“Isinurat sa Pagtokdo sa Sato”

“AN PAGGIBO nin dakol na libro mayo nin katapusan.” (Eclesiastes 12:12) Huli sa labi-labi kadakol na inimprentang impormasyon na makukua ngonyan, an mga tataramon na iyan totoo ngonyan kun paanong iyo man kan panahon na isurat iyan. Kun siring, paano makakapagdesisyon an sarong mapamiling parabasa kun ano an maninigo niang tawan nin atension?

Kun iniisip-isip kun baga babasahon o dai an sarong libro na interesante para sa sainda, gustong maaraman nin dakol na parabasa an dugang pang impormasyon manongod sa autor kaiyan. Tibaad iiba kan mga kagpublikar an sarong halipot na parapo na dian yaon an ngaran kan ginikanan na banwaan kan kagsurat, an saiyang akademikong mga kredensial, asin an sarong listahan kan saiyang ipinublikar na mga libro. Importante kun siisay an kagsurat, na maheheling sa katunayan na kan mas naenot na mga siglo, an mga babaeng autor parateng naggagamit nin alyas na panlalaki tanganing an posibleng mga mabasa kan libro dai iyan huhusgaran na maluyang klase huli sana ta iyan isinurat nin sarong babae.

Makamomondo, siring kan nasambitan sa naenot na artikulo, dai iniintindi nin nagkapira an Hebreong Kasuratan huli ta naniniwala sinda na an Dios na ilinaladawan dian sarong maringis na dios na daing herak na linaglag an saiyang mga kaiwal. * Helingon niato kun ano an sinasabi sa sato kan mismong Hebreong Kasuratan asin Kristianong Griegong Kasuratan manongod sa Autor kan Biblia.

Manongod sa Autor

Segun sa Hebreong Kasuratan, sinabi nin Dios sa nasyon nin Israel: “Ako si Jehova; dai ako nagliwat.” (Malaquias 3:6) Pakalihis nin mga 500 na taon, an kagsurat sa Biblia na si Santiago nagsurat dapit sa Dios: “Dian sa saiya mayo lamang nin pagkaliwat sa pagbago kan anino.” (Santiago 1:17) Kun siring, taano ta naniniwala an nagkapira na an Dios na ihinayag sa Hebreong Kasuratan laen sa Dios kan Kristianong Griegong Kasuratan?

An simbag iyo na an laen-laen na aspekto kan personalidad nin Dios ihinayag sa laen-laen na kabtang kan Biblia. Sa libro pa sana nin Genesis, sia ilinaladawan na ‘nakokolgan an saiyang puso,’ an “Kaggibo kan langit asin daga,” asin “an Hokom sa bilog na daga.” (Genesis 6:6; 14:22; 18:25) An magkakalaen daw na paglaladawan na ini nanonongod sa iyo man sanang Dios? Iyo nanggad.

Sa pag-ilustrar: An sarong lokal na huwes tibaad midbid na marhay kan mga dinara sa atubangan  nia sa korte bilang sarong marigon na parapaotob kan ley. Sa ibong na lado, tibaad mansayon sia kan saiyang mga aki bilang mamomoton asin matinao nanggad na ama. Tibaad para sa saiyang dayupot na mga katood, sia tawong madaling dolokon na may marahay na kualidad na magpangisi. An hokom, an ama, asin an katood gabos nanonongod sa iyo man sanang tawo. Naheheling sana an manlaenlaen na aspekto kan saiyang personalidad sa laen-laen na kamugtakan.

Siring man, ilinaladawan kan Hebreong Kasuratan si Jehova bilang “Dios na maheherakon asin maugayon, maluway sa pagkaanggot asin abunda sa mamomoton na kabootan asin katotoohan.” Pero, naaaraman man niato na “mayo nanggad siang papalibrehon sa padusa.” (Exodo 34:6, 7) An duwang aspektong iyan nagpapabanaag kan kahulogan kan ngaran nin Dios. An “Jehova” literal na nangangahulogan na “Saiyang Pinangyayaring Magin.” An boot sabihon, an Dios nagigin an ano man na kaipuhan tanganing otobon an saiyang mga panuga. (Exodo 3:13-15) Alagad sia nagdadanay bilang an iyo man sanang Dios. Si Jesus nagsabi: “Si Jehova na satong Dios sarong Jehova.”—Marcos 12:29.

Sinalidahan na daw an Hebreong Kasuratan?

Bakong pambihira ngonyan na salidahan an mga librong pinag-aadalan kun makukua na an bagong siniyasat na impormasyon o kun magbago na an popular na opinyon. Sinalidahan na daw kan Kristianong Griegong Kasuratan an Hebreong Kasuratan sa paaging iyan? Dai.

Kun boot ni Jesus na an Hebreong Kasuratan salidahan kan rekord kan saiyang ministeryo asin kan mga isinurat kan saiyang mga disipulo, siertong ipinarisa nia kutana ini. Minsan siring, mapadapit ki Jesus kan madali na siang magsakat sa langit, an pagkasaysay ni Lucas nagsasabi: “Magpoon ki Moises asin sa gabos na Mga Propeta [sa Hebreong Kasuratan] ininterpretar nia sa [duwa sa saiyang mga disipulo] an mga bagay manongod sa saiya sa bilog na Kasuratan.” Paghaloyhaloy, nagpaheling si Jesus sa saiyang maimbod na mga apostol asin sa iba pa. An pagkasaysay nagsasabi pa: “Ngonyan sia nagsabi sa sainda: ‘Ini an sakong mga tataramon na isinabi ko sa saindo kan ako kaiba pa nindo, na an gabos na isinurat sa ley ni Moises asin sa Mga Propeta asin Mga Salmo manongod sa sako kaipuhan na maotob.’”  (Lucas 24:27, 44) Kun lihis na sa panahon an Hebreong Kasuratan, taano ta nagkokotar pa man giraray dian si Jesus sa pagtatapos kan saiyang ministeryo digdi sa daga?

Pakaestablisar kan Kristianong kongregasyon, padagos na ginamit kan mga parasunod ni Jesus an Hebreong Kasuratan tanganing idoon an mga hula na maootob pa, an mga prinsipyo sa Ley ni Moises na nagtokdo nin mahahalagang leksion, asin an mga pagkasaysay dapit sa marahayon na mga halimbawa kan suanoy na mga lingkod nin Dios na nakakaparigon sa mga Kristiano na magdanay na maimbod. (Gibo 2:16-21; 1 Corinto 9:9, 10; Hebreo 11:1–12:1) “An gabos na Kasuratan,” an isinurat ni apostol Pablo, “ipinasabong nin Dios asin kapakipakinabang.” * (2 Timoteo 3:16) Paano nagigin kapakipakinabang ngonyan an Hebreong Kasuratan?

Sadol Para sa Pangaroaldaw na Pamumuhay

Isip-isipa an problema sa presenteng panahon dapit sa pagpalaenlaen huli sa rasa. Sa sarong siudad sa Sirangan na Europa, an sarong 21 anyos na lalaking taga Etiopia nagsabi: “Kun gusto ming magduman saen man, kaipuhan na mag-organisar kami nin sarong grupo. Tibaad dai ninda kami atakehon kun grupo kami.” Sinabi pa nia: “Dai kami puedeng magluwas pakalihis nin alas 6 nin banggi, nangorogna kun maduman sa tren sa irarom kan daga. Kun hineheling kami nin mga tawo, an kolor sana kan samong kublit an naheheling ninda.” Tinatawan daw nin atension kan Hebreong Kasuratan an komplikadong problemang ini?

Sinabihan an suanoy na mga Israelita: “Kun may nakikihimanwa na makierok sa saimo bilang nakikihimanwa sa saindong daga, dai nindo sia pagmaltratohon. An nakikihimanwa na nag-eerok bilang nakikihimanwa sa saindo maninigong ibilang nindo na propiong taga dian sa saindo; asin kamotan mo sia nin siring sa saimo man sana, huli ta kamo nagin mga nakikihimanwa sa daga nin Egipto.” (Levitico 19:33, 34) Iyo, sa suanoy na Israel an ley na iyan naghahagad na igalang an mga dayo, o “mga nakikihimanwa,” asin iningatan iyan sa Hebreong Kasuratan. Dai daw kamo maoyon na an mga prinsipyong iningatan sa ley na iyan an puedeng magtao nin solusyon sa problema ngonyan dapit sa pagpalaenlaen huli sa rasa?

Minsan ngani an Hebreong Kasuratan dai nagtatao nin detalyadong sadol dapit sa pinansial na mga bagay, igwa iyan nin praktikal na mga giya para sa madonong na pagkapot nin kuarta. Halimbawa, mababasa niato sa Talinhaga 22:7: “An minautang oripon  kan nagpautang.” (Magna Banal na Kasuratan) Minaoyon an dakol na parasadol dapit sa pinansial na mga bagay na an bakong madonong na pagbakal paagi sa utang puedeng magresulta sa pagbagsak nin kabuhayan.

Dugang pa, an pagmamaigot na magkamit nin kayamanan ano man an mangyari—na ordinaryo na sanang marhay sa materyalistikong kinaban ngonyan—eksaktong ilinadawan kan saro sa pinakamayaman na mga tawo sa kasaysayan, si Hadeng Salomon. Sia nagsurat: “An mamomoton sa plata dai makokontento sa plata, ni an siisay man na mamomoton sa kayamanan makokontento man sa ginaganar. Ini man daing kamanungdanan.” (Eclesiastes 5:10) Madonong nanggad na patanid!

Paglaom Para sa Ngapit

An bilog na Biblia may saro sanang pinakatema: An Kahadean na pinapamahalaan ni Jesu-Cristo iyo an paagi tanganing mabindikar an soberaniya nin Dios asin mapakangbanal an Saiyang ngaran.—Daniel 2:44; Kapahayagan 11:15.

Paagi sa Hebreong Kasuratan, naaaraman niato an mga detalye manongod sa buhay sa irarom kan pamamahala kan Kahadean nin Dios na nagtatao sa sato nin karangahan asin orog kitang irinarani sa Ginigikanan kan siring na karangahan, si Jehova Dios. Halimbawa, ihinula ni propeta Isaias na magkakaigwa nin katoninongan sa tahaw nin mga hayop asin tawo: “An lobo totoong mag-eerok sa kadikit na panahon na kaiba kan lalaking kordero, asin an leopardo maluko kaiba kan ogbon na kanding, asin an ogbon na baka saka an may bunday na ogbon na leon saka an hayop na basog magkairiba; asin sarong sadit na aking lalaki an mangengenot sa sainda.” (Isaias 11:6-8) Kanigoan kagayon na paglaom!

Asin paano man an mga nasasakitan sa pagpalaenlaen huli sa rasa o etnikong ginikanan, grabeng helang, o mga problema sa pagbuhay na dai ninda kontrolado? An Hebreong Kasuratan makahulang nagsasabi kaini manongod ki Cristo Jesus: “Ililigtas nia an dukha na naghahagad nin tabang, siring man an nagsasakit nin makuri asin an siisay man na mayo nin paratabang. Maheherak sia sa hamak asin sa dukha, asin an kalag kan mga dukha saiyang ililigtas.” (Salmo 72:12, 13) Praktikal an siring na mga panuga huli ta nakakatabang iyan sa mga nagtutubod dian na maatubang an ngapit na may paglaom asin kompiansa.—Hebreo 11:6.

Bakong makangangalas na pinasabngan si apostol Pablo na magsurat: “An gabos na bagay na isinurat kaidto isinurat sa pagtokdo sa sato, tanganing paagi sa satong pakatagal asin sa karangahan hale sa Kasuratan magkaigwa kita nin paglaom”! (Roma 15:4) Iyo, an Hebreong Kasuratan mahalagang kabtang pa man giraray kan ipinasabong na Tataramon nin Dios, an Biblia. Igwa iyan nin tunay na halaga para sa sato ngonyan. Naglalaom kami na magmamaigot kamo na makanood pa nin orog manongod sa kun ano man nanggad an itinotokdo kan bilog na Biblia asin sa siring orog kamong maparani sa Autor kaiyan, si Jehova Dios.—Salmo 119:111, 112.

[Mga Nota sa Ibaba]

[Kahon sa pahina 6]

DAAN NA TIPAN O HEBREONG KASURATAN?

An pananaram na “daan na tipan” manonompongan sa 2 Corinto 3:14 sa King James Version. Sa traduksion na iyan, an “tipan” nagrerepresentar sa termino sa Griego na di·a·theʹke. Ano an kahulogan kan pananaram na “daan na tipan” na manonompongan sa 2 Corinto 3:14?

Si Edward Robinson, na autor nin sarong diksionaryo, nagsabi: “Huling an suanoy na tipan yaon sa mga librong isinurat ni Moises, an [di·a·theʹke] nagrerepresentar sa libro kan tipan, an mga isinurat ni Moises, an boot sabihon, an ley.” Sa 2 Corinto 3:14, si apostol Pablo nagtataram manongod sa Ley ni Moises, na sarong kabtang sana kan Kasuratan bago kan mga Kristiano.

Kun siring, ano an mas angay na iapod sa enot na 39 libro kan Banal na Biblia? Imbes na iparisa na an kabtang na ini kan Biblia lihis na sa panahon o daan na, inapod ni Jesu-Cristo asin kan saiyang mga parasunod an mga tekstong ini na “Kasuratan” asin “banal na Kasuratan.” (Mateo 21:42; Roma 1:2) Kun siring, kaoyon kan ipinasabong na mga tataramon na ini, inaapod kan Mga Saksi ni Jehova an Daan na Tipan na Hebreong Kasuratan huli ta an kabtang na iyan kan Biblia orihinal na isinurat sa pangenot sa Hebreo. Kaagid kaiyan, inaapod ninda an Bagong Tipan daa na Griegong Kasuratan, huli ta Griego an lenguaheng ginamit kan mga lalaking pinasabngan nin Dios tanganing isurat an kabtang na iyan kan Biblia.

[Mga Ritrato sa pahina 4]

An sarong tawo puedeng mamidbid bilang sarong marigon na huwes, sarong mamomoton na ama, asin sarong katood

[Ritrato sa pahina 5]

Ginamit ni Jesus an Hebreong Kasuratan sa bilog niang ministeryo

[Mga Ritrato sa pahina 7]

Anong mga prinsipyo sa Biblia an makakatabang sa sarong tawo na gumibo nin tamang mga desisyon?