Londalonda Kitungo kya Mvubu mu Būmi

“Bintu byonsololo bidi ne muya bitendele Yehova.”—MITŌTO 150:6.

1. Sekununa kimfwa kya nsongwalume umo wadi ukimba kitungo mu būmi.

 SEUNG JIN, watamine mu Korea, * uvuluka’mba: “Nafundile kiñanga mwanda nadi nswile kukwasha bantu mu bwami būmi. Kadi nadi ndyukile amba kwikala dokitele kukampanga nsangaji, mwanda i mwingilo wa ntumbo ne lupeto. Ino ñeni yaumvutakene ponayukile amba kekudipo bivule bibwanya kulonga muñanga mwanda wa kukwasha bantu. Kupwa nafundile mwingilo wa busendwe, ino nemwene bu muntu wisakila’nka bya ami mwine, ke-pantu bantu bakwabo bamwenine’tu enka bitye mu bya busendwe byami. Ebiya nashilula kufundija, ne kwija mpika namona’mba nadi nebayukija enka myanda bitupu, ino kwampikwa kwibaletela bwendeji bubwanya kwibafikija ku nsangaji ya binebine.” Seung Jin wadi ukimba kitungo kya mvubu mu būmi, monka mukimbila’kyo bavule bene.

2. (a) Le kwikala na kitungo mu būmi kushintulula namani? (b) Le tubayuka namani amba Umpangi wādi na kitungo pa kwitutūla pano panshi?

² Kwikala na kitungo kya bine mu būmi i kuyuka buluji botwikadile’ko, kwikala na kitungo kipotoloke, ne kujingulula kine kyotusaka. Lelo bantu badi bine na kitungo kya uno muswelo? Eyo, badi nakyo! Kupangwa kotupangilwe na ñeni, na mutyima wa mundamunda, ne na bukomo bwa kulanga kulombola’mba Umpangi udi na kitungo kya witutūdile’ko pano pa ntanda. Nanshi, mungya buluji, tubwanya kwikala na kitungo kya binebine ne kwikilondalonda enka shi tulonda kino kitungo kya Umpangi.

3. Lelo kitungo kya Leza ku bantu kilomba bika ne bika?

³ Bible witusokwela amba kitungo kya Leza kitulomba bintu bivule. Kimfwa, kupanga kotupangilwe mu muswelo wa kutendelwa i kilomboji kya buswe bwa Leza bwampikwa kwisakila. (Mitōto 40:5; 139:14) Nanshi, kulonda kitungo kya Leza i kuswa bakwetu kwampikwa kwisakila na mulongelanga Leza. (1 Yoano 4:7-11) Kadi i ne kulama misoñanya ya Leza, mine itukwasha twikale na būmi bukwatañane na kitungo kyandi kya buswe.—Musapudi 12:13; 1 Yoano 5:3.

4. (a) Lelo i bika bisakibwa pa kwikala na kitungo kya binebine mu būmi? (b) Lelo i kitungo’ka kikatampe kupita byonso kifwaninwe kulondwa na muntu yense?

⁴ Leza wādi kadi na mpango ya kunena’mba  bantu bekale na nsangaji kadi mu ndoe na bantu bakwabo ne na bipangwa byonso. (Ngalwilo 1:26; 2:15) Pa kino, lelo i bika byotufwaninwe kulonga twikale na nsangaji, na mutyima-ntenke, kadi mu ndoe? Mwana wivwananga nsangaji ne kwimona’mba udi na mutyima-ntenke shi udi pamo na shandi, mo monka netu tufwaninwe kwikala mu kipwano kiyampe na Tata wetu wa mūlu shi tusaka kutana buluji bwine bwa būmi ne kitungo kyabo. (Bahebelu 12:9) Leza witukwashanga tupwane nandi kipwano kya uno muswelo na kwitupa mukenga wa kumufwena ne na kwivwana milombelo yetu. (Yakoba 4:8; 1 Yoano 5:14, 15) Shi ‘tunanga ne Leza’ mu lwitabijo ne kwikala balunda nandi, nabya tukasangaja Tata wetu wa mūlu ne kumutendela. (Ngalwilo 6:9; Nkindi 23:15, 16; Yakoba 2:23) Kino kyo kitungo kikatampe kupita byonso kifwaninwe kulondwa na muntu yense. Mulembi wa Mitōto wālembele amba: “Bintu byonsololo bidi ne muya bitendele Yehova.”—Mitōto 150:6.

Lelo Kitungo Kyobe mu Būmi I Kitungo’ka?

5. Mwanda waka kukumbanya enka bintu bya ku ngitu ke kwendele’mopo?

⁵ Kwilama senene ne kulela bisaka byetu i kintu kibadilwa mu mpango ya Leza. Kino kitala ne kuvuija bisakibwa bya ku ngitu ne bya ku mushipiditu. Inoko, kino kilomba kwikala na ndiñamano, kutyina’mba kaji ne bintu bikwabo byakafinya bintu bya ku mushipiditu bya mvubu. (Mateo 4:4; 6:33) Ino i bya bulanda, mwanda bantu bavule i bele būmi bwabo bonso enka mu kukimba bintu bya ku ngitu. Bine, kebyendele’mopo kukimba kukumbanya enka bisakibwa byetu bya ku ngitu kete. Bwipangudi bwa panopano bwa bampeta bakatakata ba mu Azia bwalombwele amba bavule umbukata mwabo “beivwananga bu badi mu kyaka ne bavutakanibwanga ñeni, nansha byobadi balēmekibwe ne kufukija ku makasa.”—Musapudi 5:11.

6. I madingi’ka āletele Yesu pa bitala kulondalonda bupeta?

⁶ Yesu wēsambīle pa “kongolwa na lupeto.” (Mako 4:19) Lelo bupeta bongolanga bantu muswelo’ka? Bumwekanga bu buletela bantu nsangaji, ino kwibaletela’yo mpika. Mulopwe Solomone wājingulwile amba: “Yewa usanshilwe ndalama kakekutapo ku ayo, ehe.” (Musapudi 5:10) Ino lelo bikokejika kulondalonda bitungo bya ku ngitu ne kwendelela kwingidila Leza na muya onso? Mhm, kebikokejikapo. Yesu wāshintulwile amba: “Nansha umo uyūkile kwingidila bamfumuandi babidi, padi washikwako umo ne kusanswa umo, padi kadi walamata ku umo walamukako ku umo, kemukiyūka kwingidila Leza ne kwingidila lupeto kumo, ehe.” Yesu wāsoñenye balondi bandi baleke kwibikila bituntwa biyampe pano panshi, amba ikalai kwibīkila “lupeto luleme momwa mūlu,” ko kunena’mba, kwilongela dijina diyampe kudi Leza, ke-muntu aye “uyūkile kala byobya byo umbudilwe, ne bānwe kemwamulombele’byo.”—Mateo 6:8, 19-25.

7. Lelo i muswelo’ka otubwanya ‘kukwatyija ku būmi bulumbuluke’?

⁷ Mutumibwa Polo wālembēle mwingidi nandi Temote ne kumupa madingi makomo pa uno mwanda. Wālombwele Temote amba: “Kadi bampeta . . . wibakome’mba: Kemukikala ne mutyima wa . . . kukulupila bupeta bwa kubulwa ne mwakukulupidila, poso konka kudi Leza wakwitupa bintu byonso bya ntanda ne miseke byakuloelelwa monka. [Amba bekale] . . . ne mutyima wa kupyasakana mu kupana, ne mu kukwasha bakwabo bonso, ko kwibīkila bupeta bwa ku mwaka wakāyako ke kyalwilo, amba bakwatyije ku būmi nabo i būmi bulumbuluke.”—1 Temote 6:17-19.

Lelo “Būmi Bulumbuluke” I Būmi’ka?

8. (a) Mwanda waka bavule baloñanga bukomo bwa kukimba bupeta ne bitenta? (b) Lelo i bika bikankalwanga kujingulula bano bantu?

⁸ Bantu bavule balañanga amba “būmi bulumbuluke” i kwikala mu makoma ne nsangaji. Dipepala dimo dya mu Azia dinena’mba: “Boba batalanga mafilime nansha televijo bafikilanga ku kwabila byobya byobamona, ne kulanga byobya byobabwanya kwikala nabyo.” Bantu bavule betūdilanga kukimba bupeta ne bitenta bu kyo kitungo kya kulonda mu būmi. Bavule bajimijanga bunkasampe bwabo, bukomo, būmi bwa kisaka, ne bintu bya ku mushipiditu mu kulondalonda bino bintu. I batyetye  balañanga amba bino bintu bilombolwa bimwekejanga ‘mushipiditu wa pano pa ntanda’—mulangilo wa bavule utādile midiyo ne midiyo ya bantu pano pa ntanda, wibatononanga kulonga bilongwa byampikwa kukwatañana na kitungo kya Leza pa bantu. (1 Kodinda 2:12; Efisesa 2:2) O mwanda ke kya kutulumukapo shi dyalelo bantu bavule kebadipo na nsangaji!—Nkindi 18:11; 23:4, 5.

9. Lelo bantu kebakabwanyapo nansha dimo kulonga bika, ne mwanda waka?

⁹ Le tunene namani pangala pa boba bengila mwanda wa kulumbulula būmi bwa bakwabo, balonga bukomo bwa kupwija nzala, misongo, ne bukondame? Kwipāna kwabo ne bukomo bwabo bulumbuluke bumweshanga shabo bantu bintu biyampe bivule. Inoko, nansha balonge namani, kebakabwanyapo nansha dimo kushinta ino ngikadilo ya bintu ikale myoloke kadi miyampe. Mwanda waka? Mwanda na bubine, “panopantanda ponsololo pēne palēle mudi yewa umbi”—Satana—ne kadi kasakilepo ishinte—1 Yoano 5:19.

10. Lelo i kitatyi’ka kikekala bantu ba kikōkeji na “būmi bulumbuluke”?

¹⁰ Bine, i kya bulanda shi muntu ukulupile enka mu būmi bwa ino ntanda ya dyalelo kete! Polo wālembele amba: “Shi kadi, i umbuno būmi bonka bo tudi nabo pano tukulupile Kidishitu, nabya ku bantu bonso bafwilwa lusa bātwe twibatabukilemo kufwilwa lusa.” Boba balañanga’mba būmi i enka buno kete, badi na milangwe ya kunena’mba: “Tudye, tutome, ke-twi-bantu dyakesha tufwa.” (1 Kodinda 15:19, 32) Inoko būmi bwa kumeso budi’ko, ke-pantu “monka mwendele mwanda-wamulao [wa Leza], tutengele madiulu mapya, ne ntanda īngi mipya mo mwikalanga boloke.” (2 Petelo 3:13) Bine, mu kine kitatyi’kya, Bene Kidishitu bakaloelelwanga mu “būmi bulumbuluke,” bo “būmi bwa kulādila nyeke ne nyekeke” mu bubwaninine, mwikale mūlu nansha mu bwendeji bwa buswe bwa umbikalo wa Bulopwe bwa Leza!—1 Temote 6:12.

11. Mwanda waka kutangidija Bulopwe bwa Leza i kitungo kikatampe?

¹¹ Enka Bulopwe bwa Leza kete bo bukapwija makambakano a bantu. Kutūla kamweno ka Bulopwe bwa Leza pa kifuko kibajinji kyo kitungo kikatampe kifwaninwe muntu yense kulondalonda. (Yoano 4:34) Kitatyi kyotutangidija tumweno twa Bulopwe, tukekala na dyese dya kushala  mu kipwano na Tata wetu wa mūlu. Kadi tukekala na nsangaji ya kwingila pamo na batutu ne bakaka ba ku mushipiditu botulondalonda nabo kitungo kimo.

Kwipāna kwa Binebine

12. Lombola kwishila kudi pa bukata bwa ino milongelo ya bintu ne “būmi bulumbuluke.”

¹² Bible wisambila pa ntanda ya dyalelo amba ‘ipitanga, ne kilokoloko kyayo kine kumo.’ Ntanda ya Satana, kubadila’mo ne ntumbo yayo ne bupeta bwayo kumo, keikapandepo, ino, “yewa ulonga kiswa-mutyima wa Leza aye wikele nyeke.” (1 Yoano 2:15-17) Tala kwishila kudi pa bukata bwa bupeta bwampikwa ne mwa kukulupidila mwine, ntumbo ya kakitatyi katyutyu, nsangaji ya lupito ya ino milongelo ya bintu na “būmi bulumbuluke”—būmi bwa nyeke mu Bulopwe bwa Leza—abo i bwa lonso ne bufwaninwe kwipāninwa, nako poso kwikale kwipāna kwa binebine.

13. Ba mulume ne mukaji bamo bepēne namani bya binebine?

¹³ Tutalei kimfwa kya ba Henry ne Suzanne. Badi na lwitabijo lukunkane mu mulao wa Leza unena’mba bonso batangidija Bulopwe bwa Leza kumeso mu būmi bwabo bakatambula bukwashi bwandi. (Mateo 6:33) Pa kino, batongele kwikala mu njibo ya lupoto lutyetye pa kyaba kya abo bonso kwingila kaji mwa kufutyila njibo ya lupoto lukomo, kino kyebapele kyaba kya kupityija bitatyi bivule mu mingilo ya ku mushipiditu pamo na babo bana bana-bakaji babidi. (Bahebelu 13:15, 16) Mulunda nabo umo muyampe mwana-mukaji kaivwanijepo kyobalongele namino. Wanena Suzanne amba: “A mukwetu, shi mubapele kwikala mu njibo miyampe, mwene i banwe bene bajimija.” Inoko, ba Henry ne Suzanne badi bayuke amba kutūla Yehova pa kifuko kibajinji kudi “ne mulao wa būmi bwa pano ponka, ne bwa pa kukāya.” (1 Temote 4:8; Tetusa 2:12) Babo bana bana-bakaji’ba pa kutama, baikele ke basapudi ba kitatyi kyonso bapyasakane. Mu kisaka, bamwene amba kekudipo kyobadi babudilwe; inoko, bamwene’mo kamweno kakatampe ka kwitūdila kitungo kya kulondalonda “būmi bulumbuluke.”—Fidipai 3:8; 1 Temote 6:6-8.

Ikalai ‘Bampikwa Kutabuka Kumwena mu Ino Ntanda’

14. Kujimija kitungo kyetu kinekine kubwanya kufikija muntu ku byamalwa’ka?

¹⁴ Wivwane shi tujimije kitungo kyetu kinekine, ne kuzobolola “būmi bulumbuluke,” nabya tubetūla mu kyaka. Bine, tuketūla mu kyaka kya ‘kudibwa na bya kwitūminina, ne bya bupeta, ne bya kutōkeja mutyima bya buno būmi.’ (Luka 8:14) Bilokoloko bya bupūte-meso ne “byakūmininwa bya buno būmi” bibwanya kufikija muntu ku kwikuja bipitepite mu ino ngikadilo ya bintu. (Luka 21:34) Ino i bya malwa, mwanda bavule i baponene mu kisela kya dyalelo kya kukimba lupeto na kiyukuyuku ne kino i kifikije ku “kongwelwa bamobamo ku lwitabijo pa kupyasakena monka, abapu kwitapatapa ku misongo ya ntanda ne ntanda,” enka ne ku kujimija kipwano kyabo kilēme na Yehova. Bine, kubulwa ‘kukwatyija ku būmi bwa kulādila nyeke ne nyekeke’ i kujimija bivule kashā!—1 Temote 6:9, 10, 12; Nkindi 28:20.

15. Kisaka kimo kekyaikelepo ‘kutabuka kumwena mu ino ntanda’ namani?

¹⁵ Polo wādyumwine “boba bakumwenapo byakumwena panopantanda, nabo [bekale] pamo’nka bwa bampikwa kutabuka mu byakumona.” (1 Kodinda 7:31) Ba Keith ne Bonnie balondele kino kidyumu. Keith usekununa’mba: “Naikele Kamoni wa Yehova enka’tu nakipwa masomo a kundapa meno. Nadi mfwaninwe kutonga. Nadi nkokeja kutambula babela bavule ne kumona lupeto luvule, ino kulonga namino kwadi kukokeja kuvutakanya būmi bwetu bwa ku mushipiditu. Natongele kundapa enka bantu batyebatye mwa kushadila’ko na kitatyi kya kulonga bintu bya ku mushipiditu ne kwikala pamo na kisaka kyami kya bana batano. Pa kino ketwadipo twikalanga na lupeto lusubuka, twefundile mwa kuleela’lo, ne twadi nyeke tumona bisakibwa byetu. Mu kisaka kyetu mwadi kipwano, kisanso, kadi muyule nsangaji. Mwenda mafuku, batwe bonso twashilula mwingilo wa kitatyi kyonso. Pano betu bana bana-bakaji badi na nsangaji ku maluo abo, basatu umbukata mwabo nabo pano badi na babo bana. Bisaka byabo nabyo bidi monka mu nsangaji, mwanda bendelela ne pano kutūla kitungo kya Yehova pa kifuko kibajinji.”

 Tangidija Kitungo kya Leza pa Kifuko Kibajinji mu Būmi Bobe

16, 17. I bimfwa’ka bya bantu batumbe bilombola Bible, ne bavulukilwanga pa bika?

¹⁶ Bible ulombola bimfwa bya bantu bāikele kulonda kitungo kya Leza ne boba babudilwe kulonda’kyo. Ñeni iboilwa ku bino bimfwa itala bantu ba nkongo yonso, bibidiji, ne ngikadilo yobadi’mo. (Loma 15:4; 1 Kodinda 10:6, 11) Nimiloda wāubakile bibundi bikata, ino ke mwendelepo kiswa-mutyima kya Yehova. (Ngalwilo 10:8, 9) Inoko, bakwabo bavule nabo, bāikele bimfwa biyampe. Kimfwa, Mosesa, katangidijepo mu būmi bwandi kitenta kya bu mwana mulopwe Mwine Edipito. Inoko, wāmwene mingilo yāmupele Leza bwa “bupeta bwine butabukilemo buya pa bupeta bwa Edipito.” (Bahebelu 11:26) Mobimwekela, muñanga Luka wādi undapanga Polo ne bakwabo. Inoko Luka wāingile bikata bu musapudi wa myanda miyampe ne bu mulembi wa Bible. Polo nandi, i muyukane bu mishonele, “mutumibwa wa baJentaila,” ke bu mufundijipo wa Bijila.—Loma 11:13.

¹⁷ Shi Davida uvulukwanga, dibajinji ke pa mwandapo wādi mudyavita wa basola, ñomba nansha kaimba, ino i pa mwanda wādi ‘muntu wa mwendele mutyima wa Leza.’ (1 Samwele 13:14) Danyele, ketumuyukilepo’tu pa mwingilo wandi wa bu ntyikala mu bulopwe bwa Babiloni, inoko tumuyukile pa mwingilo wandi wa kikōkeji wa bu mupolofeto wa Yehova; Eseta, katumbilepo’tu kwikala kwaādi bu mukaji muntwabene wa mulopwe wa Peleshia, ino i bu kimfwa kya bukankamane ne lwitabijo; ba Petelo, Andele, ne Yoano, kebatumbilepo bu babiluwe bakata, ino bu batumibwa ba Yesu. Ne Yesu nandi, mwine kimfwa kikata, katumbilepo bu “nsendwe wa bibalu,” ino bu “Kidishitu.” (Mako 6:3; Mateo 16:16) Byonso bino bilombola’mba nansha shi badi na manwa’ka, bituntwa, nansha bitenta’ka, būmi bwabo kebwādipo bwimanine pa mingilo yabo, ino ponka pa mwingilo wa Leza. Bādi bayukile amba kitungo kya mvubu kutabuka kadi kileta madyese mavule i kya kwikala bu bantu ba Leza.

18. Nkasampe umo Mwine Kidishitu wakwete butyibi bwa kwingidija būmi bwandi namani, ne wafudile ku kuyuka bika?

¹⁸ Seung Jin otwatelanga kala, nandi wafikile pa kwivwanija kino. Aye mwine ushintulula’mba: “Pa kyaba kya kwela bukomo bwami bonso mu kiñanga, mu busendwe, nansha mu bwadimu, nakwete butyibi bwa kwingidija būmi bwami kukwatañana na kwipāna kwami kudi Leza. Pano ñingidilanga kokwa kusakibwa bafundiji ba Bible bavule, nkwasha bantu bakamone būmi bwa nyeke. Nayukile amba kwikala mwingidi wa kitatyi kyonso kekuletangapo bikoleja kutabuka. Pano būmi bwami kebudipo na bikoleja bwa pa kala, ntompanga kulemununa bumuntu ne bukomo bwami na kwingidila pamo na bantu ba bibidiji bishile. Namwene amba kulonda kitungo kya Yehova mu būmi kyo kintu kya mvubu mpata.”

19. I muswelo’ka otubwanya kutana kitungo kinekine mu būmi?

¹⁹ Batwe Bene Kidishitu, twi beselwe mwanda tudi na buyuki buleta būmi ne lukulupilo lwa lupandilo. (Yoano 17:3) Nanshi ‘ketukatambula buntu bwa Leza bitubitupu, mhm.’ (2 Kodinda 6:1) Inoko, twingidijei mafuku ne myaka yetu ya būmi ya mvubu mu kutendela Yehova. Twendelelei kusambakanya pi na pi buno buyuki buleta nsangaji ya binebine pano ne butwala ku būmi bwa nyeke. Shi tulonga namino, tukemwena bubinebine bwa binenwa bya Yesu byaānene amba: “Dyese dya kupana ditabukile dya kupebwa.” (Bilongwa 20:35) Ne mu uno muswelo tukatana kitungo kinekine mu būmi.

[Kunshi kwa dyani]

Lelo Ukokeja Kushintulula?

• I kitungo’ka kitabuke byonso kyotubwanya kwikala nakyo mu būmi?

• I kika kinenenwa’mba kwikadila’nka bintu bya ku ngitu kekudipo ne mwakukulupidila mwine?

• Lelo “būmi bulumbuluke” bulaile Leza i būmi’ka?

• I muswelo’ka otubwanya kwingidija būmi bwetu na kulonda kitungo kya Leza?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 20]

Bene Kidishitu bafwaninwe kwipāna bya binebine