Go long ol haf insaed long hem

Go long lis blong ol haf

Ol Bigfala Poen Long Buk Blong Joel Mo Amos

Ol Bigfala Poen Long Buk Blong Joel Mo Amos

Tok Blong Jeova i Wan Samting We i Laef

Ol Bigfala Poen Long Buk Blong Joel Mo Amos

“PROFET JOEL, pikinini blong Petuel.” Hemia nomo we Joel i talem long saed blong hem wan. (Joel 1:1) I had blong save stret taem we Joel i raetemdaon buk blong hem from we long bighaf blong buk ya, hem i tokbaot mesej ya we hem i mas talemaot, be i no tokbaot plante long saed blong hem wan. Nating se i olsem, ating hem i raetemdaon buk ya samwe long yia 820 B.K.T., naen yia afta we Usia i kam King blong Juda. ?From wanem Joel i no talem tumas samting long saed blong hem wan? Ating from we hem i wantem pulum tingting blong man i go long mesej we hem i talemaot, i no long hem wan we hem i man blong talemaot mesej nomo.

Long taem blong King Usia, i gat wan man Juda we hem i ‘man blong lukaot long ol buluk mo sipsip, mo i gat plantesen blong figtri,’ mo hem tu i kasem wok ya blong profet. Nem blong hem Amos. (Amos 7:14) Be Amos i mekem wok blong profet long ol ten laen blong Isrel mo Joel i mekem wok blong profet long Juda. Samwe long 804 B.K.T., afta we Amos i kambak long Juda, hem i finis blong raetem buk blong hem. Ol toktok blong buk ya oli isi toktok nomo blong kasem save, be oli gat bigfala paoa.

“SORE TUMAS FROM DEI YA”—?FROM WANEM?

(Joel 1:1–3:21)

Long wan vison, Joel i luk we ol katapila, ol lokis mo ol kakros oli kam kakae evri samting. Joel i tokbaot ol bebet ya se oli olsem wan “kampani blong ol man we oli plante mo oli strong“ mo oli olsem “ol man we oli gat paoa.” (Joel 1:4, NW; 2:2-7, NW) Joel i harem nogud i se: “!Sore tumas from dei ya, from we dei blong Jeova i klosap, mo bambae i kam olsem wan trabol we i kamaot long Hae God!” (Joel 1:15, NW) Jeova i givim advaes ya long ol man we oli stap long Saeon, i se: “Yufala i mas kambak long mi long olgeta tingting blong yufala.” Sipos oli mekem olsem, bambae Jeova i “gat sore long ol man blong hem,” mo bambae hem i tekemaot olgeta bebet ya “we oli aot long not oli kam.” Be, bifo we bigfala dei blong Jeova i kam, bambae Jeova i “givim Spirit blong [hem] long olgeta man,” mo bambae hem i “mekem ol saen long skae mo long wol ya tu.”—Joel 2:12, 18-20, 28-31.

God i singaot ol neson blong oli kam faet agens long hem, i se: “Ol aean we yufala i stap yusum blong brebrekem graon, yufala i mas hamaremgud olgeta blong oli kam naef blong faet. Mo ol huknaef blong yufala, yufala i mas hamaremgud olgeta blong oli kam spia blong yufala.” Oli mas mekemrere blong faet. God i givim oda long olgeta blong oli “kam long Bigfala Levelples ya blong Jehosafat.” Long ples ya nao bambae oli kasem jajmen blong olgeta mo bambae God i spolemgud olgeta. “Be kantri ya Juda mo bigfala taon blong hem Jerusalem, oltaem bambae i gat ol man long hem gogo i no save finis.”—Joel 3:10, 12, 20.

Ansa Blong Sam Kwestin Long Saed Blong Baebol:

1:15; 2:1, 11, 31; 3:14—?Wanem ya “Dei blong Hae God”? Dei blong Jeova i taem we ol jajmen blong Jeova bambae oli kamtru long ol enemi blong hem, we i min se bambae olgeta ya oli lus. Be, i minim tu se ol trufala man blong hem bambae oli sef. Wan dei olsem i bin kasem Babilon long 539 B.K.T. taem ol man Midia mo Pesia oli spolemgud taon ya. (Aesea 13:1, 6) Wan narafala “Dei blong Hae God” i kam klosap finis, hemia dei we bambae hem i mekem jajmen blong hem agensem ‘Bigfala Babilon,’ hemia olgeta giaman skul blong wol.—Revelesen 18:1-4, 21.

2:1-10, 28—?Olsem wanem profet tok ya long saed blong ol bebet we oli kakae evri samting i kamtru? Ol narafala buk blong Baebol oli no talem se i bin gat wan taem we ol prapa bebet oli kam kakae evri samting long kantri blong Kenan. Taswe, samting ya we Joel i luk i wan pija nomo, mo i luk olsem se hem i profet tok long saed blong ol samting we i hapen long 33 K.T. * Long taem ya, Jeova i sanem tabu spirit blong makemaot ol man we oli biaenem Kraes mo oli stat blong talemaot wan mesej we i mekem ol lida blong ol giaman skul oli harem nogud bigwan. (Ol Wok 2:1, 14-21; 5:27-33) Tede, yumi gat bigfala blesing blong joen long wan wok we i sem mak.

2:32—?I minim wanem blong ‘singaot God long nem blong hem’? Blong singaot long nem blong God, hemia Jeova, i min se man i save nem ya, i gat bigfala respek long hem, mo i min se man i trastem mo i dipen long God ya we i karem nem ya.—Rom 10:13, 14.

3:14 NW—?Wanem ya “flat ples blong desisen”? Hem i no wan prapa ples, be i minim wan taem we God bambae i mekem jajmen blong hem i kamtru. Long taem blong King Jehosafat, we nem blong hem i minim “Jeova i jaj,” God i mekem ol ami blong ol neson raonabaot long Juda oli konfius, mo long rod ya hem i sevem ol man Juda. Taswe, narafala nem blong ples ya se “Bigfala Levelples blong Jehosafat.” (Joel 3:2, 12) Long taem blong yumi, ples ya i wan pijatok blong minim taem we God bambae i smasem ol neson olsem we man i purumpurumbut long ol grep blong mekem waen.—Revelesen 19:15.

Ol Lesen Blong Yumi:

1:13, 14. Sipos man i wantem stap sef hem i mas tanem tingting blong hem long fasin we i tru mo luksave Jeova olsem trufala God.

2:12, 13 (NW). Hat blong wan man bambae i pusum hem blong tanem tingting blong hem long fasin we i tru. Hem i mas ‘terem hat blong hem’ i no ‘ol klos blong hem.’ Hemia i minim se trufala fasin blong sore from sin blong yumi i kamaot long hat, hem i no wan fasin sore we man i soem nomo long fored blong narafala.

2:28-32. Long “bigfala dei [blong Jeova] we bambae ol man oli fraet gud long hem,” bambae Jeova i sevem ol man ya nomo we oli stap ‘singaot hem long nem blong hem.’ !Yumi save gat bigfala tangkiu long Jeova, from we hem i givim spirit blong hem long ol defdefren kaen man, mo hem i gat ol yangfala mo olfala, man mo woman, we olgeta evriwan oli joen long wok ya blong talemaot “ol bigbigfala wok ya we God i mekem”! (Ol Wok 2:11) Dei blong Jeova i stap kam klosap moa. Taswe, yumi mas traehad moa blong yumi kam ‘tabu, yumi ol man blong God, mo yumi mekem ol fasin we hem i wantem.”—2 Pita 3:10-12.

3:4-8, 19. Joel i givim profet tok se ol neson raonabaot long Juda bambae oli kasem jajmen from we oli mekem i nogud long neson ya we God i jusumaot. Stret olsem profet tok ya i talem, King Nebukadnesa blong Babilon i spolem taon blong Taea we i stap long menlan. Biaen, taem Bigfala Aleksanda i winim taon blong Taea we i stap long aelan, plante taosen man long ami blong Taea wetem ol haeman blong taon ya oli ded, mo oli salem 30,000 man blong taon ya olsem slef. Ol man Filistia tu bambae oli lus, mo God bambae i yusum Aleksanda wetem sam narafala king we oli kam biaen long hem, blong mekem jajmen ya i kamtru. Long ol yia 300 B.K.T., kantri ya Edom tu i kam ples nating. (Malakae 1:3) Ol profet tok ya we oli kamtru finis oli mekem bilif blong yumi i kam strong moa long Jeova, se hem i Man we i mekem ol promes blong hem i kamtru. Oli soemaot tu wanem we Jeova bambae i mekem long ol neson we oli stap agensem ol man blong hem tede.

3:16-21. Bambae “graon mo skae tufala i seksek,” mo ol strong jajmen blong Jeova bambae oli kasem ol neson. Be, Jeova bambae “i sefples blong ol man ya blong hem,” bambae hem i givim laef long olgeta long wan paradaes long wol. !Jajmen blong hem long ol rabis man i kam klosap finis, taswe yumi mas gat strong tingting blong stap klosap long hem!

‘MEKEMRERE BLONG STANAP LONG FES BLONG GOD’

(Amos 1:1–9:15)

Amos i gat wan mesej blong talemaot long ol neson raonabaot long Isrel we oli ol enemi blong hem, mo i gat wan mesej blong talemaot long Juda mo Isrel tu. God bambae i spolem Siria, Filistia, Taea, Edom, mo Moab from we oli mekem i nogud long ol man blong hem. Bambae hem i spolem ol man blong Juda tu from we ‘oli tanem baksaed long ol tok blong hem.’ (Amos 2:4) ?Olsem wanem long kingdom blong ol ten laen blong Isrel? Ol man blong ples ya oli mekem sin from we oli griri tumas, nao oli stap mekem i strong long ol puaman, mo oli mekem rabis fasin long saed blong seks, mo oli mekem i nogud long ol profet blong God. Amos i givim woning se Jeova bambae i ‘panisim olgeta, bambae hem i spolem ol olta ya long Betel tu,’ mo ‘ol haos ya blong olgeta we oli stap yusum long koltaem, wetem olgeta we oli stap yusum long hot taem, bambae hem i spolem olgeta.’—Amos 3:14, 15.

Nating se ol man Isrel oli kasem panis plante taem finis from we oli wosipim ol aedol, be oli stap gohed yet blong mekem stronghed. Amos i talem long olgeta se: “Yufala evriwan i mas mekemrere blong kam stanap long fes blong [God].” (Amos 4:12) Taem dei blong Jeova i kasem ol man Isrel, bambae oli “go wok slef long kantri ya long narasaed Damaskes i go,” hemia Asiria. (Amos 5:27) Wan pris blong Betel i agensem Amos, be Amos i no fraet nating. Jeova i talem long Amos se: “Nating we ol man Isrel ya oli man blong mi, be naoia i taem blong olgeta blong oli lus. Bambae mi mi no save jenisim tingting blong mi bakegen.” (Amos 8:2) Nating se ol man oli wantem haed long Seol, no oli ronwe i go antap long ol bigbigfala hil, jajmen blong God bambae i kasem olgeta. (Amos 9:2, 3) Be i gat wan promes i stap blong wan taem we evri samting bambae i kam niu bakegen. Jeova i talem se: “Long taem ya, olgeta we bambae oli kamaot biaen long yufala, we oli stap olbaot long ol narafala kantri, mi bambae mi tekem olgeta i kambak long ples ya, we i stret ples blong yufala. Nao bambae oli wokemgud ol taon ya blong yufala we oli folfoldaon, mo bambae oli planem ol grep bakegen, nao bambae oli stap dring waen we oli wokem long ol frut blong hem. Bambae oli wokem ol garen bakegen, nao bambae oli stap kakae ol kakae blong ol garen ya blong olgeta.”—Amos 9:14.

Ansa Blong Sam Kwestin Long Saed Blong Baebol:

4:1—?From wanem vas ya i talem se ol rij woman oli olsem ol “buluk blong Basan”? Bigfala hil blong Basan i flat nomo antap. Hil ya i stap long is saed blong Lugun blong Galili. Ol man oli save ples ya from we ol anamol we oli stap fidim, olsem ol buluk, oli nambawan. Graon long ples ya i gud, mo hemia wan long ol samting we i mekem se ol anamol ya oli grugud mo oli naes. Amos i talem se ol woman we oli laekem tumas ol sas samting, oli olsem ol buluk ya blong Basan. From we ol woman ya oli wantem tumas ol sas samting i sua se oli fosem ‘ol man blong olgeta,’ blong tekem mane long ol man we oli no strong.

4:6, NW—?Tok ya “ol tut oli klin” i minim wanem? Vas ya i joenem tok ya wetem ol man we oli “wantem bred tumas.” Taswe, tok ya i save minim wan taem we kakae i sot, nao tut blong ol man i stap klin nomo from we oli no kakae.

5:5—?From wanem ol man Isrel oli no mas ‘lukaot God long ples ya Betel’? King Jeroboam 1 i stanemap wosip long aedol blong smol buluk long ples ya Betel. Stat long taem ya, taon ya i kam wan stamba ples blong giaman wosip. Gilgal mo Bereseba tu oli ol ples blong giaman wosip. Sipos ol man Isrel oli wantem stap sef taem trabol i kasem olgeta, oli no moa mas go long ol ples ya blong mekem wosip mo oli mas stat blong lukaotem Jeova.

7:1—?Wanem ‘gras ya we ol man blong king oli katem finis’? Hem i minim takis we king i askem ol man blong oli pem, blong hem i save lukaot long ol anamol mo ol man blong hem we oli stap ron long hos. Ol man oli mas pem takis ya bifo we “gras i stat blong gru bakegen.” Afta we oli pem takis ya finis, oli save tekemaot ol kakae long garen blong olgeta. Be Amos i talemaot se bifo we oli gat janis blong mekem samting ya, ol lokis bambae oli kam kakae ol kakae we oli planem mo olgeta narafala samting we oli stap gru.

8:1, 2—?“Basket frut ya” i blong soemaot wanem? Hem i blong soem se dei blong Jeova i kam klosap. Oli karem ol frut blong hot taem long en blong taem we i blong karem ol kakae, i min se i klosap long taem we ol wok long garen oli finis. Taem Jeova i mekem Amos i luk “basket frut ya,” hem i blong soemaot se en blong ol man Isrel i klosap. Taswe, God i talem long Amos se: “Nating we ol man Isrel ya oli man blong mi, be naoia i taem blong olgeta oli lus. Bambae mi mi no save jenisim tingting blong mi bakegen, mi mas panisim olgeta, olsem we mi talem finis.”

Ol Lesen Blong Yumi:

1:3, 6, 9, 11, 13; 2:1, 4, 6. Jeova i talemaot kros we hem i gat long Isrel, Juda, mo ol sikis neson raonabaot long olgeta, hem i se: “Tru, mi talem long yufala, mi bambae mi panisim olgeta from ol rabis fasin ya blong olgeta.” Man i no save ronwe long jajmen blong Jeova.—Amos 9:2-5.

2:12. Yumi neva mas daonem tingting blong ol paenia, seket elda, misinari, no ol memba blong Betel famle blong pulum olgeta blong lego wok blong Jeova mo gobak long fasin blong laef we i sem mak long ol narafala man. Defren olgeta, yumi wantem leftemap tingting blong olgeta blong oli gohed long gudfala wok blong olgeta.

3:8. Taem Jeova i talem strong long Amos ‘blong i talemaot profet tok blong hem long ol man Isrel,’ Amos i harem se hem i mas go prij, olsem wan man i mas fraet taem i harem wan laeon i singaot. (Amos 7:15) Fraet long God i mas pusum yumi blong wok strong blong talemaot gud nius blong Kingdom.

3:13-15, NW; 5:11. Nating se Amos i wan man blong lukaot long ol buluk mo sipsip nomo, Jeova i halpem hem, nao hem i naf blong “givim witnes” long ol rijman we oli no wantem lesin long hem. Long sem fasin Jeova i save rerem yumi blong yumi naf blong talemaot gud nius blong Kingdom long olgeta man, nating se yumi stap long wan ples we i no isi nating blong prij long ol man.

4:6-11; 5:4, 6, 14. Nating se plante taem ol man Isrel oli mestem from we oli no “kambak” long Jeova, hem i talem long olgeta blong ‘kambak long hem, nao bambae oli save stap gud.’ Jeova i stap gohed blong soemaot longfala tingting long rabis wol ya, taswe yumi mas traehad blong pulum ol man we oli stap long wol ya blong oli kam long God.

5:18, 19. I krangke nomo sipos wan man “i wantem tumas blong luk Dei ya blong Hae God,” be hem i no rere from dei ya. Sipos wan man i mekem olsem, hem i olsem wan man we i stap ronwe long wan laeon, nao taem i stap resis i go, hem i sek long wan bea. Ale, i ronwe long bea ya, be biaen wan posen snek i kakae han blong hem. Yumi waes sipos yumi wekap long saed blong spirit mo yumi stap “rere” oltaem.—Luk 21:36.

7:12-17. Yumi mas gat strong tingting mo no fraet blong talemaot mesej blong God.

9:7-10. I tru se ol bubu blong ol man Isrel oli bin stap tru long Jeova mo oli kam wan spesel neson we hem i jusumaot mo we hem i mekem olgeta oli fri long Ijip. Be, olsem we God i no glad long ol pikinini blong Kus, hemia ol man Itiopia, hem i no glad tu long ol man Isrel we oli no stap tru long hem. I no laen we wan man i kamaot long hem we i mekem se God i glad long man ya, be fasin blong hem blong ‘ona long God, mo mekem ol samting we i stret long fes blong hem,’ hemia nao samting we i impoten.—Ol Wok 10:34, 35.

?Yumi Mas Mekem Wanem?

I no longtaem, dei blong jajmen blong God bambae i kamtru long wol blong Setan. God i givim spirit blong hem long ol man we oli wosipim hem. Taswe, hem i stap mekem olgeta oli naf blong givim woning long ol man se dei blong hem i klosap. I gud yumi mekem bes blong yumi blong givhan long ol narafala blong oli save Jeova mo ‘singaot long nem blong hem.’—Joel 2:31, 32.

Amos i talem se: “Fasin we i no stret, yufala i mas tanem baksaed long hem, be fasin we i stret, yufala i mas glad long hem, mo oltaem yufala i mas folem. Mo taem yufala i mekem kot, yufala i mas lukaot gud, blong kot i wok long stret fasin.” (Amos 5:15) Taem dei blong Jeova i stap kam klosap, i waes we yumi kam klosap moa long God, mo yumi stap defren long rabis wol ya mo ol nogud man blong wol ya. !Ol lesen we yumi lanem long buk blong Joel mo Amos, oli stret long taem blong yumi blong givhan long yumi blong mekem samting ya!—Hibrus 4:12.

[Futnot]

^ K.T. i minim Kristin Taem.

[Tok blong pija long pej 24]

Joel i talemaot profet tok se: “!Dei blong Jeova i klosap!”

[Tok blong pija long pej 27]

Olsem Amos, yumi gat strong tingting mo yumi no fraet blong talemaot mesej blong God