Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

A Aze ne a Zakari sɛbã tags-kãsemse

A Aze ne a Zakari sɛbã tags-kãsemse

A Zeova Gomdã vɩɩme

A Aze ne a Zakari sɛbã tags-kãsemse

Yʋʋmd 520 sẽn deng a Zezi rogmã tɩ Zʋɩf rãmbã ra yii Babilon yembd n leb Zerizalɛm tɩ yʋʋm 16, n tɩ sɩng wẽnd-doogã meebo. La wẽnd-doogã ra ket n nan pa me n sa ye. Neb n gɩdg Zʋɩf rãmbã tɩ b ra me ye. A Zeova reng n yãka a Aze, tɩ kiuug a yiib loogr poor t’a yak a Zakari tɩ b yɩ a no-rɛɛsdb n togs a koɛɛgã.

A Aze ne a Zakari fãa ra rat n kenga Wẽnnaam nin-buiidã raood tɩ b lebg n sɩng wẽnd-doogã meebo. No-rɛɛsdb a yiibã tõog n kenga nebã raoodo, tɩ kɩt tɩ yʋʋm a nu loogr poor b me wẽnd-doogã n baase. A Aze ne a Zakari sẽn togs bũmb ninsã bee Biiblã sɛb nins b sẽn boond t’a Aze la Zakari sɛbã pʋsẽ. A Aze gʋlsa a sebrã n sa yʋʋmd 520 t’a Zakari me sa a rẽndã yʋʋmd 518 sẽn deng a Zezi rogmã. Wala no-rɛɛsdb-kãensã, Wẽnnaam bobla tõnd me tʋʋmd d sẽn segd n tʋm n baas nand tɩ dũni kãngã yaool n sa. Tʋʋm-kãng yaa koɛɛgã mooneg la karen-biisã maanego. Bɩ d ges a Aze ne a Zakari sɛbã sẽn tõe n keng d raood to-to.

“TAGS-Y NEER N GES Y SẼN NA N MAAN TO-TO”

(Aze 1:1–2:23)

Rasem 112 pʋgẽ, a Aze togsa koees a naas sẽn keng Israɛll nebã raood tɩ b tʋme. Pipi koɛɛgã pʋgẽ a Zeova yeela woto: “Tags-y neer n ges y sẽn na n maan to-to. Kẽng-y tãens zut n tɩ kɛ raad n wa me m doogã, tɩ m sũur yɩ noog ne-a tɩ m wa ne m ziiri.” (Aze 1:7, 8) Nin-buiidã sak n tũu a sẽn yeelã. Koɛɛg a yiib soabã pʋgẽ a Zeova pʋlmã woto: “M yet-y lame tɩ wẽnd-doogã na n le paama a pĩnd ziirã.”—Aze 2:7, Sebr Sõngo.

Koɛɛg a tãab soabã wilgdame tɩ nin-buiidã sẽn da reem ne wẽnd-doogã meebã kɩtame tɩ b mensã la b sẽn da maand bũmb nins fãa wã yaa rẽgd a Zeova nifẽ. La daar ning b sẽn na n sɩng meebã tɛka, a Zeova na n ning-b-la barka. Koɛɛg a naas soabã wilgdame t’a Zeova na n “luba buud wʋsg soolem nanambs tɩ b pãng sɛ,” la a kɩt t’a Zorobabɛll lebg wa ‘bũmb ning b sẽn tar n tikd sɛbã n kõt kasetã.’—Aze 2:14, 19, 22, 23, Sebr Sõngo.

Sogsg b sẽn leoke:

1:6—B sẽn yet tɩ Israɛll nebã ‘yũudame la b pa tɩgdã’ võor yaa bõe? B sẽn yeel woto wã wilgdame tɩ divẽ ka be wʋsg ye. Israɛll nebã sẽn pa paamd a Zeova barkã yĩnga, b divẽ wã pa waoog sẽn sek b na n yũu n tɩg ye.

2:6, 7, 21, 22—Ãnd n kɩtd tɩ buudã fãa soolem rigimdẽ, la rẽ wata ne bõe? Yaa a Zeova n tũnugd ne Rĩungã koɛɛg b sẽn moond dũniyã gill zug fãa wã n kɩtdẽ tɩ buudã fãa soolem rigimdẽ. Koe-noogã mooneg me kɩtdame tɩ buudã fãa soolem ‘bõn-neeb’ wat a Zeova roogã pʋgẽ n pidsd-a ne ziiri. Saasẽ-pãng-soab a Zeova na n wa rigimda “yĩngrã ne dũniyã la ko-kãsengã” n kɩt tɩ dũni kãngã fãa sãame.—Hebre dãmba 12:26, 27.

2:9—Bõe ne bõe n na n kɩt tɩ wẽnd-do-paalgã ‘ziir yɩɩg pĩnd soabã’? Yaa bʋʋm a tãab yĩnga: Wẽnd-do-paalã sẽn kaoos yʋʋm wʋsg n yɩɩdã, karen-saamb ning sẽn zãms-a nebã pʋgẽ be wã, la neb nins sẽn waoog a Zeova zĩ-kãngã wã me yĩngã. Baa a Salomo wẽnd-do-neerã sẽn kaoos yʋʋm 420 rat n yet tɩ sẽn sɩng ne yʋʋmd 1027 n tɩ tãag yʋʋmd 607 sẽn deng a Zezi rogmã, yaoolem wẽnd-doogã kaoosa sẽn yɩɩd yʋʋm 580 rat n yet tɩ b sẽn me-a yʋʋmd 515 sẽn deng a Zezi rogmã n sa wã, n tãag b sẽn sãam-a yʋʋmd 70 a Zezi rogmã poorã. Sẽn paase a Zezi Kirist sẽn yaa Mesi wã zãmsa nebã yaoolem wẽnd-doogã pʋgẽ. La neb wʋsg n da wat yaoolem wẽnd-doogẽ wã n waoogd Wẽnnaam n yɩɩd pĩnd soabã pʋgẽ.—Tʋʋma 2:1-11.

Zãmsg tõnd yĩnga:

1:2-4. Nebã sẽn gɩdgd tõnd tɩ d ra moon koɛɛgã pa segd n kɩt tɩ d bas Wẽnnaam Rĩungã baoob n baood d mens nafr n yɩɩd ye.—Matɩe 6:33.

1:5, 7. Yaa sõma tɩ d ‘tags neer n ges d sẽn maand bũmb ninsã’ sã n sãamdame bɩ manegda zood ning d sẽn tar ne Wẽnnaamã.

1:6, 9-11; 2:14-17. A Aze wakatẽ Zʋɩf rãmbã ra tʋmda b mens tʋʋm wʋsg n yaool n pa paamd tʋʋm kãens yõod ye. Wẽnnaam ra pa ningd-b bark ye, bala b ra reemda ne wẽnd-doogã meebo. D segd n lʋɩɩsa Wẽnnaam tʋʋmdã taoor la d tʋm ne d sũur fãa n da yĩm tɩ baa d tar arzɛk wʋsg tɩ d pa tarẽ me, yaa ‘a Zeova barkã n wat ne arzɛka.’—Yelbũna 10:22.

2:15, 18. A Zeova sagla Zʋɩf rãmbã tɩ b ges bũmb nins b sẽn na n maan masã tɛkã n me wẽnd-doogã, la b ra ges b sẽn deem pĩnd n pa me wã ye. Tõnd me segd n modg n tʋma Wẽnnaam tʋʋmdã masa tɛkã.

PA NE NED PÃNG YE, ‘YAA NE A ZEOVA VƲƲSEM SÕNGÃ’

(Zakari 1:1–14:21)

A Zakari sẽn na n sɩng a no-reesemdã, a reng n yeela Zʋɩf rãmbã tɩ b lebg n kẽng a Zeova nengẽ. (Zakari 1:3) Sẽn pʋgdã yaa vẽnegr a nii a sẽn yã sẽn wilgd tɩ Wẽnnaam na n teela wẽnd-doogã meebo. (Ges-y zĩ-gũbrã sẽn gomd a Zakari vẽnegr a nii wã yellã.) Zʋɩf rãmbã sẽn na n tõog n me wẽnd-doogã n sa wã ‘pa ne tãpo, walla pãng ye, yaa ne a Zeova vʋʋsem sõngã.’ (Zakari 4:6) Rao ning b sẽn boond tɩ Tɩviukã ‘na n me [a Zeova] roogã’ la a lebg maan-kʋʋd n zĩnd geerã zugu.—Zakari 6:12, 13, NW.

Betɛll nebã tʋma neb tɩ b tɩ sok maan-kʋʋdbã n ges b sã n na n kell n loeya noorã n tẽeg Zerizalɛm sãangã yelle. A Zeova togsa a Zakari tɩ b na n toeema no-loeerã b sẽn da maand naoor a naas n tẽegd Zerizalɛm sãangã tɩ lebg “sũ-noog wakate la kibsa.” (Zakari 7:2; 8:19) Tẽns-tẽnsã ne no-rɛɛsdb sẽn yaa zɩlem-be-rãmbã sɩbgrã, la bãngr-goam sẽn gomd Mesi wã yellã, n paas Wẽnnaam nin-buiidã sẽn na n lebg n wa Zerizalɛmmã naaga bʋ-kao a yiibã koees pʋgẽ.—Zakari 9:1; 12:1.

Sogsg b sẽn leoke:

2:1—Bõe yĩng tɩ b mak Zerizalɛm ne wĩiri? Tõe tɩ woto makda lals b sẽn me n na n kogl tẽngã. Malɛk n wilg raoã tɩ b na n yalga Zerizalɛm la t’a Zeova kogend-a lame.—Zakari 2:7-9.

6:11-13—Rẽ yĩnga maanfã b sẽn fõgen a Zozue sẽn yaa maan-kʋʋdbã kãsmã zugã kɩtame t’a lebg rĩm sẽn yaa maan-kʋʋd bɩ? Ayo. A Zozue ra pa be a Davɩɩd roogã neb sʋk ye. A Zozue sẽn fõgen maanfã makda Mesi wã. (Hebre dãmba 6:20) Bãngr-gomd ning sẽn gomd Tɩviukã yellã pidsa a Zezi Kirist zugu, a sẽn lebg Rĩm sẽn yaa Maan-kʋʋd saasẽ wã. (Zeremi 23:5) Wala a Zozue sẽn yɩ maan-kʋʋdb kãsem n tʋm wẽnd-doogã pʋgẽ Zʋɩf rãmb nins sẽn lebg n kul b ba-yirã yĩngã, a Zezi Kirist me yaa Maan-kʋʋdb kãsem n tʋmd wẽnd-doog ning sẽn pa tõe n yã ne nifã pʋgẽ.

8:1-23—Wakat bʋg la koees piigã sẽn be verse kãensã pʋgẽ wã pids-yã? Koɛɛg fãa yaa bãan Wẽnnaam sẽn kãab a nin-buiidã. Koees kẽer pidsa yʋʋmd 600 n tãag yʋʋmd 700 sẽn deng a Zezi rogmã. La bãmb wʋsg pidsa yʋʋmd 1919 tekã, tɩ kẽer pidsd rũndã-rũndã. *

8:3—Bõe yĩng tɩ b boond Zerizalɛm tɩ “sɩd tẽnga”? Nand tɩ b sãam Zerizalɛm yʋʋmd 607 sẽn deng a Zezi rogmã, a nebã ra ‘maanda taab wẽnga.’ Tẽngã ra pida ne maan-kʋʋdb la no-rɛɛsdb sẽn wẽgd-ba, la nin-buiid sẽn yaa tõatba. (Sofoni 3:1; Zeremi 6:13; 7:29-34) La masã b sẽn lebg n me wẽnd-doogã tɩ nin-buiidã balemd a Zeova pʋgẽ be wã, b ra gomda sɩdã Wẽnnaam zug zĩ-kãngã tɩ rẽ kɩt tɩ b boond Zerizalɛm tɩ “sɩd tẽnga.”

11:7, Sebr Sõngo, 8-14—A Zakari sẽn kaoog rasaar ning b sẽn boond tɩ neerã, la a kaoog a to wã b sẽn boond tɩ loetsã võor yaa bõe? B bilgdame t’a Zakari yaa pe-kɩɩm b sẽn tʋm t’a tɩ gũ “piis niyns b sẽn tar n wat kʋʋbã,” rat n yet tɩ neb nins b sẽn mak ne piis tɩ nanambsã namsdẽ wã. A Zakari sẽn tʋm wa pe-kɩɩmã makda Wẽnnaam sẽn tʋm a Zezi Kirist a nin-buiidã sʋk tɩ b pa sak-a wã. A sẽn kaoog rasaar ning b sẽn boond tɩ neerã makda Wẽnnaam sẽn na n sãam kaool ning a sẽn maan ne Zʋɩf rãmbã, la a bas n pa le maand-b neerã. Rasaar ning b sẽn boond tɩ loetsã kaoob makda saam-biir ning sẽn be Zida ne Israɛll sʋka sãango.

12:11—Bõe yĩng tɩ b ra wiisd “a Hadadrimon yĩng Megido longa pʋgẽ”? B kʋʋ Zida rĩm a Zozɩas a sẽn wa zabd ne a Faraõ Neko sẽn yit Eziptã “Megido longa pʋgẽ,” la nebã yãba a kũumã sẽn na maan yʋʋma. (2 Kibaya 35:25) Dẽnd tõe tɩ b sẽn wiisd a Hadadrimon yĩngã yaa b sẽn yãbd a Zozɩas kũumã.

Zãmsg tõnd yĩnga:

1:2-6; 7:11-14. Neb nins sẽn sakd n deeg kiblg la b kos sugr n lebgd n tũud a Zeova ne b sũy fãa wã noogda a sũuri, t’a sak n deeg-b yɛsa. La a pa kelgd neb nins sẽn tõdgd tɩ b kõn kelge, sẽn ‘lobd b nens kɛɛng n yẽd b tʋb n pa rat n wʋm’ a koɛɛgã ye.

4:6, 7. Bũmb baa a ye pa tõe n gɩdg a Zeova vʋʋsem sõngã t’a pa sõng nebã tɩ b me wẽnd-doogã n baas ye. D sã n teeg a Zeova d tõe n tõoga yɛl nins fãa d sẽn paamda tʋʋmdã pʋgẽ wã.—Matɩe 17:20.

4:10. A Zeova sẽn da get a tʋʋmdã yellã yĩngã, a Zorobabɛll ne nin-buiidã tõog n me wẽnd-doogã tɩ zems ne Wẽnnaam sẽn datã. A Zeova sẽn dat tɩ ninsaalbã sẽn pa zems zãngã tũ noy ninsã pa yɩɩd b pãng ye.

7:8-10; 8:16, 17. Sẽn na yɩl n paam a Zeova lohormã d segd n yɩɩ tɩrse, n nong nebã, n zoɛt-b nimbãanega la d togsd taab sɩda.

8:9-13. D sã n keng d mens n tʋm tʋʋmd ning a sẽn bobl-dã, a Zeova ningd-d-la barka. Bark kãng pʋgẽ d tõe n sõdga laafɩ, bãane, la zood sẽn yaa sõma ne Wẽnnaam.

12:6. Neb nins sẽn lʋɩt a Zeova nin-buiidã taoorã segd n yɩɩ wa ‘bug-vɩlense,’ rat n yet tɩ b segd n talla yẽesem wʋsgo.

13:3. D segd n nonga sɩd Wẽnnaamã la a siglã n yɩɩd ned buud fãa.

13:8, 9. Neb nins sẽn kɩɩs a Zeova wã sõor yaa wʋsg tɩ kɩt tɩ b sã n na n pʋɩ tẽngã zĩis a tãabo, a babg a yiibã fãa pida ne kɩɩsdba. Yaa babg a ye wã neb bal n sak t’a Zeova maneg-b wa ned sẽn dɩk wanzũri n ning boaag pʋgẽ n manege. Rũndã-rũndã, a Zeova basa kiris-neb ne yʋʋr tũudmã rãmbã, rat n yeel tɩ neb nins fãa sẽn yet ne noor bal tɩ b yaa kiris-nebã. Yaa kiris-neb nins sẽn paam vʋʋsem sõng zaeebã sẽn yaa neb sõor bilf balã n pʋʋsd ne a Zeova yʋʋrã, la b sakd t’a Zeova manegd-ba. Nin-kãensã ne b tẽed-n-taasã wilgda vẽeneg tɩ pa ne yʋʋr bal la b yaa a Zeova Kaset rãmb ye.

D segd n tʋma ne yẽesem

A Aze ne a Zakari sẽn togs bũmb ninsã segd n kɩtame tɩ d maan bõe rũndã-rũndã? D sã n tags n ges koees nins sẽn kɩt tɩ Zʋɩf rãmbã lebg n me wẽnd-doogã, kɩtdame tɩ d rat n moon koɛɛgã la d maan karen-biisã ne yẽesem.

A Zakari togsame tɩ Mesi wã na n “zomba bõn-bila,” tɩ b na n zãmb-a-la ne “wakɩ koeems pis-tã,” la tɩ b na n yõk-a lame tɩ ‘piisã sãeege.’ (Zakari 9:9; 11:12; 13:7) D sã n bʋgsd bãngr-gom-kãensã sẽn pidsã zutu, na n kɩtame tɩ d tẽebã paase. (Matɩe 21:1-9; 26:31, 56; 27:3-10) D bas-yardã ne a Zeova Gomda la ne bũmb nins fãa a sẽn maan n na n fãag-dã na n paasame.—Hebre dãmba 4:12.

[Tẽngr note]

^ sull 25 Ges-y yʋʋmd 1996 yʋʋm-vẽkr kiuug pipi daar Gũusg Gasgã, seb-neng a 9-22.

[Zĩ-gũbri, seb-​neng 19]

A ZAKARI VẼNEGR A NII WÃ

1:8-17: Verse kãensã wilgda vẽeneg tɩ Zʋɩf rãmbã na n mee wẽnd-doogã n baase, la tɩ Wẽnnaam na n ninga Zerizalɛm la Zida tẽns a taabã barka.

2:1-4: Verse kãensã pʋsẽ, b pʋlmame tɩ “yɩɩl a naasã” sẽn da kɩt tɩ Zida nebã fãa sãeegã na n sãamame. Yɩɩl a naasã makda goosneem buud fãa sẽn gɩdgd tɩ b ra tũ a Zeova wã.

2:5-17: Verse kãensã wilgdame tɩ Zerizalɛm na n yalgame la t’a Zeova na n yɩɩ wa “bugum lalg n gũbg Zerizalɛm.”

3:1-10: Zĩ-kãngã wilgdame t’a Sʋɩtãan ra gɩdgda wẽnd-doogã meebo, la tɩ Wẽnnaam kɩtame tɩ b fãag maan-kʋʋdb kãsem a Zozue la a maan a yel-wẽnã sugri.

4:1-14: Verse kãensã wilgdame tɩ b na n sãamã bũmb nins fãa sẽn wõnd wa tãens sẽn gɩdgd wẽnd-doogã meebã, la tɩ Guvɛrneer a Zorobabɛll na n kɩtame tɩ b me wẽnd-doogã n baase.

5:1-4: Zĩ-kãngã wilgdame tɩ b kãaba yel-wẽn-maandbã wẽnga.

5:5-11: Verse kãensã togsdame tɩ wẽng na n saame.

6:1-8: Zĩ-kãngã wilgdame tɩ malɛgs n na n ges tɩ b tʋm tʋʋmdã la b kogl nebã.

[Foto, seb-​neng 16]

A Aze ne a Zakari koeesã yõod yɩɩ bõe?

[Foto, seb-​neng 18]

Wãn to la neb nins sẽn lʋɩt taoorã yaa “wa bug-vɩlense”?