Bai na kontenido

Bai na kontenido

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Daniel

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Daniel

E Palabra di Yehova Ta Bibu

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Daniel

“E BUKI di Daniel ta un di e bukinan mas fasinante den Beibel,” segun Holman Illustrated Bible Dictionary. “E ta kontené bèrdatnan eterno.” E relato di Daniel ta kuminsá na aña 618 promé ku nos era, ora ku Rei Nabukodonosor di Babilonia a yega Yerusalèm i a sitia e stat, i hiba “algun di e yunan di Israel” prezu na Babilonia. (Daniel 1:1-3) Entre nan tabatin e hóben Daniel, ku probablemente tabata djis un tiner. E buki ta konkluí ku Daniel ketu bai na Babilonia, teniendo kasi 100 aña di edat, kaminda Dios ta primintié: “Lo bo bai sosegá i lo lanta pa risibí e parti ku ta toka bo na e fin di dianan.”—Daniel 12:13.

E promé parti di e buki di Daniel ta den un estilo kronológiko for di e punto di bista di un opservadó, pero e último parti ta skirbí for di e punto di bista di Daniel. E buki, skirbí pa Daniel, ta kontené profesia tokante potensianan mundial ku a bin na poder i otro ku a ser derotá, e tempu ku e Mesias lo a yega, i susesonan ku ta tuma lugá den nos tempu. * E profeta di edat avansá a reflekshoná tambe riba su bida largu i a nara susesonan ku ta animá nos pa ta hòmber- i muhénan ku ta mantené integridat na Dios. E mensahe di Daniel ta bibu i aktivo, e ta ehersé poder.—Hebreonan 4:12.

KIKO NOS TA SIÑA FOR DI E RELATO KRONOLÓGIKO?

(Daniel 1:1–6:28)

Tabata aña 617 promé ku nos era. Daniel i tres amigu hóben—Sadrak, Mesak i Abed-nego—tabata sirbi den palasio na Babilonia. Durante nan tres añanan di entrenamentu den e bida di palasio, nan a mantené nan integridat na Dios. Un ocho aña despues, Rei Nabukodonosor a soña ku algu misterioso. Daniel a revelá e soño i despues a interpret’é. E rei a rekonosé ku Yehova ta “e Dios di diosnan i e Señor di reinan i Esun ku ta revelá misterio.” (Daniel 2:47) Pero parse ku poko despues Nabukodonosor a lubidá e lès aki. Ora ku e tres amigunan di Daniel a nenga di adorá un imágen inmenso, e rei a laga tira nan den un fòrnu di kandela. E Dios berdadero a reskatá nan, i Nabukodonosor a hañ’é obligá ta rekonosé ku “no tin otro dios ku por libra di e manera aki.”—Daniel 3:29.

Nabukodonosor a bolbe soña ku algu signifikativo. El a mira un palu inmenso, ku a ser di kap i mará p’e no a sigui krese. Daniel a revelá e interpretashon di e soño ei. Parti di e soño a kumpli ora ku Nabukodonosor a bira loko i despues a bolbe bira bon di kabes. Dékadanan despues, Rei Belsasar a tene un fiesta grandi pa su noblenan, i na un manera irespetuoso el a usa e artíkulonan-di-uso ku nan a kue for di e tèmpel di Yehova. E mesun anochi ei, Belsasar a ser matá i Darío e Medo a haña e reino. (Daniel 5:30, 31) Den e tempu di Darío, ora ku Daniel tabatin mas ku 90 aña di edat, e profeta di edat avansá a bira e blanko di un kòmplòt asesino ku funshonarionan yalurs a hinka den otro. Pero Yehova a libr’é for “di e poder di e leonnan.”—Daniel 6:27.

Kontesta Riba Pregunta Bíbliko:

1:11-15—Ta un dieta vegetariano a duna e kuater hóbennan di Huda un bon aparensia? Nò. Ningun dieta por produsí un kambio drástiko asina den apénas dies dia. Ta Yehova mester haña e mérito pa e kambio den aparensia di e hóbennan hebreo, pasobra t’e a bendishoná nan pa e konfiansa ku nan a pone den dje.—Proverbionan 10:22.

2:1—Ki tempu Nabukodonosor a haña e soño tokante e imágen inmenso? E relato ta bisa ku esaki tabata “den e di dos aña di e reinado di Nabukodonosor.” El a bira rei na aña 624. Su di dos aña lo a kuminsá anto na 623, i esei ta hopi aña promé ku el a invadí Huda. E tempu ei Daniel lo no tabata na Babilonia pa interpretá e soño. Evidentemente a konta “e di dos aña,” for di aña 607 ora ku e rei di Babilonia a destruí Yerusalèm i a bira un gobernante mundial.

2:32, 39—Den ki sentido e reino di plata tabata inferior na e kabes di oro, i kon e reino di bròns tabata inferior na esun di plata? E Imperio di Medo-Persia, representá pa e parti di plata di e imágen, tabata inferior na Babilonia, e kabes di oro, den e sentido ku e no tabatin e mérito di a tumba Huda. E poder ku a siguié tabata Gresia, representá pa koper. Gresia tabata mas inferior ainda ku Medo-Persia, meskos ku bròns ta inferior na plata. Ounke e Imperio Griego a abarká un área muchu mas grandi, e no tabatin e privilegio di a libra e pueblo di Dios for di eksilio manera Medo-Persia a hasi.

4:8, 9—Daniel mes tambe a bira un mago? Nò. E ekspreshon “hefe di e magonan,” ta referí simplemente na e posishon ku Daniel tabatin komo “hefe supremo di tur e sabionan di Babilonia.”—Daniel 2:48.

4:10, 11, 20-22—Kiko e palu inmenso den e soño di Nabukodonosor a representá òf simbolisá? Na promé instante, e palu a representá Nabukodonosor komo e gobernante di un potensia mundial. Sin embargo, siendo ku dominio di e gobernashon ei a ekstendé “te na e fin di tera,” e palu mester a simbolisá algu muchu mas grandi. Daniel 4:17 ta konektá e soño ku e gobernashon di “e Haltísimo” riba humanidat. Pues, e palu a simbolisá tambe e soberania universal di Yehova, spesialmente relashoná ku e tera. Ke men, e soño tin dos kumplimentu, unu den e gobernashon di Nabukodonosor i e otro den e soberania di Yehova.

4:16, 23, 25, 32, 33—Kon largu e “shete periodo di tempu” tabata? E “shete periodo di tempu” mester tabata di un durashon mas largu ku shete dia literal, mirando tur e kambionan ku a tuma lugá den e aparensia di Rei Nabukodonosor. Den su kaso, e tempu aki a nifiká shete aña di 360 dia kada un, esta, 2.520 dia. Den e kumplimentu mayor, e “shete periodo di tempu” ta 2.520 aña. (Ezekiel 4:6, 7) E periodo ei a kuminsá ku e destrukshon di Yerusalèm na aña 607 promé ku nos era, i a terminá ora ku Hesus a bira Rei den shelu na aña 1914 di nos era.—Lukas 21:24.

6:6-10—Ya ku no ta nesesario pa nos kurpa ta den un sierto posishon ora di hasi orashon na Yehova, lo no tabata mas prudente di parti di Daniel pa hasi orashon den sekreto durante e periodo di 30 dia? Tur hende tabata sa ku Daniel tabata hasi orashon tres biaha pa dia. Ta p’esei e konspiradónan a bin ku e plan pa saka un lei ku a restringí orashon. Kualke kambio den e rutina di Daniel relashoná ku orashon lo a laga otro hende pensa ku el a komprometé su prinsipionan i por a indiká ku e no a duna Yehova deboshon eksklusivo.

Lès pa Nos:

1:3-8. E determinashon di Daniel i su kompañeronan pa keda fiel na Yehova ta bisa hopi di e entrenamentu ku nan lo mester a haña serka nan mayornan. Ora ku mayornan temeroso di Dios ta pone interesnan spiritual na promé lugá den nan bida i ta siña nan yunan pa hasi meskos, nan yunan muy probablemente lo resistí kualke tentashon i preshon ku lo por presentá na skol òf otro kaminda.

1:10-12. Daniel a komprondé dikon “e hefe di e eunukonan” tabatin miedu di rei i no a sigui pidié nada mas. Sin embargo, mas despues Daniel a aserká “e mayordomo,” kende kisas tabata den un posishon ku e por a koperá mas fásilmente ku nan. Ora di trata ku situashonnan difísil, nos mester aktua ku mesun perspikasia, komprondementu i sabiduria.

2:29, 30. Meskos ku Daniel, nos tin ku duna Yehova tur krédito pa e konosementu, kualidatnan i abilidatnan ku nos por a haña debí ku nos a hasi bon uso di su provishonnan spiritual.

3:16-18. E tres hebreonan muy probablemente lo no a reakshoná ku un konvikshon asina firme si mas promé nan a komprometé nan prinsipionan en konekshon ku nan dieta. Nos tambe tin ku hasi esfuerso pa ta “fiel den tur kos.”—1 Timoteo 3:11.

4:24-27. Pa nos por proklamá e mensahe di Reino, ku ta inkluí Dios su huisionan di kalamidat, nos mester tin e mesun klase di fe i kurashi ku Daniel a desplegá ora el a revelá kiko lo a bai pasa ku Nabukodonosor i kiko e rei lo mester a hasi pa asina ‘prolongá su prosperidat.’

5:30, 31. E ‘proverbio kontra rei di Babilonia’ a kumpli. (Isaias 14:3, 4, 12-15) Satanas e Diabel, kende su orguyo ta meskos ku di e dinastia di Babilonia, tambe lo topa su fin bergonsoso.—Daniel 4:30; 5:2-4, 23.

KIKO E VISHONNAN DI DANIEL TA REVELÁ?

(Daniel 7:1–12:13)

Tempu ku Daniel a haña su promé vishon den soño na aña 553 promé ku nos era, e tabatin 70 i piku aña. Daniel a mira kuater bestia grandi ku a representá un seri di potensia mundial for di su tempu te den nos tempu. Den un vishon di un esena den shelu, el a mira “dominio eterno” wòrdu duná na “unu manera un yu di hende.” (Daniel 7:13, 14) Dos aña despues, Daniel a haña un vishon ku a enbolbé Medo-Persia, Gresia i un entidat ku a bira ‘un rei insolente.’—Daniel 8:23.

Tabata na aña 539 ku Babilonia a kai i Darío e Medo a bira gobernante riba e reino di e kaldeonan. Daniel a hasi orashon na Yehova tokante e restorashon di su tera natal. Miéntras ku ainda e tabata hasi orashon, Yehova a manda angel Gabriel pa duna Daniel “disernimentu i komprondementu” tokante e binida di e Mesias. (Daniel 9:20-25) Tempu a sigui pasa i tabata aña 536/535. Un restu ya a regresá Yerusalèm, pero e trahamentu di e tèmpel a topa ku resistensia. Esaki a preokupá Daniel mashá i el a hasi orashon ferviente tokante e asuntu. E ora ei Yehova a manda un angel di rango haltu serka Daniel. Ora e angel a kaba di fortalesé Daniel i anim’é, el a konta Daniel e profesia ku a deskribí un lucha pa supremasia entre e rei di nort i e rei di zùit. E konflikto entre e dos reinan a ekstendé for di ora ku e reino di Alexander e Grandi a keda dividí entre su kuater generalnan te na e tempu ku ‘Miguel, e Gran Prens lo lanta.’—Daniel 12:1.

Kontesta Riba Pregunta Bíbliko:

8:9—Kiko “e Tera Bunita” [òf “e Dekorashon,” NW] ta simbolisá? Aki “e Dekorashon” ta simbolisá e kondishon ku kristiannan ungí ta den riba tera durante e tempu di e Potensia Mundial Anglo-Amerikano.

8:25—Ken ta “e Prens di prensnan”? E palabra hebreo sar, tradusí komo “prens,” ta nifiká básikamente “hefe” òf “kabesante.” E título “Prens di prensnan” ta apliká na Yehova Dios so, Hefe di tur prens angelikal, inkluso di “Miguel, un di e prensnan prinsipal.”—Daniel 10:13.

9:21—Dikon Daniel a referí na angel Gabriel komo “e hòmber”? Pasobra Gabriel a bin serka dje den forma di hende, manera el a aparesé na Daniel den un vishon anterior.—Daniel 8:15-17.

9:27—Ki “aliansa firme ku hopi hende” a keda na vigor te na fin di e di 70 siman di aña, esta, aña 36 di nos era? * E aliansa di Lei a keda eliminá na aña 33 ora ku nan a klaba Hesus na staka. Sin embargo, dor di mantené e aliansa ku Abraham relashoná ku Israel karnal na vigor te na aña 36, Yehova a ekstendé e periodo di mustra fabor spesial na e hudiunan a base di e echo ku nan tabata desendiente di Abraham. E aliansa ku Abraham ta sigui na vigor relashoná ku “e Israel di Dios.”—Galationan 3:7-9, 14-18, 29; 6:16.

Lès pa Nos:

9:1-23; 10:11. Daniel tabata un “hòmber masha stimá,” debí na su humildat, deboshon na Dios, dedikashon na estudio i persistensia den orashon. Ta e karakterístikanan aki mes tambe a yud’é keda fiel na Dios te na fin di su bida. Laga nos ta determiná pa sigui e ehèmpel di Daniel.

9:17-19. Asta ora ku nos ta pidi den orashon pa e mundu nobo di Dios bin, ‘den kua ta biba hustisia,’ kiko lo mester ta nos interes prinsipal? Akaso no mester ta santifikashon di e nòmber di Yehova i vindikashon di su soberania mas bien ku un fin na nos sufrimentu i difikultatnan personal?—2 Pedro 3:13.

10:9-11, 18, 19. Den imitashon di e angel ku a bin serka Daniel, nos mester animá i fortalesé otro dor di duna otro un man i ekspresá palabranan di konsuelo.

12:3. Durante e último dianan, “esnan ku tin disernimentu”—kristiannan ungí—a ‘bria manera lus’ i nan a guia “hopi hende na hustisia,” inkluso e “multitut grandi” di ‘otro karné.’ (Filipensenan 2:15; Revelashon 7:9; Juan 10:16) E ungínan lo “bria manera e streanan” den pleno sentido di e palabra durante e Reino di Mil Aña di Kristu, ora nan ta kolaborá kuné pa apliká e pleno benefisionan di e reskate na humanidat obediente riba tera. E “otro karnénan” mester pega fielmente na e ungínan, i apoyá nan di henter nan kurason den tur manera.

Yehova Ta ‘Bendishoná Esnan Ku Ta Tem’é’

Kiko e buki di Daniel ta siña nos tokante e Dios ku nos ta adorá? Konsiderá e profesianan ku e ta kontené, tantu esnan ku a kumpli kaba komo esnan ku tin ku kumpli ainda. Na un manera bibu nan ta deskribí Yehova komo Esun ku ta kumpli ku su palabra!—Isaias 55:11.

Kiko e parti di narashon di e buki di Daniel ta mustra tokante nos Dios? E kuater hóbennan hebreo ku a nenga di integrá den e bida di palasio di Babilonia, a haña ‘konosementu, komprondementu i sabiduria.’ (Daniel 1:17) E Dios berdadero a manda su angel i a reskatá Sadrak, Mesak i Abed-nego for di e fòrnu di kandela. Daniel a ser librá for di e kueba di leon. Yehova ta ‘un yudansa i eskudo pa esnan ku ta konfia den dje’ i e ta ‘bendishoná esnan ku ta tem’é.’—Salmo 115:9, 13.

[Nota]

^ par. 2 Pa un konsiderashon di versíkulo pa versíkulo di e buki di Daniel, wak Presta Atencion na e Profecia di Daniel! publiká pa Testigunan di Yehova.

^ par. 4 Pa mas informashon tokante e 70 siman di aña, wak e buki Kiko Beibel Ta Siña Realmente? página 197–9, publiká pa Testigunan di Yehova.

[Plachi na página 18]

Kiko a hasi Daniel un “hòmber masha stimá”?