„KSIĘGA Daniela to jedna z najbardziej frapujących ksiąg biblijnych” — podaje pewien słownik (Holman Illustrated Bible Dictionary). „Pełna jest ponadczasowych prawd”. Relacja Daniela rozpoczyna się od roku 618 p.n.e., kiedy babiloński król Nebukadneccar przybywa pod Jerozolimę i zaczyna ją oblegać. W końcu bierze „niektórych z synów Izraela” do niewoli w Babilonie (Daniela 1:1-3). Pośród nich znajduje się młody Daniel, prawdopodobnie kilkunastoletni. Pod koniec wydarzeń opisanych w tej księdze nadal przebywa on w Babilonie. Gdy ma już prawie sto lat, otrzymuje od Boga obietnicę: „Spoczniesz, ale powstaniesz do swego losu z końcem dni” (Daniela 12:13).

Pierwszą część swej księgi Daniel ułożył w porządku chronologicznym i napisał w trzeciej osobie, natomiast drugą część — w pierwszej osobie. Zawarł w tej księdze proroctwa dotyczące powstania i upadku mocarstw światowych, czasu przyjścia Mesjasza oraz tego, co miało się rozgrywać w dobie dzisiejszej. * Sędziwy już prorok spogląda wstecz na swe długie życie i opisuje wydarzenia, które zachęcają nas do okazywania niezłomnej lojalności względem Boga. Przesłanie Daniela jest wciąż żywe i oddziałuje z mocą (Hebrajczyków 4:12).

CZEGO UCZY NAS CZĘŚĆ CHRONOLOGICZNA?

(Daniela 1:1 do 6:28)

Jest rok 617 p.n.e. Daniel i jego trzej młodzi przyjaciele: Szadrach, Meszach i Abed-Nego, znajdują się na dworze babilońskim. Podczas trzyletniego szkolenia z zakresu życia dworskiego młodzieńcy ci pozostają niezłomnie oddani Bogu. Jakieś osiem lat później królowi Nebukadneccarowi śni się tajemniczy sen. Daniel opowiada jego treść i odsłania jego znaczenie. Król przyznaje, że Jehowa jest „Bogiem bogów i Panem królów, i Tym, który wyjawia tajemnice” (Daniela 2:47). Ale po niedługim czasie władca Babilonu najwyraźniej zapomina o tej lekcji. Kiedy trzej przyjaciele Daniela odmawiają oddania czci ogromnemu posągowi, król rozkazuje wrzucić ich do rozpalonego pieca. Prawdziwy Bóg ratuje tę trójkę, a Nebukadneccar jest zmuszony przyznać, że „nie istnieje (...) żaden inny bóg, który potrafiłby ocalić tak jak ten” (Daniela 3:29).

Babiloński monarcha znów ma znamienny sen. Widzi ogromne drzewo, które zostaje ścięte i którego pień skrępowano obręczami. Daniel wyjawia, co to wszystko znaczy. Sen ten spełnia się po części wtedy, gdy Nebukadneccar popada w obłęd, a po jakimś czasie wraca do zdrowia. Kilkadziesiąt lat później król Belszaccar wyprawia wielką ucztę dla swoich dygnitarzy i zuchwale korzysta z naczyń zabranych  niegdyś ze świątyni Jehowy. Tej samej nocy ponosi jednak śmierć, a królestwo obejmuje Dariusz Med (Daniela 5:30, 31). Za dni tego władcy prorok Daniel, mający już ponad 90 lat, staje się celem morderczego planu uknutego przez zawistnych urzędników. Ale Jehowa ratuje go „z łapy lwów” (Daniela 6:27).

Odpowiedzi na pytania biblijne:

1:11-15 — Czy lepszy wygląd czterech młodych Judejczyków był wynikiem stosowania diety wegetariańskiej? Bynajmniej. Żadna dieta nie daje tak widocznych rezultatów w ciągu zaledwie dziesięciu dni. Efekt ten był zasługą Jehowy, który pobłogosławił młodzieńcom za okazane Mu zaufanie (Przysłów 10:22).

2:1 — Kiedy Nebukadneccar miał sen o ogromnym posągu? Sprawozdanie biblijne podaje, że było to „w drugim roku królowania Nebukadneccara”. Jego panowanie oficjalnie liczy się od roku 624 p.n.e. Zatem drugi rok jego panowania rozpoczął się w roku 623, czyli zanim podbił on Judę. W tym okresie Daniel nie mógł być jeszcze w Babilonie, by wyjaśnić znaczenie snu. „Drugi rok” najwyraźniej trzeba liczyć od roku 607, kiedy to król babiloński zburzył Jerozolimę i stał się władcą światowym.

2:32, 39 — W jakim sensie królestwo ze srebra było mniej znaczące niż głowa ze złota, a królestwo z miedzi niż to ze srebra? Imperium medo-perskie, reprezentowane przez srebrną część posągu, było mniej znaczące od babilońskiego (głowa ze złota) w tym sensie, że nie mogło się chlubić pokonaniem Judy. Kolejna potęga, Grecja, też była mniej znacząca od poprzedniej, tak jak miedź jest pośledniejsza niż srebro. Mimo iż imperium greckie obejmowało większe terytorium, nie mogło się poszczycić wyzwoleniem ludu Bożego — dokonała tego wcześniej Medo-Persja.

4:8, 9 — Czy Daniel został kapłanem zajmującym się magią? Nie. Wyrażenie „przełożony kapłanów zajmujących się magią” określa jedynie pozycję Daniela, który był „naczelnym prefektem wszystkich mędrców babilońskich” (Daniela 2:48).

4:10, 11, 20-22 — Co wyobrażało ogromne drzewo ze snu Nebukadneccara? Pierwotnie przedstawiało ono Nebukadneccara jako władcę mocarstwa światowego. Ponieważ jednak panowanie ukazane w wizji miało sięgać „krańca ziemi”, drzewo to musi symbolizować coś znacznie większego. Księga Daniela 4:17 łączy ów sen ze sprawowaniem władzy nad ludzkością przez „Najwyższego”. A zatem drzewo symbolizowało również powszechne zwierzchnictwo Jehowy, zwłaszcza w odniesieniu do ziemi. Sen o drzewie ma więc dwa spełnienia: odnosi się do panowania Nebukadneccara, a także do zwierzchniej władzy Jehowy.

4:16, 23, 25, 32, 33 — Ile trwało „siedem czasów”? Zmiany, jakie zaszły w wyglądzie króla Nebukadneccara, wskazują, że „siedem czasów” musiało trwać znacznie dłużej niż siedem literalnych dni. W tym wypadku chodziło o siedem lat po 360 dni, co daje w sumie 2520 dni. W szerszym spełnieniu „siedem czasów” to 2520 lat (Ezechiela 4:6, 7). Okres ten rozpoczął się w roku 607 p.n.e., kiedy doszło do zburzenia Jerozolimy, a zakończył  w roku 1914 n.e., gdy Jezus objął władzę jako niebiański Król (Łukasza 21:24).

6:6-10 — Skoro modlitwy do Jehowy nie wymagają przybrania jakiejś konkretnej pozycji ciała, czy nie byłoby roztropniej, gdyby Daniel przez te 30 dni modlił się po kryjomu? Fakt, że Daniel modlił się trzy razy dziennie, był powszechnie znany. Z tego właśnie powodu spiskowcy opracowali taką koncepcję edyktu, by ograniczyć zakres modlitw. Jakakolwiek zmiana w zwyczaju Daniela mogła zostać odebrana przez innych jako pójście na kompromis i oznaczać niedopisanie w przejawianiu wyłącznego oddania dla Jehowy.

Czego się możemy nauczyć:

1:3-8. Zdecydowana postawa Daniela i jego towarzyszy w kwestii lojalności wobec Jehowy dobitnie ukazuje wartość szkolenia, które niewątpliwie otrzymali oni od rodziców. Kiedy bogobojni rodzice stawiają sprawy duchowe na pierwszym miejscu w życiu i uczą tego samego swoje dzieci, zapewne odeprą one pokusy i naciski mogące się pojawić w szkole lub gdzie indziej.

1:10-12. Daniel rozumiał, dlaczego „główny dworzanin” bał się króla, i nie domagał się spełnienia własnej prośby. Później jednak zwrócił się do „opiekuna”, który mógł sobie pozwolić na większą ustępliwość. Kiedy znajdziemy się w trudnej sytuacji, powinniśmy postępować z podobną wnikliwością, mądrością i zrozumieniem.

2:29, 30. Dzięki korzystaniu z duchowych darów Bożych nabywamy wiedzy, różnych cech i umiejętności. Podobnie jak Daniel, zasługę za to powinniśmy przypisywać Jehowie.

3:16-18. Jest mało prawdopodobne, aby trzej Hebrajczycy dali tak zdecydowaną odpowiedź, gdyby wcześniej byli skłonni do kompromisu w sprawie spożywania potraw ze stołu królewskiego. My również powinniśmy starać się być ‛wierni we wszystkim’ (1 Tymoteusza 3:11).

4:24-27. Daniel odważnie oznajmił królowi Nebukadneccarowi, co ma go spotkać i co powinien zrobić, by ‛jego pomyślność została przedłużona’. Podobnej wiary i odwagi wymaga głoszenie o Królestwie, obejmujące również obwieszczanie wyroków Bożych.

5:30, 31. „Przypowieść przeciwko królowi Babilonu” faktycznie się spełniła (Izajasza 14:3, 4, 12-15). Nie mniej haniebny koniec czeka Szatana Diabła, którego pycha przypomina pychę władców babilońskich (Daniela 4:30; 5:2-4, 23).

CO WYJAWIAJĄ WIZJE DANIELA?

(Daniela 7:1 do 12:13)

Daniel ma ponad 70 lat, kiedy w roku 553 p.n.e. otrzymuje we śnie swoją pierwszą wizję. Ujrzał w niej cztery potężne bestie; przedstawiają one mocarstwa światowe, pojawiające się kolejno na arenie dziejów od czasów mu współczesnych aż do dzisiaj. W wizji dziedziny niebiańskiej pokazano mu, jak „ktoś podobny do syna człowieczego” otrzymuje „panowanie po czas niezmierzony” (Daniela 7:13, 14). Dwa lata później Daniel ma wizję dotyczącą Medo-Persji, Grecji oraz „króla o srogim obliczu” (Daniela 8:23).

Jest rok 539 p.n.e. Babilon upada, a władcą królestwa Chaldejczyków zostaje Dariusz Med. Daniel zwraca się do Boga w sprawie odbudowy ojczyzny. Gdy jeszcze się modli, Jehowa posyła anioła Gabriela, by obdarzył proroka „wnikliwością wraz ze zrozumieniem” co do przyjścia Mesjasza (Daniela 9:20-25). Mija kilka lat. Na przełomie 536 i 535 roku ostatek Izraelitów już jest w Jerozolimie. Niestety, napotyka sprzeciw wobec odbudowy świątyni. Przygnębiony Daniel mówi o tym w modlitwach. Jehowa posyła do niego wysokiego rangą anioła, który dodaje mu otuchy oraz przekazuje proroctwo opisujące walkę o dominację między królem północy a królem południa. Wspomniany konflikt rozpoczyna się z chwilą podziału imperium Aleksandra Wielkiego pomiędzy jego czterech wodzów i trwa aż do  czasu, kiedy „powstanie Michał”, Wielki Książę (Daniela 12:1).

Odpowiedzi na pytania biblijne:

8:9 — Co symbolizuje „Ozdoba”? W tym wypadku „Ozdoba” oznacza ziemski stan namaszczonych chrześcijan za czasów anglo-amerykańskiej potęgi światowej.

8:25 — Kim jest „Książę książąt”? Hebrajskie słowo sar, tłumaczone na „książę”, zasadniczo oznacza zwierzchnika lub naczelnika. Tytuł „Książę książąt” odnosi się tylko do Jehowy Boga — Zwierzchnika wszystkich anielskich książąt, włącznie z „Michałem, jednym z najprzedniejszych książąt” (Daniela 10:13).

9:21 — Dlaczego Daniel w odniesieniu do anioła Gabriela używa określenia „mąż”, jak gdyby chodziło o człowieka? Dlatego, że podobnie jak w poprzedniej wizji, Gabriel zjawił się przed nim w ludzkiej postaci (Daniela 8:15-17).

9:27 — Jakie przymierze było ‛utrzymywane w mocy dla wielu’ do końca siedemdziesiątego tygodnia lat, czyli do 36 roku n.e.? Przymierze Prawa zostało usunięte wraz z przybiciem Jezusa do pala w 33 roku n.e. Niemniej do roku 36 w odniesieniu do Żydów pozostawało w mocy przymierze Abrahamowe, na podstawie którego Jehowa wydłużył okres szczególnej łaski dla hebrajskich potomków Abrahama. Przymierze to nadal obowiązuje w odniesieniu do „Izraela Bożego” (Galatów 3:7-9, 14-18, 29; 6:16).

Czego się możemy nauczyć:

9:1-23; 10:11. Dzięki przejawianiu pokory i zbożnego oddania, pilnemu badaniu Słowa Bożego oraz wytrwałości w modlitwie Daniel stał się mężem „nader miłym”. Te szczególne cechy pomogły mu pozostać wiernym do końca życia. Bądźmy zdecydowani naśladować jego przykład.

9:17-19. Nawet kiedy modlimy się o przyjście Bożego nowego świata, w którym „ma mieszkać prawość”, koncentrujmy się przede wszystkim na kwestii uświęcenia imienia Jehowy oraz wykazaniu słuszności Jego zwierzchnictwa, a nie na położeniu kresu naszym osobistym cierpieniom czy trudnościom (2 Piotra 3:13).

10:9-11, 18, 19. Idąc za przykładem anioła, który przybył do Daniela, powinniśmy zachęcać i umacniać naszych braci, wyciągając do nich pomocną dłoń i pocieszając ich słowami.

12:3. W dniach ostatnich „wnikliwi” — namaszczeni chrześcijanie — ‛świecą jako źródła światła’ i „prowadzą wielu do prawości”, w tym „wielką rzeszę” „drugich owiec” (Filipian 2:15; Objawienie 7:9; Jana 10:16). W całym tego słowa znaczeniu pomazańcy będą ‛jaśnieć jak gwiazdy’ podczas Tysiącletniego Panowania Chrystusa, kiedy razem z nim wezmą udział w udostępnianiu posłusznym mieszkańcom ziemi pełni dobrodziejstw okupu. „Drugie owce” powinny lojalnie współpracować z klasą namaszczonych chrześcijan i w każdy możliwy sposób wspierać ich z całego serca.

Jehowa ‛błogosławi tym, którzy się Go boją’

Czego Księga Daniela uczy nas o Bogu, którego wielbimy? Zastanówmy się nad zawartymi w niej proroctwami — zarówno tymi, które się spełniły, jak i czekającymi jeszcze na urzeczywistnienie. Jakże wyraźnie ukazują one Jehowę jako Tego, który spełnia swoje słowo! (Izajasza 55:11).

A czego dowiedzieliśmy się o naszym Bogu z części narracyjnej tej księgi? Czterej Hebrajczycy, którzy nie przejęli babilońskiego stylu życia, zostali obdarzeni ‛wiedzą, wnikliwością i mądrością’ (Daniela 1:17). Prawdziwy Bóg posłał swego anioła i wyratował Szadracha, Meszacha i Abed-Nega z ognistego pieca. Daniel został uwolniony z lwiej jamy. Jehowa jest ‛pomocą i tarczą tych, którzy Mu ufają’ i ‛błogosławi tym, którzy się Go boją’ (Psalm 115:9, 13).

[Przypis]

[Ilustracja na stronie 18]

Dlaczego Daniel był mężem „nader miłym”?