Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Ia A‘oa‘o la Oulua Fanau e Alolofa iā Ieova

Ia A‘oa‘o la Oulua Fanau e Alolofa iā Ieova

Ia Aʻoaʻo la Oulua Fanau e Alolofa iā Ieova

“E pei o ū fanafana i le lima o le toa, e faapea lava atalii o tauleleʻa.”—SALAMO 127:4.

1, 2. E faapefea ona pei fanau o “ū fanafana i le lima o le toa”?

O LOO sauni se tagata fanafana aū e fana atu se aū i se mea o loo ia taulaʻi atu i ai. Ua na faatulaga ma le faaeteete le aū i le manoa o le ʻaufana. E ui e lē faigofie ona loloʻu le ʻaufana, ae e ao lava ona fuafua ma taʻi lelei le aū i le mea o le a fana atu i ai. Ona ia fana loa lea o le aū! Po o le a tau le aū i le mea tonu na taulaʻi atu i ai? E iai isi mea e faalagolago i ai le tali, e pei o le tomai o le tagata fana aū, o le matagi, ma le tulaga o le aū.

2 Na faatusa e le tupu o Solomona fanau i “ū fanafana i le lima o le toa.” (Salamo 127:4) Seʻi manatu i le auala e ono faatatauina ai lea faataʻitaʻiga. E puupuu lava se taimi e tuu ai e le tagata fanafana le aū i le ʻaufana. Ina ia tau tonu i le mea o le a fanaina, e tatau ona vave faamamulu le aū. E faapena foʻi mātua, e puupuu lava se taimi e latou te ati aʻe ai i a latou fanau le alofa mai le loto mo Ieova. E lē umi lava se taimi, ae matutua tamaiti ma tuua le aiga. (Mataio 19:5) Po o le a tau le aū i le mea na fana i ai, i nisi faaupuga, po o le a faaauau pea ona alolofa ma auauna fanau i le Atua pe a tuua le aiga? E tele isi mea e faalagolago i ai le tali. E aofia ai le tomai o mātua, le siʻomaga na ola aʻe ai le fanau, ma le auala e tali mai ai le “ū” po o le “tamaitiiti” i le toleniga na avatu iā te ia. Seʻi o tatou iloiloina auʻiliʻili tulaga nei e tolu. Muamua o le a tatou talanoaina uiga o se matua tomai.

E Faataatia e Mātua Tomai se Faaaʻoaʻoga Lelei

3. Aiseā e tatau ai ona lagolagoina upu a mātua e gaoioiga?

3 Na faataatia e Iesu se faaaʻoaʻoga mo mātua, e ala i lona gaoioi e ōgatusa ma mea na ia talaʻiina. (Ioane 13:15) Ae na ia taʻusalaina le ʻau Faresaio i le “fai atu” ae latou te “lē faia.” (Mataio 23:3) E tatau i upu a mātua ona ōgatasi ma a la gaoioiga, ina ia uunaʻia ai le fanau ia latou alolofa iā Ieova. E leai se aogā o upu e lē lagolagoina e ni gaoioiga, e pei lava ona leai se aogā o se aū pe a leai se ʻaufana.—1 Ioane 3:18.

4. O ā fesili e ao i mātua ona fesili ifo ai iā i laʻua lava, ma aiseā?

4 Aiseā e tāua ai le faaaʻoaʻoga a mātua? E pei ona mafai ona alolofa tagata matutua i le Atua ona o faaaʻoaʻoga a Iesu, e faapena foʻi ona mafai ona alolofa tamaiti iā Ieova ona o le mulimuli i faaaʻoaʻoga lelei a o latou mātua. O uō a se tamaitiiti e mafai ona lelei ai, pe e “leaga ai amio lelei.” (1 Korinito 15:33) O le tele o le olaga o se tamaitiiti, ma o tausaga aupito sili foʻi ia ona tāua i lona olaga, o ana uō vavalalata lava, o ona mātua. E lelei la i mātua ona fesili ifo iā i laʻua lava: ‘O le ā le ituaiga o uō e iai aʻu? Po o faalaeiau e aʻu faaaʻoaʻoga laʻu tama e ati aʻe ni uiga lelei? O ā aʻu faaaʻoaʻoga o loo faia i vala tāua e pei o le tatalo ma le suʻesuʻeina o le Tusi Paia?’

O Mātua Tomai e Tatalo Faatasi ma le La Fanau

5. O ā mea e aʻoaʻoina e le fanau mai tatalo a se tasi o o latou mātua?

5 E tele mea e aʻoaʻoina e le lua fanau e faatatau iā Ieova e ala i le faalogologo i a oulua tatalo. O ā o latou manatu pe a latou faalogo o loo lua faafetai i le Atua i taimi o meaʻai ma taimi e suʻesuʻe ai le Tusi Paia? E latou te ono iloa ai e mai iā Ieova o tatou manaʻoga faaletino, lea e tatau ona tatou faafetai ai, ma o ia foʻi na te aʻoaʻoina i tatou i upu moni o le Tusi Paia. O ni lesona tāua nei.—Iakopo 1:17.

6. E faapefea ona fesoasoani mātua i fanau ia iloa e manatu mai Ieova iā i latou taʻitoʻatasi?

Peitaʻi, pe a outou tatalo ma lou aiga i isi taimi e ese mai taimi o meaʻai, suʻesuʻega o le Tusi Paia ma le aiga, ma lua taʻua ni mataupu patino e aafia ai oulua ma le lua fanau, o le a tele ni mea e te lua faataunuuina. O le a fesoasoani i le lua fanau e iloa o Ieova o se vaega o lo outou aiga, ma na te manatu mamafa mo oe. (Efeso 6:18; 1 Peteru 5:6, 7) Na faapea mai se tasi tamā: “Mai le taimi na fanau ai le ma tama teine, matou te tatalo faatasi. A o tuputupu aʻe, e matou te tatalo e faatatau i ni faiā talafeagai ma isi mataupu e aafia ai o ia, seʻia oo ina ua ia tuua le aiga e faaipoipo, e leai se aso matou te leʻi tatalo faatasi ai ma ia.” Pe e mafai ona outou tatalo faatasi ma le lua fanau i aso taʻitasi? Pe e mafai ona lua fesoasoani iā i latou e manatu iā Ieova o se Uō, o lē e lē gata e foaʻiina mai manaʻoga faaletino ma faaleagaga, ae e manatu mai foʻi i o latou faalogona?—Filipi 4:6, 7.

7. Ina ia patino a la tatalo, o le ā e manaʻomia ona iloa e mātua?

Ioe, ina ia patino a oulua tatalo, e manaʻomia ona lua iloa mea o loo tutupu i le olaga o le lua tama. Seʻi mātau le faamatalaga a se tasi tamā na tausi aʻe sana fanau e toʻalua: “I faaiʻuga o vaiaso taʻitasi, ou te fesili iā te aʻu lava ni fesili se lua: ‘O ā mea na manatu mamafa i ai laʻu fanau i lenei vaiaso? Ma o ā ni mea aogā na oo iā i laʻua?’” Mātua, pe e mafai ona lua fesili ifo iā te oulua lava i fesili faapea, ma taʻua i nisi o tali, i au tatalo a o outou faatasi ma lau fanau? Pe a lua faia faapea, o le a lua aʻoaʻoina ai i latou e lē gata e tatalo iā Ieova le Faafofoga tatalo, ae ia alolofa foʻi iā te ia.—Salamo 65:2.

O Mātua Tomai e La te Faalaeiau Masaniga e Suʻesuʻe

8. Aiseā e tatau ai ona fesoasoani mātua i le la fanau e fai ma masani le suʻesuʻeina o le Afioga a le Atua?

8 E faapefea i manatu o se matua i le suʻesuʻeina o le Tusi Paia ona aafia ai le faiā a se tamaitiiti ma le Atua? Ina ia tupu ma olaola so o se faiā, e ao i tagata o loo aofia ai ona faalogologo atu ae lē na o le talanoa atu. O se tasi o auala tatou te faalogo ai iā Ieova, e ala lea i le suʻesuʻeina o le Tusi Paia faatasi ai ma lomiga ua saunia mai e le ‘auauna faamaoni.’ (Mataio 24:45-47; Faataoto 4:1, 2) O lea la, ina ia fesoasoani i a latou fanau e ati aʻe se faiā tumau ma alofa mo Ieova, e faalaeiau e mātua i latou e fai ma masani le suʻesuʻeina o le Afioga a le Atua.

9. E faapefea ona fesoasoani i tamaiti e fai ma masani le suʻesuʻeina o le Tusi Paia?

9 E faapefea ona fesoasoani i le fanau ia fai ma masani le suʻesuʻeina o le Tusi Paia? O le auala sili ona lelei e aʻoaʻo ai le fanau, o le faaaʻoaʻoga a mātua. Pe o mātauina e lē aunoa e lau fanau oe e te fiafia e faitau le Tusi Paia ma fai au suʻesuʻega totino? E moni e te ono matuā pisi lava i le tausia o lau fanau, ma e tau mafaufau po o le ā le taimi e faitau ma suʻesuʻe ai. Ae fesili ifo iā te oe lava, ‘Pe o mātau e laʻu fanau ou te matamata i le tele o taimi i le televise?’ Pe afai o lea, pe e mafai ona e faaaogā se isi vaega o lou taimi e faia ai se faaaʻoaʻoga lelei mo i latou i le faia o suʻesuʻega totino?

10, 11. Aiseā e ao ai i mātua ona fai e lē aunoa talanoaga faale-Tusi Paia a le aiga?

10 O se isi auala lelei e aʻoaʻo ai e mātua le fanau e faalogo iā Ieova, o le faia lea e lē aunoa o ni talanoaga faale-Tusi Paia. (Isaia 30:21) E ono manatu nisi, ‘Aiseā e manaʻomia ai e le fanau se suʻesuʻega faaleaiga pe afai e ave i latou e lē aunoa e mātua i sauniga?’ E tele māfuaaga lelei. Ua tuuina mai e Ieova i mātua le matafaioi autū o le aʻoaʻoina o le la fanau. (Faataoto 1:8; Efeso 6:4) O le suʻesuʻega faaleaiga e aʻoaʻo ai le fanau ia iloa o le tapuaʻiga e lē o se mea e faia ona o le vaaiga a tagata ae o se vaega o le olaga i le aiga.—Teuteronome 6:6-9.

11 E lē gata i lenā o se suʻesuʻega a le aiga e lelei ona faia, e mafai ai ona iloa e mātua manatu o le la fanau i mataupu i mea faaleagaga ma tulaga tau amio. O se faaaʻoaʻoga a o laiti tamaiti, e faaaogā e mātua le lomiga e pei o le Ia Faalogo i le Faiaʻoga Sili. * E toeitiiti lava o palakalafa uma o lenei tusi mo suʻesuʻega faale-Tusi Paia, e fesili ai i le fanau e faailoa mai o latou manatu i mataupu o loo talanoaina. E ala i le talanoaina o mau o le Tusi Paia o loo taʻua i le tusi, e mafai e mātua ona fesoasoani i le fanau e ati aʻe se mafaufau e “iloa ai le lelei ma le leaga.”—Eperu 5:14.

12. E faapefea ona fetuunaʻi e mātua le suʻesuʻega a le aiga e tusa ma manaʻoga o le fanau ma o le ā ua lua iloa e aogā?

12 A o tuputupu aʻe le lua fanau, ia fetuunaʻi le suʻesuʻega e tusa ma o latou manaʻoga. Ia mātau le auala na fesoasoani ai se ulugalii i le la fanau teine talavou e fefulifulisaʻi ai ina ua mananaʻo e auai i se siva a le aʻoga. Na faapea mai le tamā: “Na ma faapea atu i le ma fanau, i se vaega o le isi a matou suʻesuʻega o le a fai, o le a matou talanoaina ai le mataupu, ma o le a avea maʻua ma laʻu avā o tamaiti, ae avea i laʻua ma mātua. E pule i laʻua po o ai e tamā a o ai e tinā, ae e tatau ona la galulue faatasi e fai suʻesuʻega i le mataupu ma aumai taʻiala e tusa i le siva a le aʻoga.” O le ā le iʻuga? Na faapea atili mai le tamā: “Na faateʻia i maʻua i le malamalama o le ma fanau (i le avea ai ma mātua) i le saʻo ma le sesē, i le faamatalaina iā i maʻua (i le avea ai o ni tamaiti) o a la māfuaaga mai le Tusi Paia, e lē atamai ai le auai i le siva a le aʻoga. O le mea na ma ofo tele ai o a la fautuaga i nisi mea talafeagai e mafai ona ma faia. O le faia faapea, na mafai ai ona ma iloa o la manatu ma faanaunauga.” Ioe, e manaʻomia le onosai ma le utaga mamao ina ia faia pea e lē aunoa le suʻesuʻega faaleaiga, ma ia talafeagai ma manaʻoga o le aiga. Peitaʻi o le a faamalieina oulua i faamanuiaga e tele mo a oulua taumafaiga.—Faataoto 23:15.

Ia Ati Aʻe se Siʻomaga Toʻafilemu

13, 14. (a) E faapefea ona ati aʻe e mātua se siʻomaga filemu i le aiga? (e) O ā ni iʻuga aogā pe a taʻutino e se mātua lona faia o se mea sesē?

13 E ono tau saʻo le aū i le mea na fana i ai pe a taʻi e le tagata fana aū ma faamamulu i le taimi e lelei ai le tau. E faapena foʻi tamaiti e latou te iloa ona alolofa iā Ieova pe a ati aʻe e mātua se siʻomaga filemu i le aiga. Na tusi Iakopo: “Ua lūlūina foʻi le fua o le amiotonu ma le filemu e i latou o ē faatupuina le filemu.” (Iakopo 3:18) E faapefea ona ati aʻe e mātua se siʻomaga filemu i le aiga? E manaʻomia ona faamalosia e se ulugalii faaipoipo noataga o le la faaipoipoga. O se tane ma se avā e alofa ma faaaloalo le tasi i le isi, e ono faigofie ona la aʻoaʻoina le la fanau ia alolofa ma faaaloalo i isi, e aofia ai Ieova. (Kalatia 6:7; Efeso 5:33) O le alofa ma le faaaloalo e maua ai le filemu. Ma o se ulugalii e fealofani, e faigofie ona la fesagaʻia faafitauli e tulaʻi mai i totonu o le aiga.

14 E moni, e pei ona leai ni faaipoipoga e lelei atoatoa, e leai foʻi ni aiga ua lelei atoatoa i lenei lalolagi. E iai taimi e lē taulau ai mātua i le faaalia o fua o le agaga pe a feagai ma a latou fanau. (Kalatia 5:22, 23) Pe a lē taulau ona faaalia e mātua fua o le agaga, o le ā e ao ona la faia? Pe afai e taʻutino o la sesē, pe e faaitiitia ai le faaaloalo o le fanau mo i laʻua? Seʻi manatu i le faaaʻoaʻoga a le aposetolo o Paulo. Na avea o ia ma se tamā faaleagaga i le toʻatele o tagata. (1 Korinito 4:15) Peitaʻi na ia taʻutino atu ona sesē. (Roma 7:21-25) Ae ui lava i lea, o lona loto maulalo ma lona faamaoni ua faateleina ai lo tatou faaaloalo mo ia nai lo le faaitiitia. E ui i ona sesē, na mafai ona tusi atu Paulo ma le mautinoa i le faapotopotoga i Korinito: “Ia outou faaaʻoaʻo mai iā te aʻu, pei o aʻu iā Keriso.” (1 Korinito 11:1) Pe a lua taʻutino foʻi a oulua mea sesē, e ono faapena foʻi ona lē amanaʻia e le lua fanau o oulua sesē.

15, 16. Aiseā e tatau ai i mātua ona aʻoaʻo le la fanau e alolofa i o latou uso ma tuafāfine Kerisiano, ma e faapefea ona faia lenei mea?

15 O le ā se isi mea e ati aʻe ai e mātua se siʻomaga mo le fanau ina ia ola aʻe e alolofa mo Ieova? Na tusi le aposetolo o Ioane: “Pe afai e faapea mai se tasi, ‘Ou te alofa i le Atua’, a e ʻinoʻino i lona uso, o le pepelo lava ia; auā o lē lē alofa i lona uso ua ia vaai atu i ai, e lē mafai ona alofa o ia i le Atua ua ia lē vaai atu i ai.” (1 Ioane 4:20, 21) O lona uiga, afai lua te aʻoaʻo le lua fanau e alolofa i o latou uso ma tuafāfine Kerisiano, e tusa lenā ua lua aʻoaʻoina i latou e alolofa i le Atua. E ao i mātua ona fesili ifo iā i laʻua lava: ‘I aʻu talanoaga po o oʻu faalaeiau pe faitio i le faapotopotoga?’ E faapefea ona lua iloa? Ia faalogo lelei i le auala e talanoa ai le lua fanau e faatatau i le sauniga ma tagata o le faapotopotoga. E lua te ono faalogo ai i lua manatu o loo toe atagia mai i a latou talanoaga.

16 E faapefea ona fesoasoani mātua i le la fanau e alolofa i o latou uso faaleagaga? Na faapea mai Peteru o se tamā e toʻalua lana fanau tama talavou: “Talu mai le taimi a o laiti le ma fanau, e masani ona ma valaaulia uso ma tuafāfine e matutua faaleagaga e matou te fai ʻaiga faatasi i lo matou fale, ma na matou maua ai le fiafia i le faia faapea. A o tutupu aʻe le ma fanau sa faauō ma tagata e alolofa iā Ieova, ma ua la iloa o le auauna i le Atua o se olaga sili ona fiafia ai.” Na faapea mai Dennis o se tamā e toʻalima lana fanau teine: “E ma te faalaeiau la ma fanau e faauō i paeonia matutua o le matou faapotopotoga, ma o taimi uma e talafeagai ai, matou te faaalia le talimālō i ovasia o le matagaluega ma a latou avā.” Pe e mafai ona lua taulamua e fesoasoani i le lua fanau e manatu i le faapotopotoga o se vaega o le tou aiga?—Mareko 10:29, 30.

Matafaioi a le Tamaitiiti

17. O le ā le filifiliga e sau se taimi e ao ona faia e le fanau?

17 Seʻi toe manatu i le faataʻitaʻiga o le tagata fanafana aū. E ui atonu e tomai, ae e ono lē lavea le mea na fanaina pe afai e loʻu pe piʻo le aū. I se uiga faafaatusa, e taumafai malosi mātua e faasaʻo se aū ua piʻo, i le faasaʻo o manatu sesē o tamaiti. Ae e tatau i le fanau ona filifili mo i latou lava, pe latou te faataga le lalolagi e faapiʻoina o latou ala, pe faataga Ieova e ‘faatonuina o latou ala.’—Faataoto 3:5, 6; Roma 12:2.

18. O ā aafiaga o filifiliga a se tamaitiiti i isi?

18 A o iai i mātua le tiute tauave tāua o le tausia aʻe o le fanau i “aʻoaʻiga ma apoapoaʻiga a le Alii,” o le faaiʻuga mulimuli i le tulaga o le tamaitiiti pe a matua e faalagolago i le tamaitiiti lava ia. (Efeso 6:4) O lea, le fanau e, fesili ifo iā te outou i le fesili lenei, ‘Po o le a ou taliaina ea le toleniga alofa ua saunia mai e nai oʻu mātua?’ Pe afai e te taliaina, ua e filifilia la le auala e aupito sili ona lelei e te ola ai. O le a e faafiafiaina ai ou mātua. Ae silisili ai ona tāua, o le a e faafiafiaina le finagalo o Ieova.—Faataoto 27:11.

[Faaopoopoga i lalo]

^ pala. 11 Lomia e Molimau a Ieova.

Pe E te Manatua?

• E faapefea ona faia e mātua se faaaʻoaʻoga lelei i le faia o tatalo ma le suʻesuʻeina o le Tusi Paia?

• E faapefea ona ati aʻe e mātua se siʻomaga toʻafilemu i le aiga?

• O ā filifiliga e ao ona faia e le fanau, ma e faapefea ona aafia ai isi i a latou filifiliga?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 28]

Po o e faia se faaaʻoaʻoga lelei mo lou alo i le faia o suʻesuʻega totino?

[Ata i le itulau 29]

O se siʻomaga toʻafilemu i le aiga e fesoasoani i le mauaina o le fiafia