Ndinga ya Yehowa Kele ya Moyo

Bangindu ya Mfunu ya Mukanda ya Malashi

BAMVULA kiteso ya 70 kulutaka dezia banda ntangu bo manisaka kutunga dyaka tempelo na Yeruzalemi. Kansi, na nima ya bamvula mingi, Bayuda kulembaka mpenza na kimpeve. Ata banganga-Nzambi mpi kumaka kusala mambu ya mbi. Nani tamonisa bo mambi ya bo vandaka kusala mpi kusosa kusadisa bo na kuvutukila ngolo na bo na kimpeve? Yehowa kupesaka mukumba yina na profete Malashi.

Malashi kusonikaka mukanda ya nsuka ya Masonuku ya Kiebreo, yina kele ti bambikudulu ya kupemama na Nzambi, na mutindu mosi ya vandaka kupusa na kuyindula. Kutula dikebi na ndinga ya mbikudulu ya Malashi lenda sadisa beto na kuvanda ya kuyilama sambu na ‘kilumbu ya nene ti ya mpasi’ ya Yehowa, ntangu ngidika ya bima yai ya mbi tafwa.​—Malashi 3:23.

BANGANGA-NZAMBI ‘KUBENDAKA BANTU MINGI NA KUSALA MAMBU YA MBI’

(Malashi 1:1–2:17)

Yehowa kumonisaka mawi na yandi na yandi sambu na bantu ya Izraele. Yandi tubaka nde: “Mono me zolaka beno.” Kansi, banganga-Nzambi kufingisaka zina ya Nzambi. Inki mutindu? ‘Ntangu bo vandaka kutula madia ya mpamba-mpamba na zulu ya mesa-kimenga,’ mpi ntangu bo vandaka kunata “bambisi . . . ke tambula kifu to ke na maladi” sambu na kupesa Nzambi makabu.​—Malashi 1:2, 6-8.

Banganga-Nzambi ‘kubendaka bantu mingi na kusala mambu ya mbi.’ Bantu vandaka ‘kubebisa na kusala mambu ya bo tubaka na bampangi na bo.’ Bankaka kuzwaka bankento ya banzenza. Bankaka dyaka ‘kubebisaka mambu ya bo tubaka na bankento na bo.’​—Malashi 2:8, 10, 11, 14-16.

Bangyufula ya Masonuku Mezwa Bamvutu:

2:2​—Na nki mutindu Yehowa ‘kusingaka kisalu’ ya banganga-Nzambi yina vandaka kusala mbi? Nzambi kusalaka yo na mpila nde lusakumunu yina yandi zolaka kupesa banganga-Nzambi yango zolaka kukuma ndola.

2:3​—‘Kupakula kabine ya bambisi’ na ilungi ya banganga-Nzambi vandaka kutendula inki? Nsiku ya Moize vandaka kulomba, kubaka kabine ya bambisi yina bo vandaka kupesa makabu, kubasisa yo na camp, mpi kuyoka yo. (Levi 16:27) Yo yina, kupakula kabine ya bambisi na ilungi ya banganga-Nzambi vandaka kutendula nde Yehowa kulosaka makabu na bo mpi nde bantu yina vandaka kupesa yo kuvandaka mfunu ve na meso na yandi.

2:13​—Mansanga ya banani kufulusaka mesa-kimenga ya Yehowa? Mesa-kimenga ya  Yehowa kufulukaka ti mansanga ya bankento yina kukwendaka na kisika ya nsiku na tempelo mpi kudidilaka Yehowa. Inki kupesaka bo mpasi ya mutindu yina? Babakala na bo ya Bayuda vandaka kufwa makwela na bikuma yina vandaka kuwakana ve ti Nsiku, mpi bo vandaka kuyambula bo, ziku sambu na kukwela bankento ya banzenza yina kuvandaka baleke.

Malongi Sambu na Beto:

1:10. Yehowa vandaka kusepela ve na makabu ya banganga-Nzambi ya bwimi, yina vandaka kufutisa bantu mbongo ata sambu na bisalu ya fyoti bonso kukanga bakyelo to kutula tiya na mesa-kimenga. Yo kele mfunu mpenza nde zola ya kukonda bwimi sambu na Nzambi mpi nkweno kupusa beto na kusala bisalu ya lusambu mpi mambu yina beto kesalaka na kisalu ya kusamuna, kansi ve sambu na mpusa ya kuzwa mbongo.​—Matayo 22:37-39; 2 Korinto 11:7.

1:14; 2:17. Yehowa kebuyaka bantu ya bantima zole.

2:7-9. Bantu yina bo mepesa mukumba ya kulonga na dibundu fwete salaka yonso sambu na kulonga mambu yina kewakana ti Ndinga ya Nzambi yina kele Masonuku ya Santu, mpi ti mikanda ya ketendulaka Biblia yina nsadi ya kwikama kebasisaka.​—Luka 12:42; Yakobo 3:11.

2:10, 11. Yehowa kelomba bansambidi na yandi na kulanda ndongisila ya ‘kukwela’ kaka na mfumu.​—1 Korinto 7:39.

2:15, 16. Bansambidi ya kyeleka fwete zitisa lusilu ya makwela ya bo mesalaka ti bankento ya bo kwelaka na kileke.

‘MFUMU YA KYELEKA TAKWISA NA NZO-NZAMBI NA YANDI’

(Malashi 3:1-24)

‘Mfumu ya kyeleka [Yehowa Nzambi] takwisa kukota na mbala mosi na Nzo-Nzambi na yandi’ ti ‘muntu yina yandi me tinda [Yezu Kristu] sambu na kuzabisa kuwakana na yandi.’ Nzambi “ta kwisa kusambisa” bantu na yandi mpi bantu yonso yina kesala mbi. Dyaka, bo fwete sonika na “mukanda mosi ya ngibuka” (NW) bazina ya bantu yina kewaka Yehowa boma.​—Malashi 3:1, 3, 5, 16.

Kilumbu yina ke “pia-pia tiya bonso nianga” takwisa mpi tafwa bantu yonso ya mbi. Na ntwala nde kilumbu yina kukwisa, Nzambi  tatinda profete mosi sambu na “kusala na mpila nde batata ti bana kuvanda diaka ntima mosi bo wakana.”​—Malashi 3:19, 23, 24.

Bangyufula ya Masonuku Mezwa Bamvutu:

3:1-3​—Inki ntangu “Mfumu” ya kyeleka mpi ‘muntu yina yandi me tinda sambu na kuzabisa kuwakana’ kukwisaka na tempelo, mpi nani bo tindaka ntete? Yehowa kukwisaka na tempelo na yandi na nzila ya mumonisi mosi mpi kukumisaka yo bunkete na Nisani 10, ya mvu 33 T.B. Yo salamaka ntangu Yezu kukotaka na tempelo mpi kukulaka bantu yina vandaka kuteka mpi kusumba bima. (Marko 11:15) Yo vandaka bamvula tatu ti ndambu na nima ya kupakulama ya Yezu bonso Ntotila ya meponama. Na kuwakana ti mambu yai, yo kemonana nde bamvula tatu ti ndambu na nima ya kukumaka Ntotila na zulu, Yezu kukwisaka ti Yehowa na tempelo ya kimpeve mpi kumonaka nde bansadi ya Nzambi kuvandaka na mfunu nde bo kumisa bo bunkete. Na mvu-nkama ya ntete, Yehowa kutindaka Yoane Mbotiki na kusadisa Bayuda na kuvanda ya kuyilama sambu na kukwisa ya Yezu Kristu. Na ntangu na beto, Yehowa kutindaka muntu mosi na ntwala na kuyidika nzila sambu na kukwisa na yandi na tempelo na yandi ya kimpeve. Na luyantiku ya bamvu 1880, kibuka mosi ya balongoki ya Biblia yantikaka kusala kisalu ya kulonga bantu ya ntima masonga malongi mingi ya ntetentete ya Biblia.

3:10​—Keti kunata ndambu kumi ya “makabu yonso,” to dikumi, ketendula nde beto fwete pesa bima yonso na Yehowa? Nsiku ya Moize kusukaka na lufwa ya Yezu, yo yina kupesa dikumi ya mbongo kele dyaka ve mfunu bubu yai. Ata mpidina, dikumi kele ti ntendula mosi ya kifwani. (Efezo 2:15) Yo ketendula ve kupesa bima na beto yonso. Bo vandaka kupesa ndambu kumi konso mvula, kansi beto kepesaka bima na beto yonso na Yehowa kaka mbala mosi, disongidila ntangu beto kekudipesaka na yandi mpi kemonisaka kidimbu ya kudipesa na beto na mbotika ya masa. Kubanda ntangu yina, bima yonso ya beto kevandaka na yo kekumaka ya Yehowa. Ata mpidina, yandi kepesa beto nswa ya kupona ndambu ya bima yina beto kele na yo, disongidila dikumi ya kifwani, sambu na kusadila yo na kisalu na yandi. Yo ketadila mutindu luzingu mpi ntima na beto kepusa beto na kusadila yo. Na kati ya makabu ya beto kepesaka na Yehowa, beto lenda tanga ntangu, ngolo, mpi bima na beto yina beto kesadilaka na kisalu ya kusamuna mpi ya kukumisa bantu balongoki. Beto lenda tanga mpi kukwenda na balukutakanu ya Bukristu, kukwenda kutala bampangi yina kebela mpi ya ke minunu, mpi makabu ya mbongo yina beto kepesaka sambu na kupesa maboko na lusambu ya kyeleka.

3:21​—Na nki mutindu bansambidi ya Yehowa “ta bedisa bantu ya mbi”? Bantu ya Nzambi yina kele na ntoto ‘ta bedisa ve bantu ya mbi’ na mutindu ya kyeleka, disongidila bo tanwana ve ntangu Nzambi tapesa bantu ya mbi ndola. Kansi, bansadi ya Nzambi yina kele na ntoto tasala yo na mutindu mosi ya kifwani ntangu bo tasepela na nima ya lufwa ya nsi-ntoto ya Satana.​—Nkunga 145:20; Kusonga 20:1-3.

4:4​—Sambu na nki beto fwete ‘yindula bansiku ya Moize’? Bakristu kele ve na nsi ya Nsiku ya Moize, ata yo vandaka “kifwanisu ya mambote ke kwisa na ntwala.” (Baebreo 10:1) Yo yina, kana beto ketula dikebi na Nsiku ya Moize, yo lenda sadisa beto na kubakisa mutindu mambu ya Nsiku yango kelungana. (Luka 24:44, 45) Dyaka, Nsiku yango kele “mbandu ya mambu ya kieleka kele na zulu.” Kana beto kezola kubakisa malongi mpi bikalulu ya Bukristu, yo kele mfunu nde beto longuka yo.​—Baebreo 9:23.

3:23, 24​—“Profete Elia” kemonisa nani? Mbikudulu vandaka kutuba nde “Elia” tasala kisalu mosi ya kuvutulama, ya kusadisa bantu na kuyidika ntima. Na mvu-nkama ya ntete ya T.B., Yezu Kristu kumonisaka Yoane Mbotiki bonso “Elia.” (Matayo 11:12-14; Marko 9:11-13) Bo tindaka muntu yina mefwanana ti yandi na ntwala nde ‘kilumbu ya nene ti ya mpasi’ ya Yehowa kukwisa. Bubu yai, Elia kele “mpika ya kwikama mpi ya mayele.” (Matayo 24:45, NW) Kimvuka yai ya Bakristu ya kupakulama kesalaka na kikesa yonso kisalu ya  kusadisa bantu na kuvutula bangwisana na bo ti Nzambi.

Malongi Sambu na Beto:

3:10. Kana beto kepesa ve Yehowa bima na beto ya kuluta mfunu, yandi tasakumuna beto mpi ve.

3:14, 15. Sambu na mbandu ya mbi yina banganga-Nzambi vandaka kupesa, Bayuda yantikaka kutadila kisalu ya Nzambi bonso kisalu mosi ya valere mingi ve. Bantu yina kele ti mukumba na dibundu fwete pesa mbandu ya mbote.​—1 Piere 5:1-3.

3:16. Yehowa kesonikaka bazina ya bantu yina kewaka yandi boma mpi kesadilaka yandi na kwikama. Yandi keyibukaka bo mpi tatanina bo ntangu yandi tafwa nsi-ntoto ya mbi ya Satana. Yo yina, bika nde beto lemba ve na lukanu yina beto kele na yo ya kubikala ya kwikama na Nzambi.​—Yobi 27:5.

3:19. Kilumbu yina bantu tasala bakonti na Yehowa, bantu yonso ya mbi tafwa. Bana ya fyoti tabaka ndola bonso bibuti na bo. Bibuti kele mpenza ti mukumba sambu na bana na bo ya fyoti! Batata ti bamama yina kele Bakristu fwete tula mpenza kikesa sambu na kusosa nde Nzambi kundima bo mpi bo landa na kusala zina ya mbote na meso na yandi.​—1 Korinto 7:14.

“Zitisa Nzambi”

Nani taguluka na ‘kilumbu ya nene ti ya mpasi’ ya Yehowa? (Malashi 3:23) Yehowa ketuba nde: “Beno bantu yina ke lemfukilaka mono, beno ta mona ngolo na mono ya kugulusa bantu ke basika mutindu ke basikaka ntangu [ya lunungu, NW]; yo ta belula beno mutindu ntangu ke tindaka mwini na yo. Beno ta vanda kiese mingi bonso bana-bangombe yina me basika ntinu na lupangu.”​—Malashi 3:20.

“Ntangu ya lunungu,” Yezu Kristu, ketinda mwini na bantu yina kezitisaka zina ya Nzambi mpi kewaka yo boma, mpi Yehowa tandima bo. (Yoane 8:12) Dyaka, ntangu yango “ta belula” bantu yai, disongidila bo tabeluka na kimpeve ntangu yai, mpi nsukansuka na kinsuni, na mabanza ti na mawi na ntoto ya mpa ya Nzambi. (Kusonga 22:1, 2) Sambu bo kele na kyese mingi, bo kesala bonso “bana-bangombe yina me basika ntinu na lupangu.” Sambu balusakumunu yai kevingila beto, bika beto tula dikebi na ndongisila yai ya Ntotila Salomo: “Zitisa Nzambi, lemfuka na bansiku na yandi, sambu yai kele kisina ya Nzambi me sadilaka muntu.”​—Longi 12:13.

[Kifwanisu ya kele na lutiti 28]

Profete Malashi, nsadi mosi ya kikesa ya Nzambi mpi ya kudipesaka na yandi

[Kifwanisu ya kele na lutiti 31]

Mambu ya beto kelonga fwete vanda na kuwakana ti Biblia

[Kifwanisu ya kele na lutiti 31]

Bansadi ya Yehowa kezitisaka lusilu na bo ya makwela