Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

“Tata Yenu Mukwaluwi”

“Tata Yenu Mukwaluwi”

“Tata Yenu Mukwaluwi”

‘Twalekenuhu kwikala akwaluwi neyi chekalayi Tata yenu mukwaluwi.’—LUKA 6:36.

1, 2. Indi mazu ahosheliyi Yesu kudi ansoneki niAfwarisi niatumbanji twindi amwekeshaña ñahi nawu luwi hichililu chachiwahi?

 LUSHIMBI luyahanini kuhitila mudi Mosi lwadiña nanshimbi jamboka-mboka niyidika yakushika ku 600. Hela chakwila chakeñekeleña kulondela Lushimbi luyaheni kuhitila mudi Mosi, cheñi chadiña chalema nankashi kudi aIsarela kumwekesha luwi. Shinshikenu mazu ahosheli Yesu kudi Afwarisi, abulileña kutiyila akwawu luwi. Mapampa kayedi Yesu wayihosholeli muloña hiyadiña naluwiku, nakuyileja nindi Nzambi nahoshi nindi: “Nakeña luwi, bayi kuketula yimunaku.” (Matewu 9:10-13; 12:1-7; Hoseya 6:6) Kukamwihi nakukuma kwamudimu windi, Yesu wahosheli nindi: “O yihuñu yimwakamonenu ansoneki nawaFwarisi, anfwikiji! Mwamwinkaña Nzambi mulambu wamafu achimbumba wamwikumi, niwanyiseki, niwakasakwa; munaleki kwila yuma yanshimbi yalema, [wuñaji], niluwi, nikukuhwelela.”—Matewu 23:23.

2 Chakubula nikujina, Yesu wakonkomweneni nindi luwi hichililu chalema chikupu. Wayilejeli atumbanji twindi nindi: ‘Twalekenuhu kwikala akwaluwi neyi chekalayi Tata yenu mukwaluwi.’ (Luka 6:36) Hakwila nawu ‘twikali akwakwimbujola Nzambi’ muniyi njila, twatela twiluki chalumbuluka luwi lwalala. (Aefwesesa 5:1) Cheñi nawa, kwiluka kuwaha kwekala mukumwekesha luwi kukutwileñela kwikala naluwi chikupu mukuhanda kwetu.

Kutiyila Luwi Antu Anakukabakana

3. Muloñadi wutwatela kudizila luwi lwalala kudi Yehova?

3 Ñimbi wamasamu wembili nindi: “Yehova watoñaña, wenzala mbe nawushona; hazuwaña swayuku, wasweja nikwanakena. Yehova himuwahi kudi antu ejima; wushona windi wekala kunyidimu yindi yejima.” (Masamu 145:8, 9) Yehova diyi “Tata wavulishaña luwi, Nzambi wakukundeja kwejima.” (2 Akorinda 1:3) Muntu waluwi wakamenaña mukwawu munjila yawushona. Luwi hichililu chalema chawuntu waNzambi. Chakutalilahu chindi ninshimbi jindi jatela kutudizisha chalumbuluka luwi lwalala.

4. Indi nsona yaIsaya 49:15 yatudizishaña chumanyi haluwi?

4 Kwesekeja nachiyasonekawu haIsaya 49:15, Yehova wahosha nindi: “Mumbanda ahumbuli mwanindi wuchidi kwamwa? Abuli kutiyila mwanindi wakudivwela wushona?” Mazu achiHeberu adifwana chikupu nezu dinabalumunuwu “wushona” ayizatisha kwesekeja naluwi lunatenuwu haMasamu 145:8, 9, yanasonekuwu hewulu. Wushona wamuleñelaña Yehova kutiya luwi anawesekeji nakukeña kwakeñayi mumbanda wunakwamusha mwanindi. Hadaha nkemba wudi nanzala hela kudi yuma yinakukeñayi. Luwi hela wushona lwamuleñelaña mumbanda kwinka mwanindi yuma yinakukeñayi. Dichatiyañayi Yehova hadi antu atiyilañayi luwi.

5. Indi Yehova wadimwekesheli ñahi kudi Isarela nawu “wasweja kuheta luwi”?

5 Chachiwahi kutiyila amakwawu wushona, ilaña chabadika kuwaha kukwasha ayanda. Talenu cheliliyi Yehova hampinji yadiñi akwakudifukula indi muwuduñu muEjipitu yaaka 3,500 yinahituhu. Wamulejeli Mosi nindi: “Chalala namoni antu ami adi muEjipitu chakumonawu ihuñu, natiyi chakudilawu nawakwakuyikalakesha; ami neluki chakabañawu. Nasuluki dehi munu niyipulwishi kudi aEjipitu, nakayifumishi mwituñodu, nakayitwali mwituña dadiwahi deneni dasweja nimayeli niwuchi.” (Kwidika 3:7, 8) Chimwahitili yaaka kwakwihi na 500 kufuma hiyayipulwishiliwu aIsarela kufuma muEjipitu, Yehova wayanukishili nindi: “Nafumishili aIsarela muEjipitu, nayipulwishili kudi aEjipitu, nikumawanta ayikabishili.” (1 Samweli 10:18) Muloña wakuheñuka kunshimbi jaNzambi jaloña, kakavulu aIsarela adiña mumakabi. Ilaña, Yehova wayitiyilili wushona nawa kakavulu wayipulwishileña. (Ansompeshi 2:11-16; 2 Kushindulula 36:15) Ichi chinakumwekesha njila yakwashilañamu Nzambi wakukeña antu adi mukukankila, muwubanji, hela adi mukukala. Yehova “wasweja kuheta luwi.”—Aefwesesa 2:4.

6. Indi Yesu Kristu wamwimbujoleli ñahi Tata yindi hakumwekesha luwi?

6 Yesu Kristu wamwimbujoleli chikupu Tata yindi hakumwekesha luwi. Indi Yesu welili ñahi chiyamulembeleli kudi amayala ayedi amputamesu nawu: ‘Eyi Mwanta, Mwana kaDavidi, tutiyili luwi’? Adiña nakumulembelela Yesu kulonda yayitoneshi muchihayamisha. Yesu wayitonesheli, ilaña hakoñeli chihayamisha chakadi kutiya wushonaku. Bayibolu yahoshaña nawu: “Yesu hakuyitiyila wushona, hakuyikunka kumesu awu; atona nihohenohu.” (Matewu 20:30-34) Wushona wamuleñeleli Yesu kukoña yihayamisha yayivulu yakwashili aputa mesu, adiña nawandemoni, akwambumba, nianvwali jawanyana akabakeni.—Matewu 9:27; 15:22; 17:15; Maku 5:18, 19; Luka 17:12, 13.

7. Indi chakutalilahu chaYehova Nzambi niMwanindi chatudizishaña chumanyi haluwi?

7 Chakutalilahu chaYehova Nzambi nichaYesu Kristu chamwekeshaña nawu luwi lwekala munjila jiyedi—kutiyila luwi anakuyanda hela wushona nikukwasha muntu wunayandi. Hakwila muntu yekali waluwi watela kwikala naniyi yuma yiyedi. Kakavulu, muNsona luwi lwatalisha kuyililu yayiwahi yakukwasha anakankili. Indi hakusompa nyiloña, luwi anateli kulumwekesha ñahi? Komana chabombelamu kubula kwilahu chuma, chidi neyi kubula kubabesha muntu?

Kutiyila Luwi Akwanshidi

8, 9. Indi luwi lwamutiyililuwu Davidi chelili navulumuni dehi naBatisheba lwabombelamu chumanyi?

8 Toñojokenu chuma chamwekeni hakwila kaprofwetu Natani namuwani dehi Mwanta Davidi wamuIsarela yakushankulu kutalisha hawuvumbi weliliyi Davidi naBatisheba. Davidi chamufutwili kumuchima nawa walombeli nindi: “Añanakenuhu, eyi Nzambi, mwomweseka luwi lweyi; jimaku nyiloña yami mwomweseka wushona weyi wawuvulu. Nweleshi chachiwahi nitooki chikupu munaluwi, ntookeshi nshidi yami. Muloña ami neluki nyiloña yami, ninshidi yami yidi kunukutala mesu ami mwaana wejima. Yeyi, yeyi hohu inavulumuni, neli chatama kumesu eyi.”—Masamu 51:1-4.

9 Davidi waneñeli chikupu. Yehova wamwanakeneni nshidi yindi nawa hayisompesheli aDavidi naBatisheba kwesekeja nachiyadi kuyisompeshawuku. Kwesekeja nanshimbi yamwinkeluwu Mosi, aDavidi naBatisheba ateleleli kuyijaha. (Kuhituluka 22:22) Hela chakwila hiyayijahiluku, amweni yihuñu hamuloña wanshidi yawu. (2 Samweli 12:13) Wushona waNzambi wabombelamu kwanakena nshidi. Ilaña, hichinayi mukwila nawu wabulaña kubabesha chatelelaku.

10. Hela chakwila Yehova watiyiña wushona hakusompesha, muloñadi wutukubulila kutwala luwi lwindi munsunya?

10 Chineli “kudi iyala wumu [Adama] nshidi yeñilili mumpata yamunu mwishina” nawa “wufwetu wanshidi hikufwa,” antu ejima atelela kufwa. (Aroma 5:12; 6:23) Dichi twatela kumusakilila Yehova chikupu muloña watwitiyilaña luwi hakutwisompesha. Ilaña dinu, tubabalenu bayi tutwala luwi lwaNzambi munsunyaku. HaKuhituluka 32:4 hahosha nawu: “Mwatwalañayi [Yehova] mwejima mwawuñaji hohu.” Hakumwekesha luwi, Nzambi havulamenaña nshimbi yindi yaloña yawuñajuku.

11. Indi Yehova wamwekesheli ñahi wuñaji watelela hakusompesha Davidi hanshidi yakoñeliyi naBatisheba?

11 Muloña waDavidi naBatisheba, henohu wunsompeshi wakuyijaha kanda awufumishihu, nshidi yawu asambilili kuyanakena. Yehova hayitejeli ansompeshi awaIsarela kwanakena nshidiku. Neyi chakwila ayitejeli kusompa iwu muloña, mutenowu chiña ayitoñweleli kufwa hohu. Muloña dichahosheli Lushimbi. Hela chochu, muloña wachitiyañenu chindi chatiyañeniyi naDavidi, Yehova wakeñeli kumona hakumwanakena Davidi. (2 Samweli 7:12-16) Dichi, Yehova Nzambi, “mukwakusompesha iseki dejima,” yena “wesekaña muchima,” wafukwiluhu yomwenindi kuketula iwu muloña. (Kutachika 18:25; 1 Kushindulula 29:17) Nzambi washinshikili chachiwahi muchima waDavidi, wamweni chabalumukiliyi chikupu, nawa wamwanakeneni.

12. Indi antu akwanshidi atela kuhetelamu ñahi muluwi lwaNzambi?

12 Luwi lwatutiyilañayi Yehova kuhitila mukutukuula kumuloña wanshidi yitwaswana lwendelaña hamu nawuñaji windi. Hakwila yanakeni nshidi chakadi kufumpa lushimbi lwindi lwawuñaji, Yehova wahana ifutu danyiloña daMwanindi, Yesu Kristu dakukuula nachu—chinjikijilu chaluwi lwabadika chikupu. (Matewu 20:28; Aroma 6:22, 23) Hakwila tuhetelumu muluwi lwaNzambi, lwatela kutukiña kubula kutubabesha hamuloña wanshidi yitwaswana, twatela ‘kukuhwelela Mwanindi.’—Yowanu 3:16, 36.

Nzambi waLuwi niWuñaji

13, 14. Komana luwi lwaNzambi lwahimpaña wuñaji windi? Lumbululenu.

13 Hela chakwila luwi lwaYehova hilwafumpaña nshimbi jawuñajiku, komana kudihu njila yimu mulwaluwañeshelaña wuñaji windi? Komana luwi lwaNzambi lwahimpaña wuñaji windi? Inehi, hilwahimpañaku.

14 Yehova wayilejeli aIsarela kuhitila mudi kaprofwetu Hoseya nindi: “Nakakusumbula wakekalaña wami haya nyaka; mwalala, nakakusumbula wakekalaña wami mukuloña, nimuwuñaji, nimuluwi, nimukwanakena.” (Hoseya 2:19) Awa mazu amwekeshaña chikupu nawu mpinji yejima Yehova wamwekeshaña luwi kwesekana nayililu yindi yikwawu, kubombelahu niwuñaji. Yehova ‘hiNzambi, wenzala nawushona, watoñaña antu, . . . wayanakenaña nikuluwa, ninyiloña ninshidi; hayiñishaña mukwakutanya nihantuku.’ (Kwidika 34:6, 7) Yehova hiNzambi waluwi niwuñaji. Bayibolu yahoshaña hadi yena nawu: “Diyi Ilola, mudimu windi walala chikupu; muloña mwatwalañayi mwejima mwawuñaji hohu.” (Kuhituluka 32:4) Wuñaji waNzambi waloña, neyi chochekala luwi lwindi. Kwosi chabadika hachikwawu, nawa kwosi chashindamena hachikwawuku. Ilaña, yililu yejima yiyedi yazatilaña hamu mukuloña.

15, 16. (a) Chumanyi chamwekeshaña nawu wuñaji waNzambi hiwatamaku? (b) Yehova chakasompeshayi ituña damakonu datama, chumanyi chatela kukuhwelelawu akwakudifukula indi?

15 Wuñaji waYehova hiwatamaku. Kakavulu wuñaji walondelaña nshimbi, nikusompesha nikwena kwakeñekaña neyi kudi kutenda akwakuputola. Hela chochu, Nzambi chamwekeshayi wuñaji windi, mwafumaña kupuluka kwawantu amawahi. Chakutalilahu, hampinji yajilumwinuwu antu atama amumusumba waSodoma naGomora, nkakulula Loti nawanyanindi ayedi awambanda ayipulwishili.—Kutachika 19:12-26.

16 Twatela kukuhwelela netu Yehova chakasompeshayi ituña damakonu datama, “izaza deneni” dawakwakudifukula alala, “anakosi dehi mahinawu, anayitookeshi namashi aKana kamukoku to-o,” akayipulwisha. Dihu hiyamba ‘kafuma muyihuñu oyu yeneni.’—Chimwekeshu 7:9-14.

Muloñadi Wutwatelela Kwikala Naluwi?

17. Muloñanyi waweni wutwatelela kwikala naluwi?

17 Mwalala chakutalilahu chaYehova niYesu Kristu chatudizishaña chekela luwi lwalala. Yishimu 19:17 yatulejaña muloña waweni wutwatelela kwikala akwaluwi, yahosha nawu: “Muntu wamutiyilaña kazweñi luwi wudi nakusondamisha Yehova, yena wakamufweta cheñi nachuma chachiwahi chaneliyi.” Yehova wazañalalaña neyi tumwimbujola yena niMwanindi kuhitila mukwikala naluwi munzatilu yetu nawakwetu. (1 Akorinda 11:1) Nawa chasañumunaña amakwawu kwikala naluwi, muloña neyi tutiyila antu luwi, niwena akutwitiyila luwi.—Luka 6:38.

18. Muloñadi chitwatela kufwila kwikala naluwi?

18 Muluwi mwekala yililu yayivulu yayiwahi. Mwekala kutoña, kukeña, kuwunda, nikuwaha. Wushona diwaleñeshaña muntu kumwekesha luwi. Chineli luwi lwaNzambi hilwakañeshaña wuñajiku, Yehova hahilaña swayiku nawa wadiwunjika nakuyinka mpinji yashikila akwakukoña yatama kulonda abalumuki munyichima. (2 Petulu 3:9, 10) Dichi luwi lwabombelamu kudiwunjika nikukaba kabe-e. Chineli muluwi mwekala yililu yayivulu yayiwahi—kushilahu niyililu yamboka-mboka yanyikabu yaspiritu yaNzambi—luwi lwaleñelaña kwikala naniyi yililu. (Aŋalija 5:22, 23) Komana chalema nankashi kutiyila amakwawu luwi!

“Anakooleki Akwaluwi”

19, 20. Munjilanyi luwi mulwemikilaña kusompesha mushindu?

19 Kambanji Yakoba watwilejaña muloña wutwatelela kwikala nanichi chililu chalema chaluwi muwumi wetu. Wasonekeli nindi: “Luwi lwemikaña kusompesha mushindu.” (Yakoba 2:13b) Yakoba wahosheleña haluwi lwamwekeshaña mukwakudifukula waYehova kudi amakwawu. Luwi lwemikaña kusompesha mushindu neyi yishika mpinji yamuntu ‘yakulumbulula kudi Nzambi halwindi,’ Yehova washinshikaña haluwi lwamwekeshañayi nawa wamwanakenaña kushindamena hamulambu wefutu danyiloña daMwanindi. (Aroma 14:12) Chakadi kujina, chuma chaleñeleli Davidi amutiyili luwi hanshidi yindi naBatisheba muloña niyena wadiña muntu waluwi. (1 Samweli 24:4-7) Cheñi nawa, “muntu wukubula kutiyila akwawu luwi akumusompesha chakadi luwi.” (Yakoba 2:13a) Dimuloña waweni antu “akadi luwi” chiyayichindila hadi antu amonañayi Nzambi nindi “anateli kufwa”!—Aroma 1:31, 32.

20 Mumpanji yindi yaHampidi, Yesu wahosheli nindi: “Anakooleki akwaluwi, muloña akayitiyila luwi.” (Matewu 5:7) Awa mazu amwekeshaña chikupu nawu antu anakukeña nawu Nzambi yayitiyili luwi niwena atela kwikala akwaluwi! Chibaba chinalondeluhu chikahosha hachitwatela kumwekesha luwi muwumi wetu wamafuku ejima.

Chumanyi Chimunadizi?

• Indi luwi hichumanyi?

• Indi luwi alumwekeshelaña munjilanyi?

• Indi Yehova Nzambi wekala ñahi waluwi niwawuñaji?

• Muloñadi wutwatela kwikala akwaluwi?

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Mwevulu wudi hefu 4]

Luwi lwaYehova lwatiyilañayi antu anakukabakana ludi neyi lwatiyilañayi mumbanda nkemba yindi

[Mwevulu wudi hefu 6]

Indi kuyihayamisha yaYesu twadizilañaku chumanyi kutalisha haluwi?

[Mwevulu wudi hefu 7]

Komana Yehova chamutiyililiyi Davidi luwi waluwañesheli wuñaji windi?

[Mwevulu wudi hefu 8]

Luwi lwaNzambi lwatiyilañayi antu akwanshidi lwendelaña hamu nawuñaji windi