“Ka Aere, ka Orei i te Vai Paî i Siloama Ra”

I MURI ake i te parai anga i te mata o tetai tangata matapo ki te vari mauu, kua akakite a Iesu kiaia e: “Ka aere, ka orei i te vai paî i Siloama ra.” Kua ariki taua tangata ra e “kua aere maira oki ma te kite.” (Ioane 9:6, 7) Teiea te Vai Pai i Siloama? Kua oronga mai tetai kimikimi anga no te apinga taito i tetai akakiteanga ou no runga i te reira ngai.

E manganui te aronga turoto tei atoro ana i tetai ngai i Ierusalema tei kiteaia e ko te Vai Pai i Siloama, i te irinaki anga e ko te vai pai tikai te reira tei taikuia mai i roto ia Ioane 9:7. Tei te tua i te ope roa o te ana o Hezekia taua ngai ra​—e ana vai mei te 530 mita te roa kua patuia i te varu anere mataiti M.T.N. Inara ko teia vai pai nei, no te mataiti a anere mai i te T.N. Na te “au Kerititiano” Byzantine i patu i te reira tei tamanako tarevakeia e tei te ope roa o teia ana nei te vai pai tei taikuia mai i roto i ta Ioane Evangeria.

Inara, i te mataiti 2004, kua kiteaia mai e te aronga kimikimi apinga taito e ko ta ratou i manako mai e ko te Vai Pai i Siloama tei vai ana i te taime ia Iesu i runga nei i te enua. Kua kiteaia mai e mei te 100 mita i te tua tonga itinga te ngai tei manako tarevakeia e ko te Vai Pai i Siloama. Akapeea ratou i kite ei i te reira? Kua inangaro te au mana akaaere o te oire i te akaou i te paipa are repo i taua ngai ra, no reira kua tono ratou i te aronga angaanga ma te apinga angaanga mamaata. Ko tetai tangata kimikimi apinga taito te angaanga ra i te pae mai te akara ua ra i te angaanga keri anga e kua kite atu e rua nga takainga e vai ua ra. Kua akamutuia te angaanga, e kua akatika te Mana Akaaere no te Apinga Taito i Iseraela i tetai keri anga  o taua ngai ra. I tetai tua o te vai pai, mei te 70 mita te roa, kua keri takereia nga kona e rua.

Ko etai o te au moni tei kiteaia mai i te tuatau keri anga kua taangaangaia i te rua, toru, e te a o te mataiti i te kaitamaki anga te ngati Iuda ia Roma. Kua tupu taua kaitamaki anga i rotopu i te mataiti 66 e te mataiti 70 T.N. Te akapapu maira te au moni e kua taangaangaia ana te vai pai e tae ua atu ki te mataiti 70 T.N. i te akapouia anga a Ierusalema e te au Roma. Kua taopenga mai te tianara no te Biblical Archaeology Review e: “No reira kua taangaangaia te vai pai e tae ua atu ki te openga o te kaitamaki anga, i muri ake i akarukena uaia ai te reira. Ko teia ngai, e ngai i raro roa i roto ia Ierusalema katoa, kare e noo akaouia ana e te tangata e tae ua atu ki te tuatau o te Byzantine. I te au mataiti ravarai me tae mai te ua paroro ki raro i te o, i akiriia mai ei te vari ki roto i te vai pai. E i muri ake i te akapou anga a Roma i te oire, kare e ma akaou ana te vai pai. Kua tere atu i te anere mataiti i te putunga ua anga te vari petetue, e i ngaro ua atu ei te vai pai. Kua kitea mai te reira e te aronga kimikimi apinga taito e toru mita i raro roa ake i te vari i tetai au ngai.”

Eaa ra te aronga apiipii Pipiria ngakau tae ka inangaro ei i te kite i te ngai o te Vai Pai i Siloama? No te mea te tauturu ra teia ia ratou kia marama meitaki tikai i te ngai o te enua o Ierusalema i te anere mataiti mua, tei taiku putuputuia mai i roto i te au papaanga Evangeria no to Iesu oraanga e te angaanga orometua.

[Tutu i te kapi 7]

Te Vai Pai i Siloama i kitea uaia akenei

[Akameitakianga]

© 2003 BiblePlaces.com