Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Umanye ne: kuelangana kalumbandi kudi ne mushinga

Umanye ne: kuelangana kalumbandi kudi ne mushinga

Umanye ne: kuelangana kalumbandi kudi ne mushinga

UKADIKU mumvue muntu udiabakena ne: mfumuende wa mudimu katu utamba kumuela kalumbandi anyi? Wewe muine ukadiku mudiabakene bua bualu bua muomumue anyi? Peshi biwikala nsonga, ukadiku muambe bualu bua muomumue bua baledi bebe anyi balongeshi bebe anyi?

Minga misangu, kudiabakena kua nunku kakutu anu bualu bua patupu to. Kadi bilondeshile mulongeshi mukuabu wa mu Allemagne wa malu a kusaka bantu ku dienza mudimu, padi bena mudimu badiabakena nunku, tshidi tshitamba kubatonda ki ntshia mudi bamfumu babu ba midimu kabayi batamba kubela kalumbandi to, kadi ntshia mudibu kabayi nansha babatabalelaku. Nansha nanku, kudi anu bualu kampanda budi bupangike. Kuelangana kalumbandi ne kuvulukaku malu a bakuabu bidi bionso ne mushinga wa bungi bituasua kuikala nabu malanda mimpe.

Bualu ebu budi kabidi nanku mu mianda ya ntendelelu. Mu tshisumbu tshia bena Kristo mudi ne bua kuikala lungenyi lua dielangana kalumbandi, disankidilangana ne lua ditabalelangana kabidi. Bena mu tshisumbu badi bakumbaja malu aa ne batungunuka nawu padibu batumikila mêyi a mu Bible. Kadi nansha mu tshisumbu muomu muikale dinanga dia bungi, bidi anu bikengela kulengeja malu makuabu kabidi. Katuyi tupua bualu ebu muoyo, tumonayi mpindieu bilejilu bilenga bisatu bia bantu bavua belangane kalumbandi: Elihu musadidi wa Nzambi wa kumpala kua Kristo, mupostolo Paulo ne Yezu Kristo muine.

Mibelu mifila ne kanemu ne bukalanga

Elihu (uvua pamuapa tshilongu tshia Abalahama) wakambuluisha Yobo bikole bua kuikala ne nkatshinkatshi mu mushindu uvuaye umona malanda ende ne Nzambi. Elihu uvua ne kanemu ne bukalanga. Uvua windila ne lutulu diende dîba dia kuakula. Nansha muvua balunda ba Yobo ba dishima bamubanda ne bilema, Elihu yeye wakamupesha mibelu, kumuelaye ne kalumbandi bua nsombelu wende muakane. Wakamuenzela nanku ne musangelu bu mulunda wende, bileja muvuaye utabalela Yobo, umubikila mu dîna diende kayi widikija muvua bakuabu bakula to. Wakamulomba ne bukalanga buonso ne: ‘Yobo, ndi nkusengelela ne: umvua mêyi anyi; teleja matshi ebe ku mêyi anyi onso.’ Wakaditeka pa muaba wa Yobo ne kanemu konso kuitabaye ne: ‘Mona, ndi ku mêsu kua Nzambi bu muudi wewe; ndi mufuanyikija ku dima muomumue nebe.’ Pashishe kumuelaye kalumbandi wamba ne: ‘Biwikala ne dîyi dikuabu dia kuamba, udinkudimune; ambaku, bualu bua ndi musue kukubingisha.’​—Yobo 33:1, 6, 32.

Kuleja bakuabu bukalanga ne kanemu kudi muomumue ne kubela kalumbandi. Bidi anu bu ne: tudi tuambila muntu utudi tuyikila nende ne: ‘Udi muakanyine bua meme kukuangata ne mushinga ne kukunemeka.’ Patudi tuenza nanku tudi tuleja mutudi tumusankidila ne tumutabalela.

Kuikala ne bukalanga ne kanemu kakuena kumvuija anu kulonda mêyi a nsombelu wa bukalanga ku mêsu patupu to. Bua kusankisha mitshima ya bakuabu, kanemu ne bukalanga bitudi nabi bidi ne bua kuikala bilelela bidi bifumina mu mutshima wetu. Bidi ne bua kuleja mutudi banange bakuabu ne tubatabalela ne muoyo mujima.

Kuelangana kalumbandi ne budimu

Mupostolo Paulo wakaleja mushinga udi nawu budimu mu diela bakuabu kalumbandi. Tshilejilu, pavuaye uyisha mu Atena mu luendu luende luibidi lua bumisionere, wakayisha buena Kristo kumpala kua bamue bena nkindi bena Gelika. Tangila mushindu wakakumbajaye mudimu eu mukole ne budimu bua bungi. ‘Bakuabu ba munkatshi mua bena meji ba Epikuleo ne ba Stoiko bakalua kuelangana nende mpata. Bakuabu bakakonka ne: Muena tshiakulakula au neambe tshinyi? Bakuabu kabidi bakamba ne: Yeye udi bu muambi wa malu a nzambi ya bende.’ (Bienzedi 17:18) Nansha muakamuambabu mêyi aa, Paulo wakashala anu ne lutulu ne kubandamunaye ne: ‘Nuenu bena Atena, ndi ntangila ne: mu malu onso nudi nutamba kutshina nzambi yenu.’ Pamutu pa Paulo kubapisha bua muvuabu batendelela mpingu, wakabela kalumbandi bua didifila diabu mu malu a ditendelela.​—Bienzedi 17:22.

Paulo uvua muena lubombo anyi? Nansha kakese. Uvua mumanye ne: kavua mu Atena bua kulumbuluisha bantu bavua bamuteleja to; bualu uvua mumanye ne: yeye muine pende kavua mumanye bulelela kumpala to. Mudimu wende uvua wa kumanyisha mukenji wa Nzambi, kadi ki ngua kulumbuluisha bakuabu to. Malu avua mamufikile yeye muine avua mamulongeshe tshidi Bantemu ba Yehowa ba bungi lelu bamanye pabu ne: Bamue bantu badi balonda ntendelelu wa dishima ne muoyo mujima batu balua ndekelu wa bionso balondi banene ba ntendelelu mulelela.

Nyishilu wa Paulo eu uvua muimpe, wakapatuisha bipeta bimpe. ‘Banga balume bakamulamata, bakitabuja; munkatshi muabu kabidi muakadi Dionusio, muena Aleopago, ne mukaji dîna diende Damali, ne bakuabu nabu.’ (Bienzedi 17:34) Bivua bia meji muvua Paulo muele bena mu Atena kalumbandi bua muvuabu bitabuje mayisha abu ne muoyo mujima nansha muvuawu a dishima pamutu pa kubabipisha bua muvuabu kabayi ne dimanya dilelela! Bantu bakuabu badibu bapambuishe ne malu a dishima batu misangu mivule bantu ba muoyo muimpe.

Pakambilabu Paulo bua kuya kulumbulula kumpala kua Helode Agipa II, wakenza kabidi malu ne budimu. Bantu ba bungi bavua bamanye muvua Herode mupie tshibindi bua muvuaye muangate muanabu Bênike musombe nende bu mukajende, bualu buvua Bible mukandike patoke. Nansha nanku, Paulo kakamba bualu nansha bumue bua kumubipisha nabu. Kadi wakakeba bualu bua kuelela Helode kalumbandi. Wakamba ne: ‘Mukalenge Agipa, ndi ne disanka bualu bua lelu ndi ngamba kudividila ku mêsu kuebe bua malu onso angakubandibua kudi bena Yuda; ndi ntamba kusanka bua wewe udi mumanye bilele bia bena Yuda ne malu abu bimpe.’​—Bienzedi 26:1-3.

Mbia meji bua tuikale petu ne budimu bua muomumue patudi tuakula ne bantu bakuabu! Patudi tuela muena mutumba netu, mulongi netu anyi muena mudimu netu kalumbandi, bidi biambuluisha bua kusomba nabu mu ditalala ne bibasaka bua kuikala ne ngikadilu muimpe. Patudi tuela bantu kalumbandi kadi kabakanyine kadi kabatuila ku muoyo, imue misangu tudi mua kufika ku disaka bantu ba muoyo muimpe bua kulekela meji ne bienzedi biabu bibi ne kuangata meji ne bienzedi bidi bipetangana ne dimanya dilelela.

Tshilejilu tshikumbane tshia Yezu tshia dielangana kalumbandi

Yezu uvua wela bantu kalumbandi. Tshilejilu, yeye mumane kubika ne mubande mu diulu, wakafundishisha mêyi kudi mupostolo Yone ku bulombodi bua Nzambi bua kuambila bisumbu muanda mutekete bia mu Asia Mukese. Kakapanga kuela bisumbu bivua biakanyine kalumbandi nansha. Wakambila tshisumbu tshia ku Efeso, tshia ku Pêgamo ne tshia ku Tuatila mêyi bu mudi a ne: ‘Ndi mumanye bienzedi biebe, ne mudimu webe mukole, ne ditantamana diebe, ne kuena mua kuitabuja bantu babi’ ne ‘udi ulama dîna dianyi bikole, ne kuakapidia ditabuja dianyi’ ne ‘ndi mumanye midimu yebe, ne dinanga diebe ne ditabuja diebe, ne dikuatshilangana diebe dia mudimu, ne ditantamana diebe, ne midimu yebe ya ku nshikidilu idi ipita ya diambedi bungi.’ Nansha mu Sâdi muvua tshisumbu dijinga ne mibelu mikole, Yezu wakamona bantu bavua bakanyine kalumbandi, kuambaye ne: ‘Kadi udi ne mêna manya manya mu Sâdi a bakadi kabayi banyange bilulu biabu; nebende nanyi mu bilulu bitoke, bualu bua badi bakanangane bua kuenza nunku.’ (Buakabuluibua 2:2, 13, 19; 3:4) Yezu mmutushile tshilejilu tshimpe be!

Bua kuidikija Yezu, katuena ne bua kubipisha tshisumbu tshijima tshia bantu bua bualu bubi buenza kudi bantu bakese anyi kufila mibelu idi ikengedibua katuyi tuela kabidi kalumbandi ne mêyi makanyine to. Kadi mbimpe kuvuluka ne: tuetu tuela bantu kalumbandi anu patudi basue kubapesha mibelu, badi mua kubenga kuteleja kalumbandi katudi tubela. Ikala ne tshibidilu tshia kuelangana kalumbandi dîba dionso didiku mushindu! Pashishe, pikalabi bikengela kufila mibelu dîba dikuabu, bantu nebayitumikile bipepele.

Bakulu badi belangana kalumbandi kadi kakanyine

Cornelia, muanetu wa bakaji udi wenza mudimu mpindieu ku Betele wa mu dimue ditunga dia ku Mputu udi uvuluka muvua mutangidi muendakanyi mukuabu mumuebeje mu bidimu bia 1970 bua kumanya mushindu uvuaye udilongela ne udibadila bibejibeji. Muanetu wa bakaji eu udi wamba ne: “Ngakanji kumvua ka bundu.” Kadi wakamuleja ne: kavua udienzeja bua kudibadila tshiena-bualu ne tshiena-bualu tshionso tshia mu bibejibeji to. Udi uvuluka wamba ne: “Pamutu pa kumpeshaye tshilema bua bualu abu, wakangela kalumbandi bua bikese bimvua nkokesha bua kubala. Dingela diende dia kalumbandi diakankolesha ku muoyo bikole, ke bualu kayi katshia anu dîba adi ntu muangate dipangadika dia kubala dîna tshiena-bualu tshionso.”

Ray udi wenza pende mudimu ku Betele mu dikuabu ditunga dia ku Mputu udi uvuluka dituku dia kumpala dia mudimu wende wa bumpanda-njila. Mutangidi muludiki wa tshisumbu uvua ne mudimu wende wa bianza ne majitu a mu dîku ne midimu mikuabu ya bungi mu tshisumbu wakabuela mu Nzubu wa Bukalenge dituku adi dilolo e kuyaye buludiludi kudi Ray kadi kumuebeja ne: “Dituku dia kumpala dia mudimu webe wa bumpanda-njila ndipite bishi?” Mpindieu ukadiku kupite bidimu bitue ku 60, Ray utshidi anu uvuluka muvua mukulu au uditatshisha bua bualu buende.

Anu mudi bilejilu bibidi ebi bileja, kuanyisha bakuabu ne dinanga ne muoyo mujima bua bidibu benze (kuyi ubambila anu mêyi a mafimafi anyi a kubalabidila nawu adi kaayi ne bua nsongo) kudi mua kubambuluisha dikema. Mu tshisumbu tshia bena Kristo, tudi ne malu a bungi a kuelela bena Kristo netu kalumbandi. Anji kuelabi meji bua dijinga diabu dia kusadila Yehowa, mandamuna abu a mu bisangilu malongolola bimpe, mushindu udibu batshimune luzakalu lua kuenza miyuki anyi mudimu kampanda kumpala kua bantu mu bisangilu, lukunukunu luabu padibu bayisha ne balongesha, ne didienzeja diabu bua kuteka malu a Bukalenge ne bipatshila bia mu nyuma pa muaba wa kumpala. Patudi tuela bakuabu kalumbandi, bidi bituambuluisha bikole. Bidi bitupetesha disanka ne bituambuluisha bua kumona malu mushindu muimpe.​—Bienzedi 20:35.

Bakulu ba tshisumbu badi ne bua kuela tshisumbu kalumbandi bua mudimu watshi muimpe. Ne padibi bikengela kufila mibelu, badi bayifila ne dinanga. Tshidibi badi bepuka bua kukeba bua bualu ne bualu buonso kuenzekabu kakuyi kalema bifuane bia bakadi bamona tshintu tshionso tshidi muntu muenze tshikale ne kalema kampanda bu ne: mmuenze bubi bupite bunene.

Bakulu bena Kristo badi balonda tshilejilu tshia kanemu ne dinanga tshia Elihu, ne budimu bua Paulo, ne diditatshisha bua bakuabu ne dinanga dia Yezu nebikale bantu badi bakankamija bana babu mu bulelela. Kuela bakuabu kalumbandi nekubakankamije bua kulua bena Kristo balenga ne nekubafikishe ku dikala nabu bimpe ne disanka mu buobumue. Elabi meji muvua Yezu mua kuikala musanke dîba diakatambulaye pakumvuaye Tatu wende wa mu diulu umuela kalumbandi ne mêyi a ne: “Wewe udi muana wanyi munanga, udi unsankisha bimpe”! (Mâko 1:11) Tuikalayi tusankishaku mitshima ya bana betu pa kubela kalumbandi ne muoyo mujima ne mêyi malenga.

[Bimfuanyi mu dibeji 15]

Budimu bua Paulo buakamupatuila bipeta bimpe, mmudibi mua kutufikala petu

[Tshimfuanyi mu dibeji 16]

Kuelangana kalumbandi ne muoyo mujima kudi mua kuambuluisha bakuabu dikema