Skip to content

Skip to table of contents

Twaambo Tupati-pati Kuzwa Mubbuku lya Malaki

Twaambo Tupati-pati Kuzwa Mubbuku lya Malaki

Ijwi lya Jehova Lili Abuumi

Twaambo Tupati-pati Kuzwa Mubbuku lya Malaki

ITEMPELE yakayakululwa ku Jerusalemu yaliko kwamyaka yiinda ku 70. Nokuba boobo, bama Juda bayaansi kumuuya. Bapaizi abalo baba basilweeno. Ino nguni uukonzya kubagwasya kuswena kuli Leza? Jehova wapa mulimo ooyu kumusinsimi Malaki.

Ibbuku lyamamanino mu Magwalo aa Cihebrayo lijisi businsimi buzwa kuli Leza, lyakalembwa a Malaki munzila iipa kukkala ansi kuyeeya. Kubikkila maano kumajwi aabusinsimi aali mubbuku lya Malaki kulakonzya kutugwasya kulibambila kuboola kwa “buzuba bupati buyoosya bwa-Jehova,” ibuyoomanizya bweende oobu bwazintu bubyaabi.—Malaki 4:5.

BAPAIZI ‘BALEBYA BANTU BANJI’

(Malaki 1:1–2:17)

Kaamba mbwalimvwa kujatikizya bana Israyeli, Jehova wati: “Ndamuyandisya.” Pele bapaizi basampaula zina lya Leza. Munzila nzi? Bacita oobo kwiinda ‘mukutuula acipaililo cakwe zilyo zisofweede,’ alimwi akutuula munyama “uulemene naba mulwazi.”—Malaki 1:2, 6-8.

Bapaizi ‘balebya bantu banji kumulawo.’ Bantu ‘balacitilana lweeno.’ Ibamwi bakwata bamakaintu batali ba Juda. Bamwi tiibasyomeka ‘kumukaintu wabo mutaanzi.’—Malaki 2:8, 10, 11, 14-16.

Mibuzyo Yamu Magwalo Iingulwa:

2:2Ino Jehova wakazisinganya buti “zyoolwe” zyabapaizi basiluleyo? Leza wakacita oobo kwiinda mukupa kuti zilongezyo naa zyoolwe nzibakali kwaamba bapaizi zibe kusinganya.

2:3—Ino ‘kuzila bufumba kumeso’ aabapaizi cakali kwaamba nzi? Kweelana a Mulawo, bufumba bwamunyama wakali kutuulwa bwakeelede kuumpwa kunze aamunzi. (Levitiko 16:27) Kuzila bufumba kubusyu kwabapaizi cakali kutondezya kuti Jehova wakazikaka zipaizyo zyabo alimwi akuti aabo ibakali kutuula zipaizyo eezyo bakali kumusesemya.

2:13—Ino misozi yabani yakavwumba cipaililo ca Jehova? Eeyi yakali misozi yabamakaintu ibakaboola kutempele kuzyoopaila kuli Jehova. Ino ncinzi cakapa kuti babe abuumba buli boobo? Bamalumi babo bana Juda bakabaleka kakutakwe twaambo tuya komoonga, alimwi kweelede kuti bakacita oobo kutegwa bakwate bamyooye ibatakali ba Juda.

Ziiyo Kulindiswe:

1:10. Jehova taanaakakkomana azituuzyo zyabapaizi balyato ibakali kuyanda kubbadelwa akaambo katulimo-limo ntobakali kucita mbuli kujala zitendele akukutula mulilo waacipaililo. Kuyanda Leza abasimukoboma nkokweelede kutukulwaizya kubeleka milimo mumbungano kubikkilizya amulimo wakukambauka, ikutali kuyanda kujana mali.—Matayo 22:37-39; 2 Ba-Korinto 11:7.

1:14; 2:17. Jehova takuyandi kuupa-upa ameso.

2:7-9. Aabo ibapedwe mukuli wakuyiisya mumbungano beelede kubona kuti nzyobayiisya zileendelana a Jwi lya Leza, Magwalo Aasalala, alimwi amabbuku aamba zyamu Bbaibbele azwa “kumubanzi . . . uusyomekede.”—Luka 12:42; Jakobo 3:11.

2:10, 11. Jehova uyanda kuti bakombi bakwe batobele lulayo lwakukwata naa kukwatwa ku “muna-Kristo” buyo.—1 Ba-Korinto 7:39.

2:15, 16. Banakristo bakasimpe beelede kulemeka cizuminano calukwatano lwabo amukaintu wabo wakusaanguna.

‘MWAMI WAKASIMPE UYOOSIKA KUTEMPELE YAKWE’

(Malaki 3:1–4:6)

“Mwami [Jehova Leza] ngumuli kuyandaula uyooyutukila kuntempele yakwe” kali a “mutumwa wacizuminano [Jesu Kristo].” Leza ‘uyooswenenena kuzyoobeteka’ bantu bakwe alimwi uzyoofwambaana kuba kamboni kujatikizya micito yoonse yabamucita zibi. Kunze lyaboobo, “ibbuku lyakwiibalusya” liyoolembwa kujatikizya baabo bayoowa Jehova.—Malaki 3:1, 3, 5, 16.

Ibuzuba “bupya mbuli ceengelo” buyoosika akunyonyoona basizibi boonse. Buzuba oobo kabutanasika, musinsimi uyootumwa “[k]uyoosandula myoyo yabamawisi kubana babo, amyoyo yabana kumawisi.”—Malaki 4:1, 5, 6.

Mibuzyo Yamu Magwalo Iingulwa:

3:1-3—Ino ndilili “Mwami” a “mutumwa wacizuminano” nibakasika kutempele, alimwi nguni wakatumwa kusaanguna? Kwiinda muli sikumwiiminina, Jehova wakasika kutempele akwiisalazya mu Nisani 10, 33 C.E. Nceciindi Jesu naakanjila mutempele akutanda basambazi abaabo bakali kuula. (Marko 11:15) Eeci cakacitika kakwiindide myaka yotatwe acisela kuzwa ciindi Jesu naakananikwa akuba Mwami Uusalidwe. Kweelana aceeci, kweelede kuti nikwakainda myaka yotatwe aciseela kuzwa ciindi naakabikwa kuba Mwami kujulu, Jesu antoomwe a Jehova bakaboola kutempele yakumuuya akujana kuti bantu ba Leza bakali kuyandika kusalazigwa. Mumwaanda wamyaka wakusaanguna, Johane Mubbapatizi wakatumwa kutegwa akagwasye ba Juda kulibambila kuboola kwa Jesu Kristo. Mbubonya buyo, muciindi cesu, imutumwa wakasaanguna kusika akubamba nzila yakuboola kwa Jehova kutempele yakumuuya. Kutalikila buyo mumyaka yakuma 1880, kabunga kabasikwiiya Bbaibbele kakautalika mulimo wakuyiisya Bbaibbele kutegwa bantu babombe myoyo bazibe makani manji aakasimpe aantalisyo aajanika mu Bbaibbele.

3:10—Sena kupa “zipanzi zyakumi zyoonse” naa kupa cimanyakkumi caamba kupa nzyotujisi zyoonse kuli Jehova? Mulawo wa Musa wakamana naakafwa Jesu, aboobo takucikwe mulawo wakupa mali aacimanyakkumi. Nokuba boobo, kuli ciimininwa akupa cimanyakkumi. (Ba-Efeso 2:15) Tacaambi kupa zyoonse nzyotujisi. Nokuba kuti cimanyakkumi cakali kupegwa amwaka, pele swebo tupa zyoonse kuli Jehova ciindi comwe nkokuti notulyaaba kulinguwe akubbapatizigwa mumeenda. Kuzwa ciindi eeco, zyoonse zyotujisi nzya Jehova. Nokuba boobo, ulatuzumizya kusala zintu zimwi nzyotujisi—cimanyakkumi cacikozyanyo—nzyotukonzya kubelesya mumulimo wakwe. Eezi zintu nzyotulisungula kubelesya kweelana abukkale bwesu. Zituuzyo nzyotupa Jehova zibikkilizya ciindi, nguzu azintu zimwi zibelesegwa mumulimo wakukambauka Bwami akugwasya bantu kuba basikwiiya. Alimwi zilabikkilizya akujanika kumiswaangano ya Bunakristo, kuswaya balwazi abacembeede mbotukomba limwi, akusanga mali aakonzya kugwasya mubukombi bwakasimpe.

4:3—Ino bakombi ba Jehova ‘bayoolyataula basizibi’ munzila iili buti? Bantu ba Leza munyika tabakatoli lubazu ‘mukulyataula basizibi’ naa kubanyonyoona. Muciindi caboobo, babelesi ba Jehova bali munyika bayoocita oobo munzila yacikozyanyo kwiinda mukutola lubazu camoyo woonse mukusekelela kumana kwanyika ya Saatani.—Intembauzyo 145:20; Ciyubunuzyo 20:1-3.

4:4—Nkaambo nzi ncotweelede ‘kuyeeya mulawo wa Musa’? Mulawo ooyo tuucibeleki ku Banakristo, pele wakali “cifwanisyo buyo cacoolwe ciza.” (Ba-Hebrayo 10:1) Aboobo, kubikkila maano ku Mulawo wa Musa kulakonzya kutugwasya kubona zintu zilembedwe mumo mbozyizuzikizigwa. (Luka 24:44, 45) Kunze lyaboobo, Mulawo ujisi “zinkozya zyazintu zyakujulu.” Kwiiya Mulawo kulakonzya kutugwasya kumvwisya njiisyo zya Bunakristo akulilemeka kabotu.—Ba-Hebrayo 9:23.

4:5, 6—Ino “Eliya musinsimi” wiiminina ni? Kwakasinsimwa kuti “Eliya” wakali kuzyoobeleka mulimo wakubukulusya naa kusandula myoyo yabantu. Mumwaanda wamyaka wakusaanguna C.E., Jesu Kristo wakaamba kuti Johane Mubbapatizi nguwakali “Eliya.” (Matayo 11:12-14; Marko 9:11-13) Eliya wakuciindi cesu wakatumwa “buzuba bupati bwa-Jehova nibutana kusika.” Masimpe ngakuti, Eliya wakuciindi cesu “muzike musyomesi uucenjede.” (Matayo 24:45) Aaka kabunga ka Banakristo bananike kajisi bubi kubeleka mulimo wakubukulusya.

Ziiyo Kulindiswe:

3:10. Kukakilwa kupa Jehova zintu zyesu zitaliboteli nkuliimya zilongezyo zyakwe.

3:14, 15. Akaambo kacikozyanyo cibi cabapaizi, ba Juda bakatalika kunyasya mulimo wa Leza. Aabo bajisi mikuli mumbungano ya Bunakristo beelede kupa cikozyanyo cibotu.—1 Petro 5:1-3.

3:16. Jehova ulaayobola makani abaabo bamuyoowa akusyomeka kulinguwe. Ulabayeeya alimwi uyoobafwutula aakunyonyoona nyika ya Saatani mbyaabi. Aboobo, atuzumanane kusyomeka kuli Leza.—Jobu 27:5.

4:1. Mubuzuba bwakulyaambilila milandu kuli Jehova, “muyanda” a “mutabi” ziyoonyonyoonwa—bana bayoonyonyoonwa mbubonya mbuli bazyali babo. Tuulikomeneni kaka mukuli ngobajisi bazyali kubana babo! Bazyali Banakristo beelede kubeleka canguzu kutegwa Leza abakkomanine alimwi beelede kuzumanana kuba aciimo cibotu kulinguwe.—1 Ba-Korinto 7:14.

“Lemeka Leza”

Ino mbaani bayakufwutulwa mu “buzuba bupati buyoosya bwa-Jehova”? (Malaki 4:5) Jehova wati: “Inywe numulemeka izina lyangu, izuba lyabululami liyoomupaswida, lileza anguzu zyakuponya mumababa aalyo. Lino muyooinka busotauka mbuli boombe bazwa mucimpati.”—Malaki 4:2.

“Izuba lyabululami,” Jesu Kristo, ulabamunikila aabo balemeka naa kuyoowa izina lya Leza alimwi akumukkomanisya Jehova. (Johane 8:12) Alimwi balakonzya kujana “nguzu zyakuponya mumababa aalyo”—kuponesegwa kumuuya ecino ciindi alimwi munyika mpya ya Leza bayooponesegwa kumubili amumizeezo. (Ciyubunuzyo 22:1, 2) Akaambo kakukondwa naa kukkomana, bayoosotauka mbuli “boombe bazwa mucimpati.” Notucilangila zilongezyo zili boobo, atulutobele lulayo lwa Mwami Solomoni lwakuti: “Lemeka Leza akubamba milazyo yakwe, nkaambo kucita obo nceelelo coonse camuntu.”—Mukambausi 12:13.

[Cifwanikiso icili apeeji 28]

Musinsimi Malaki wakali mubelesi wa Leza musungu alimwi wakalilyaabide

[Cifwanikiso icili apeeji 31]

Nzyotwiisya zyeelede kweendelana a Bbaibbele

[Cifwanikiso icili apeeji 31]

Babelesi ba Jehova balacilemeka cizuminano calukwatano