Mga Magurang—Mamomoton na Sanayon an Saindong mga Aki
Mga Magurang—Mamomoton na Sanayon an Saindong mga Aki
“An gabos logod nindong gibo mangyari sa pagkamoot.”—1 CORINTO 16:14.
1. Ano an namamatean kan mga magurang sa pagkamundag nin sarong aki?
MAOYON an kadaklan na an pagkamundag nin sarong aki puedeng magin saro sa pinakamagayagayang mga pangyayari sa buhay. “Kan enot kong maheling an sakong bagong mamundag na omboy na babae, ogmahon akong marhay,” an sabi nin sarong ina na an ngaran Aleah. “Sa paghona ko sia na an pinakamagayon na omboy na naheling ko kasuarin man.” Pero, an siring na magayagayang pangyayari puede man na magin dahelan nin kahaditan para sa mga magurang. “An ikinakahadit ko,” an sabi kan agom ni Aleah, “iyo na kun baga mapapadakula ko nin tama an sakong aki tanganing maatubang nia an mga problema sa buhay.” Dakol na magurang an may arog man kaiyan na ikinakahadit asin narerealisar ninda an pangangaipo na mamomoton na sanayon an saindang mga aki. Minsan siring, mapapaatubang sa mga problema an Kristianong mga magurang na nagmamawot na magtao kan siring na mamomoton na pagsasanay. Ano an nagkapira sa mga problemang iyan?
2. Anong mga problema an napapaatubang sa mga magurang?
2 Kita nasa poro na kan huring mga aldaw kan sistemang ini. Arog kan ihinula, lakop sa kinaban an kawaran nin pagkamoot. Dawa sa tahaw kan pamilya, may mga miembro na “dai nin natural na kapadangatan” asin nagin nang “mga daing utang na boot, mga bakong maimbod, . . . mga mayong pagpupugol sa sadiri, mga maringis.” (2 Timoteo 3:1-5) An aroaldaw na pakikiibaiba sa mga tawo na nagpapaheling nin siring na mga ugale makakaimpluwensia sa mga miembro kan Kristianong mga pamilya sa pagtratar ninda sa lambang saro. Dugang pa, an mga magurang nakikipaglaban sa sainda mismong minanang tendensia na mawaran nin pagpupugol sa sadiri, na magtaram nin nakakakolog minsan ngani dai ninda iyan tinutuyo, asin na magpaheling nin salang paghusgar sa ibang bagay.—Roma 3:23; Santiago 3:2, 8, 9.
3. Paano an mga magurang makakapadakula nin maogmang mga aki?
3 Sa ibong kan mga problemang ini, an mga magurang puedeng makapadakula nin mga aki na maogma asin makosog sa espirituwal. Paano? Paagi sa pagsunod sa sadol kan Biblia: “An gabos logod nindong gibo mangyari sa pagkamoot.” (1 Corinto 16:14) Tunay nanggad, an pagkamoot sarong “sangkap na bogkos nin pagkasararo.” (Colosas 3:14) Siyasaton niato an tolong aspekto nin pagkamoot na ilinadawan ni apostol Pablo sa enot niang surat sa mga taga Corinto asin analisaron niato an nagkapirang espesipikong paagi na ikakaaplikar kan mga magurang an kualidad na ini mantang sinasanay ninda an saindang mga aki.—1 Corinto 13:4-8.
An Pangangaipo na Magin Matinios
4. Taano ta kaipuhan kan mga magurang na magin matinios?
4 Si Pablo nagsurat: “An pagkamoot matinios.” (1 Corinto 13:4) An Griegong termino na trinadusir na “matinios” nagpaparisa nin pasensia asin pagigin maluway sa pagkaanggot. Taano ta kaipuhan kan mga magurang na magin matinios? Daing duwa-duwa na an kadaklan na magurang makakaisip nin dakol na dahelan. Pag-olayan niato an pira sanang halimbawa. An mga aki parate na dakol na beses na naghahagad kan bagay na gusto ninda. Dawa marigon na sinasabi kan mga magurang na dai puede, tibaad paorootrong hagadon iyan kan aki, na naglalaom na sa huri itatao kan mga magurang an hinahagad nia. An mga tinedyer tibaad magsabi nin dakol na dahelan kun taano ta maninigo na togotan sindang gibohon an sarong bagay, mantang aram kan mga magurang na kalolongan iyan. (Talinhaga 22:15) Asin kapareho niato gabos, an mga aki may tendensia na otrohon an nagkapira sa mga salang nagibo ninda.—Salmo 130:3.
5. Ano an makakatabang sa mga magurang na magin matinios?
5 Ano an makakatabang sa mga magurang na magin matinios asin mapasensia sa saindang mga aki? Si Hadeng Salomon nagsurat: “An pakarorop nin tawo nakakapugol nanggad sa saiyang kaanggotan.” (Talinhaga 19:11) Masasabotan nin mga magurang an gawe-gawe kan saindang mga aki paagi sa paggirumdom na sinda man kaidto ‘nagtataram siring sa aki, nag-iisip siring sa aki, nangangatanosan siring sa aki.’ (1 Corinto 13:11) Mga magurang, nagigirumdoman daw nindo kan iniistorbo nindo an saindong ina o ama tanganing itao ninda sa saindo an sarong ordinaryo nang hinahagad nindo kan kamo aki pa? Bilang sarong tinedyer kaidto, naisip na daw nindo na dai talaga naiintindihan kan saindong mga magurang an saindong mga saboot o problema? Kun iyo, posibleng marhay na nasasabotan nindo kun taano ta minagawe nin arog kaiyan an saindong mga aki asin kun taano ta kaipuhan ninda nin dayaday asin mapasensiang mga pagirumdom manongod sa saindong mga desisyon. (Colosas 4:6) Mahalagang mangnohon na sinabihan ni Jehova an mga magurang na Israelita na “itadom” an saiyang mga ley sa saindang mga aki. (Deuteronomio 6:6, 7) An Hebreong termino para sa “itadom” nangangahulogan na “otrohon,” “paorootrong sabihon,” asin “itudok sa isip.” Ipinaparisa kaini na tibaad kaipuhan nin mga magurang na kaolayon nin dakol na beses an sarong aki sagkod na manodan kaini na iaplikar an mga ley nin Dios. An kaparehong pag-orootro parateng kaipuhan tanganing itokdo an iba pang leksion sa buhay.
6. Taano ta an sarong matinios na magurang bakong konsintidor na magurang?
6 Minsan siring, an sarong matinios na magurang bakong konsintidor na magurang. An Tataramon nin Dios nagpapatanid: “An aki na pinapabayaan sana magdadara nin kasupganan sa saiyang ina.” Tanganing malikayan an siring na resulta, an iyo man sanang talinhaga nagsasabi: “An pamakol asin pagsagwe iyo an nagtatao nin kadonongan.” (Talinhaga 29:15) Kun beses, tibaad mag-isip an mga aki na mayo nin autoridad an saindang mga magurang na itanos sinda. Alagad, an Kristianong mga pamilya dai maninigong pamahalaan siring sa demokrasya, na garo baga an deretso nin mga magurang na magpaotob nin mga susundon maski paano nakadepende sa pag-aprobar nin mga aki. Imbes, si Jehova, bilang an Pinakapayo kan pamilya, nagtatao sa mga magurang nin autoridad na mamomoton na sanayon asin disiplinahon an saindang mga aki. (1 Corinto 11:3; Efeso 3:15; 6:1-4) Sa katunayan, an disiplina konektadong marhay sa sunod na aspekto nin pagkamoot na nasambitan ni Pablo.
Kun Paano Madisiplina na May Pagkamoot
7. Taano ta didisiplinahon nin maboot na mga magurang an saindang mga aki, asin ano an kaiba sa siring na disiplina?
7 Si Pablo nagsurat na “an pagkamoot . . . maboot.” (1 Corinto 13:4) An mga magurang na talagang maboot didisiplinahon an saindang mga aki sa daing liwat-liwat na paagi. Sa paggibo kaiyan, inaarog ninda si Jehova. “An namomotan ni Jehova saiyang dinidisiplina,” an isinurat ni Pablo. Mangnohon tabi na an klase nin disiplina na sinasambit sa Biblia dai sana nangangahulogan nin padusa. Iyan nagtatao kan ideya nin pagsasanay asin pagtotokdo. Ano an katuyohan kan siring na disiplina? “Duman sa mga napatuod kaiyan,” si Pablo nagsasabi, “iyan nagbubunga nin toninong na bunga, arin na baga, an katanosan.” (Hebreo 12:6, 11) Kun maboot na tinotokdoan nin mga magurang an saindang mga aki oyon sa kabotan nin Dios, tinatawan ninda nin oportunidad an saindang mga aki na magin mapagpatoninong asin tanos na mga adulto. Kun inaako kan mga aki an “disiplina ni Jehova,” nagkakaigwa sinda nin kadonongan, kaaraman, asin pakabatid—kayamanan na orog na mahalaga kisa plata o bulawan.—Talinhaga 3:11-18.
8. Ano sa parate an nagigin resulta kun dai dinidisiplina nin mga magurang an saindang mga aki?
8 Sa ibong na lado, bakong kabootan kun dai dinidisiplina nin mga magurang an saindang mga aki. Pinasabngan ni Jehova si Salomon na magsurat: “An nagpupugol sa paggamit kan saiyang pamakol naoongis sa saiyang aki, alagad an namomoot sa saiya iyo an nagsisiyasat sa saiya na may pagdisiplina.” (Talinhaga 13:24) An mga aki na pinadakula na mayo nin dayaday na pagdisiplina posibleng marhay na magigin maimot asin mamondo. Sa kabaliktaran, an mga aki nin mga magurang na maduminamay alagad nagpapadanay nin marigon na mga limitasyon napatunayan na mas marahay sa klase, mas marahay na makiiba, asin sa pangkagabsan maogma. Kun siring, sierto nanggad na an mga magurang na dinidisiplina an saindang mga aki nagigin maboot sa sainda.
9. Ano an itinotokdo nin Kristianong mga magurang sa saindang mga aki, asin paano maninigong mansayon an mga kahagadan na ini?
9 Ano an kalabot sa pagdisiplina sa mga aki sa maboot asin mamomoton na paagi? Kaipuhan na ipakipag-olay nin mga magurang sa saindang mga aki kun ano talaga an hinahagad sa sainda? Halimbawa, poon sa pagkaomboy, an mga aki nin Kristianong mga magurang tinotokdoan nin pundamental na mga prinsipyo sa Biblia saka kan pangangaipo na magpartisipar sa manlaenlaen na aspekto nin tunay na pagsamba. (Exodo 20:12-17; Mateo 22:37-40; 28:19; Hebreo 10:24, 25) Kaipuhan na maaraman kan mga aki na an mga kahagadan na ini dai puedeng mabago.
10, 11. Taano ta puedeng konsideraron kan mga magurang an mga kahagadan kan saindang mga aki kun naggigibo nin mga susundon sa harong?
10 Pero, kun beses, tibaad kaipuhan na iayon nin mga magurang an saindang mga aki sa pag-orolay manongod sa paggibo nin mga susundon sa harong. Kun an mga hoben kaiba sa pag-orolay manongod sa mga susundon na iyan, tibaad mas may tendensia sindang kuyogon an mga iyan. Halimbawa, kun magdesisyon an mga magurang na ipaotob an kurpio, puede sindang pumili nin espesipikong oras na dapat nasa harong na an mga aki. O, bilang pagpipilian, puede nindang togotan an saindang mga aki na magtao nin suhestion kun anong oras asin magtao nin mga dahelan kun taano ta pinili ninda iyan. Dangan sasabihon kan mga magurang an oras na gusto ninda asin ipapaliwanag kun taano ta iyan an pinaghohona ninda na tamang oras. Kun igwa nin pagkakalaen nin opinyon, na posibleng marhay na igwa, ano an maninigong gibohon nin mga magurang? Sa nagkapirang kamugtakan, tibaad magdesisyon an mga magurang na puedeng itao an mga kahagadan kan saindang mga aki kun dai man nababalga an mga prinsipyo sa Biblia. Nangangahulogan daw ini na ipinapahunod nin mga magurang an saindang autoridad?
11 Tanganing masimbag an hapot na iyan, helingon niato an paagi na mamomoton na ginamit ni Jehova an saiyang autoridad sa pagtratar ki Lot asin sa pamilya kaini. Pagkatapos na ihatod si Lot, an saiyang agom, asin an saiyang mga aking babae sa luwas kan Sodoma, an mga anghel nagsabi sa sainda: “Dumulag ka pasiring sa mabukid na rehion ta tibaad magadan ka!” Minsan siring, si Lot nagsimbag: “Bako tabi iyan, Jehova!” Dangan si Lot nagtao nin saro pang pagpipilian: “Uya tabi an siudad na ini harani tanganing dumulag pasiring duman asin iyan sadit man sanang bagay. Puede daw tabi na dumulag ako pasiring duman?” Ano an simbag ni Jehova? “Uya pinapahelingan taka man nin konsiderasyon sagkod digdi,” an sabi nia. (Genesis 19:17-22) Ipinahunod daw ni Jehova an saiyang autoridad? Dai nanggad! Minsan siring, kinonsiderar nia an kahagadan ni Lot asin nagdesisyon na magpaheling nin dagdag na kabootan sa saiya sa bagay na ini. Kun kamo sarong magurang, igwa daw nin mga panahon na puede nindong konsideraron an mga kahagadan kan saindong mga aki kun naggigibo nin mga susundon sa pamilya?
12. Ano an makakatabang sa sarong aki na makamateng tiwasay?
12 Siempre, kaipuhan na maaraman kan mga aki bako sanang an mga susundon kundi patin an mga padusa kun babalgahon an mga susundon na iyan. Kun an mga padusa napag-olayan na asin nasabotan, an mga susundon kaipuhan na ipaotob. An mga magurang dai nagigin maboot kun danay nindang pinapatanidan an saindang mga aki manongod sa maninigong padusa alagad dai man iyan ipinapaotob. “Huli ta an padusa sa maraot na gibo dai tolos ginibo, kaya an puso kan mga aki nin tawo nagin nang biyong matagas sa paggibo nin maraot,” an sabi kan Biblia. (Eclesiastes 8:11) Totoo, tibaad likayan nin sarong magurang na padusahan an saiyang aki na naheheling kan ibang tawo o kan ibang aki, sa siring dai napapasupog an aki. Alagad an mga aki nakakamateng mas tiwasay asin nakakapatalubo nin orog na paggalang asin pagkamoot sa saindang mga magurang kun aram ninda na an “Iyo” kan saindang mga magurang nangangahulogan nin iyo asin an “Dai” nangangahulogan nin dai—dawa kun kalabot dian an padusa.—Mateo 5:37.
13, 14. Paano maaarog kan mga magurang si Jehova kun sinasanay an saindang mga aki?
13 Tanganing magibo iyan sa maboot na paagi, an padusa asin an paagi nin pagtao kaiyan kaipuhan na ibagay sa aki. “An duwa ming aki may magkalaen na mga pangangaipo kun dapit sa disiplina,” an nagigirumdoman ni Pam. “An epektibo sa sarong aki bakong epektibo sa saro pa.” An agom niang si Larry nagpapaliwanag: “An matua ming aking babae ipinipirit an gusto nia asin garo baga naghihimate sana sa estriktong disiplina. Minsan siring, an nguhod ming aking babae naghihimateng marhay sa marigon na mga tataramon asin sa heling na may pagdesaprobar.” Tunay nanggad, an maboot na mga magurang nagmamaigot na masabotan kun anong disiplina an epektibo sa lambang saro kan mga aki ninda.
14 Si Jehova nagtatao nin arogan para sa mga magurang huli ta aram nia an mga kakosogan asin kaluyahan kan lambang saro sa mga lingkod nia. (Hebreo 4:13) Dugang pa, kun nagtatao nin padusa, si Jehova bakong labi-labi kaestrikto ni sobra kamapagkonsinte. Imbes, pirme niang dinidisiplina an saiyang banwaan “sa tamang sokol.” (Jeremias 30:11) Mga magurang, aram daw nindo an mga kakosogan asin kaluyahan kan saindong mga aki? Nagagamit daw nindo an kaaraman na iyan sa epektibo asin maboot na paagi sa pagsasanay sa sainda? Kun iyo, pinapatunayan nindo na namomotan nindo an saindong mga aki.
Dagkahon an Pagkaigwa nin Onestong Komunikasyon
15, 16. Paano madadagka nin mga magurang na magtaram nin onesto an saindang mga aki, asin anong pamamaagi an napatunayan kan Kristianong mga magurang na epektibo sa bagay na ini?
15 An saro pang aspekto nin pagkamoot iyo na “iyan dai naggagayagaya sa pagkabakong matanos, kundi naggagayagaya sa katotoohan.” (1 Corinto 13:6) Paano puedeng sanayon nin mga magurang an saindang mga aki na mamotan an tama asin totoo? An sarong pundamental na lakdang iyo na dagkahon an saindang mga aki na onestong ipahayag an saindang mga saboot, dawa kun an sasabihon kan mga aki masakit na akoon kan mga magurang. Natural sana na an mga magurang naggagayagaya kun ipinapahayag kan mga aki an saindang mga kaisipan asin saboot na kaoyon kan matanos na mga pamantayan. Pero, may beses na an odok sa pusong mga komento nin sarong aki tibaad maghayag nin tendensia sa pagkabakong matanos. (Genesis 8:21) Ano an maninigong magin reaksion kan mga magurang? Tibaad an enot nindang tendensia iyo na kastigohon tolos an saindang mga aki huli sa paghayag kan siring na mga kaisipan. Kun siring kaiyan an reaksion nin mga magurang, tibaad dai mahaloy, an sasabihon na sana kan mga aki iyo an pinaghohona ninda na gustong madangog kan mga magurang. Siempre, an daing galang na pagtaram maninigong ikorehir tolos, alagad may pagkakalaen an pagtokdo sa mga aki kun paano makikipag-olay sa magalang na paagi asin pagdikta kun ano an sasabihon ninda.
16 Paano madadagka nin mga magurang an pagkaigwa nin onestong komunikasyon? Si Aleah, na nasambitan sa enotan, nagsasabi, “Nagibo mi na magkaigwa nin bukas na komunikasyon paagi sa pagmamaigot na dai sumobra an reaksion kun an samong mga aki nagsasabi sa samo nin mga bagay na nakakapurisaw sa samo.” An sarong ama na an ngaran Tom nagsasabi: “Dinadagka mi an samong aking babae na ipahayag sa samo an mga saboot nia, dawa kun dai sia minaoyon sa samong mga kaisipan. Naniniwala kami na kun pirme kaming masaliot mantang ipinapahayag nia an saiyang saboot asin ipipirit mi an samong kagustohan, sia madedesganar asin dai na nia sasabihon sa samo kun ano an talagang nasa puso nia. Sa ibong na lado, an paghinanyog mi sa saiya nagdadagka sa saiya na maghinanyog man sa samo.” Tunay nanggad, an mga aki maninigong kumuyog sa saindang mga magurang. (Talinhaga 6:20) Alagad an bukas na komunikasyon nagtatao sa mga magurang nin oportunidad na matabangan an saindang mga aki na makapatalubo nin kakayahan sa pangangatanosan. Si Vincent na ama nin apat na aki nagsasabi: “Sa parate, pinag-oolayan mi an mga bentaha asin disbentaha nin sarong situwasyon tanganing maheling mismo kan samong mga aki an pinakamarahay na resulta. Nakatabang ini sa sainda na mapatalubo an kakayahan sa pag-iisip.”—Talinhaga 1:1-4.
17. Sa ano makakasierto an mga magurang?
17 Siempre, mayong magurang na ikakaaplikar sa sangkap na paagi an mga hatol kan Biblia manongod sa pagpadakula nin mga aki. Alagad, makakasierto kamo na lubos na papasalamatan kan saindong mga aki an saindong mga paghihingoa na sanayon sinda sa matinios, maboot, asin mamomoton na paagi. Tunay nanggad na bebendisyonan ni Jehova an saindong mga paghihingoa na gibohon iyan. (Talinhaga 3:33) Sa pundamental, an gusto kan gabos na Kristianong magurang iyo na mamotan kan saindang mga aki si Jehova siring kan pagkamoot mismo ninda ki Jehova. Paano makakamit kan mga magurang an marahayon na pasohan na ini? Totokaron kan sunod na artikulo an nagkapirang espesipikong paagi.
Nagigirumdoman daw Nindo?
• Paano an pagpaheling nin pakarorop makakatabang sa sarong magurang na magin matinios?
• Paano magkakonektar an kabootan asin disiplina?
• Taano ta mahalagang marhay an onestong komunikasyon sa pag-oltanan nin mga magurang asin mga aki?
[Mga Hapot Para sa Pag-adal]
[Mga Ritrato sa pahina 23]
Mga magurang, nagigirumdoman daw nindo kun paano magin sarong aki?
[Ritrato sa pahina 24]
Dinadagka daw nindo an pagkaigwa nin onesto asin bukas na komunikasyon sa saindong mga aki?