Bai na kontenido

Bai na kontenido

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Abdias, Jonas i Mikeas

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Abdias, Jonas i Mikeas

E Palabra di Yehova Ta Bibu

Puntonan Sobresaliente di e Buki di Abdias, Jonas i Mikeas

“E VISHON di Abdias.” (Abdias 1) Ku e palabranan aki e buki bíbliko di Abdias ta kuminsá. E úniko kos ku e profeta ta revelá tokante su mes den e buki ku el a skirbi na aña 607 promé ku nos era, ta su nòmber. Den un buki kompletá mas ku dos siglo promé, profeta Jonas na un manera onesto ta konta kiko el a pasa aden durante su asignashon komo misionero. Mikeas su 60 añanan di aktividat profétiko ta kore di 777 pa 717 promé ku nos era, nèt entre e periodo ku Abdias i Jonas a sirbi komo profeta. E úniko kosnan ku Mikeas ta konta di su mes ta ku e ta di “[e stat] di Moreset” i ku Yehova su palabranan a yega na dje “den e dianan di Jotam, Akaz i Ezekias, reinan di Huda.” (Mikeas 1:1) E tipo di ilustrashonnan ku Mikeas ta usa pa enfatisá puntonan di su mensahe ta mustra bon kla ku e tabata na haltura di bida di kunuku.

EDÒM ‘LO WÒRDU KÒRTÁ KITÁ AFÓ PA SEMPER’

(Abdias 1-21)

Enkuanto Edòm, Abdias ta bisa: “Pa motibu di violensia kontra bo ruman hòmber Jakòb lo bo wòrdu tapá ku bèrgwensa, i lo bo wòrdu kòrtá kitá afó pa semper.” E profeta ta kòrda bon kla kon e edomitanan a kometé aktonan di violensia kontra e yunan di Jakòb, esta e israelitanan. Na 607 promé ku nos era, ora e babilonionan a destruí Yerusalèm, e edomitanan “a keda para leu” i a sera aliansa ku e “stranheronan” invasor.—Abdias 10, 11.

Di otro banda, loke ta spera e kas di Jakòb ta restorashon. E profesia di Abdias ta deklará: “Riba Seru Sion lo tin liberashon, i lo tin santidat.”—Abdias 17.

Kontesta Riba Pregunta Bíbliko:

5-8—Ora nos kompará e destrukshon di Edòm ku sakeadónan ku ta bin den anochi i pikidónan di drùif, kiko ta e kos straño ku nos ta nota? Si sakeadónan a drenta Edòm, nan lo a tuma solamente loke nan tabata deseá. Si ta pikidó di drùif a drenta, nan lo a laga maske ta algu atras. Pero ora Edòm kai, esnan ku a konkist’é lo hasi un búskeda profundo pa tur su tesoronan i “e hòmbernan ligá ku[né],” esta su aliadonan, e babilonionan, lo plum’é kompletamente.—Jeremias 49:9, 10.

10—Kon Edòm a “wòrdu kòrtá kitá afó pa semper”? Manera a ser profetisá, e nashon di Edòm, huntu ku su gobièrnu i su pueblo den un region spesífiko di e tera, a disparsé. Rei di Babilonia, Nabonido a konkistá Edòm mas o ménos meimei di siglo 6 promé ku nos era. Rònt di siglo 4 promé ku nos era, nabateonan tabata habitá e teritorio di Edòm, i e edomitanan mester a bai biba den e parti zùit di Hudea, e área di Negèv ku despues a bira konosí komo Idumea. Despues ku e romanonan a destruí Yerusalèm na aña 70 di nos era, no tabata eksistí ningun edomita mas.

Lès pa Nos:

3, 4Pa motibu ku e edomitanan tabata biba den un region ku presipisio i serunan haltu yen di baranka, nan tabatin un ekselente bentaha stratégiko riba nan enemigunan. P’esei kisas e edomitanan tabatin demasiado konfiansa den nan mes i a pensa ku nan ta safe i sigur. Pero e huisionan di Yehova ta inevitabel.

8, 9, 15. Durante “e dia di SEÑOR,” sabiduria i poder lo no protehá ningun hende.—Jeremias 49:7, 22.

12-14. E ehèmpel di e edomitanan ta sirbi komo un spièrtamentu pa hende ku ta gosa ora un sirbidó di Dios hañ’é ku difikultat. Yehova no ta konsiderá maltrato di su pueblo komo algu leve.

17-20. E profesia di restorashon aki enkuanto e yunan di Jakòb a kuminsá haña kumplimentu ora un restu a regresá Yerusalèm for di Babilonia na aña 537 promé ku nos era. Yehova su palabra semper ta kumpli. Nos por tin pleno konfiansa den su promesanan.

“NÍNIVE LO WÒRDU DESTRUÍ”

(Jonas 1:1–4:11)

En bes di obedesé Dios su òrdu pa “bai Nínive, e stat grandi, i prediká kontra dje” un mensahe di huisio, Jonas a hui bai nèt den direkshon kontrali. Yehova “a lanta un bientu duru riba laman” i a usa “un piská grandi” pa kambia Jonas su rumbo i a mand’é bai e kapital asirio pa di dos biaha.—Jonas 1:2, 4, 17; 3:1, 2.

Jonas a drenta Nínive i a kuminsá proklamá un mensahe bon kla: “Aki kuarenta dia Nínive lo wòrdu destruí.” (Jonas 3:4) E trabou di prediká tabatin un resultado inesperá i a pone Jonas “rabia.” Yehova a usa “un mata” pa siña Jonas un lès di miserikòrdia.—Jonas 4:1, 6.

Kontesta Riba Pregunta Bíbliko:

3:3—Nínive realmente tabata asina grandi ku a “tuma tres dia pa por a pasa dor di dje”? Sí. Den antigwedat, ta parse ku hende tabata komprondé ku Nínive tabata abarká otro komunidatnan ku tabata kore di Khorsabad den nort te Nimrud den zùit. Tur e komunidatnan identifiká ku Nínive a forma un firkant ku un omtrek di 100 kilometer.

3:4—Jonas mester a siña e idioma asirio pa prediká na e ninivitanan? Kisas Jonas tabata sa e idioma asirio kaba, òf por ta el a haña e abilidat di papi’é di un manera milagroso. Un otro posibilidat ta ku Jonas a usa un intérprete pa duna su mensahe den un forma konsiso. Si esei tabata e kaso, su palabranan lo a lanta mas kuriosidat ainda den e mensahe.

Lès pa Nos:

1:1-3. Un persona ku deliberadamente ta plania otro aktividatnan pa evitá di partisipá plenamente den e obra di prediká e Reino i di hasi disipel, tin un motivashon robes. Na moda di papia, un hende asina ta kore pa e asignashon ku Dios a dun’é.

1:1, 2; 3:10. Yehova no ta mustra miserikòrdia solamente na un nashon òf rasa òf un grupo spesial di hende. Yehova “ta bon pa tur, i su miserikòrdianan ta riba tur su obranan.”—Salmo 145:9.

1:17; 2:10. E tres dianan ku e tres anochinan ku Jonas a pasa den barika di e piská grandi a señalá profétikamente na e morto i resurekshon di Hesus.—Mateo 12:39, 40; 16:21.

1:17; 2:10; 4:6. Yehova a salba Jonas for di e laman brutu. Ademas, Dios “a prepará un mata i esaki a krese over di Jonas su kabes, pa ta un sombra p’e, pa alivi’é di su disgustu.” Yehova su sirbidónan djawe por tin konfiansa den nan Dios, i den su miserikòrdia òf bondat amoroso, pa salba nan i protehá nan.—Salmo 13:5; 40:11.

2:1, 2, 9, 10. Yehova ta skucha e orashon di su sirbidónan i ta hasi kaso di nan súplikanan.—Salmo 120:1; 130:1, 2.

3:8, 10. E Dios berdadero “a repentí” òf kambia di idea tokante e kalamidat ku el a papia di dje, i e “no a hasié.” Dikon no? Pasobra e ninivitanan “a bira for di nan mal kaminda.” Awe tambe, si un pekadó mustra berdadero arepentimentu lo e por skapa di Dios su huisio desfaborabel.

4:1-4. Ningun hende por forsa Dios di pone un límite pa Su miserikòrdia. Nos mester tene kuidou pa no kritiká Yehova su manera di mustra miserikòrdia.

4:11. Ku pasenshi Yehova ta laga su sirbidónan prediká e mensahe di Reino rònt mundu pasobra, meskos ku el a sinti duele di e 120.000 hendenan na Nínive, asina tambe e ta sinti pa hende “ku no sa e diferensia entre nan man drechi i man robes.” Nos no mester sinti duele di e hendenan den nos teritorio i partisipá ku entusiasmo den e trabou di prediká e Reino i di hasi disipel?—2 Pedro 3:9.

‘PELA NAN KABES MES PELON KU ÁGUILA’

(Mikeas 1:1–7:20)

Mikeas a saka e piká di Israel i Huda na kla, a profetisá tokante e desolashon di nan kapitalnan i a primintí restourashon. Samaria lo bira “un monton di ruina den kunuku habrí.” Pa motibu ku Israel a kometé idolatria, nan meresé di bira “pelon” òf pasa bèrgwensa. Ora a manda nan bai den koutiverio, nan kabes lo a bira “mes pelon ku águila,” aparentemente un tipo di águila ku tin un par di drach’i kabei fini so riba su kabes. Yehova a primintí: “Siguramente lo mi reuní . . . Jakòb.” (Mikeas 1:6, 16; 2:12) Pa motibu di e lidernan korupto i profetanan delinkuente, Yerusalèm tambe “lo bira un monton di ruina.” Pero Yehova lo trese su pueblo huntu. For di “Bètlehèm Efrata” lo sali “unu pa . . . ta gobernante na Israel.”—Mikeas 3:12; 4:12; 5:2.

Yehova tabata inhustu ku Israel? Su rekisitonan ta muchu severo? Nò, no ta asina. E úniko kosnan ku Yehova ta pidi di su adoradónan ta pa nan ‘hasi hustisia, stima miserikòrdia, i kana humildemente ku nan Dios.’ (Mikeas 6:8) Tòg, Mikeas su kontemporáneonan a bira asina korupto ku “esun di mas mihó di nan ta manera un mata di sumpiña, esun di mas rekto ta pió ku un tranké di kadushi,” kousando daño i doló na kualke hende ku yega serka. Pero e profeta a puntra: “Ken ta un Dios manera [Yehova]?” Atrobe Dios lo tene kompashon ku su pueblo i “tira tur nan pikánan den e profundidatnan di laman.”—Mikeas 7:4, 18, 19.

Kontesta Riba Pregunta Bíbliko:

2:12—Na ki tempu e profesia tokante “rekohé e restante di Israel” a kumpli? E promé biaha ku el a kumpli ta na aña 537 promé ku nos era, ora un restu hudiu den eksilio na Babilonia a bolbe nan patria bèk. Den tempu moderno, e profesia ta haña su kumplimentu den “e Israel di Dios.” (Galationan 6:16) Desde 1919, a rekohé kristiannan ungí “manera karné den kurá.” Spesialmente desde 1935, e “multitut grandi” di ‘otro karné’ a uni huntu ku nan, debí na esei e kristiannan ungí a yega di ta komo si fuera “yen di boroto pa motibu di tantu hende.” (Revelashon 7:9; Juan 10:16) Huntu nan ta promové adorashon berdadero yen di entusiasmo.

4:1-4—Den e último dianan kon Yehova “lo husga entre hopi pueblo” i rektifiká asuntunan enkuanto ‘nashonnan poderoso’? E ekspreshonnan “hopi pueblo” i ‘nashonnan poderoso’ no ta referí na gruponan nashonal ni na entidatnan polítiko. Mas bien, e ekspreshonnan aki ta referí na hende individual for di tur e nashonnan ku a bira adoradó di Yehova. Dios ta husga i rektifiká asuntu pa loke ta trata nan relashon kuné.

Lès pa Nos:

1:6, 9; 3:12; 5:2. E asirionan a destruí Samaria na aña 740 promé ku nos era, esta durante Mikeas su bida. (2 Reinan 17:5, 6) E asirionan a bin te na Yerusalèm durante Ezekias su reinado. (2 Reinan 18:13) Na 607 promé ku nos era, e babilonionan a pega Yerusalèm na kandela. (2 Krónikanan 36:19) Manera a ser profetisá, e Mesias a nase na “Bètlehèm Efrata.” (Mateo 2:3-6) E palabra profétiko di Yehova nunka ta faya.

2:1, 2. Lo ta masha peligroso si nos ta pretendé di sirbi Dios pero ta buska rikesa promé en bes di “e reino di Dios i su hustisia.”—Mateo 6:33; 1 Timoteo 6:9, 10.

3:1-3, 5. Yehova ta spera ku esnan ku ta hiba delantera entre su pueblo ta aktua ku hustisia.

3:4. Si nos kier pa Yehova kontestá nos orashonnan, nos no tin mag di praktiká piká ni hiba un bida dòbel.

3:8. Ta ku yudansa di e spiritu santu di Yehova so nos por haña e fortalesa nesesario pa kumpli ku nos enkargo pa prediká e bon nobo, ku ta inkluí mensahenan di huisio.

5:5. E profesia Mesiániko aki ta duna nos e siguransa ku ora e pueblo di Dios ta bou di atake di nan enemigu “shete [ku ta representá loke ta kompletu] wardadó di karné” i “ocho lider,” un kantidat konsiderabel di hòmber kapasitá, lo lanta pa hiba delantera entre Yehova su pueblo.

5:7, 8. Pa hopi hende, kristiannan ungí awe ta “manera serena for di SEÑOR,” esta un bendishon for di Yehova. Esaki ta e kaso pasobra e ta usa e ungínan pa proklamá e mensahe di Reino. E “otro karnénan” ta apoyá e ungínan aktivamente den e trabou di prediká, yudando otro hende pa haña un relashon ku Dios. (Juan 10:16) Esta un bunita privilegio pa partisipá den e trabou aki!

6:3, 4. Nos mester imitá Yehova Dios i sea bondadoso i kompasivo asta ku hende ku ta difísil pa anda kuné òf ku a laga nan relashon ku Dios bira débil.

7:7. Segun ku nos ta trata ku problemanan durante fin di e sistema di kosnan aki, nos no mester desanimá. En bes di esei, meskos ku Mikeas, nos mester “spera riba [nos] Dios.”

7:18, 19. Meskos ku Yehova ta dispuesto pa pordoná nos erornan, nos mester ta dispuesto pa pordoná esnan ku ta peka kontra nos.

Sigui ‘Kana den e Nòmber di Yehova’

Hende ku ta bringa kontra Dios i su pueblo lo “wòrdu kòrtá kitá afó pa semper.” (Abdias 10) Sin embargo, si nos hasi kaso di e spièrtamentu divino i ‘bira for di mal kaminda,’ nos lo no eksperensiá Yehova su rabia. (Jonas 3:10) Durante e “último dianan” aki, adorashon berdadero lo keda halsá mas haltu ku tur religion falsu, i hende obediente ta basha bai na dje. (Mikeas 4:1; 2 Timoteo 3:1) P’esei laga nos ta determiná pa “kana den e nòmber di SEÑOR nos Dios pa semper i semper.”—Mikeas 4:5.

Ki un lès balioso e buki di Abdias, Jonas i Mikeas ta siña nos! Maske nan a skirbi nan bukinan mas ku 2.500 aña pasá, nan mensahe “ta bibu i aktivo” te awe.—Hebreonan 4:12.

[Plachi na página 9]

Abdias a profetisá: ‘Edòm lo wòrdu kòrtá kitá afó pa semper’

[Plachi na página 11]

Mikeas ‘a spera riba Yehova,’ abo tambe por

[Plachi na página 12]

E obra di prediká ta un privilegio ku nos mester balorá