پرورش خصوصیات لازم برای شاگردسازی
پرورش خصوصیات لازم برای شاگردسازی
«پس رفته، همهٔ امّتها را شاگرد سازید.» — متّیٰ ۲۸:۱۹.
۱. بعضی از خادمان خدا در دوران باستان برای انجام خواست خدا چه خصوصیات و مهارتهایی لازم داشتند؟
گاهی اوقات شاهدان یَهُوَه برای این که بتوانند ارادهٔ خدا را به جا آورند باید مهارتها و خصوصیاتی را اکتساب کنند. مثلاً ابراهیم و سارَه که به فرمان خدا شهر پررونق اور را ترک کردند باید هم دیدگاه خود را نسبت به زندگی عوض میکردند و هم مهارتهای لازم را برای یک زندگی چادرنشینی میآموختند. ( عبرانیان ۱۱:۸، ۹، ۱۵) یوشَع نیز که قوم اسرائیل را به سرزمین موعود برد، باید شجاع میبود و به یَهُوَه اعتماد میکرد و معرفتی دقیق از شریعت وی میداشت. ( یوشَع ۱:۷-۹) همچنین قابلیتهای بَصَلْئیل و اُهُولیاب که مردانی مجرّب و در صنعتِ دست کارکشته بودند از برکت روح خدا افزوده شد تا بتوانند در ساختمان خیمه و کارهای مربوط به آن موفق شوند. — خروج ۳۱:۱-۱۱.
۲. چه سؤالاتی را در خصوص کار شاگردسازی بررسی خواهیم کرد؟
۲ چند قرن بعد، عیسی مسیح به پیروانش فرمان داد: «پس رفته، همهٔ امّتها را شاگرد سازید . . . و ایشان را تعلیم دهید که همهٔ اموری را که به شما حکم کردهام حفظ کنند.» ( متّیٰ ۲۸:۱۹، ۲۰) در هیچ دورانی انسان افتخار شرکت در چنین فعالیتی را نداشته است. برای کار شاگردسازی چه خصوصیاتی لازم است؟ چگونه میتوانیم آنها را اکتساب کنیم؟
محبتی عمیق به خدا نشان دهید
۳. فرمان شاگردسازی چه فرصتی را برای ما فراهم میسازد؟
۳ برای باز کردن سر صحبت با مردم و متقاعد ساختن آنها به پرستش تنها خدای حقیقی بایستی دلبستگی و محبتی عمیق به یَهُوَه داشت. قوم اسرائیل باستان میتوانست محبت عمیق خود را به خدا با اطاعت کردن از فرامین شریعت، با اهدای قربانیهای پسندیده و با سرودهای حمد و تمجید ثابت کند. ( تثنیه ۱۰:۱۲، ۱۳؛ ۳۰:۱۹، ۲۰؛ مزمور ۲۱:۱۳؛ ۹۶:۱، ۲؛ ۱۳۸:۵) ما نیز امروزه با شرکت در کار شاگردسازی قوانین الٰهی را نگاه میداریم و با صحبت در مورد یَهُوَه و ارادهاش با دیگران محبت عمیق خود را به او ثابت میکنیم. از این رو لازم است با اطمینان صحبت کنیم و از کلماتی صحیح و مناسب امیدی را که خدا در دل ما نهاده است ابراز کنیم. — ۱تَسّالونیکیان ۱:۵؛ ۱پِطْرُس ۳:۱۵.
۴. چرا عیسی از تعلیم مردم در مورد یَهُوَه لذّت میبرد؟
۴ عیسی همیشه در مورد ارادهٔ خدا، ملکوت و پرستش حقیقی با شوق و علاقهٔ زیاد صحبت میکرد چون که محبتی لوقا ۸:۱؛ یوحنّا ۴:۲۳، ۲۴، ۳۱) بیجهت نبود که گفت: «خوراک من آن است که خواهش فرستندهٔ خود را به عمل آورم و کار او را به انجام رسانم.» ( یوحنّا ۴:۳۴) کلام مزمورنویس نیز در عیسی مصداق پیدا میکند که میگوید: ‹ در به جا آوردن ارادهٔ تو ای خدای من رغبت میدارم و شریعت تو در اندرون دل من است. در جماعت بزرگ به عدالت بشارت دادهام. اینک لبهای خود را باز نخواهم داشت و تو ای یَهُوَه میدانی.› — مزمور ۴۰:۸، ۹؛ عبرانیان ۱۰:۷-۱۰.
عمیق به پدرش یَهُوَه داشت. (۵، ۶. برای موفقیت در امر شاگردسازی دارا بودن چه خصوصیتی از همه مهمتر است؟
۵ دل جدیدان نیز سرشار از محبت به خداست زیرا گاهی با چنان اطمینانی در مورد یَهُوَه و ملکوتش صحبت میکنند که به آسانی شنوندهٔ خود را متقاعد به مطالعهٔ کلام خدا میکنند. ( یوحنّا ۱:۴۲) پس عامل اصلی که ما را به شاگردسازی برمیانگیزاند محبت به خداست. نگذاریم آتش این محبت در دلمان خاموش شود؛ کلام خدا را مرتب بخوانیم و در آن عمیقاً تفکّر کنیم. — ۱تیموتاؤس ۴:۶، ۱۵؛ مکاشفه ۲:۴.
۶ علاقه و دلبستگی عیسی مسیح به یَهُوَه از او معلّمی غیور و پویا ساخته بود. اما تنها محبت به یَهُوَه نبود که او را به موعظهگری موفق تبدیل کرده بود. خصوصیتی دیگر نیز داشت که باعث موفقیتش در کار شاگردسازی میشد. آن خصوصیت چه بود؟
به مردم علاقهمند باشید
۷، ۸. عیسی چه طرز فکری نسبت به مردم داشت؟
۷ عیسی به فکر مردم بود و به آنها بسیار علاقه داشت. حتی قبل از این که به صورت انسان به زمین آید در آسمان به عنوان «معمار» همیشه به امور انسانها علاقه داشت. ( امثال ۸:۳۰، ۳۱) وقتی به صورت انسان میزیست از خود ترحّم نشان میداد و کسانی را که نزد او میآمدند آرامش میبخشید. ( متّیٰ ۱۱:۲۸-۳۰) عیسی در واقع کاری جز تقلید از محبت و ترحّمی که یَهُوَه به انسانها دارد نمیکرد. همین باعث میشد مردم جذب پرستش تنها خدای حقیقی شوند. مردم از هر قشر جامعه با میل و رغبت گوش به سخنان عیسی میدادند زیرا از نیازهای آنها باخبر بود و شرایط و اوضاع زندگی آنها را درک میکرد. — لوقا ۷:۳۶-۵۰؛ ۱۸:۱۵-۱۷؛ ۱۹:۱-۱۰.
۸ مثلاً وقتی مردی از او پرسید که چگونه میتواند از زندگی ابدی بهرهمند شود «عیسی به وی نگریسته، او را محبت نمود.» ( مَرقُس ۱۰:۱۷-۲۱) و در مورد چند نفر دیگر از شاگردانش اهل بیتعَنْیا میخوانیم: «عیسی مرتا و خواهرش و ایلعازَر را محبت مینمود.» ( یوحنّا ۱۱:۱، ۵) بلی، محبت عیسی به مردم چنان عمیق بود که برای تعلیم آنها حتی از استراحت خود نیز چشمپوشی میکرد. ( مَرقُس ۶:۳۰-۳۴) محبت عمیق و توجه بیریای عیسی به همنوعان خود باعث شده بود که عیسی در جذب مردم به پرستش حقیقی بسیار موفق باشد.
۹. پولُس در کار شاگردسازی چه طرز فکری نسبت به مردم داشت؟
۹ پولُس رسول نیز شخصی بود که نسبت به اوضاع و احوال مخاطبان موعظهاش بیاعتنا نبود. برای نمونه، خطاب به آن عده از اهالی شهر تَسّالونیکی که به مسیحیت گرویده بودند گفت: «بدین طرز شایق ( مشتاق و علاقهمند) شما شده، راضی میبودیم که نه همان انجیل خدا را به شما دهیم، بلکه جانهای خود را نیز از بس که عزیز ما بودید.» به دلیل زحمات بیشائبهٔ پولُس، بعضیها در آن شهر ‹از بتها به سوی خدا بازگشت کردند تا خدای حی حقیقی را بندگی نمایند.› ( ۱تَسّالونیکیان ۱:۹؛ ۲:۸) ما نیز اگر مثل عیسی و پولُس به فکر مردم باشیم شاهد روزی شادیآور خواهیم بود که چگونه ‹آنانی که برای حیات جاودانی مستعدند، ایمان میآورند.› — اَعمال ۱۳:۴۸.
ازخودگذشته باشید
۱۰، ۱۱. چرا شرکت و موفقیت در کار شاگردسازی بدون ازخودگذشتگی امکانپذیر نیست؟
۱۰ کسانی که در شاگردسازی موفقند اشخاصی ازخودگذشته میباشند. واضح است که این گونه اشخاص در پی پول و اموال نیستند چون که برایشان اهمیت چندانی ندارد. عیسی در تصدیق این حقیقت گفت: «چه دشوار است که توانگران ( ثروتمندان) داخل ملکوت خدا شوند.» چون شاگردانش از سخنان او در حیرت افتادند، عیسی باز بدیشان گفت: «ای فرزندان، چه دشوار است دخول آنانی که به مال و اموال توکّل دارند مَرقُس ۱۰:۲۳-۲۵) بدین جهت عیسی زندگی ساده را به شاگردانش توصیه کرد تا وقت کافی برای فعالیت شاگردسازی داشته باشند. ( متّیٰ ۶:۲۲-۲۴، ۳۳) حال، روحیهٔ ازخودگذشتگی از چه لحاظ عاملی مهم در امر شاگردسازی است؟
در ملکوت خدا! سهلتر است که شتر به سوراخ سوزن درآید از این که شخص دولتمند به ملکوت خدا داخل شود!» (۱۱ آموزش همهٔ احکام عیسی به مردم مستلزم تلاش، زحمت و وقت زیاد است. مثلاً کسی که شاگرد میسازد معمولاً میکوشد کتاب مقدّس را به شخص علاقهمند هر هفته تدریس کند. بعضی از موعظهگران ملکوت نیز با فداکاری تمام به جای شغل تماموقت، شغل نیمهوقت گرفتهاند تا وقت بیشتری را صرف یافتن علاقهمندان کنند. هزاران نفر از خواهران و برادران مسیحیمان سعی میکنند زبانی خارجی بیاموزند تا بتوانند با موفقیت بیشتری به مهاجران کشورشان موعظه کنند. بعضی نیز خانه و خانوادهٔ خود را ترک کرده، به منطقه یا کشوری دیگر نقل مکان کردهاند تا در کار شاگردسازی سهمی کامل داشته باشند. ( متّیٰ ۹:۳۷) شرکت و موفقیت در این فعالیتها بدون ازخودگذشتگی امکانپذیر نیست. اما ازخودگذشتگی به تنهایی کافی نیست.
صبور باشید، اما وقت تلف نکنید
۱۲، ۱۳. چرا صبر و شکیبایی در امر شاگردسازی مهم است؟
۱۲ صبر و شکیبایی لازمهٔ موفقیت در کار شاگردسازی است. درست است که پیام ملکوت فوریت دارد اما شاگرد ساختن از شخصی علاقهمند نیاز به وقت و صبر زیاد دارد. ( ۱قُرِنتیان ۷:۲۹) مثلاً عیسی با برادرش یعقوب شکیبا و صبور بود. یعقوب مدتها با تعالیم عیسی آشنایی نزدیک داشت ولی به دلایلی نامعلوم از عیسی پیروی نمیکرد. ( یوحنّا ۷:۵) اما در کتاب مقدّس میخوانیم او به همراه مادرش و برادران تنیاش در کنار رسولان به دعا و مناجات مشغول بود یعنی این که در مدت زمانی کوتاه، بین مرگ مسیح و روز عید پَنْطیکاست ۳۳ م.، یکی از شاگردان عیسی شده بود. ( اَعمال ۱:۱۳، ۱۴) یعقوب بعدها در مسیحیت رشد چشمگیری کرد تا جایی که مسئولیتهای سنگینی را در سازمان مسیحی آن زمان بر عهده گرفت. — اَعمال ۱۵:۱۳؛ ۱قُرِنتیان ۱۵:۷.
۱۳ کار مسیحیان از لحاظی مثل کار کشاورزان است زیرا آنها نیز چیزهایی را میپرورانند که آهسته رشد میکنند مثل فهم و دانش از کلام یَهُوَه، محبت به او و دست یافتن به شخصیت و خصلت مسیحی. پس لازم است بسیار صبور باشیم. یعقوب میگوید: «ای برادران، تا هنگام آمدن خداوند صبر کنید. اینک دهقان انتظار میکشد برای محصول گرانبهای زمین و برایش صبر میکند تا باران اوّلین و آخرین را بیابد. شما نیز صبر نمایید و دلهای خود را قوی سازید زیرا که آمدن خداوند نزدیک است.» ( یعقوب ۵:۷، ۸) جالب این که یعقوب به همایمانانش توصیه میکند که ‹تا هنگام آمدن عیسای سَروَر صبر کنند.› وقتی شاگردان عیسی از درک نکتهای عاجز میبودند عیسی با صبر و شکیبایی تمام مفهوم آن را به ایشان توضیح میداد یا با آوردن مثال و تشبیهی نکته را برایشان باز میکرد. ( متّیٰ ۱۳:۱۰-۲۳؛ لوقا ۱۹:۱۱؛ ۲۱:۷؛ اَعمال ۱:۶-۸) حال که سَروَر ما حضور دارد لازم است در شاگردسازی از خود صبر نشان دهیم. آنانی که در این دوران شاگرد عیسی میشوند نیاز به معلّمانی صبور و شکیبا دارند. — یوحنّا ۱۴:۹.
۱۴. اگرچه در تدریس با دیگران صبوریم چگونه باید از وقت خود استفاده کنیم؟
۱۴ در بعضی موارد با وجود صبر زیادی که از خود در متّیٰ ۱۳:۱۸-۲۳) در چنین مواقعی که سعی و کوشش ما بیثمر میماند، بهتر است وقت بیشتری را به مطالعه با چنین فردی اختصاص ندهیم و در عوض بکوشیم اشخاصی را پیدا کنیم که برای حقیقت کتاب مقدّس ارزش قائلند. ( جامعه ۳:۱، ۶) البته نباید فراموش کرد که حتی آنانی که از آموختن کتاب مقدّس قدردانی میکنند نیز ممکن است وقت لازم داشته باشند تا دیدگاه و افکار و اولویتهای زندگیشان را تغییر دهند. پس همان طور که عیسی با شاگردانش که هنوز طرز فکر صحیح را در خود به وجود نیاورده بودند صبور بود ما نیز میکوشیم با این گونه افراد صبور باشیم. — مَرقُس ۹:۳۳-۳۷؛ ۱۰:۳۵-۴۵.
تدریس کتاب مقدّس نشان میدهیم، کلام خدا در اکثر شاگردان ثمره نمیدهد. (فن تعلیم و تدریس را بیاموزید
۱۵، ۱۶. چرا ارائهٔ ساده و قابل فهم و همچنین آمادگی خوب از قبل کلید موفقیت در کار شاگردسازی محسوب میشود؟
۱۵ راز موفقیت در کار شاگردسازی، محبت عمیق به خدا، روحیهٔ ازخودگذشتگی و صبر است. در کنار اینها لازم است فن تعلیم و تدریس را هم بیاموزیم تا بتوانیم موضوعات مهم را به روشنی و بدون ابهام به شاگرد توضیح دهیم. عیسی مسیح، معلّم بزرگ، در این کار نمونه بود چون که تعالیم بهیادماندنی خود را با کلامی ساده اما نافذ و پرقدرت به دیگران آموزش میداد. مطمئناً به خاطر میآورید عبارات کوتاه و آموزندهٔ او را از قبیل «گنجها به جهت خود در آسمان بیندوزید،» «آنچه مقدّس است، به سگان مدهید،» «حکمت از فرزندان خود تصدیق کرده شده است،» «مال قیصر را به قیصر ادا کنید و مال خدا را به خدا!» ( متّیٰ ۶:۲۰؛ ۷:۶؛ ۱۱:۱۹؛ ۲۲:۲۱) البته تعالیم عیسی فقط به جملات و عبارات کوتاه و مختصر محدود نمیشد. تعالیم او بسیار روشن و واضح بود و اگر لازم میشد توضیحاتی مناسب نیز در کنار آنها میداد. حال چگونه میتوانیم به تقلید از عیسی در کار تعلیم مهارت کسب کنیم و معلّمانی قابل شویم؟
۱۶ کلید موفقیت در سادگی و شفافیّت روش تعلیم نهفته است. معلّم اگر خود را از قبل آماده نکرده باشد حین تدریس مرتب صحبت میکند. چنین معلّمی نکتهٔ اصلی درس را با افراط در سخن زیر انبوهی از اطلاعات دفن میکند، زیرا هر چه در آن زمینه میداند میخواهد به شاگرد بگوید. برعکس، معلّمی که قبل از درس، خوب خود را آماده میکند به قدر کافی در مورد شاگردش و همچنین در بارهٔ درس مورد بحث فکر کرده، فقط آنچه را که شاگرد نیاز دارد به وضوح و روشنی تعلیم میدهد. ( امثال ۱۵:۲۸؛ ۱قُرِنتیان ۲:۱، ۲) چنین معلّمی میزان معلومات شاگرد را در نظر میگیرد و میداند طی مطالعه کدام نکات درس را باید متناسب با دانستههای او برجسته سازد. این معلّم نیز احتمالاً از معلومات گستردهای در مورد موضوع برخوردار است ولی میداند که وضوح کلام از حذف اطلاعات زائد و فرعی حاصل میشود.
۱۷. چگونه میتوان شاگرد را ترغیب به استدلال در بارهٔ آیات کرد؟
۱۷ عیسی نیز به جای این که فقط یک مشت حقایق و واقعیات را برای مردم بازگو کند آنان را ترغیب به استدلال میکرد. مثلاً یک بار از شمعون ( پِطْرُس) پرسید: «ای شمعون، چه گمان داری؟ پادشاهان جهان از چه کسان عُشر و جزیه ( مالیات) میگیرند؟ از فرزندان خویش یا از بیگانگان؟» ( متّیٰ ۱۷:۲۵) ما نیز ممکن است چنان شیفتهٔ محتوای کتاب مقدّس باشیم که بخواهیم با شور و هیجان تمام هر چه در ذهن داریم برای شاگرد تعریف کنیم. در این صورت باید خویشتندار باشیم و به شاگرد نیز فرصت صحبت کردن بدهیم تا حین مطالعه افکار و احساسات خود را در مورد موضوع مورد بحث با ما در میان بگذارد. پس شاگرد را با سؤالات متعدد بمباران نکنیم. با استفاده از مَثَل و تشبیه و چند سؤال سنجیده میتوان به شاگرد کمک کرد مفهوم نکتهای خاص از کتاب مقدّس را که در کتاب درسی آمده است درک کند.
۱۸. «تعلیم صحیح» شامل چیست؟
۱۸ کتاب مقدّس از «تعلیم صحیح» سخن میگوید. ( تیطُس ۱:۹) تعلیم صحیح فقط حفظ کردن دانستهها و حقایق کتاب مقدّس نیست. باید بکوشیم تفاوت بین حقیقت و کذب، خوب و بد، و حکمت و جهالت را به شاگرد بیاموزیم. با این کار میکوشیم بذر محبت به یَهُوَه را در دل او بکاریم تا او نیز به میل و رغبت خود را مطیع یَهُوَه سازد.
با غیرت تمام شاگرد بسازید
۱۹. چگونه همهٔ مسیحیان در کار شاگردسازی با یکدیگر شریکند؟
۱۹ جماعت مسیحی سازمانی است که شاگرد میسازد. وقتی شخصی شاگرد و پیرو مسیح میشود شادی آن فقط مختص آن کسی نیست که او را پیدا کرده و تعالیم کتاب مقدّس را به وی آموخته است. به فرض بچهای در محلّه گم شده است و گروهی در جستجوی او هستند. در میان این عده ممکن است فقط یکی از آنها بچه را پیدا کند. ولی وقتی بچه را به پدر و مادرش بازمیگردانند اشک شادی از چشمان همهٔ کسانی که به نحوی در این جستجو سهیم بودهاند جاری میشود. ( لوقا ۱۵:۶، ۷) شاگردسازی نیز بر همین منوال است. همهٔ مسیحیان در جستجوی کسانی هستند که میخواهند شاگرد عیسی شوند. و وقتی چنین کسانی در جلسات سالن ملکوت حضور مییابند تکتک مسیحیان حاضر در آن جلسه به نحوی در افزایش قدردانی ایشان در خصوص پرستش حقیقی سهیم میباشند. ( ۱قُرِنتیان ۱۴:۲۴، ۲۵) بدین شکل همهٔ مسیحیان از مشاهدهٔ تعمید صدها هزار نفر در سال به شوق و شعف میآیند.
۲۰. اگر بخواهید کتاب مقدّس را با کسی مطالعه کنید چه باید بکنید؟
۲۰ بسیاری از مسیحیان وفادار مایلند به کسی در مورد یَهُوَه و پرستش حقیقی تعلیم دهند. با وجود تمام تلاشهایشان ممکن است تا به حال موفق نبودهاند. خوانندهٔ عزیز، اگر شما نیز در زمرهٔ چنین افرادی هستید، همواره به محبت خود به یَهُوَه بیفزایید، از توجه به نیازهای مردم بازنایستید و همیشه روحیهٔ ازخودگذشتگی نشان دهید و صبور باشید. در ضمن، سعی کنید در فن تعلیم و تدریس کتاب مقدّس نیز پیشرفت کنید. از همه مهمتر، به یَهُوَه دعا کنید و با او اشتیاق خود را برای مطالعهٔ کتاب مقدّس با شخصی علاقهمند در میان بگذارید. ( جامعه ۱۱:۱) در ضمن، مطمئن باشید که هر چه در راه خدمت به یَهُوَه میکنید نهایتاً هم به کار شاگردسازی کمک میکند هم خدا را جلال میدهد.
میتوانید توضیح دهید؟
• چرا فعالیت شاگردسازی محبت ما را به خدا محک میزند؟
• شخصی که شاگرد میسازد از چه خصوصیاتی برخوردار است؟
• «تعلیم صحیح» شامل چیست؟
[سؤالات مقالهٔ مطالعهای]
[تصویر در صفحهٔ ۱۸]
شاگردسازی نشانهٔ محبت عمیق مسیحیان به خدا است
[تصویر در صفحهٔ ۲۰]
چرا کسی که میخواهد شاگرد بسازد باید به مردم علاقه داشته باشد؟
[تصویر در صفحهٔ ۲۱]
برای موفقیت در کار شاگردسازی به چه خصوصیاتی نیاز داریم؟
[تصویر در صفحهٔ ۲۲]
همهٔ مسیحیان از مشاهدهٔ نتایج فعالیت شاگردسازی به شوق میآیند