Aver yem sha atineakaa

Aver yem sha mver u atineakaa

U Ôron Takerada u Yoel man Amoshi Asav-asav

U Ôron Takerada u Yoel man Amoshi Asav-asav

Mkaanem ma Yehova Ma Uma Je

U Ôron Takerada u Yoel man Amoshi Asav-asav

YOEL pase kwagh na ér un ngu “Yoel wan u Petuel.” Lu cii kwagh u ôr sha u pasen kwagh na je la. (Yoel 1:1) Yoel hemba ôron kwagh u loho na a akaa agen ken takerada u i yer sha iti na la, je yô shighe u ôr kwaghôron u profeti na la kpa i ker a ker ahaba ér a lu ken inyom i 820 C.S.Y. (Cii man Shighe u Yesu) la. Lu inyom i Ushia tema tor sha Yuda anyom kar ataankaranyiin je la. Er nan ve Yoel soo u ôron kwagh na ga? Alaghga hemba soon u ôron loho u i na un la, lu kwagh u or u pasen loho la ga.

Shi sha shighe u Ushia la, i na Amoshi, Oryuda u lu “orkuranilev man orsôron ikyon i tur” la tom u profeti. (Amoshi 7:14) Yange i tindi Yoel ér a er tom u profeti ken Yuda, kpa Amoshi yô, lu ken ikwe-pue i tartor u Iserael u ken imbusutarimese la. Amoshi yange hide ken tar u Yuda cii ve mase ngeren takerada u i yer sha iti na la been ye, man alaghga lu ken inyom i 804 C.S.Y. la i nger u i bee ye. I nger takerada ne taver ga shi u wanger kpaa.

“WUU, WUU! IYANGE LA!” —SHA CI U NYI?

(Yoel 1:1–3:21)

Yoel yange nenge a ikyomon i tseren akaa man i purugh sha man i oron akaa ken mpase u sha mnenge. Ikyomon ne tile sha ityough ki “anomaior a taver iyol” man “mba utyav.” (Yoel 1:4; 2:2-7) Nahan Yoel gbidye iwer wener: “Wuu, wuu! iyange la! gadia iyange i TER mgbôghom ve, ia va er mtim u a dugh hen Uhembanagee nahan.” (Yoel 1:15) Yehova wa mba ken Shion kwagh ér: “Gema nen her a Mo a asema a en cii.” Aluer ve er nahan yô, ‘mhôônom ma a kôr Un a ior Nav’ nahan una zenda “mba ken imbusutarimese” la kera, ka ikyomon ki vihin akaa je la. Cii man iyange i Yehova la i va yô, una “haa Jijingi [na] sha uumace cii” nahan una “er akaa a kpilighyol Sha kua shin tar.”—Yoel 2:12, 18-20, 28-31.

Yehova kaa a akuraior ér: “Tôô nen induhar yen gema var nen usanker a mi, ahô a en a sôron ikyon a mi kpaa, var nen awange a mi” sha er ne wa iyol i uitya yô. A kaa a ve ér ve “va hen pev u Yehoshafati” ape a ôr ve ijir shi a tim ve kera la. “Kpa Yuda yô, una lu gbem sha won.”—Yoel 3:10, 12, 20.

Mbamlumun sha Mbampin mba sha Akaa a ken Ruamabera:

1:15; 2:1, 11, 31; 3:14—“Iyange i TER” kanyi? Iyange i Yehova la ka shighe u una ôr mbaihyomov nav ijir shi una tim ve, kpa una gema a yima mba ve civir un sha mimi yô. U tesen ikyav yô, imba iyange la yange i va sha tar u Babilon u tsuaa la ken inyom i 539 C.S.Y. la, shighe u Mbamede man Mbapershia hemba ve ityav la. (Yesaia 13:1, 6) “Iyange i Yehova” igen kpa ngi van, i una ôr “Zegebabilon” ijir yô. Zegebabilon ne ka tartor u ukwaghaôndo mbaaiev sha tar cii.—Mpase 18:1-4, 21.

2:1-10, 28—Kwaghôron u profeti u sha kwagh u ikyomon i vihin akaa la kure nena? Ma ijiir i môm ken Bibilo kpa ôr ér ikpela i ikyômon yange i nyôr ken tar u Kanaan er i ôr kwagh u i ken takerada u Yoel nahan ga. Nahan ikyav tese ér numtan u ikyomon u Yoel lu ôron kwaghôron u profeti sha mi la tese kwagh u una er ken inyom i 33 la. Hen shighe la Yehova hii u haan jijingi na sha mbadondon Kristu mba tsuaa mbara, nahan ve hii u pasen loho u dedoo u ú kôr mbahemenev mba kwaghaôndo mbaaiev ken ishima tsung yô. (Aerenakaa 2:1, 14-21; 5:27-33) Se kpaa se mba sha ian i civirigh i eren tom u pasen loho ne nyian.

2:32—Se ‘yila sha iti i TER’ nena? Se yila sha iti i Aôndo sha u fan iti na shi nan i civir tsung shi suur sha or u iti la i lu i nan la kpaa.—Mbaromanu 10:13, 14.

3:14—“Pev u kuren ijir” la kanyi? Pev ne ka ijir i sha ikyav i Aôndo una ôr ijir her yô. Sha ayange a Tor u Yuda, Yehoshafati u inja i iti na i lu “Yehova Ka Orjir” la, Aôndo yima Yuda sha ikyev i akuraior a a wa ndor a ve la sha u eren ve nôngon num ayol a ve. Nahan i yila ijiir la kpaa ér “pev u Yehoshafati.” (Yoel 3:2, 12) Sha ayange ase ne, pev la tile sha ityough ki ijiir i a shoghor akuraior er ka ijiir i shoghor atam a wain shin ihyungwa nahan.—Mpase 19:15.

Ityesen hen Avese:

1:13, 14. Cii man se zua a myom yô, saa se gema ishima sha mimi shi se fa ser Yehova ka Aôndo u mimi.

2:12, 13. Doo u se gema ishima a ishima yase cii. Mgemshima u mimi wa u ‘anden asema a ase,’ ka “akondo” ga.

2:28-32. Ka ‘or u nan yer sha iti i TER la tseegh nana war’ sha “iyange i TER i vesen i cieryol” la ye. Se wuese kpishi er Yehova a hee jijingi na sha hanma or shi a we igyumior man mbabeenyol kua nomso man kasev tom u ôron kwaghôron u profeti nahan, inja na yô, a wa ve tom u pasen ior kwagh u “uzegembaakaav mba Aôndo.” (Aerenakaa 2:11) Er iyange i Yehova i lu mgbôghom yô, doo u se lu ken ‘icighanmlu shi se lu civir Aôndo’ ga he?—2 Peteru 3:10-12.

3:4-8, 19. Yoel yange tsengaôron wener a tsaha akuraior aa a wa ndor a Yuda la sha ci u a er ior mba Aôndo ican. Kwagh u Yoel ôr la kure sha mi vough, sha ci u Nebukadinesar, Tor u Babilon yange tim gartamen u tar u Tiru gburu gburu. Ken masejime yô, Alekesanda u Tamen hemba gartamen u ken icile la ityav, nahan a wua mbautyaav udubu imôngo shi a kôr ashagbaior a ken gar la 30,000 a tee ve ve hingir ikpan. Mbafiliti kpa kape Alekesanda man ator a a dondo sha na la kpa er a ve vough je la. Mba ker ken derianyom u sha unyiin la yô, i tim Edom kpaa. (Malaki 1:3) Akaaôron a profeti a a kur ne wase se u nan Yehova jighjigh taveraa ser kur uityendezwa nav. Shi a tese ér Yehova una tsaha akuraior aa a tev ior nav a ican nyian la kpaa.

3:16-21. ‘Usha man tar ua tenger,’ nahan Yehova una ôr akuraior ijir a vihi kpen kpen. “Kpa TER Una hingir ijiir i yeren i ior Nav,” una na ve uma ken tar u ua hingir paradiso la. Er iyange i Yehova i ôron botar ne ijir i lu mgbôghom nahan, doo u se nôngo tsung se seer kporom ikyua a na ga he?

“WA AGO IYOL SHA U VA KOHOL AÔNDO WOU”

(Amoshi 1:1–9:15)

Amoshi yange lu a loho sha ci u mbaihyomov mba Iserael mba ve wa ndor a ve la, kua Yuda man Iserael cii. Mtim lu keghen Shiria man Filitia man Tiru man Edom kua Moabi sha ci u ve tswamen ior mba Aôndo. Yuda kpa mtim lu keghen un sha ci u a “venda atindiakaa a TER.” (Amoshi 2:4) Man gema ikwe pue i tartor u Iserael la di ye? Yange ve nzughul a mbaatsanev shi ve eren idya shi ve tôvon uprofeti mba Aôndo a ican kpaa. Amoshi yange ta ve icin ér Yehova una “tsaha atse a Betel a nan nagh sha mi la” shi una “yôhôr iyou i teman ker shighe u wuhegh, man iyou i teman ker shighe u iceenyolough” kpaa.—Amoshi 3:14, 15.

Er Yehova tsaha Mbaiserael mba wan idya la nahan kpa, ve lu hemban di ato her tsô. Nahan Amoshi kaa a ve ér: “Wa ago iyol sha u va kohol Aôndo wou.” (Amoshi 4:12) Sha nahan yô, gba u a ‘yem a Mbaiserael uikyangen a kar Damaseku a yem ken hemen,’ ka ken Ashiria je la. (Amoshi 5:27) Pristi ugen ken Betel yange hendan kwagh a Amoshi, kpa orti hide ijime ga. Yehova kaa a Amoshi ér: “Mkur va sha ior Av Iserael; kera den Yam ve je ga.” (Amoshi 8:2) Sheol shin ugôgômbaiwoov je kpa vea fatyô u yiman ve sha ijirôron i Aôndo ga. (Amoshi 9:2, 3) Kpa Aôndo tôndo zwa u hiden a ior nav ken tar ve. Yehova kaa ér: “Me dugh ior Av Iserael ken uikyangen kera, shi vea maa agar a lu i yôhôr la, vea tema ker; vea kaha ishule i wain man vea ma zar na; shi vea kaha ishule i atamaikyon vea ya atam a ker kpaa.”—Amoshi 9:14.

Mbamlumun sha Mbampin mba sha Akaa a ken Ruamabera:

4:1—“Ungômbaibuav mba Bashan” mbara tile sha ityough ki unô? Ugôgômbaagunguv mba Bashan mba sha ityoughkitaregh ki Ifi u Galilia la lu ijiir i dedoo i koson ilev kua ibua kpaa. Gadia gwergwer lu hen ijiir la kpishi. Amoshi yange tôô kasev mba Samaria mba uyôughyôughmbaakaav doo ve kpishi la kar sha ibua i Bashan. Kasev mban yange ve tuur “noov vev” ken ijime ér ve kighir atsanaior ve ngohol ve akaa ve na ve sha er vea seer lun yôughyôugh yô.

4:6—Ishember i “mwanger u anyiigh” la tile sha ityough ki nyi? I ter ishember ne ijiir i môm a ishember i “mban u kwaghyan” la, nahan alaghga i tile sha ityough ki ijen shighe u ior ve zough a kwaghyan ga nahan anyi ve a wanger yô.

5:5—Er nan ve i kaa ér Iserael una ‘kera ker Betel ga’? Yeroboam yange gema Betel hingir ijiir i civir wanbua. Hii hen shighe la zan zan hegen ijiir la hingir ijiir i tamen i mcivir u aiegh. Gilgal man Bersheba kpa lu ajiir a mcivir u aiegh. Yange gba u Iserael una de u zan sha ajiir ne sha ci u mcivir u aiegh, una hide a ker Yehova ve una war mtim u i tsengaôron la ye.

7:1—“Toho u u hem zum u tor vande tôndon u kera la” tile sha ityough ki nyi? Adooga toho ne tile sha ityough ki kpandegh ku tor wa ér ior ve taan sha er una kôson mbaanyinyav nav man uzendenya nav la. Yange i gba u hanma or nana ta kpandegh kun “sha mhii u mhem u toho u masetyô” la. Hanma or nana taan kpandegh kun yô, maa nan yem sundan iyiav mbi nan. Kpa cii man nana̱ sunda mbi a bee yô, ikyomon ki vihi iyiav mbira kua akaa agen a nan lee la.

8:1, 2—“Ikyese i atamaikyon a inyom” la tile sha ityough ki nyi? A tese ér iyange i Yehova mgbôghom. Yange i kohol atamaikyon sha shighe u sunda u zulum u been yô, inja na yô, ka sha shighe u inyom i zulum u been je la. “Atamaikyon a inyom” a Yehova er Amoshi nenge a mi la tese ér shighe u mkur u Iserael mgbôghom. Nahan Aôndo kaa a Amoshi ér: “Mkur va sha ior Av Iserael; kera den Yam ve je ga.”

Ityesen hen Avese:

1:3, 6, 9, 11, 13; 2:1, 4, 6. Ishima yange i vihi Yehova a Iserael man Yuda kua akuraior agen ataratar a a wa ndor a ve la, nahan a kaa ér: “Me kera hide a mtsaha na ijime ga.” Mbaaferev vea fatyô u yevese waren ijirôron i Yehova ga.—Amoshi 9:2-5.

2:12. Mayange je se kaa nen a upania man mbakuran mba ningir sha man mbamishen kua mba ve lu shin Betel ser ve de tom u ve eren hanma shighe la ve yem keren akaa a taregh ga. Kpa se taver ve asema ser ve za hemen a tom ve u dedoo la.

3:8. Begha ka una ta kume yô, ior ve cia keng. Nahan Amoshi kpa yange ungwa Yehova kaa a na ér: “Za za ôr kwaghôron u profeti sha ior Av” yô, a nenge wener gba u una pase loho la keng. (Amoshi 7:15) Se kpa mcie u Aôndo a mgbegha se u pasen loho u Tartor sha gbashima.

3:13-15; 5:11. Yehova yange wase Amoshi, u lu orkuran ilev la nahan a ‘er shiada’ hen mbainyarev man mba kwagh gba ve sha iyange i Yehova ga la. Se kpa Yehova una wase se, nahan haregh u ior ve keghen ato ga je kpa se pase loho u Tartor her sha ishima i tseen.

4:6-11; 5:4, 6, 14. Er Mbaiserael venda u ‘hiden’ hen Yehova nahan kpa, i wa ve kwagh ér: “Ker nen TER nahan né lu uma.” Er Yehova a lu wan ishima a bo tar ne di tsô yô, se za nen hemen u taver mba ken tar ishima ve hide ve va civir Aôndo.

5:18, 19. Aluer ‘sar or pe iyange i TER ma i ve’ kpa nan gema nan wa iyol nan ngu keghen i̱ ga yô, nan ngu eren kwagh sha kwaghfan ga. Mlu u imbaor la ngu er or u nan lu yevese begha, kpa dwem a gem a zough a nan nahan nan yevese nan za nyer ken iyou, nan tuur uwegh ken kpekpe kpa iyô i gem i nyum nan yô. Nahan doo u se “kuran” shi se wa iyol se keghen a kegh, aluer se mba eren nahan yô, se mba eren kwagh sha kwaghfan.—Luka 21:36.

7:12-17. Se pase nen ior loho u Aôndo vangertiôr man a mciem shio.

9:7-10. Er Mbaiserael due ken tsombor u uter mbatamen mba jighjigh man ken tsombor u mba Aôndo due a ve ken Igipiti ér ve lu ior nav la nahan kpa, ve lu a ieren i mimi sha ishigh ki Aôndo ga di er Mbakushi nahan. Ka tsombor u or ua na ve Aôndo una lumun nan ga, kpa ka ‘or u nan cie un shi nan eren perapera’ la una lumun nan ye.—Aerenakaa 10:34, 35.

Kwagh u i Gbe u Se Er Yô

Er iyange i Aôndo una tim tar u Satan ne i mgbôghom yô, a haa mbacivir un jijingi ér a wa ve agoyol ve ta ior icin sha kwagh u iyange na i i lu van la. Nahan doo u se wase ior kpoghuloo ve fa Yehova shi ve ‘yila sha iti na’ ga he?—Yoel 2:31, 32.

Amoshi wa se kwagh ér: “Kôr nen kwaghbo ihyom man kwagh u dedoo a̱ doo ne ishima; rumun nen ijirôron i mimi hen hundagar.” (Amoshi 5:15) Nahan er iyange i Yehova i lu mgbôghom yô, doo u se kporom hen Aôndo shi se lu paleghaa a tar ne kua aeren a hôngorough a ior i tar ne kpaa. Aluer se er nahan yô, se mba eren kwagh sha kwaghfan. Kwagh u una wase se u eren kwagh ne yô, ka u henen akaawan a injaa a ken takerada u Yoel man Amoshi la.—Mbaheberu 4:12.

[Picture on page 28]

Yoel tsengaôron ér: “Iyange i TER mgbôghom”

[Pictures on page 31]

Doo u se yôô loho u Aôndo vangertiôr man a mciem shio er Amoshi kpa er nahan