Agonigon a Sanagi ya ‘Angipaalagey ed Abung na Israel’

LEGAN ya ompepelnak lay kabuasan, amta nen Lea a magano lan nasukayan so katuaan. Nadiskobre la nen Jacob a say kaakdol to manaya et aliwan si Raquel, a yugtan nen Lea. Lapud ganggan nen ama to, si Lea, a nayarin asakbongan pian agnabidbir, so amalabas na labi ed dukolan a para komon ed si Jacob tan Raquel.

Isipen pay impakabigla nen Jacob sanen nalmoan ton sikatoy apalikdo! Lapud pasnok to, sikatoy akisangsangan ed si Laban, say ama nen Lea. Legan a nagagawa itan, seguradon sankanonot nen Lea so betang to ed sayan impamalikdo, tan no antoray epekto na satan ed arapen. Say istorya na bilay nen Lea tan Raquel et sakey ed saray importantin kabiangay awaran na Biblia. Ontulong met itan pian natebek tayo so karunongan na pangasawa na sakey labat tan panmatoor ed panamaley.

Sankaili Diad Bobon

Manga pitoy taon antis na satan, binmatik si Raquel pian ibaga ed ama to a walay akabat ton sakey a sankaili diad bobon ya angibagan sikatoy kanayon da. Si Jacob manaya itan a kapinsan to, ya anak na panginaen to’d ama, tan sakey met a managdayew nen Jehova. Kayari sakey bulan, inyopresi nen Jacob so panlingkor to ed si Laban diad loob na pitoran taon pian naasawa toy Raquel. Lapud anengneng nen Laban a makulikuli so kaanakan to, tan amta ton niyugali la ed sikara so pankasal na sankakanayon, inawat to so opresi.​—Genesis 29:1-19.

Say panangaro nen Jacob ed si Raquel et aliwa labat ya inuugaw a panibeg. Say pitoy taon a sipanan da et “alimbawa ra so dagdaiset ya agew ed sikato lapu ed wala so aro to ed sikato.” (Genesis 29:20) Mapatnag a dakel iray maabig a kalidad nen Raquel lapud agkinmupas so panangaro nen Jacob ed sikato anggad impatey to.

Kasin nanilalo met si Lea a sikatoy makapiasawa komon ed sakey a matoor a managdayew ed si Jehova? Anggapoy imbaga na Biblia nipaakar ed satan. Mas dakel so nabasa tayo nipaakar ed panmoria nen Laban diad satan a pamaakaran. Sanen asabi lay agew na pankasal komon nen Raquel, namparaan si Laban na sakey a ponsia. Balet, insalaysay na Biblia a diad saman a labi et si Lea so inter nen Laban ed si Jacob pian ‘akdolan to.’​—Genesis 29:23, Maung a Balita.

Kasin akinonong si Lea pian palikdoen si Jacob? Odino sikatoy apilitan labat a mangunor ed si ama to? Tan kawalaan nen Raquel? Amta to kasi no antoy nagagawa? No amta to, anto kasi alikna to? Kasin grabe inka-istrikto nen ama to kanian agto nayarian a sumlangen iray ingganggan ed sikato? Anggapoy ebat na Biblia ed sarayan tepet. Antokaman so ninonot nen Raquel tan Lea nipaakar ed sarayan bengatla, diad saginonor et satan a pakana so amasanok ed si Jacob. Tan akisangsangan si Jacob ed si Laban, aliwan diad saray ananak to, ya oniay inkuanto: “Agta nipaakar ed Raquel so nanlingkoran ko ed sika? Akin sirin et pinalingo mo ak?” Et antoy  ebat nen Laban? “Aliwa ya ontan so nagagawa . . . ya iter so yugtan ya unona nen say panguloan. Isumpal mo ni simba to nia so sakey, insan mi iter ed sika so sakey met a nipaakar ed panlingkor mo a pangatulangan mo ed siak na pitoy taon ni.” (Genesis 29:25-27) Kanian, amaneobra si Jacob a mangasawa na pigara a nansengegay graben imonan.

Aliwan Maliket a Pamilya

Inaro nen Jacob si Raquel. Tan sanen anengneng na Dios a si Lea et “nagugula,” sikatoy inikdan To na anak, bangta si Raquel et nansiansian lepes. Balet, aliwa labat lan anak so pipirawaten nen Lea, noagta pipirawaten to met so panangaro nen Jacob. Lapud nanenengneng ton satan a panangaro so wala lan amin ed si Raquel, sikatoy maer-ermen. Anggaman ontan, siansia nin inilaloan nen Lea a sikatoy naaro lanlamang, lapud inikdan toy Jacob na panguloan ya anak, si Ruben, a mankabaliksay “Nia so Anak a Laki!” Oniay rason nen Lea kanian satan so inngaran to ed anak to: “Inimano nen Jehova so ermen ko; ta si asawak aroen to ak la natan.” Balet, anggapoy angumanan nen Jacob, anggano angiyanak ni Lea na sakey lamet a laki. Inngaran to itan a Simeon, a kabaliksan toy “Ondedengel.” Oniay inkatunongan to: “Lapu ed dinengel nen Jehova a kasnokan da ak, kanian inter to met ed siak so sayan anak.”​—Genesis 29:30-33.

Mapatnag ya impikasi nen Lea so kipapasen to lapud sikatoy dinengel nen Jehova. Ompapatnag met a sikatoy matoor a bii. Ingen, nantultuloy ni so sakit na pagew to anggan sanen inyanak toy komatlon anak to, si Levi. Say ngaran to a mankabaliksay “Maapit” odino “Mapireg” so impaliwawa nen Lea: “Natan saya a panaon mapireg la so asawak ed siak, ta inyanakan ko la na talora a lalaki ya anak.” Balet, malinew ya ag-apaapit so liknaan nen Jacob ed sikato. Nayarin sinmuko lay Lea, lapud diad samay ngaran na komapat ya ilalak to et agto la tinukoy so nipaakar ed ilalo ton mas magmaong a relasyon ed si Jacob. Imbes, say impangingaran to na Juda so angipatnag na pisalsalamat to ed Dios. Say ngaran a “Juda” so mankabaliksay “Indayew,” odino “Sikatoy Idadayew.” Onia labat so inkuan nen Lea: “Saya a panaon daydayewen ko si Jehova.”​—Genesis 29:34, 35.

No panoy ermen nen Lea ontan pa met nen Raquel. Oniay kinerew to ed si Jacob: “Ikdan mo ak na anak ko, ta no andi, ompatey ak.” (Genesis 30:1, Maung a Balita) Amta nen Raquel a sikatoy inaro nen Jacob, balet talagan pampirawatan toy magmaliw ya ina. Walaray ananak nen Lea,  balet pitamitam toy naaro. Pareho dan pinilalek no antoy walad balang sakey, tan pareho iran agmaliket. Inaro dan dua si Jacob tan labalabay dan sikatoy ikdan na anak. Nanimonan day sakey tan sakey. Talagan makapaermen so situasyon na satan a pamilya!

Ananak Parad Raquel?

Nensaman, say inka-lepes so ipapasen a kababaingan. Insipan na Dios ed si Abraham, Isaac, tan Jacob a manlapud pamilya ra so “ilalak” odino bini, a diad panamegley na satan et bendisyonan na amin a pamilya so inkasikara. (Genesis 26:4; 28:14) Balet, anggapoy anak nen Raquel. Inkatunongan nen Jacob a say Dios labat so makapangiter ed si Raquel na ananak a lalaki pian walay betang to ed saratan a bendisyon. Ingen ta siansia nin agmakan-kaanos si Raquel. Oniay inkuan to: “Nia, si aripen ko a Bilha, singgeran mo, pian mananak naani ed tapew na saray pueg ko, et nawalaan ak met na anak lapu ed sikato.”​—Genesis 30:2, 3.

Nayarin mairap tayon talosan so inkiwas nen Raquel. Balet, ipapatnag na saray kontrata na kasal ya adiskobre diad Asingger a Bukig a niyugali la nensaman ya iter na asawan bii a lepes ed masiken to so sakey ya aripen a bii ta pian mananak na mananawir. * (Genesis 16:1-3) Diad arum a kaso, ipapasen iray anak na aripen a bii bilang anak na asawan bii.

Sanen inyanak nen Bilha so sakey a laki, agaylay liket nen Raquel kanian oniay inkelyaw to: “Impialas ak na Dios [“kinmanan ukom ko so Dios,” NW], et dinengel to met so boses ko, tan inikdan to ak na sakey ya anak.” Sikatoy inngaran ton Dan, a mankabaliksay “Ukom.” Mapatnag ya impikasi met nen Raquel so paniirap to. Sanen inyanak nen Bilha so komaduan anak to, a si Neftali, a mankabaliksan na “Say Impipuligesgesan Ko,” oniay inkuan nen Raquel: “Mabiskeg a pilalaglagan so impilaglagan [impipuligesgesan, NW] ko ed agik, et tinalok.” Ipapabitar na sarayan ngaran so panlalaslasan na mankaribal.​—Genesis 30:5-8.

Nayarin ninonot nen Raquel a say impangiter to’d Bilha ed kinen Jacob et mitunosan ed pikakasi ton naikdan komon na anak. Balet, aliwan oniay paraan nen Jehova. Walay naaralan tayo ed saya. Kaukolan a mananos itayo sano walay kekerewen tayo ed si Jehova. Nayarian ton ebatan  iray pikakasi tayo diad paraan tan panaon ya agtayo iilaloan.

Lapud agpatalo si Lea, inter to met ed kinen Jacob so aripen ton si Zilpa. Inyanak to nin unona si Gad, insan si Aser.​—Genesis 30:9-13.

Say panlalaslasan di Raquel tan Lea so ipapabitar met na sakey ya inkagawa sanen akalmo na pigaran madragoras si Ruben ya anak nen Lea. Sayan prutas so impasen a makatulong ed panlukon. Sanen kinmerew si Raquel na pigara, oniay maingongot ya ebat nen Lea: “Melag ta ni a pamaakaran ed isisip mo so impangalam nensaman ed laki ya asawak, a labay mo met ni ya alaen so saray madragoras na ana’ko?” Parad arum, saratan ya imbalikas to et mankabaliksan a si Jacob et mas lanang a walad kinen Raquel nen say si Lea. Nayarin anengneng nen Raquel so katunongan na reklamo nen Lea, lapud oniay inyebat to: “Sikato midukol naani no labi ed sika a tumang na saray madragoras nen anak mo.” Kanian, sanen sinmempet si Jacob ed satan a labi, oniay impaamta nen Lea ed sikato: “Nepeg mo so onloob ed siak; ta peteg ya inupaan ta ka na madragoras nen ana’ko.” ​—Genesis 30:15, 16.

Nan-anak lamet si Lea na komalima tan komanem a laki, si Isacar tan si Zabulon. Kayari na satan, oniay inyabawag nen Lea: “Natan say asawak miayam la ed siak, lapu ed inyanakan ko na anemira a lalaki ya anak. * ​—Genesis 30:17-20.

Saray madragoras et aglanlamang akatulong pian manlukon si Raquel. Diad kayari anem taon ya impankasal da, nanlukon a siansia si Raquel tan inyanak toy Jose. Satan et lapud sikatoy “ninonot” nen Jehova tan inebatan Toy pikakasi to. Diad saman labat nibaga nen Raquel so onia: “Inekal na Dios so kababaingan ko!” ​—Genesis 30:22-24.

Ipapatey tan Tawir

Legan ya iyaanak nen Raquel so komaduan anak ton si Benjamin, sikatoy inatey. Talagan inad-aro nen Jacob si Raquel tan saray duaran ilalak to. Kayari na pigaran taon, sanen magano met lan ompatey si Jacob, anonotan to ni imay ag-inilaloan ya impatey na pinabpabli ton si Raquel. (Genesis 30:1; 35:16-19; 48:7) No nipaakar ed impatey nen Lea, anggapoy amta tayo likud a sikatoy imponpon nen Jacob ed ungib. Ditan met so kinerew nen Jacob a pangiponponan ed sikato.​—Genesis 49:29-32.

Sanen masiken lay Jacob, inaksobi to a makapagonigon so agawa ed bilay to tan ed pamilya to. (Genesis 47:9) Seguradon makapagonigon met so bilay nen Lea tan Raquel. Ipapabitar na saray eksperiensya ra so makapaermen iran epekto na panangasawa na pigara, tan iyiilustra met na saratan no akin ya inletneg nen Jehova a say sakey a laki so nepeg a mangasawa labat na sakey a bii. (Mateo 19:4-8;1 Timoteo 3:2, 12) No say asawan laki odino asawan bii et mangipatnag na romantiko odino seksual ya interes ed arum nilikud ed asawa to, manresulta itan ed panimon. Satan so sakey a rason no akin ya insebel na Dios so pilalawanan tan pikakalugoran.​—1 Corinto 6:18; Hebreos 13:4.

Antokaman so kipapasen, say Dios so nantultuloy, tan mantutultuloy ni, a manusumpal ed gagala to, ya uusaren to iray ag-ayadyari balet matoor iran lalaki tan bibii. Parehon walay kakapuyan na sarayan sanagi, a singa sikatayo met. Balet, diad panamegley na sarayan bibii, inggapo nen Jehova so panumpal ed samay sipan to ed si Abraham. Manepeg labat sirin ya ibagan si Raquel tan si Lea so ‘angipaalagey ed abung na Israel.’​—Rut 4:11.

[Saray paimano ed leksab]

[Litrato ed pahina 9]

Parehon pinilalek nen Lea tan Raquel no antoy walad balang sakey, tan pareho iran agmaliket

[Litrato ed pahina 10]

Nanlapud 12 ilalak nen Jacob so nasyon na Israel