‘Toqlla churaqmanta’ cuidakusunchik

“Pakasqa toqllamantam [Jehová Diosqa] libraykusunki.” (SALMO 91:3.)

1. ¿Pitaq kanman ‘toqlla churaq’, hinaspa imanasqataq paymanta cuidakuna?

RUNAKUNAMANTA aswan yachayniyoq chaynataq sacrellaña enemigowanmi cristianokunaqa atipanakunchik. Salmo 91:3 nisqanpim ‘toqlla churaqwan’ tupanaykachin. ¿Pitaq payqa kanman? 1 de junio de 1883 watapaq hina kay revistapi willakurqaña pim payqa kasqanta. Satanaspunim kay atiysapa enemigonchikqa. Pawaq animalkunata toqllaq hinam Diabloqa Jehová Diospa serviqninkunata engañaspa huchallichiytam munan.

2. ¿Imanasqataq Satanastaqa toqlla churaqman tupanachinchik?

² Ñawpapiqa pawaq animalkunata hapiqku imaymanapaqpas. Wakin kutikunapiqa hapiqku sumaqllataña takisqankuta uyarinankupaq otaq sumaq colorchayoq kaptin uywanankupaq, wakin kutikunapiñataq mikunankupaq otaq ofrendapi kañanankupaqpas. Ichaqa qawan-qawanlla chaynataq pawaruqlla kaptinku sasa hapinam karqa, chaymi Bibliapa willasqanman hina toqlla churaqkunapas sapakama pawaq animalkunapa tukuy ima rurasqankuta allinta qawaqku chayman hina toqllata churanankupaq. Hinaptinmi Bibliapi Satanasta toqlla churaqwan tupanaykachispanqa yanapawanchikmi rurasqanta aswan allinta reqsinanchikpaq. Diabloqa reqsiwananchikpaqmi sapakamata qawawanchik. Puntataqa imayna kasqanchikta chaynataq imakunata rurasqanchiktapas qawanmi, chaymantañam mana musyayllata pantachikuykunata churawanchik presocharuwaspanchik munaynintaña rurananchikpaq (2 Timoteo 2:26). Paywan toqllarachikuspaqa Jehová Diostam qepancharuchwan hinaspa puchukaruchwanmi. Chaymi kay ‘toqlla churaqmanta’ cuidakunanchikpaqqa imam rurasqanta reqsinanchik.

3, 4. ¿Imaynatam Satanaspa ñakarichiwasqanchikqa rikchakun leonpa rurasqanman, hinaspa imaynatam cobra nisqanku culebrapa rurasqanmanpas rikchakun?

³ Chaymantapas Salmos librota qellqaqmi Satanastaqa tupanaykachin malta leonwan chaynataq cobra nisqanku culebrawanpas, chaymi yanapawanchik imayna ruraq kasqanta yachananchikpaq (Salmo 91:13). Wakin kutikunapiqa leon hinam Satanasqa runapa leyninkunawan otaq qatikachaspapas Jehová Diospa serviqninkunata ñakarichin (Salmo 94:20). Kaynata ñakarispankuchá wakin cristianokunaqa Jehová Diospa llaqtamanta ayqekunmanku, ichaqa chaynata ñakarispankum Diospa serviqninkunaqa astawanmi hukllawakunku. ¿Imanichwantaq cobra nisqanku culebrapa rurasqanman hina mana musyayllata huchallichiwaptinchikqa?

 ⁴ Uchkunmanta venenoyoq culebra kachukunanpaq hinam Diabloqa runakunamantapas aswan sacrellaña kaspanmi qonqayllamanta engañawanchik. Chaynata ruraspam Jehová Diospa serviqninkunamanta wakiqninta engañarun Diospa munayninta manaña ruraspanku paypa munaynintaña ruranankupaq. Cheqaptamá chayna ruraqkunaqa mana allin kachkanku. Ñoqanchikqa allinninchikpaqmiki yachanchik Satanasqa pantachikuqllaña kasqanta (2 Corintios 2:11). Hinaptinqa yachasunchikyá chay ‘toqlla churaqpa’ tawa toqllankunamanta.

Runamasinchikta manchakuymanta toqlla

5. ¿Imanasqataq ‘runamasinchikta manchakuyqa’ ancha allin toqlla kanman?

⁵ Runakuna kuyasqa kayta munasqankutam ‘toqlla churaqqa’ yachan. Cristianokunapas chaynallam, chaymi paykunapas preocupakunku runamasinkuna allinpaq hapinankuta. Chayta yachaspanmi Diabloqa chayna munasqankumanta hapikuspan hukmanyarachiyta chaynataq toqllaruytapas munan. Chaynananpaqmi cristianokunataqa ‘runamasinmanta manchachin’ (Proverbios 29:25). Chaymi Diospa serviqnin runamasinta manchakuspan Jehová Diospa cheqnisqanta ruraptinqa otaq munasqanta mana ruraptinpas ‘toqlla churaqwan’ toqllarachikunñam (Ezequiel 33:8; Santiago 4:17).

6. ¿Imataq qawachin imaynatam mozoqa ‘toqlla churaqwan’ toqllarachikunanta?

⁶ Piensarisunchikyá escuelapi estudiaqmasinkuna hikutasqanpi warma cigarrota pitasqanta. Escuelanman rinanpaq wasinmanta lloqsispanqa manachá cigarrota pitananta piensarqachu. Chayna kaptinpas chaypimá onqochiq kaqta chaynataq Diospa cheqnisqantapas rurachkan (2 Corintios 7:1). ¿Imaynatam toqllarachikun? Mana allin ruraqkunawanpaschá juntanakururqa hinaptin manachiki paymanta burlakunankuta munarqachu. Chaynaqa mozo-sipaskuna amayá engañachikuychikchu ‘toqlla churaqwan’. Toqllarachikuyta chaynataq presochasqa hina munayninta rurayta mana munaspaykichikqa wak chikachallanpipas cuidakuychikyá. Bibliapa consejasqanman hina amapuni qonqakuychikchu mana allin amistadkunamanta ayqekuyta (1 Corintios 15:33).

7. ¿Imatam Satanasqa ruran wakin taytakuna Diosta servisqankupi manaña afanakunankupaq?

⁷ Diosta serviq taytakunaqa Bibliapa nisqanman hina familiankuta mantieneytaqa allinpaqmi hapinku (1 Timoteo 5:8). Satanasmi ichaqa chay rurasqankupi astawan afanakunankuta munan, wakin kutikunapiñataqmi chayta rurarun. Wakin cristianokunaqa huñunakuykunaman faltakunku llamkayninkupi patronninku astawanraq llamkanankupaq niptinku. Otaq iñiqmasinkunawan Diosta yupaychanankupaq distrito nisqa asambleaman kimsantin punchawta rinankupaq permisota mañakuytapas manchakunku. Ichaqa, chaywan mana toqllarachikunaykipaqqa “Tayta Diosllapiyá confiakuy” (Proverbios 3:5, 6). Chaymantapas Diosta servispa mana hukmanyananchikpaqqa Jehová Diospa serviqninkuna kasqanchikta chaynataq cuidawananchikpaq prometewasqanchiktapas yuyarinanchikmi. Tayta-mamakuna, ¿confiakunkichikchu Jehová Diosqa munayninta ruraptikichikqa qamkunatawan familiaykichiktapas yanapasunaykichikta? ¿Icha Diablopa munayninta  ruranaykichikpaqchu toqllakuchkaq hina runamasikichikta manchakunkichik? Diosman mañakuspa kay tapukuykunapi yuyaymananaykichikpaqmi kallpanchamuykiku.

Qollqella kuyaypa toqllan

8. ¿Imaynatam Satanasqa qollqella kuyaywan toqllan?

⁸ Chaymantapas Satanaspa huk kaqnin toqllanqa qollqella kuyaymi. Kay pachapi negociantekunaqa as tiempollapi negociokunata ruraspa apuyarunapaqmi kallpanchan. Wakin kutikunapiqa, chayna piensaywan engañachikuspam congregacionpi wakin wawqe-panikunaqa pitapas consejanmanmi kaynata: “Llamkapakuypuniyá. Tukuy imayoq karuspaykiqa manañam llamkaymanta afanakunkichu hinaspa kusisqapas kawsakunki. Hinaptin munaspaykiqa Diostaqa precursor hinam serviwaq” nispa. Kayna mana allintam wakin wawqe-panikunaqa iñiqmasinkuta consejanmanku llamkachispanku servichikunankupaq. Ichaqa yachaywanyá chayna consejasqanta qawasunchik. ¿Manachu kayna piensayqa Jesuspa rikchanachisqanpi hina “mana yuyayniyoq” apu runaqa piensarqa? (Lucas 12:16-21.)

9. ¿Imanasqataq tukuy imayoq kayta munaspanku wakin cristianokunaqa toqllarachikunmanku?

⁹ Satanaspa kay mana allin pachaqa runakunatam engañan tukuy imayoq kayta munanankupaq. Chaynata munapayaymi allillamanta cristianopa sonqonpi hatallikunman hinaptin Diospa palabaranqa manaña ‘yanapanqañachu’ (Marcos 4:19). Bibliaqa kallpanchawanchikmi pachanchikpas mikunanchikpas kaptin contentakunanchikpaq (1 Timoteo 6:8). Ichaqa achkam kay consejota mana qatikuspanku ‘toqlla churaqwan’ toqllarachikunku. ¿Hatun tukuspankuchu tukuy imayoq kanankupaq afanakuyta allinpaq hapinku? ¿Ñoqanchikñataq? ¿Tukuy imayoq kayta munaspachu Diosta yupaychayninchikta yanqapaq hapinchik? (Hageo 1:2-8.) Llakikunapaqmi ichaqa qollqemanta sasachakuspanku wakinkunaqa Diosta servisqankuta qepancharunku tukuy imayoq kayninkumanta hapipakuspanku. ¡Chayna qollqella kuyaymi ‘toqlla churaqta’ kusichin!

Mana allin kaqkunawan kusikuymanta toqllan

10. ¿Imata yachanankupaqmi Diosta serviqninkuna allinta qawakunanku?

¹⁰ Chaymantapas ‘toqlla churaqqa’ runakunata pantachin concienciankupi imam allin kaqta hinaspa imam mana allin kaqmanta yachasqankuta yanqacharuspa. Sodoma chaynataq Gomorra nisqanku llaqtakunapi runakunapa rurasqankuman hinam kunan tiempopipas kusikunapaq tukuy ima rurasqankupi qawakun. Televisionpi noticiakuna willakuqkunapas chaynataq allin revistakunapi wakin willakuyninkupipas dañanakuyta allinpaq hapinku hinaspa huchapakuytapas kusikunapaq hinata qawachinku. Astawanraqpas kusikunapaq kaqkunamanta achkallañam runakunapa ‘allin kaqtapas hinaspa mana allin kaqtapas reqsinankupaq’ entiendeq kasqankuta yanqacharachinmi (Hebreos 5:14). Amam ichaqa qonqakusunchu Jehová Diosqa willakuq Isaiaswan anyachisqanta: “¡Ay, imaynaraq kankichik mana allinta allinmi niqkuna! ¡Ay, imaynaraq kankichik allin kaqta mana allinmi niqkuna!” nispa (Isaias 5:20). Hinaptinqa,  ¿yaqachu ‘toqlla churaqqa’ kusikunapaq kayna mana allin kaqkunawan ñoqanchiktapas inturuwanchik? Diosta serviqninkunam kaykunata imayna qawasqanchikta yachananchikpaq allintam qawakunanchik (2 Corintios 13:5).

11. ¿Imaynatam La Atalaya nisqa revistaqa televisionpi novelakunata qawaymanta anyarqa?

¹¹ Yaqa iskay chunka pichqayoq wata ñawpaqtaraqmi La Atalaya nisqa revistapim kuyakuyllawan anyarqa televisionpi novelakunata qawaymanta. * Ancha reqsisqa novelakuna mana musyayllata intusqanmanta willaspam chay revista nin: “Imatañapas rurasqankutaqa kuyanakunankupaq kaptinsi allinpaq hapinku. Piensarinapaq, soltera sipasmi wiksayakuruspan amiganta nin: ‘Victortaqa kuyanimá. Imananchu. [. . .] ¡Imataña ruraspaypas paymanta wiksayakuspaymi anchata kusikuni!’ nispa. Rimachkaptin uyarinallapaq sumaq taki waqaptinmi huchapakusqantapas allinpaq hina qawachin. Novela qawaqpas Victortaqa allinpaqmi hapin. Sipastapas llakipayanmi. Novelata qawaq warmi juicionpiña kaspanmi nirqa: ‘Allinpaqmi hapinchik rurasqantapas. Admirakunapaqmi chaykunamanta imayna piensasqanchikqa. Huchapakuyqa mana allin kasqantam yachanchik. [. . .] Cuentatam qokurqani ichaqa chay huchapakuq runakunata sonqoypi allinpaq hapisqaymanta’ nispa”.

12. ¿Imanasqamá televisionpi novelakunata qawaymanta anyayqa allinpuniraq kanman?

¹² Chay willakuykuna qellqakusqanmantapacha televisionpi kayna mana allin qawanapaq kaqkunaqa runakunapa qawasqallanñam rikurirun. Astawanraqmi achka llaqtakunapiqa tuta-punchawmi televisionpi novelakuna qawakunapaq kanpas. Hinaptin qarikunapas, warmikunapas hinaspa achka mozo-sipaskunapas sapa kutillam yachapayanku chaynataq sonqonkupipas hatallinku chay novelakunapi qawasqankuta. Cristianokunam ichaqa manam engañakunanchikchu. Mana allinmá kanman chay novelakuna qawayqa allin kasqanmanta piensayqa chaypi qawasqanchikmantapas cheqap kawsayqa aswan mana allinraq kaptin. Chaynaqa, ¿ima nispanmá cristianoqa kusikuyta akllakunman wasinman mana haykapipas pusananpaq runakunawanqa?

13, 14. Televisionpi novelakuna qawaymanta anyaq yachachikuykunata leeqkunamanta, ¿imatam nirqaku wakinqa imayna yanapaykusqanmanta?

¹³ “Allin yuyayniyoq confianza sirviente” kayna anyasqanta kasukusqankum achka cristianokunapa allinninpaq karqa (Mateo 24:45-47). Bibliapa nisqanman hina clarota consejasqanta leesqanku qepataqa leeqkunamanta wakinmi La Atalaya revistata qellqaqkunamanmi qellqarqaku imaynata yanapaykusqanmanta willakunankupaq. Huk warmin nirqa: “Chunka kimsayoq wata televisionpi novelakunata qawakuqmi karqani. Piensarqanim huñunakuyniykunaman chaynataq wakin kutipi Diosmanta willakuq lloqsispayqa iñiyniypi allin kanaypaq. Ichaqa manamá chaynachu karqa. Novelakunapi qawasqayman hinam piensayta qallarirqani: qosayki tratasuptikiqa otaq mana wayllusuptikiqa allinmá kanman waqllikuptikiqa; paymi huchayoqqa. ‘Allin’ kasqanta piensaspaymi waqllikuspay Jehová Diospa chaynataq qosaypa contranpim huchallikurqani” nispa. Kay warmiqa congregacionmanta  qarqorachikurqa, ichaqa qepa tiempota huchanmanta reqsipakuruspan wanakururqa hinaptin congregacionpi kaqmanta chaskirurqaku. Televisionpi novelakuna qawaymanta anyaq yachachikuykunam paytaqa kallpancharqa Jehová Diospa cheqnisqanwan mana kusikunanpaq (Amos 5:14, 15).

¹⁴ Hukpa cartanmi nirqa: “Chay yachachikuykunata leespaymi cuentata qokurqani manaña tukuy sonqoywan Jehová Diosta kuyasqayta chaymi waqakurqani. Chaymantam Diosta orakuspay prometekurqani chaykunata manaña qawanaypaq” nispa. Chay yachachikuykunamanta agradecekuspanñam novelakunata qawakuq paninchikqa reqsipakururqa kaynata nistin: “Tapukurqani [. . .] kaykunaqa Jehová Dioswan allin kasqayta yanqacharunanmantaqa. ¿Imaynamá ‘paykunapa’ [novelakunapi runakunapa] amistadnin kaspay Jehová Diospa amistadninpas kayman?” nispa. Iskay chunka pichqayoq wata ñawpaqtaraq televisionpi novelakunata qawayqa runakunata pantachiptinqa, ¿imaynamá kunanqa kanman? (2 Timoteo 3:13.) Chaynaqa amayá yanqapaqqa hapisunchu Satanasqa mana allin kusirikuykunawan toqllasqanta, maskiña televisionpi novelakuna kaptinpas, videokunawan mana allinta pukllaykuna kaptinpas, huchapakuymanta qawanapaq takikuna kaptinpas otaq imaynaña kaptinpas.

Wawqe-panikunawan atipanakuymanta toqllan

15. ¿Imaynatam Diabloqa wakinkunata presochan?

¹⁵ Jehová Diospa llaqtanta rakinarachinanpaqmi Satanasqa wawqe-panikunapura atipanakuyta servichikun. Pipas imaynataña Diosta serviptinpas chaywanqa toqllarachikunmanmi. ¿Imaynata? Wawqe-panikunapura atipanakuspanku Jehová Diospa llaqtan hawkalla chaynataq huk sonqolla kaspa allinlla kasqankuta yanqachaspanku (Salmo 133:1-3).

16. ¿Imaynatam Satanasqa mana musyayllata huk sonqolla kasqanchikta rakinarachiyta munan?

¹⁶ Allpantinpi punta kaq guerrapim Satanasqa Jehová Diospa kay allpapi llaqtanpa contranpi churapakuspam ñakarichirqa chinkarachiyta munaspa. Ichaqa manamá atirurqachu (Apocalipsis 11:7-13). Chaymantañam ichaqa Diospa llaqtanta mana musyayllata rakinarachiyta munan. Chaynaqa wawqe-panikunawan atipanakuspanchik rakinakuspanchikqa ‘toqlla churaqpa’ munasqanman hinam rurachkachwan. Mana munastinpas kikinchikta chaynataq congregacionpi chuya espiritupa yanapawananchiktapas michakuchkachwanmi. Chayna kaptinqa maynataraqchiki Satanasqa kusikunman, payqa yachanmá congregacionpi hawkalla chaynataq huk sonqolla kayninchik mana allin kaptinqa predicacionpas mana allinchá kanqa (Efesios 4:27, 30-32).

17. ¿Imatam rurananchik piwanpas atipanakuspaqa?

¹⁷ Hinaptinqa, ¿imatam rurachwan iñiqmasinchikwan atipanakuspaqa? Manamá hukllamantachu iñiqmasinchikkunawanqa sasachakunchik. Ichaqa imamantañapas iñiqmasinchikkunawan atipanakuspaqa, manamá chulla kutillapas Bibliapiqa niwanchikchu chayta mana allichananchikpaqqa (Mateo 5:23, 24; 18:15-17). Diospa Palabranpi yachachikuykunaqa kikin Diospa nisqanmi, chaymi allinpuni. Hinaptinqa Bibliapi  yachachikuykunataqa kasukusunchikyá, kaykunata kasukuyqa imapaqpas allinpunim.

18. ¿Imaynatam Jehová Diospa rurasqanqa yanapawanchik wawqe-paninchikkunawan atipanakusqanchikta allichananchikpaq?

¹⁸ Jehová Diosqa manam ‘hucha pampachaykuqllachu’, aswanqa ‘payllam pampachaykuwanchikqa’ (Salmo 86:5; 130:4). Jehová Diospa kuyasqan churinkuna kasqanchikta qawachikunanchikpaq paymanmi rikchakunanchikqa (Efesios 5:1). Llapallanchikmi huchasapa kanchik hinaptinmi Jehová Diospa favorninta maskananchik. Chaymi pitapas pampachayta mana atisqanchikmanta cuentata qokuspanchik hinaptinqa anchatayá cuidakusunchik. Jesuspa rikchanachisqanpi debeqnin sirvientemasinta mana pampachaq sirviente hinam kachwan. Patronnin chayta yacharuspanmi carcelpi hinarachirqa, paytamá patronninqa achka-achkata debesqantam pampacharurqa. Chay rikchanachisqantam Jesusqa tukurqa kaynata nistin: “Chaynatam rurasunkichik hanaq pachapi kaq Taytaypas tukuy sonqoykichikwan runamasikichikta mana pampachaptikichikqa” nispa (Mateo 18:21-35). Kay rikchanachiypi yuyaymanaspa piensasunchikyá hayka kutitaña Jehová Diosqa huchanchikkunata pampachawasqanchikta. Chaychá kallpanchawasunchik wawqe-paninchikkunawan imamantapas atipanakusqanchikta allichananchikpaq (Salmo 19:14).

“Alto-altopi kaqpa pakaykusqanmi” hawkalla kasun

19, 20. ¿Imaynatam kay sasallaña tiempokunapi Jehová Diospa ‘pakaykusqanta’ chaynataq ‘llantuykusqantapas’ qawananchikqa?

¹⁹ Sasallaña tiempokunapim kawsanchik. Jehová Diosqa kuyakuywan mana amparawaptinchikqa, ñach Satanasqa llapallanchikta qalayta chinkarachiwanchikmanña karqa. Chaymi ‘toqlla churaqwan’ mana toqllarachikunanchikpaqqa “Alto-altopi kaqpa pakaykusqanmi” kananchik, chaypiqa amparakusunchik ‘Tukuy Atiyniyoqpa llantuykusqanpi’ (Salmo 91:1).

²⁰ Chaynaqa Jehová Diospa leyninkunata chaynataq kamachikuyninkunatapas amparawananchikpaq hinatam hapisunchik, amayá rurananchikta harkawananchikpaqchu. Runakunamantapas aswan sacrellaña enemigowanmi llapallanchik atipanakunchik. Chaymi Jehová Dios mana yanapaptinqa manam pipas toqllankunamanta lluptiytaqa atinmanchu (Salmo 124:7, 8). Chaynaqa Jehová Diostayá mañakusunchik yanapawananchikpaq ‘toqlla churaqwan’ mana toqllarachikunanchikpaq (Mateo 6:13).

[Willakuy]

¿Yuyarichkankichu kaykunamanta?

• ¿Imanasqataq mana allinchu ‘runamasin manchakuqqa’?

• ¿Imaynatam Diabloqa qollqella kuyaypa toqllanta servichikun?

• ¿Imaynatam Satanasqa mana allin kusikuykunawan wakin cristianokunata toqllarun?

• ¿Imatam Diabloqa ruran huk sonqolla kasqanchikta rakinarachinanpaq?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]