9]

Eaa te ka akakeu maata i taau au tuatua me tei roto koe i te angaanga orometua?

[Tutu i te kapi 10]

“Te tangata kanga ra, te keri ra ïa i te kino”

[Tutu i te kapi 11]

Ka rauka i te riri akatere koreia i te arataki i tetai “na te arataa kare e meitaki”

[Tutu i te kapi 12]

Tei te takinga kino anga te mana akavare anga