Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

E te Au Metua—Tereni i ta Kotou Tamariki i Roto i te Aroa

E te Au Metua—Tereni i ta Kotou Tamariki i Roto i te Aroa

E te Au Metua​—Tereni i ta Kotou Tamariki i Roto i te Aroa

“Kia raveia te au mea ravarai i roto ia kotou na, ma te aroa.”​—1 KORINETIA 16:14.

1. Eaa te au manako o nga metua me anau mai tetai pepe?

KA ARIKI te maataanga e, te anau mai anga o tetai pepe ko tetai tupuanga mataora roa atuia i roto i te oraanga o tetai tangata. “I toku akara mua anga i taku tamaine anau ouia, kua mataora tikai au,” i karanga ai tetai mama ko Aleah tona ingoa. “Kua manako au e koia te pepe manea roa atu taku i kite mai ana.” Inara, e akatupu katoa ana te reira atianga mataora, i te apiapi ki te au metua. “Taku e manata ra,” e karanga ra te tane a Aleah, “koia oki me ka rauka rai iaku i te akateateamamao meitaki i taku tamaine no te au manamanata no te oraanga.” E manganui te au metua te manamanata katoa ra i te reira e te kite maira i te anoano kia tereni i ta ratou tamariki ma te aroa. Inara, te au metua Kerititiano e inangaro ra i te oronga i te reira terenianga takinga meitaki, te aro atura i te au akaaoanga. Eaa tetai o teia au mea?

2. Eaa te au akaaoanga ta te au metua ka aro atu?

2 Te noo nei tatou i roto i te au tuatau openga tikai o teia akatereanga. Mei tei totouia, te tupu nei te tu aroa kore i roto i te taiate. I rotopu katoa i te au mema pamiri, e akaari ana te au tangata i te ‘aroa natura kore’ e kua riro ‘ei akameitaki kore, ei tiratiratu kore, ma te kore e akatere-uaorai, ei roto riri.’ (2 Timoteo 3:1-5NW) I te araveianga i te au tangata i te au ra ravarai e akatutu ra i te reira au tu, ka akakeu te reira i te tu e akono ra te au mema o te au pamiri Kerititiano i tetai e tetai. Kapiti katoaia mai, te putoto ra te au metua i to ratou uaorai akakeuanga kia riri atu, kia tuatua i te au apinga e kare i akakoroia ana, e kia akono i tetai ikianga tarevake i roto i tetai atu au mataara ke.​—Roma 3:23; Iakobo 3:2, 8, 9.

3. Akapeea te au metua i te utuutuanga i te tamariki mataora?

3 Noatu teia au akaaoanga, ka rauka i te au metua i te utuutu i te au tamariki mataora, e te maroiroi i te pae vaerua. Akapeea? Na te aru anga i te akoanga a te Pipiria e: “Kia raveia te au mea ravarai i roto ia kotou na, ma te aroa.” (1 Korinetia 16:14) E “tatua apa kore” tikai te aroa. (Kolosa 3:14) E akara matatio ana tatou e toru tuanga o te aroa tei akatakaia mai e te apotetoro ko Paulo i roto i tana reta mua ki to Korinetia e ka uriuri i tetai au mataara tikai e rauka ai te au metua i te taangaanga i teia tu, ia ratou e tereni ra i ta ratou tamariki.​—1 Korinetia 13:4-8.

Te Anoano i te Akakoromaki Anga Roa

4. Eaa te au metua ka anoano ei i te akakoromaki anga roa?

4 Kua tata a Paulo e: “E akakoromaki anga roa to te aroa.” (1 Korinetia 13:4) Te tuatua Ereni tei uriia e e “akakoromaki anga roa” te akakite maira i te akakoromaki e te koreanga e riri vave. Eaa te au metua ka anoano ei i te akakoromaki anga roa? Kare e ekokoanga e te akamanako ra te au metua i te au tumu e manganui. E akamanako ana i teia au akaraanga. Me e apinga ta te tamariki e inangaro ra, kare e ka pati ua ratou e tai ua taime. Noatu me ka pau tinamou mai te au metua e kare, ka pati ua atu rai te tamaiti ma te irinakianga e ka taui te pauanga. Penei ka taumaro ua atu rai te au mapu ki ta ratou tikaanga noatu e te kite ua maira te metua e e mea nenevaia. (Maseli 22:15) E mei ia tatou pouroa rai, e ngoie ua i te tamariki kia rave putuputu i te tarevake.​—Salamo 130:3.

5. Eaa te ka tauturu i te au metua kia rauka te akakoromaki anga roa?

5 Eaa te ka tauturu i te au metua kia rauka te akakoromaki anga roa e te tamou marie anga i ta ratou tamariki? Kua tata te Ariki ko Solomona e: “Na te akono o te tangata i kore ei i riri vave.” (Maseli 19:11) Ka marama ua te au metua i te tu o ta ratou tamariki na te akamaaraanga e i tetai tuatau i akapera ana ratou i te ‘tuatuaanga mei te pepe rai, te manakoanga mei te pepe rai, te akamanakoanga mei tetai pepe rai.’ (1 Korinetia 13:11NW) E te au metua, te maara ra ainei ia koe, i te tamanamanata anga i toou mama me kore i toou papa kia akatika mai i tetai patianga neneva? Ei mapu, i manako ana ainei koe e kare roa toou nga metua i marama ana i toou au manako me kore i toou au manamanata? No reira, ka marama ua koe i te tumu i rave ei taau tamariki i ta ratou i rave e eaa ratou i anoanoia ai kia akamaara putuputuia ma te tamou marie i taau au tukuanga tika. (Kolosa 4:6) E mea puapinga i te akamanako tikai e kua akakite a Iehova ki te au metua Iseraela kia “apii tamou tikai” i tana au ture ki roto i ta ratou tamariki. (Deuteronomi 6:6, 7) Te aiteanga o te kupu Epera no te “apii tamou tikai” koia oki “kia ripiti,” “kia taokioki ua rai,” “kia akateimaa.” Te akakite maira teia e penei ka ripiti ua rai te au metua ia ratou uaorai i mua ake ka kite mai ei tetai tamaiti i te akono i te au ture a te Atua. E anoano putuputuia ana te reira taokiokianga kia apii i tetai au apiianga ke atu no te oraanga.

6. Eaa te metua akakoromaki anga roa i kore ei ei metua akatikatika ua?

6 Inara, kare te metua akakoromaki anga roa i te metua akatikatika ua. Te akamatakite maira te Tuatua a te Atua e: “Te tamaiti ra kia akaruke takiriia ra, e riro te metua vaine i te akama.” Kia kopae i te reira tupuanga, te akakite katoa maira taua materi rai e: “Na te pāpā e na te ako e akapakari atu.” (Maseli 29:15) I tetai au taime, ka ekoko te tamariki i te tikaanga a te au metua kia akatikatika ia ratou. Inara auraka te au pamiri Kerititiano e akatereia i roto i te tu temokaratiki, mei te mea e, te tikaanga o te metua kia akanoo i te au ture, tei runga ua i te tamariki i te arikianga i te reira. Mari ra, kua oronga a Iehova, te Upoko maata o te pamiri, ki te au metua i te tikaanga kia tereni e kia ako takinga meitaki i ta ratou tamariki. (1 Korinetia 11:3; Ephesia 3:15; 6:1-4) Ko te tikaanga, te piri vaitata atura te akoanga ki te tuanga o te aroa ka aru mai tei taikuia e Paulo.

Akapeea te Akoanga na Roto i te Aroa

7. Eaa te au metua takinga meitaki ka ako ei i ta ratou tamariki, e eaa te kapitiia maira ki roto i taua akoanga?

7 Kua tata a Paulo e ‘e takinga-meitaki. . . te aroa.’ (1 Korinetia 13:4) Ka ako te au metua takinga meitaki tikai i ta ratou tamariki na roto i tetai tu akono tamou. Na te rave anga i te reira, te aru ra ratou ia Iehova. “Ko ta te Atu e akaperepere ra, ko tana ïa e ako mai,” i tata ai a Paulo. E akara ana ine e te tu akoanga te taikuia ra i roto i te Pipiria, kare e te tuatua ua ra ki te papa anga. Te akatutu maira te reira i te terenianga e te apiianga. Eaa te akakoroanga o te reira akoanga? “I te aronga i akamātauia i te reira,” i karanga ai a Paulo, “ko te meitaki ra ïa, koia rai te tuatua-tika te tupu i taua ako ra.” (Ebera 12:6, 11) Me apii takinga meitaki te au metua i ta ratou tamariki kia tau ki to te Atua anoano, te oronga ra ratou i te atianga no te au tamariki kia riro mai ei aronga au e te tiratiratu. Me ariki te tamariki i “te ako a Iehova,” ka rauka ia ratou te pakari, te kite, e te akamanako meitaki​—ko te au mea puapinga rava atu ia i te ario e te auro.​—Maseli 3:11-18.

8. Eaa te tupuanga matauia me kore te au metua e ako i ta ratou tamariki?

8 I tetai tua ra, kare i te mea takinga meitaki me kore te au metua e ako i ta ratou tamariki. Kua akauru a Iehova ia Solomona kia tata e: “Ko tei vaoo na i te pāpā ra, kua riri ïa i tana tamaiti: ko tei aroa na iaia, e ako ïa iaia i reira.” (Maseli 13:24) Te au tamariki e utuutuia ra ma te kore i ako putuputuia, penei ka riro mai ratou ei aronga karapii e te mataora kore. Ei tuke anga, te au tamariki a te au metua tangi aroa inara te akamou ra i te au kotinga anga pakari, kua kitea mai e e meitaki atu ratou i te apii, e e meitaki atu to ratou au pirianga e e mataora ua ana ratou. Papu i reira e, te au metua e ako ra i ta ratou tamariki, te takinga meitaki ra ia ratou.

9. Eaa ta te au metua Kerititiano ka apii ki ta ratou tamariki, e ka akapeea teia au umuumuanga i te akamanakoangaia?

9 Eaa te o maira i te akoanga i te tamariki i roto i te tu takinga meitaki e te aroa? Te anoanoia ra te au metua kia uriuri ki ta ratou au tamariki e eaa tikai te umuumuia ra ia ratou. Ei akaraanga, mei te tamarikianga mai, e apiiia ana te au tamariki a te au metua Kerititiano i te au tumu kaveinga o te Pipiria e pera katoa i te anoano kia piri atu ki roto i te au tuanga ravarai o te akamori mou. (Exodo 20:12-17; Mataio 22:37-40; 28:19; Ebera 10:24, 25) Ka anoanoia te tamariki kia kite e kare teia au umuumuanga e taui ana.

10, 11. Eaa te au metua ka akamanako atu ei te patianga a ta ratou au tamariki i te akanoo anga i te au ture ngutuare?

10 I tetai au taime ra, penei ka inangaro te au metua i te uriuri ki ta ratou tamariki i te akanoonooanga i te au ture no te ngutuare. Me ka rauka te au mapu i te piri atu ki roto i te au uriurianga no runga i te reira au ture, penei ka akakeu roa atuia ratou kia akono i te reira. Ei akatauanga, me ka iki mai te au metua i te tuku i tetai kotinga anga, ka rauka ia ratou i te iki i te ora tikai ka anoanoia te tamariki kia oki mai ki te kainga. Me kare, ei ikianga ke, penei ka tuku ratou e na ta ratou tamariki e akakite mai i te ora e kia oronga mai i te au tumuanga i inangaro ei ratou i te reira. E oti penei ka akakite atu te au metua i ta ratou uaorai ora e inangaro ra e kia akamarama i te tumu i tau ei te reira. Me kare e aiteite ana te manako, e ka tupu rai tera, ka akapeea atu i reira? I roto i tetai au turanga, penei ka iki mai te au metua i te ariki i te au inangaro a ta ratou tamariki me kare te reira e aati ana i te au kaveinga Pipiria. Ko te aiteanga ainei e te akaruke ra te au metua i ta ratou tukuanga tika?

11 Kia pau i te reira uianga, e akamanako ana i te tu i taangaanga takinga meitaki ei a Iehova i tona mana i te akonoanga ia Lota e tona pamiri. I muri ake i te arataki anga ia Lota, tana vaine, e tana nga tamaine ki vao ia Sodoma, kua karanga atu te nga angera kia ratou e: ‘E oro ki te maunga, ka pou aea kotou!’ Inara, kua pau atu a Lota e: “Auraka ana, e taku Atu e.” Kua pati atu a Lota i tetai ngai ke: “Teia oki te oire vaitata, kia oro au ki reira, e e oire mea ngiti oki tuku ake ana koe iaku ki reira kia ora au?” Eaa ta Iehova pauanga? “I na kua akatika atu au i taau tuatua i tenana,” i karanga ai aia. (Genese 19:17-22) Kua akaruke ainei a Iehova i tana tukuanga tika? Kare rava! Mari ra, kua akamanako aia i te patianga a Lota e kua iki mai i te oronga atu i te takinga aroa maata kiaia i roto i teia turanga. Me e metua koe, e au taime ainei tetai e ka rauka ia koe i te akamanako i te au inangaro o taau tamariki me akanooia te au ture i roto i te pamiri?

12. Eaa te ka tauturu i te tamaiti kia rauka te tu tinamou?

12 E tika, kare te tamariki e anoanoia kia kite anake ua i te au ture mari ra i te au utunga katoa no te aatianga i te reira au ture. Me uriuriia ana te au utunga e kua maramaia, te anoanoia ra kia akamanaia te au ture. Kare te au metua e takinga meitaki ana me akamatakite putuputu ratou i ta ratou au tamariki i tetai utunga tau inara kare roa i akono ana i te reira. “No te mea kare te utunga no te tuatua kino ra i tuku vaveia atu, i māro ketaketaʼi te ngakau o te tamariki a te tangata nei i te rave i te kino ra,” i karanga ai te Pipiria. (Koheleta 8:11) E tika, penei, kia kore te tamaiti e akama, kare tetai metua e papa i tetai tamaiti i te ngai tangata me kore me e au tamariki aere tetai i reira. Inara ka kite mai te au tamariki i te tu tinamou e ka akatupu atu i te akangateitei e te aroa maata no to ratou au metua me kite ratou e me “Ae” ana to ratou metua e ae rai e me “Kare” ana e kare rai​—noatu me ka o mai te papaanga.​—Mataio 5:37.

13, 14. Akapeea te au metua i te aruanga ia Iehova i te terenianga i ta ratou tamariki?

13 Kia riro te papaanga ei takinga meitaki, ka anoanoia te papaanga e te tu e orongaia ra te reira, kia akatanoia ki te tamaiti. “Me aere mai ana ki te akoanga, e tuke te au anoano o ta maua nga tamaine,” te akamaara ra a Pam. “Te mea meitaki no tetai tamaine, kare e meitaki no tetai mai.” Kua akamarama mai tana tane, ko Larry e: “Ta maua tamaine mua, e pakari tona manako, inara e ariu meitaki ana aia ki te akoanga pakari. Inara, te rua o ta maua tamaine, e ariu meitaki ana aia ki te au tuatua pakari me kore ki tetai akaraanga mareka kore.” E tika, e aruaru ana te au metua takinga meitaki i te kite e teiea te akoanga puapinga rava atu no ta ratou tamariki tataki tai.

14 Kua akanoo a Iehova i te akaraanga no te au metua i tera e, kua kite aia i te au tu meitaki e te au tu paruparu o tona au tavini tataki tai. (Ebera 4:13) Kapiti katoaia mai, i te oronga anga i te utunga, kare a Iehova e pakari ana e kare katoa aia e tukutuku ngoie ua ana. Mari ra, e ako ua ana aia i tona iti tangata “ma te tuatua-tau.” (Ieremia 30:11) E te au metua, kua kite ainei koe i te au tu meitaki e te au tu paruparu o taau au tamariki? Ka rauka ainei ia koe i te taangaanga i te reira kite i roto i tetai tu puapinga, e te takinga meitaki i te terenianga ia ratou? Me ko te reira ia, te akapapu ra koe e te aroa ra koe i taau tamariki.

Akamaroiroi te Komunikeitianga Tika

15, 16. Akapeea te au metua i te akamaroiroianga i ta ratou tamariki kia tuatua ua rai i te tika, e eaa te ravenga tau ta te au metua Kerititiano i kite mai no te reira?

15 Tetai tuanga akaou no te aroa koia oki “kare [te reira] e rekareka i te tuatua-tika kore, e rekareka ra i te tuatua-mou.” (1 Korinetia 13:6) Akapeea te au metua i te terenianga i ta ratou tamariki kia inangaro i te mea tano e te mea tika? Tetai takainga maata koia oki kia akamaroiroi i ta ratou tamariki kia akakite tika mai i to ratou au manako tikai, noatu me e mea ngata no te au metua kia ariki i ta te tamariki e akakite maira. Te marama ua ra e, e mataora ana te au metua me akakite mai te au tamariki i to ratou au manako e to ratou au manako ngakau te rotai ra ki te au turanga tuatua tau. Inara, i tetai au taime, ka akakite mai te au tuatua ngakau tae a tetai tamaiti i tetai akakeuanga no te tuatua tau kore. (Genese 8:21) Akapeea te au metua i te ariu atu anga? Penei te apinga mua, ka viviki ratou i te papa i ta ratou tamariki no te akakite anga mai i te reira au manako. Me ka akapera te au metua, penei ka viviki te tamariki i te kite mai e kia akakite ua i ta ratou i manako mai e ka inangaro te au metua i te akarongo. E tika, ka tau te tuatua akangateitei kore i te akatikatika vivikiia, inara e tukeanga tetai i te apii anga i te tamariki e akapeea i te tuatua meitaki e i te maroanga e eaa ta ratou ka tuatua.

16 Akapeea te au metua i te akamaroiroi i te komunikeitianga tika? Kua karanga a Aleah, tei taikuia i mua akenei e, “Kua akatupu maua i tetai turanga meitaki kia maoraora ua te komunikeitianga na te tautaanga e auraka e riri vave me akakite mai ta maua tamariki i te au apinga te akariri ra ia maua.” Kua karanga tetai papa ko Tom e: “Kua akamaroiroi maua i ta maua tamaine kia akakite mai aia i tona manako tikai kia maua, noatu me kare aia i ariki i ta maua tamanakoanga. Kua kite mai maua e me ka uti poto ua rai maua i tana au tuatua e ka maro atu rai i ta maua i inangaro, ka riri aia e ka kite mai e auraka e akakite akaou mai i tona manako tikai kia maua. I tetai tua ra, i te akarongo anga kiaia, kua akamaroiroi te reira iaia kia akarongo mai kia maua.” E tika rai, ka tau te au tamariki kia akarongo ki to ratou nga metua. (Maseli 6:20) Inara te oronga maira te komunikeitianga tika ki te au metua i te atianga kia tauturu i ta ratou tamariki kia akatupu i te kite karape i te akamanako meitaki. Te karanga maira a Vincent, e a ana tamariki e: “E putuputu te taime, e uriuri ana matou i te au puapinga e te au kino no runga i tetai turanga, kia rauka i ta maua tamariki uaorai i te kite mai tikai i te ravenga meitaki rava atu. Kua tauturu teia ia ratou kia akatupu i te kite karape kia akamanako meitaki.”​—Maseli 1:1-4.

17. Eaa tikai te ka papu i te au metua?

17 E tika, kare e rauka i tetai metua i te akono apa kore i te akoanga a te Pipiria no te utuutuanga i tetai tamaiti. Noatu rai, kia irinaki papu koe e ka mataora tikai taau tamariki i taau au tautaanga kia tereni ia ratou na roto i te tu akakoromakianga roa, te takinga meitaki e te aroa. Papu tikai e ka akameitaki a Iehova i taau au tautaanga i te rave anga i te reira. (Maseli 3:33) I te openga, te inangaro pouroa ra te au metua Kerititiano i ta ratou tamariki kia kite mai i te aroa maata atu ia Iehova mei ia ratou rai. Akapeea te au metua i te itaeanga i teia akakoroanga meitaki tikai? Ka uriuri te atikara e aru mai nei i tetai au ravenga tikai.

Maara Ainei ia Koe?

• Akapeea te akaarianga i te kite pakari i te tauturuanga i tetai metua kia rauka te akakoromaki anga roa?

• Eaa te pirianga o te takinga meitaki e te akoanga?

• Eaa ka anoano pakariia ai te komunikeitianga tika i rotopu i te au metua e te tamariki?

[Au Uianga Apii]

[Au Tutu i te kapi 23]

E te au metua, te maara ra ainei koe i toou tu i te tamarikianga?

[Tutu i te kapi 24]

Te akamaroiroi ra ainei koe i te komunikeitianga tika e te maoraora ki taau tamariki?