توجه به طرح، چشم‌پوشی از طراح
توجه به طرح، چشم‌پوشی از طراح
چارلز داروین حدود ۱۵۰ سال پیش نظریهٔ انتخاب طبیعی را ارائه داد. بر اساس این نظریه جاندارانی که با محیط سازگارترند به بقای خود ادامه می‌دهند. از نظر او این نظریه توضیحی بر وجود پیچیدگی و تنوع موجودات زنده بود. اخیراً گروهی تئوری تکامل و نظریه‌های مدرن‌تر این تئوری را مورد حمله قرار داده‌اند. اینان معتقدند ساختمان شگفت‌انگیز موجودات زنده و ظرافت و نظم آن نشانگر طرحی هدفمند می‌باشد. برای برخی از دانشمندان معتبر نیز توضیح تئوری تکامل در خصوص تنوعِ گونه‌های موجودات زنده قابل قبول نیست.
برخی از این دانشمندان در حمله به نظریهٔ تکامل نظریهٔ دیگری ارائه داده‌اند که به «طرح هوشمندانه» معروف است. بر مبنای این نظریه علم با کاربرد ریاضیات، زیست شناسی و همچنین برهان‌های عقلی قادر به درک و توضیح طرح‌های آفرینش است. این گروه تلاش می‌کنند مباحث اعتقادی‌شان را در میان دروس علوم مدارس بگنجانند. حمله به نظریهٔ تکامل عمدتاً در آمریکا دیده شده است اما گرایشاتی مشابه در انگلستان، پاکستان، ترکیه، صربستان و هلند نیز گزارش شده است.
اجتناب از بحثی اجتناب‌ناپذیر
مدافعان «طرح هوشمندانه» اغلب آشکارا و به عمد در بیان مباحثشان از بحث در مورد موضوعی اساسی یعنی وجود طراح اجتناب می‌کنند. به نظر شما آیا طرح و نظم بدون وجود طراح می‌تواند شکل گیرد و وجود داشته باشد؟ در مقاله‌ای در مجلّهٔ نیویورک تایمز در مورد طرفداران «طرح هوشمندانه» آمده است: «آنان هیچ گاه به طور مشخص در مورد طراح و این که او چه کسی یا چه چیزی می‌تواند باشد صحبتی نمی‌کنند.» نویسنده‌ای به نام کلودیا والیس می‌گوید طرفداران «طرح هوشمندانه مراقبند که خدا را در مباحثشان وارد نکنند.» همچنین طبق گفتهٔ مجلّهٔ نیوزویک «طرح هوشمندانه در خصوص وجود و هویتِ طراح هیچ چیز برای گفتن ندارد.»
واضح است که بحث در خصوص طراح اجتناب‌ناپذیر است. چگونه بحث در مورد طرح‌های عالَم و حیات بدون توجه به وجود طراح و یا با مخفی کردن هویت او می‌تواند کامل قلمداد شود؟
قبول یا رد وجود طراح سؤالاتی از این قبیل را مطرح می‌کند: آیا قبول وجود طراحی فوق بشری سد راه پیشرفت علم و تفکّر است؟ آیا وجود طراح پاسخی از پیش آماده شده بر مجهولات است؟ آیا این نتیجه‌گیری که وجود طرح دلیل بر وجود طراح است عقلانی است؟ مقالهٔ بعدی به این سؤالات و سؤالات مشابه دیگر پاسخ می‌دهد.
[تصاویر در صفحهٔ ۳]
چارلز داروین انتخاب طبیعی را توضیحی بر پیچیدگی ساختمان موجودات زنده می‌دانست
[سطر اعتبار]
Darwin: From a photograph by Mrs. J. M. Cameron/U.S. National Archives photo