May Halaga Pa daw an “Daan na Tipan”?

KAN 1786 ipinublikar nin sarong Pranses na doktor an librong inaapod na Traité d’anatomie et de physiologie (Sarong Pagtokar sa Anatomiya Asin Pisyolohiya). Ibinibilang iyan na iyo an pinakaeksaktong libro dapit sa anatomiya nin mga nerbio (neuroanatomy) kan panahon na iyan, asin sarong bihirang kopya kaiyan an ipinabakal kasuarin pa sana sa kantidad na labing 27 mil dolyares! Minsan siring, pira sanang pasyente ngonyan an magtitiwala sa sarong siruhano na nagsasarig sa ginibong pagsiyasat sa medisina dakol nang siglo an nakaagi na nasa librong iyan. Minsan ngani an librong iyan nagin mahalagang kabtang kan kasaysayan asin isinurat na mga literatura, dai nanggad nangangahulogan na iyan makakatabang sa tawong may helang ngonyan.

Dakol an arog man kaiyan an saboot manongod sa inaapod na Daan na Tipan. Inaapresyar ninda an pagkasaysay kaiyan dapit sa kasaysayan kan Israel asin hinahangaan ninda an magayon na berso kaiyan. Pero, dai sinda naniniwala na rasonableng sumunod sa paggiya na isinurat labing 2,400 na taon na an nakaagi. An sientipikong kaaraman, komersio, asin buhay pampamilya pa ngani laen na marhay ngonyan kisa kan panahon na isurat an Biblia. Si Philip Yancey, na dating editor kan Christianity Today, nagsurat sa saiyang librong The Bible Jesus Read: “Iyan bako pirmeng rasonable, asin an mga kabtang kaiyan na rasonable nakakapaanggot sa mga tawo ngonyan. Huli kaini asin sa iba pang dahelan, an Daan na Tipan, na tres-kuarto kan Biblia, parateng dai binabasa.” Bako nang bago an kaisipan na iyan.

Mayo pang 50 taon pagkagadan ni apostol Juan kan mga 100 C.E., sarong mayaman na hoben na an ngaran Marcion an nagsabi sa publiko na an Daan na Tipan maninigong isikwal kan mga Kristiano. Segun sa Ingles na istoryador na si Robin Lane Fox, nangatanosan si Marcion na “‘an Dios’ sa Daan na Tipan sarong ‘dai natatanyog na barbaro’ na pinapaboran an mga bandido asin an mga terorista na siring ki Hadeng David nin Israel. Sa kabaliktaran, si Cristo an bago asin laen na kapahayagan nin biyong mas halangkaw na Dios.” Isinurat ni Fox na an mga paniniwalang ini “nagin ‘Marcionismo’ asin padagos na nakaakit nin mga parasunod, nangorogna sa mga taga Sirangan na an tataramon Siriaco, durante kan kadaklan na kabtang kan ikaapat na siglo.” May mga naniniwala pa man giraray sa mga ideyang ini. Bilang resulta, pakalihis nin labing 1,600 na taon, “an kaaraman dapit sa Daan na Tipan marikas na nawawara sa mga Kristiano asin haros nawara na sa popular na kultura,” an isinurat ni Philip Yancey.

Sinalidahan na daw an Daan na Tipan? Paano niato pagkakaoyonon an pakasabot dapit ki “Jehova nin mga hukbo” sa Daan na Tipan asin sa “Dios nin pagkamoot asin nin katoninongan” sa Bagong Tipan? (Isaias 13:13; 2 Corinto 13:11) May makukua daw kamong pakinabang ngonyan sa Daan na Tipan?