Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Udi mua kutantamena kansungasunga

Udi mua kutantamena kansungasunga

Udi mua kutantamena kansungasunga

NNGANYI utubu kabayi banji kuenzela bibi pende kayi ne bualu katshia bamulela? Nansha mudi amue malu a tunsungasunga adibu batuenzela kaayi a bushuwa anyi mafuanyikija patupu, makuabu wowu mmalelela.

Padibu batuenzela bibi katuyi benza bualu anyi tumona babuenzela bakuabu, bidi bitunyingalaja ne bifuanyike kunyanga nsombelu wetu wa mu nyuma. Tudi mua kumvua anu muoyo utusaka bua kulongolola bualu abu. Bua tshinyi? Bualu, Mufuki wetu Yehowa Nzambi “udi kayi ne bubi” mmutufuke ne dijinga dia kukosa bilumbu biakane. (Dutelonome 32:4; Genese 1:26) Kadi tudi mua kupetangana ne bimue bilumbu bitudi tumona ne: ki mbabikose bimpe. Muena meji wakamba ne: ‘Ngakatangila kabidi makenga onso adibu bakengesha nawu bantu muinshi mua dîba; monayi binsonji bia bakadi bakengeshibua kabayi ne musambi! Bakabakengesha bakadi ne bukole, bobu kabakadi ne musambi.’ (Muambi 4:1) Kadi ntshinyi tshitudi mua kuenza mu nsombelu ya mushindu eu?

Kukosa tshilumbu bibi ntshinyi menemene?

Kukosa tshilumbu bibi nkushipa mikenji miakane. Ntshinyi tshidi ne bua kuikala mukenji wa buakane bua bantu? Mbimueneke patoke ne: Mufuki wetu muakane udi kayi ushintuluka ke udi ne bukokeshi bua kutuleja tshidi tshiakane ne tshidi katshiyi tshiakane. Buende yeye, muntu udi wenda mu ‘mikenji idi ivuija muoyo’ ngeu udi “kayi wenza bualu bubi.” (Yehezekele 33:15) Bukuabu bualu, pavua Yehowa mufuke muntu wa kumpala, wakamupesha kondo ka muoyo, tuamba ne: muoyo mukese udi mua kumuambuluisha bua kusungula tshidi tshimpe ne tshibi. (Lomo 2:14, 15) Yehowa mmuleje kabidi mu Dîyi diende tshidi tshimpe ne tshibi.

Netuenze tshinyi patudi tumona ne: mbatuenzele bibi patudi katuyi ne bualu? Mbimpe tuetu kukonkonona tshilumbu atshi bimpe bua kumona ni mbatuenzele bibi bushuwa. Tshilejilu, tuangatayi tshilumbu tshia Yona. Yehowa wakamutuma bua kuambila bena mu Niniwa bua dikenga divua diamba kubakuata. Tshia kumpala, Yona wakanji kunyema mudimu eu. Pashishe, wakalua kuya ku Niniwa ne kudimuija benamu bua tshipupu tshivua tshibindile. Bu muakitababu didimuija edi ne kushintuluka, Yehowa wakabenga bua kubutula tshimenga ne bavuamu. Mmunyi muakadiumvua Yona? “Muanda eu wakafikisha Yona munda bikole, ne yeye wakakuatshika tshiji.” (Yona 4:1) Wakamona ne: Yehowa uvua mukose tshilumbu etshi bibi bitambe.

Kadi pabi, Yehowa udi umona mu mitshima ya bantu ne udi ‘munange buakane ne kulumbulula kuakane’ kavua muenze bibi to. (Musambu 33:5) Tshivua Yona ne bua kumanya ntshia ne: dipangadika divua Yehowa muangate divua mu diumvuangana ne buakane budi buimpe tshishiki. Patudi tumona bu ne: mbakose tshilumbu tshietu bibi, tudiebeja ne: ‘Bidiku mua kuikala ne: Yehowa udi ne mmuenenu mukuabu pa tshilumbu etshi anyi?’

Patudi kumpala kua kansungasunga

Mu Mukanda wa Nzambi mudi bilejilu bia bungi bia bantu bavuabu benzele bibi kabayi ne bualu. Tudi mua kulonga malu a bungi tuetu bakonkonone tshivuabu benza mu nsombelu eyi. Tuangatayi tshilejilu tshia Yosefe uvua bana babu bapana ku bupika mu Ejipitu bua mukawu. Ufika mu Ejipitu, mukaji wa mfumuende wakakeba bua kuenda nende masandi ne pakabengaye, mukaji eu kumushiminyina ne: Yosefe uvua ukeba kumuangata ku bukole. Kuelabu Yosefe mu buloko bua bualu ebu. Kadi ditabuja diende divua dikole kupita nkanu ivuabu bamusuika. Kakalekela mushindu mubi uvuabu bakose tshilumbu tshiende unyanga malanda ende ne Yehowa anyi umupangisha bua kumueyemena to.​—Genese 37:18-28; 39:4-20; Musambu 105:17-19.

Mukuabu muntu uvuabu benzele bibi ke Nabota. Bakamushiminyina malu bibi kudi Izebele mukaji wa Ahaba, Mukalenge wa Isalele. Mukalenge wakajinga bua kuangata budimi bua bumpianyi bua Nabota buvua pabuipi ne nzubu wa mukalenge. Bu muvuabu bakandike muena Isalele yonso bua kupesha muntu mukuabu bumpianyi buende, Nabota wakabenga bua kusumbisha Ahaba tshitupa tshiende tshia buloba. (Lewitiki 25:23) Bua bualu ebu, mukaji wa Ahaba uvua mukaji mubi wakakeba bantemu ba mafi bua kufundabu Nabota mudiye mupende Nzambi, mupende ne mukalenge. Bua bualu ebu, bakashipa Nabota ne bana bende ba balume. Ela meji muakumvua Nabota pakambule bantu mabue bua kumushipa.​—1 Bakelenge 21:1-14; 2 Bakelenge 9:26.

Kadi malu aa adi tshijengu patudi tufuanyikija ne avua menzekele Yezu Kristo. Bakamukosela tshibawu tshia lufu tshia dishima ne kumukengesha kayi ne bualu. Ngovena wa bena Lomo uvua ukosa tshilumbu tshiende wakapangila bua kutshikose biakane. (Yone 18:38-40) Bushuwa, kakuena muntu mukuabu ukadi Satana mukengeshishe kakuyi bualu bu muvuaye muenzela Yezu Kristo to.

Bilejilu ebi bidiku bileja ne: Yehowa kêna umvua bimutonda padi bantu benzela bakuabu bibi kakuyi bualu anyi? Tòo. Tshidibi, Yehowa kavua umona malu aa bu mudi bantu baamone to. (Yeshaya 55:8, 9) Tshilejilu, dipanyisha dia Yosefe ku bupika diakamuambuluisha bua kusungila bena mu dîku diende. Wakalua mutangidi wa malu a biakudia mu Ejipitu mujima kumpala kua tshiyole tshia nzala kukuatatshi bena mu dîku diende. Mona ne: bu Yehowa kayi mulekele bua malu mabi au enzekela Yosefe, kavua mua kubuela mu buloko to. Kadi pabi mu buloko amu ke muakajinguluilaye bena buloko nende babidi bilota biabu. Pashishe umue wa kudibu wakalua kuambila Pâlo bualu buende, kumufikishabi bua kulua mutangidi wa malu a biakudia bua ditunga dijima.​—Genese 40:1; 41:9-14; 45:4-8.

Netuambe tshinyi bua Nabota? Teta kabidi kumona bualu ebu bu muvua Yehowa mubumone. Ku mêsu kua Yehowa wabishe bafue, Nabota uvua ne muoyo nansha muvuabu bamujike. (1 Bakelenge 21:19; Luka 20:37, 38) Nabota mmuindile too ne dîba dikala Yehowa ne bua kumubisha, kadi matuku adi apita aa mmakese bualu bafue ki mbamanye bualu nansha bumue. (Muambi 9:5) Kabidi, Yehowa wakasombuela Nabota bualu bakashipa Ahaba ne ba mu nzubu muende.​—2 Bakelenge 9:21, 24, 26, 35, 36; 10:1-11; Yone 5:28, 29.

Mu tshilumbu tshia Yezu, wakafua. Kadi Nzambi wakamubisha ne kumupesha muanzu udi ‘ku mutu kua bumfumu buonso ne bukokeshi buonso ne bukole buonso ne bukalenge buonso ne dîna dionso ditedibua.’ (Efeso 1:20, 21) Mushindu uvua Satana mukengeshisha Yezu Kristo kakuyi bualu kauvua mupangisha Yehowa bua kufuta Muanende to. Yezu uvua mujadike ne: bu Yehowa musue bua kabakuatshi Yezu kapayi bualu, kabavua bamukuata to. Kristo uvua kabidi mumanye ne: udi ne dîba didiye ukumbaja mêyi adi mu Dîyi diende ne diajikijaye malu mabi onso.

Bushuwa, Satana ne bena diende badi bakengesha bantu bakane kapayi bualu, kadi Yehowa nealue kubalumbuluisha ne kumbusha malu mabi bua kashidi. Nunku, bua kujikija dikosa dibi dia bilumbu ne malu mabi, tudi ne bua kuindila anu Nzambi.​—Dutelonome 25:16; Lomo 12:17-19.

Tshidi Yehowa mua kuikala mulekele malu mabi

Yehowa udi mua kuikala ne malu adi amufikisha ku dibenga kulongolola amue malu. Udi mua kulekela malu aa bua kutulongesha tuetu bena Kristo. Eyowa, ‘Nzambi kêna mumanye mua kuteya muntu ne malu mabi.’ (Yakobo 1:13) Tshidibi, udi mua kulekela bualu buenzeka kayi ubushintulula, kadi kuambuluisha anu badi bitabe dilongesha diende. Mukanda wa Nzambi udi utujadikila ne: ‘Panuamana kukenga musangu muipi, Nzambi wa ngasa yonso neanuakaje tshishiki, neanujadike, neanukoleshe.’​—1 Petelo 5:10.

Yehowa udi kabidi mua kuikala ulekela amue malu mabi enzeka bua kupetesha badi baenza mushindu wa kushintulukabu. Tshilejilu, mbingu mikese patupu panyima pa lufu lua Yezu, pakateleja bamue bena Yuda muyuki wa Petelo, ‘mitshima yabu yakanyingalala.’ Bakitaba Dîyi dia Nzambi ne muoyo mujima ne kutambulabu.​—Bienzedi 2:36-42.

Tshia kumanya ntshia se: benji ba malu mabi bonso kabakushintuluka to. Bamue bine badi mua kuditua mu dienza bilema binene menemene. Kadi Nsumuinu 29:1 udi wamba ne: ‘Muntu udi mubedibue misangu ya bungi, kadi udi wela mpala mulu, neabutudibue mu katupa ka dîba, kayi ne tshia kumusanguluja natshi.’ Nunku, Yehowa nealue kubutula bantu bonso badi ne bienzedi bibi.​—Muambi 8:11-13.

Nansha Yehowa yeye mupitshishe matuku bunyi kayi kumpala kua kumbusha malu mabi pa buloba, tuikalayi bajadike ne: mmumanye mua kutuambuluisha bua tuetu kuapite bukole. Neumbushe kabidi malu mabi onso adibu batukengesha nawu mu bulongolodi ebu bubi. Pashishe difutu dia ndekelu didiye mutulaye ndia kutupesha muoyo wa tshiendelele mu bulongolodi bupiabupia “mudi buakane buikalemu.”​—2 Petelo 3:13.

[Tshimfuanyi mu mabeji 16, 17]

Mmunyi muvua Nabota mua kuikala mumvue pakamukoselabu tshibawu tshia lufu kayi bualu?