Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

“Ayisonekeli Kulonda Kutuleja Nachu”

“Ayisonekeli Kulonda Kutuleja Nachu”

“Ayisonekeli Kulonda Kutuleja Nachu”

“KUSONEKA nyikanda yayivulu hikwakumañaku.” (Mukwakutaŋisha 12:12) Nyikanda yayivulu yinakusonekawu makonu yinakumwekesha nawu awa mazu asonekeluwu alala. Indi mukwakutaña wasakulaña yuma yatañañayi, nateli ñahi kusakula yuma yakeña muchima windi?

Antañi amavulu neyi anakukeña kutaña mukanda wunakeñuwu, akeñaña kwiluka nsañu yayivulu kutalisha hadi nsoneki yamukanda. Ansoneki abombelañamu parakalafu yalumbululaña ijina deluña kwafuma nsoneki, yuma yadizayi kushikola ninyikanda yasonekayi. Chekala chalema nsoneki kudilumbulula, muloña chumichi chadiñi chelukewa munkulakaji yayaaka yakusambila, kakavulu ansoneki awambanda hiyasonekeleña majina awu munyikandaku, azatishileña majina awamayala kuchina antañi kusekesha mukanda weniwu nawu awusonekeli kudi mumbanda.

Chawushona, neyi chiyalumbulula muchibaba chinafumihu, antu amakwawu adiwulaña Nsona jachiHeberu muloña akuhwelela nawu Nzambi yalumbululawu munsona jachiHeberu hinzambi wawukatu wajilumwini ayilumbu jindi chakadi kuyitiyila luwi. * Lekenu tushinshiki chahosha Nsona jachiHeberu niNsona jachiGriki jawiniKristu kutalisha hadi Nsoneki yaBayibolu.

Chahosha Nsona Hadi Nsoneki yaBayibolu

Kwesekeja naNsona jachiHeberu, Nzambi walejeli muza waIsarela nindi: “Ami Yehova, hinabalumukañaku.” (Malaki 3:6) Chimwahitili yaaka 500, Nsoneki yaBayibolu Yakoba wasonekeli kutalisha hadi Nzambi nindi: “Kudi yena hikwekala kubalumuka, hela mwevulu wakushetumukaku.” (Yakoba 1:17) Hanu dinu, muloñadi antu amakwawu chiyatoñojokelañawu nawu Nzambi yatenawu muNsona jachiHeberu wambukaku naNzambi yatenawu muNsona jachiGriki jawiniKristu?

Ñakwilu yidi yakwila nawu, yililu yawuntu waNzambi yashiyashana ayishimuna muyibalu yaBayibolu yamboka-mboka. Mumukanda waKutachika hohu, Nzambi amulumbulula nawu ‘watiyaña kumuchima bwi’ hamuloña wakwila “waheta nimawulu nimaseki,” cheñi diyi “Mukwakusompesha iseki dejima.” (Kutachika 6:6; 14:22; 18:25) Komana iku kulumbulula kwashiyashana kunakutena hadi Nzambi yowumu? Eña!

Chakutalilahu: Nsompeshi wamwiluña denu anateli kumwiluka kudi antu asompeshahu dehi muchota nawu nsompeshi wakalisha chikupu nawa mukwakukolesha nshimbi. Ilaña anyanindi anateli kumwiluka hamu neyi nvwali wukweti kukeña niluwi. Amabwambu jindi chikupu anateli kumumona neyi himuntu wekala chiwahi nawa waseha. Nsompeshi, tata yawantu, niibwambu himuntu yowumu. Dichi, yililu yindi yekalaña yashiyashana kwesekeja nayuma yamboka-mboka yelañayi.

Chochimu, Nsona jachiHeberu jamulumbulula Yehova neyi “Nzambi, wenzala nawushona, watoñaña antu, hazuwaña swayuku, wasweja niluwi, wavulisha ninsañu yalala.” Cheñi, twadizaña nawu, “hayiñishaña mukwakutanya nihantuku.” (Kwidika 34:6, 7) Iyi yuma yiyedi yamwekeshaña chalumbuluka ijina daNzambi. Ijina dakwila nawu “Yehova” dalumbulula nawu “Wakojejaña Yuma Kwikalaku.” Dikwila nawu Nzambi wekalaña mudi mwejima munakeñiyi kulonda kushikija yikaninu yindi. (Kwidika 3:13-15) Ilaña Nzambi hahimpañaku. Yesu wahosheli nindi: “Yehova Nzambi yetu, Yehova wudi wumu.”—Maku 12:29.

Komana Nsona jachiHeberu Ajihiña Kudi Nsona jaCheñi?

Makonu chavula kuhiñisha nyikanda neyi kudi kusandujola kwakuha hela neyi yililu yawantu yinahimpiki. Komana Nsona jachiGriki jawiniKristu jahiña Nsona jachiHeberu muniyi njila? Inehi.

Neyi chakwila Yesu wakeñeleña nindi nsañu yasonekawu kutalisha hamudimu windi niyasonekeluwu atumbanji twindi yihiñi Nsona jachiHeberu, chiña walumbulwili munjila yatiyakana. Hela chochu, Luka wahosheli hadi Yesu henohu kanda yayi mwiwulu nindi: “Hakuyilumbulwila [atumbanji twindi ayedi] munyikanda yajila, kutachikila hadi Mosi niatuprofwetu ejima, [adi muNsona jachiHeberu] yuma yatenenuwu yomweni.” Nkumininaku, Yesu wamwekeni kudi apostolu indi ashinshika nikudi amakwawu. Nsañu yatwalekahu nawu: “Hakuyila nindi, Diwu mazu nahosheli hinadiñi nanenu, akwila nami, yuma yasonekeluwu munyikanda yajila yejima, yamunshimbi jaMosi, nimudi atuprofwetu, nimumasamu yantenenuwu, chiña yakalumbuluka hohu.” (Luka 24:27, 44) Muloñadi Yesu chazatishilileñayi Nsona jachiHeberu hakukumisha mudimu windi waheseki neyi chakwila jadiña jajikulu?

Hanyima yakutuña chipompelu chawiniKristu, atumbanji twaYesu atwalekeluhu kuzatisha Nsona jachiHeberu kulonda kulumbulula wuprofwetu wadiña kanda wushikijewi, Nshimbi yamwinkeluwu Mosi yadizishileña yuma yalema chikupu, ninsañu yawambuña aNzambi akunyima adiña nayakutalilahu yayiwahi, yakoleshaña eniKristu kwikala ashinshika. (Yililu 2:16-21; 1 Akorinda 9:9, 10; Aheberu 11:1–12:1) Kapostolu Pawulu wasonekeli nindi, ‘Nyikanda yajila yejima ayonena dehi kudi Nzambi, yawaha kuleja nachu.’ * (2 Timotewu 3:16) Indi Nsona jachiHeberu jawaha kuleja nachu makonu munjilanyi?

Kufumba kwamuNshakaminu yaMafuku Ejima

Shinshikenu hakukala kwakuhelañana kwakushiyashana makowa kwamakonu. Iyala wumu wakuEthiopia wudi nayaaka yakusemuka 21 washakamaña mumbaka yakuMusela wakuEurope wahosheli nindi: “Neyi tunakukeña kuya nawakwetu kudi kwejima chiña tutuña izanvu. Twatoñojokeleña netu, neyi tudi izanvu hiyanateli kutwilukukaku.” Watwalekeluhu kuhosha nindi: “Hitwatweshaña kwenda nampinji yamelelaku, sweje mutujila twanyanya. Neyi antu anakutwitala, ashinshikaña hohu hekowa detu.” Komana Nsona jachiHeberu jahosha haniku kukala kweneni?

A Isarela akushankulu ayilejeli nawu: “Neyi wakashakama namwenyi mwituña denu, kumwila chatama chinjila. Mwenyi mwashakama nindi akekalaña neyi mwenimbu wenu, wakamukeñaña neyi chiwadikeña eyi aweni, muloña ninenu mwadiñi enyi mwituña daEjipitu.” (Alevi 19:33, 34) Dimu, muIsarela wakunyaka iyi nshimbi yakeñekeleña kuyilemesha antunduki hela ‘enyi,’ nawa achidi ayihemba muNsona jachiHeberu. Komana himunateli kwiteja nenu iyi nshimbi yahembawu yinateli kumanisha kukala kwachaambu chekowa kunakumwekana makonuku?

Hela chakwila hiyashimuna nankashi hansañu yamaluku, Nsona jachiHeberu jikweti nshimbi yahosha kutalisha hachakuzatisha mali chiwahi. Chakutalilahu, haYishimu 22:7, twatañañahu nawu: “Mukwakusondama hinduñu yamukwakusondamisha.” Antu amavulu afumbaña hajamali eteja nawu kulanda yuma hamukudi chakubula kutoñojokahu chiwahi kwaletaña wuzweñi.

Kubombelahu, hela chakwila kudi yuma yayivulu yinakumwekana mukanu kaayi mwasweja kulemeshawu yuma yakumujimba—yumiyi ayishimwineñahu dehi chaloña kudi Mwanta Solomoni, samaheta wamunsañu yanyaka. Wasonekeli nindi: ‘Wakeña siliva hakela nindi yinawaninuku; niwakeña yayivulu hakela nindi yinavuli dehuku. Chumichi nawa chakuhemesha.’ (Mukwakutaŋisha 5:10) Iku hikusoñamisha kwakuwahi.

Kuchiñeja kwaMpinji yaKumbidi

Bayibolu yejima yikweti hohu mutu wansañu wumu: Nzambi wakazatisha Wanta wunakuyulewa naYesu Kristu kutiyakesha wanta windi nikulemesha ijina Dindi.—Danyeli 2:44; Chimwekeshu 11:15.

Nsona jachiHeberu jatwidizishaña chikekala chihandilu muWanta waNzambi, chumichi chatwikoleshaña nikutwiswija kwakwihi naNsulu yakukundeja, Yehova Nzambi. Chakutalilahu, kaprofwetu Isaya washimwineñahu dehi nindi kwakekala kuwunda hakachi kawanyama nawantu: “Kañwidi wakashakamaña hamu namwana kamukoku, chisumpa wakakamaña hamu namwana kampembi; nimwana kañombi nimwenzi wamutupa nichimuna wakudiisha chachiwahi akekalaña hamu; akayilombolaña kudi mwana wanyanya.” (Isaya 11:6-8) Iku hikuchiñeja kwakuwahi chikupu!

Indi Nsona jachiHeberu jahosha nawudi kutalisha hadi antu ayandaña hamuloña wachaambu hela kuhelañana kwanyichidi, yikatu yamaneni, hela wuzweñi wasweja? Nsona jachiHeberu jahosheli muwuprofwetu kutalisha hadi Yesu Kristu nawu: “Muloña wakamupulwisha wabula yuma hakadilayi, wakapulwisha nikazweñi wabula wakumukwashaku. Niwazeya niwabula yuma wakayitiyila wushona, wakaamwina abula yuma.” (Masamu 72:12, 13) Yikaninu yeniyi yalala muloña yaleñelaña antu akuhwelela muniyi yikaninu kutalila mpinji yakumbidi nachikuhwelelu.—Aheberu 11:6.

Haniwu muloña kapostolu Pawulu amoneneni nakusoneka nawu: ‘Yuma yejima yasonekeluwu hashankulu, ayisonekeli kulonda kutuleja nachu maana, kulonda nakutatakena, nikukukundeja kwanyikanda yajila, tumwenuku kuchiñeja.’ (Aroma 15:4) Mwalala, Nsona jachiHeberu jichidi mbadi yalema chikupu Mwizu daNzambi donenewa, Bayibolu. Nsona jachiHeberu jalema chikupu kudetu makonu. Tunakuhweleli netu mukuzata nañovu kulonda kudiza yuma yayivulu kutalisha hachuma chacheni chatañishaña Bayibolu yejima nawa nikuswila kwakwihi naNsoneki yaBayibolu, Yehova Nzambi.—Masamu 119:111, 112.

[Tumazu twaheshina]

^ Munichi chibaba, tunateni Chitiyañenu Chachikulu netu Nsona jachiHeberu. (Talenu chikasha chinakuhosha nawu “Chitiyañenu Chachikulu Ntahi Indi Nsona jachiHeberu?” hefu 6.) Hohamu, aYinsahu jaYehova atenaña Chitiyañenu Chachiha nawu Nsona jachiGriki jawiniKristu.

^ Nsona jachiHeberu jikweti nshimbi jajivulu jalema chikupu makonu. Hela chochu, eniKristu hiyalondelaña Nshimbi yenkeluwu Mosi kudi Nzambi kulonda kuleja muza waIsarelaku.

[Chikasha chidi hefu 6]

CHITIYAÑENU CHACHIKULU NTAHI INDI NSONA JACHIHEBERU?

Izu dakwila nawu “chitiyañenu chachikulu” dawanewaña ha 2 Akorinda 3:14. Munsonekelu yeniyi, “chitiyañenu” achilumbulula mwizu dachiGriki nawu di·a·theʹke. Dichi kubalumuna kwakatataka, chidi neyi New International Version yalumbulula izu da di·a·theʹke nawu ‘chikaninu’ chatela kusoneka nawu “chitiyañenu.” Muloñadi?

Mukwakusoneka jidikishonari wejina daEdward Robinson wahosheli nindi: “Chineli chitiyañenu chachikulu chekala munyikanda yaMosi, [di·a·theʹke] yemenañaku mukanda wachitiyañenu, nyikanda yaMosi, dikwila nawu nshimbi.” Ha 2 Korinda 3:14, kapostolu Pawulu wahosheleña haNshimbi yamwinkeluwu Mosi, hichibalu chajiNsona jadiñaku hohu henohu wuKristu kanda wikaluku.

Hanu dinu izwinyi datelela chikupu dakutenenamu nyikanda 39 yatachi nawa yamuBayibolu Yajila? Chatelela kuhosha nawu ichi chibalu chamuBayibolu chachikulu, Yesu Kristu niatumbanji twindi ateneneña nsona jeniji nawu “Nyikanda” hela “Nyikanda yajila.” (Matewu 21:42; Aroma 1:2) Dichi kwesekeja namazu wenawa onenewa, aYinsahu jaYehova atenaña Chitiyañenu Chachikulu nawu Nsona jachiHeberu muloña chibalu chenichi chamuBayibolu achisonekeli muchiHeberu. Chochimu, Chitiyañenu Chachiha achitenaña nawu Nsona jachiGriki, muloña amayala onenenuwu kudi Nzambi kusoneka ichi chibalu chamuBayibolu azatishileña idimi dachiGriki.

[Nyevulu yidi hefu 4]

Muntu anateli kumwiluka hamu neyi nsompeshi wakalisha, tata yawantu wukweti kukeña nawa ibwambu

[Mwevulu wudi hefu 5]

Yesu wazatishileña jiNsona jachiHeberu mumudimu windi wakushimwina wejima

[Nyevulu yidi hefu 7]

Nshimbinyi jamuBayibolu jinateli kukwasha muntu kufuukulahu chiwahi?