“Gisulat Alang sa Pagtudlo Kanato”

“SA PAGHIMOG daghang basahon walay kataposan.” (Ecclesiastes 12:12) Tinuod gayod kanang mga pulonga tungod kay sama kaniadto gabaha usab karon ang mga basahon. Nan, unsaon man pagpili sa magbabasa kon unsay angay niyang basahon?

Sa dihang mopilig libro, daghang magbabasa ang mosusi una kon kinsay nagsulat niini. Kalagmitan, ilakip sa mga magpapatik diha sa libro kon taga-diin ang tagsulat, ang iyang nakab-ot nga edukasyon, ug ang talaan sa iyang napatik na nga mga sinulat. Hinungdanon gayod kon kinsa ang tagsulat. Gipamatud-an kini sa panghitabo sa unang panahon diin ang mga babaye mogamit ug takoban nga ngalan sa lalaki kay sawayon sa mga magbabasa ang libro kon ilang masayran nga babaye ang nagsulat niini.

Ikasubo, sumala sa gihisgotan na sa unang artikulo, gisalikway sa uban ang Hebreohanong Kasulatan tungod kay sila nagtuo nga ang Diyos nga gihubit niini maoy mapintas nga diyos nga walay kokaluoyng nagpatay sa iyang mga kaaway. a Atong susihon kon unsay gisulti mismo sa Hebreohanong Kasulatan ug Kristohanon Gregong Kasulatan bahin sa Awtor sa Bibliya.

Ang Awtor sa Bibliya

Diha sa Hebreohanong Kasulatan, ang Diyos nag-ingon sa nasod sa Israel: “Ako si Jehova; ako dili mausab.” (Malaquias 3:6) Mga 500 ka tuig sa ulahi, ang magsusulat sa Bibliya nga si Santiago nagsulat bahin sa Diyos: “Kaniya walay pagkausab sa pagbalhin sa landong.” (Santiago 1:17) Nan, nganong ang ubang mga tawo nagtuo man nga ang Diyos nga gihubit diha sa Hebreohanong Kasulatan lahi sa Diyos nga gihulagway sa Kristohanon Gregong Kasulatan?

Tungod kini kay ang lainlaing personalidad sa Diyos gipakita diha sa lainlaing basahon sa Bibliya. Sa basahon lang daan sa Genesis, siya gihubit nga “nasakitan diha sa iyang kasingkasing,” ingong “Magmumugna sa langit ug sa yuta,” ug ingong “Maghuhukom sa tibuok yuta.” (Genesis 6:6; 14:22; 18:25) Kini ba nga mga paghubit nagtumong sa mao ra nga Diyos? Oo gayod.

Sa pag-ilustrar: Ang usa ka huwes ihulagway tingali sa mga tawo nga gitaral sa hukmanan ingong lig-ong tigpatuman sa balaod. Sa laing bahin, ang iyang mga anak nag-isip kaniya ingong mahigugmaon, mahinatagon gayod nga amahan. Para sa iyang suod nga mga higala, siya mahigalaon ug komedyante. Ang maong  huwes, amahan, ug higala nagtumong sa usa ra ka tawo. Napadayag lamang ang lainlaing bahin sa iyang personalidad ubos sa lainlaing kahimtang.

Sa susama, ang Hebreohanong Kasulatan naghubit kang Jehova ingong “usa ka Diyos nga maluluy-on ug mapuangoron, mahinay sa kasuko ug dagaya sa mahigugmaong-kalulot ug kamatuoran.” Apan, kita nahibalo usab nga “dili gayod [siya] magpahigawas gikan sa silot.” (Exodo 34:6, 7) Kana nga mga kalainan sa personalidad nahiuyon sa kahulogan sa ngalan sa Diyos. Ang ngalang “Jehova” sa literal nagkahulogan ug “Siya Nagpahinabo.” Sa ato pa, kon unsay gusto sa Diyos nga mahimo siya, iya kanang buhaton aron matuman ang iyang mga saad. (Exodo 3:13-15) Apan siya ra gihapon kana. Si Jesus nag-ingon: “Si Jehova nga atong Diyos maoy usa ka Jehova.”—Marcos 12:29.

Gipulihan ba ang Hebreohanong Kasulatan?

Kasagaran, bag-ohon ug pulihan ang mga libro kon dunay bag-ong mga panukiduki o kon may mga kausaban sa panglantaw sa mga tawo. Basehanan ba kini nga ang Hebreohanong Kasulatan gipulihan na sa Kristohanon Gregong Kasulatan? Dili.

Kon katuyoan pa ni Jesus nga ilisan ang Hebreohanong Kasulatan sa mga asoy bahin sa iyang ministeryo ug mga sinulat sa iyang mga tinun-an, iya unta kining isulti. Apan, sa wala pa mokayab si Jesus sa langit, ang asoy ni Lucas nag-ingon: “Sugod kang Moises ug sa tanang Manalagna [sa Hebreohanong Kasulatan] gibadbad niya [ngadto sa iyang duha ka tinun-an] ang mga butang maylabot sa iyang kaugalingon diha sa tibuok nga Kasulatan.” Dayon, si Jesus nagpakita sa iyang maunongong mga apostoles ug sa uban pa. Ang asoy nagpadayon: “Siya karon miingon kanila: ‘Kini mao ang akong mga pulong nga gisulti ko kaninyo samtang uban pa ako kaninyo, nga ang tanang butang nga nahisulat diha sa balaod ni Moises ug sa mga Manalagna ug sa mga Salmo bahin kanako kinahanglang matuman.’” (Lucas 24:27, 44) Gamiton pa ba gihapon ni Jesus ang Hebreohanong Kasulatan sa ulahing bahin sa iyang ministeryo sa yuta kon kini gipulihan na?

 Human matukod ang Kristohanong kongregasyon, padayong gigamit sa mga sumusunod ni Jesus ang Hebreohanong Kasulatan aron ipasiugda ang mga tagna nga wala pa matuman, mga prinsipyo sa Moisesnong Balaod nga nagtudlog hinungdanong mga pagtulon-an, ug ang mga asoy bahin sa karaang mga alagad sa Diyos kansang maayong panig-ingnan nakadasig sa mga Kristohanon sa pagpabiling matinumanon. (Buhat 2:16-21; 1 Corinto 9:9, 10; Hebreohanon 11:1–12:1) “Ang tibuok Kasulatan,” matod pa ni apostol Pablo, “inspirado sa Diyos ug mapuslanon.” b (2 Timoteo 3:16) Unsa ka mapuslanon ang Hebreohanong Kasulatan sa atong adlaw?

Tambag Alang sa Adlaw-adlaw nga Pagkinabuhi

Tagda ang suliran karon bahin sa pagpihigpihig sa rasa. Sa usa ka siyudad sa Sidlakang Uropa, ang usa ka 21-anyos nga Etiopiano miingon: “Kon gusto namong manuroy, kinahanglang magpanon mi. Lagmit dili nila kami atakehon kon daghan mi.” Siya mipadayon: “Inigka alas 6:00 sa gabii, dili na mi puwedeng mosuroy, ilabina sa subwey. Sa dihang makakita sila kanamo, sila motan-aw nga mapihigon sa kolor sa among panit.” May giingon ba ang Hebreohanong Kasulatan kon unsaon pagsulbad kining malisod nga suliran?

Ang mga Israelinhon kanhi gisugo: “Kon ang usa ka langyaw nga pumoluyo mopuyo uban kanimo ingong usa ka langyaw sa imong yuta, dili mo siya daogdaogon. Ang langyaw nga pumoluyo nga nagapuyo ingong langyaw uban kaninyo kinahanglang mahisama sa lumad taliwala kaninyo; ug higugmaon mo siya ingon sa imong kaugalingon, kay kamo nahimong langyaw nga mga pumoluyo sa yuta sa Ehipto.” (Levitico 19:33, 34) Ang balaod nagsugo gayod sa karaang Israel sa pagpakitag konsiderasyon sa mga lalin, o “langyaw nga mga pumoluyo,” ug kini gisulat diha sa Hebreohanong Kasulatan. Dili ba mouyon ka nga ang mga prinsipyo nianang balaora makasulbad sa suliran maylabot sa pagpihigpihig sa rasa?

Bisan dili detalyado ang tambag niini bahin sa panalapi, ang Hebreohanong Kasulatan naundan ug praktikal nga mga giya maylabot sa maalamong paggamit sa salapi. Pananglitan, sa Proverbio 22:7, atong mabasa: “Siya nga nangutang ulipon sa iyang giutangan.” (The Bible in Basic  English) Daghang eksperto sa panalapi mouyon nga magkalisodlisod gayod ang usa ka tawo kon siya magpatuyang sa pagpamalit pinaagig utang.

Dugang pa, ang pagtinguha nga masapian bisag unsa pay mahitabo—nga kaylap kaayo niining kalibotan nga mahigugmaon sa salapi—maayong pagkahubit sa usa sa kinadatoan nga tawo sa kasaysayan, si Haring Solomon. Siya misulat: “Ang mahigugmaon lamang sa salapi dili matagbaw sa salapi, ni sa kinitaan si bisan kinsa nga mahigugmaon sa bahandi. Kini usab kakawangan.” (Ecclesiastes 5:10) Pagkamaalamon nga pasidaan!

Paglaom sa Umaabot

Usa lang ang tema sa tibuok Bibliya: Ang Gingharian ubos sa pagmando ni Jesu-Kristo maoy gamiton sa pagbindikar sa pagkasoberano sa Diyos ug sa pagbalaan sa Iyang ngalan.—Daniel 2:44; Pinadayag 11:15.

Diha sa Hebreohanong Kasulatan, atong nakat-onan ang mga kahimtang sa kinabuhi nga mapahimuslan unya ubos sa pagmando sa Gingharian sa Diyos nga makapahupay ug makapasuod kanato kang Jehova nga Diyos, ang Tuboran sa maong kahupayan. Pananglitan, ang manalagnang si Isaias nagtagna nga aduna unyay pakigdait tali sa mga mananap ug mga tawo: “Ang lobo mopuyo gayod sa makadiyot uban sa laki nga nating karnero, ug ang leopardo mohigda uban sa nating kanding, ug ang nating baka ug ang may-lambungay nga nating leyon ug ang pinakaon-pag-ayo nga hayop magkauban ang tanan; ug usa lamang ka gamayng bata ang mangulo kanila.” (Isaias 11:6-8) Pagkanindot nga palaaboton kana!

Unsa may giingon sa Hebreohanong Kasulatan bahin niadtong nag-antos gumikan sa pagpihigpihig sa rasa, grabeng sakit, o kalisod sa panginabuhi? Gitagna niini kon unsay buhaton ni Kristo Jesus: “Pagaluwason niya ang kabos nga nagatuaw alang sa tabang, ingon man ang sinakit ug si bisan kinsa nga walay magtatabang. Maluoy siya sa timawa ug sa kabos, ug pagaluwason niya ang mga kalag sa mga kabos.” (Salmo 72:12, 13) Praktikal ang maong mga saad tungod kay makatabang kana niadtong motuo niana nga magmalaomon ug magmasaligon sa umaabot.—Hebreohanon 11:6.

Mao diay nga si apostol Pablo gidasig sa Diyos sa pagsulat: “Ang tanang butang nga gisulat kanhi gisulat alang sa pagtudlo kanato, aron nga pinaagi sa atong pag-antos ug pinaagi sa paghupay gikan sa mga Kasulatan kita makabatog paglaom”! (Roma 15:4) Walay duhaduha nga ang Hebreohanong Kasulatan bahin gihapon sa inspiradong Pulong sa Diyos, ang Bibliya. Mapuslanon gayod kini kanato karon. Kami nanghinaot nga maningkamot ka sa pagkat-on ug dugang pa kon unsa gayod ang gitudlo sa tibuok Bibliya. Kon imo kanang buhaton, mas masuod ka sa Awtor niini, si Jehova nga Diyos.—Salmo 119:111, 112.

[Mga footnote]

[Kahon sa panid 6]

DAANG TUGON O HEBREOHANONG KASULATAN?

Ang terminong “daang tugon” mabasa diha sa 2 Corinto 3:14 sa King James Version. Niining tekstoha, ang Gregong pulong nga gigamit alang sa “tugon” maoy di·a·theʹke. Apan, daghan sa modernong mga hubad karon, sama sa New International Version, naghubad sa di·a·theʹke ingong “pakigsaad” inay “tugon.” Ngano?

Ang leksikograpo nga si Edward Robinson nag-ingon: “Sanglit ang karaang pakigsaad nahisulat man sa mga basahon ni Moises, [ang di·a·theʹke] nagtumong sa basahon sa pakigsaad, ang sinulat ni Moises, nga mao ang balaod.” Diha sa 2 Corinto 3:14, gihisgotan ni apostol Pablo ang Moisesnong Balaod, nga usa ka bahin lamang sa Kasulatan sa wala pa ang Kristohanong panahon.

Nan, unsay may mas haom nga itawag sa unang 39 ka basahon sa Balaang Kasulatan? Inay isipon nga kining mga basahona sa Bibliya karaan na, si Jesu-Kristo ug ang iyang mga sumusunod nagtawag niini ingong ang “Kasulatan” ug ang “balaang Kasulatan.” (Mateo 21:42; Roma 1:2) Busa, uyon niining inspirado nga mga pulong, ang mga Saksi ni Jehova nagtawag sa Daang Tugon ingong Hebreohanong Kasulatan tungod kay ang orihinal niini gisulat diha sa Hebreohanong pinulongan. Sa susama, ang Bag-ong Tugon gitawag nila ug Gregong Kasulatan tungod kay Gregong pinulongan ang gigamit sa mga tawo nga gidasig sa Diyos sa pagsulat nianang bahina sa Bibliya.

[Mga hulagway sa panid 4]

Ang usa ka tawo mahimong mailhan nga lig-on ug baroganan nga huwes, mahigugmaong amahan, ug usa ka higala

[Hulagway sa panid 5]

Gigamit ni Jesus ang Hebreohanong Kasulatan diha sa tibuok niyang ministeryo

[Mga hulagway sa panid 7]

Unsang mga prinsipyo sa Bibliya ang makatabang sa usa ka tawo sa paghimog hustong mga desisyon?