Kav Jighjigh Ve U Nan La

A Sue Mcivir u Mimi

ELIYA yange gema kenger ikpelaior i í lu shalegh yemen hen kpe Woogh u Karmel la. Shin er sev lu a wanger ga nahan kpa, mlu u ior mban tese ér mba ken ibanave shi mba yan ican kpoghuloo kpaa. Icegh za ken tar ve anyom atar man tiôn, nahan uma taver ve kpishi.

Ken ve yô, lu uprofeti 450 mba Baal mba ve wa igbongor kpishi yô; uprofeti mban kôr Eliya, profeti u Yehova ihyom je cier iyol. Sha ayange la, torkwase Yesebel wua mbacivir Yehova kpishi, nahan kpa Eliya lu hendan kwagh a mcivir u Baal her tsô. Kpa a kuma shighe nan je? Alaghga upristi mba Baal mbara lu henen ér mtswen-or ne una fatyô u hemban ve cii ga. (1 Utor 18:3, 19, 20) Tor Ahaba kpa mough va a ve ityô, a henda ikyekye na i tor la. Un kpa kwagh u Eliya vihi un ishima.

Nahan lu u profeti u lu tswen ne una tagher ishigh a kwagh u kpilighyol sha iyange la. Lu u Eliya una nenge er mcivir u dedoo una hendan a mcivir u bo sha iyange la yô; lu kwagh u i gbe tar je lu a vande eren nahan ga yô. Er sev lu wanger yô, lu un ken ishima nena? Mciem gba un iyol, gadia “lu or di inja i môm a vese tsô.” (Yakobu 5:17) Se fa tsô ser: Eliya yange hemba kaven er un lu tswen cii, gadia nenge a ior mba hembanato mbara kua tor ve u civir akombo la man upristi vev mba wuan ior la cii kase un wa ato.—1 Utor 18:22.

Kanyi yange i va a ayôôso hen atô u Mbaiserael nahana? Kwagh u yange er ne una tese u nyi? Bibilo taver se ishima ér se hen kwagh u mbacivir Aôndo sha mimi, nahan se “kav . . . jighjigh ve u nan” la. (Mbaheberu 13:7) Nahan hen ase kwagh u Eliya.

Ahendan a Yange Hii Ica Gba la Hingir Sendeghee

Eliya lu iyev je tsô hii u nengen er ior nav venda mcivir u Yehova, kera lu ve ityôkwagh ga yô, shin er lu kwagh u hemban doon ken tar na nahan kpaa. Er doo un ga nahan kpa lu a kwagh u eren ga. Sha shighe la mzeyol lu hen atô u Mbaiserael, mzeyol ne hii ica gba, lu ahendan a hen atô u mcivir u mimi man u aiegh, ka mcivir u Yehova Aôndo man mcivir u akombo u akuraior a a wa ndor a ve la. Ahendan ne taver sha shighe u Eliya la je gande.

Tor Ahaba yange vôso Yesebel, wan u tor u Shidon u kwase. Yesebel kange ishima wener una samber a mcivir u Baal ken tar u Iserael keng keng, una gema a tim mcivir u Yehova ken tar la kera. Yesebel urugh Ahaba nyôr a na ken mcivir u Baal ngôôr ga. Tsô Ahaba maa tempel shi ta atse a nanden nagh sha mi sha ci u Baal shi a hemen ior sha u civir aôndo u atôatyev agen ne. Nahan a bam Yehova je gande.—1 Utor 16:30-33. *

Kanyi yange i na ve mcivir u Baal lu kwagh u vihin yumu? Mcivir ne urugh Mbaiserael kure kure, ve de u civir Aôndo u mimi. Bee kera yô, lu mcivir u hôngor kua tswam ngee ker yô. Mcivir ne lu a udyambaiorov man udyambakasev mba ken ayou a akombo; idya i eren dumbur ker shi ior naan nagh a ônov vev kpaa. Tsô Yehova tindi Eliya hen Ahaba ér a za kaa un yô, icegh ia za ken tar la, saa sha imo i profeti u Aôndo man ia kure  ye. (1 Utor 17:1) Anyom nga kar imôngo yô Eliya shi va hen Ahaba, va kaa a na ér a kohol ior kua uprofeti mba Baal kpaa hen Uwo u Karmel.

Kpa ahendan a yange lu hen atô u mcivir u mimi man u aiegh ne nga se a inja nyian nena? Alaghga mbagenev vea hen ér ka a inja u ôron kwagh u mcivir u Baal nyian ga, gadia se mba a utempel nyian mba i civir Baal ker shin atse a nanden nagh sha mi sha ci na ga. Kpa kwagh ne gban kan di kwagh u mbayiase tsô ga. (Mbaromanu 15:4) Inja i “Baal” yô ka “or u kwagh” shin “ter.” Yehova yange kaa a ior nav ér ve tsua un una lu “baal” ve shin nom ve, ve di vea lu kwagh na. (Yesaia 54:5) Nyian ne kpa er ior ma ve lu civir Aôndo Uhembanagee la yô, gema ka uter mbagenev ve lu civir ye. Sha kpôô yô, ior tsua uter mba vea civir yô, inja na yô inyaregh hemba gban ve ishima, mbagenev yô ka tom u ve eren la gayô iemberyolough shin idya shin mcivir u mbaaôndo kposo kposo. (Mateu 6:24; Mbaromanu 6:16) Sha nahan yô, akaa a vesen a yange i eren ken mcivir u Baal la nga zan hemen nyian kpishi. Kwagh u Eliya yange er sha u tesen or u nan lu Aôndo u mimi, hen atô u Yehova man Baal la una wase se se tsua Aôndo u se civir la sha kwaghfan.

Ve ‘Lu Asema Ahar’ Nena?

Aluer or tile sha ityough ki Uwo u Karmel yô nana nenge tar u Iserael a yem ica hiinii—hii hen pev u Kishon u a lu shin itine i uwo shon la kua Zegemnger u Tamen (Zegemnger u Mediterenia) u a lu ikyua la zan zan ar sha iwo i Lebanon i i lu ken imbusutarimese ica la. * Kpa nenge ase yô, sha iyange i ikyaa la, tar u Iserael ne vande saan ishe kera cii. Tar u doon iyiagh u Yehova na ônov mba Aberaham ne kera lu u doon iyiagh ga. U hingir ikpoghonya, gadia ior mba Aôndo vihi u kera sha ityough vev ki taver la! Nahan er ior gba kohol imôngo yô, Eliya kporom hen a ve, gba kaan a ve ér: “Shi nan je, man né de u lun asema ahara? Aluer TER A lu Aôndo yô, dondo nen Un; a lu Baal yô, dondo nen un.”—1 Utor 18:21.

Inja i ishember i ‘u lun asema ahar’ i Eliya ôr la ér nyi? Mbaiserael yange ve fa er i gbe u vea tsua u civir Yehova tseegh shin Baal tseegh nahan ga. Yange ve hen ér vea fatyô u civir Yehova shi civir Baal kpaa; ve hen ér vea naan Baal iniav vev mbi hôngorough mbira shi vea sônon Yehova Aôndo ér a wase ve. Alaghga ve lu henen ér Baal una na iyiav vev man ilev vev mbia doo, “TER u akuma a Sha” la di una kura ve ken uitya. (1 Samuel 17:45) Kpa ve gema ve hungur mimi ugen, u nyian kpa a hungur ior kpishi yô. Mimi shon yô ka un ne, Yehova lumun ér i nungwa mcivir na a mcivir u mbaaôndo mbagenev ga. Yehova ngu Aôndo u gban iyuhwe, nahan a soo ér se civir un a ishima i môm, man a kuma u se civir un nahan kpaa. Mayange je una lumun mcivir na u i nongo ma mcivir ugen sha mi ga, ka un kwagh u ndôhôrishima je!—Ekesodu 20:5.

Mbaiserael mbara ‘lu asema ahar,’ inja na yô ve lu er or u nan lu nôngon ér nana kar igbenda ihiar hen shighe môm nahan. Nyian kpa, ior kpishi mba eren kwagh nahan, ve de “ubaal” mbagenev ya ve ishima, nahan ve gbihi mcivir u Aôndo ken ijime! Kwagh u Eliya wa Mbaiserael ér ve de u lun asema ahar la una wase se nyian u tôvon mcivir wase shi fan akaa a a hembe gban se ishima la kpaa.

Ikyaren i Fan Aôndo u Mimi

Ior mba kohol imôngo cii yô, Eliya maa kaa ér vea er kwagh u una wase ve u fan Aôndo u a lu u mimi yô. Lu kwagh u taver ga cii. A kaa a upristi mba Baal ér ve̱ ta atse a nanden nagh sha mi, ve̱ sôngo nombua ve̱ penda sha a, maa ve̱ er msen hen aôndo ve a̱ tindi a usu u hia nagh ku shon. Lu kwagh u Eliya kpa er je ne. A kaa ér: “Aôndo u Una rumun sha usu la, ka Un A lu Aôndo ye.” Eliya yange fa Aôndo u a lu u mimi la. Jighjigh na taver kpishi, ka nahan ve lumun ér uprofeti mba Baal mbara ve hii eren kwagh ne ye. A na mbahendan kwagh a na mbara ian i eren hanma kwagh u una wase ve yô, gadia a de ér ve vande tsuan  bua u sha ishima ve shi ve vande nan Baal nagh kpaa. *—1 Utor 18:24, 25.

Uivande mba eren bee sha shighe wase ne. Nahan kpa, Yehova ngu a gema ga. Se fatyô u nan un jighjigh er Eliya nahan. U tesen ikyav yô, aluer mbagenev lumun kwagh u Bibilo i tese ga je kpa, se cia u nan ve ian ser ve pase mnenge ve ga. Se fatyô u suur sha Aôndo u mimi ser a̱ kure ikyaa i í lu inya la er Eliya nahan. Se er kwagh ne aluer se suur sha ayol a ase ga, kpa se suur sha Mkaanem ma Aôndo a ne i nger ér ma ‘kôôm’ se la yô.—2 Timoteu 3:16.

Uprofeti mba Baal sôngo bua u i na ve la maa ve gba yilan iti i aôndo ve acin imôngo, kaan ér “Baal shi rumun se ga!” Ve za hemen nahan ahwa imôngo. Kpa Bibilo kaa ér, “imo lu ga, mô bugh zwa ga.” Tsô ka kom er iyange sha tembe nahan yô, Eliya gba nahan ve tar shi wan ve asôngo kaan ér, alaghga Baal ngu eren kwagh ave nahan gande un u ungwan shin a ta ibalegh gayô ngu yaven, saa a nder un. Eliya kaa a mbaatsereghev mban ér, “Genger nen amo.” Sha mimi yô, yange nenge er mcivir u Baal ne a lu gbilinkwagh u sha wayo yô, nahan soo wener ior mba Aôndo kpa ve fa er i lu kwagh u mimi ga yô.—1 Utor 18:26, 27.

Upristi mba Baal mbara gba eren er ve hunde a hunde nahan; ve “genger amo ve tôndo ayol a ve avav sha ahô kua awange, sha aeren a ve la, zan zan awambe gba duen ve iyol.” Ve er nahan kpa gba sha mi ga! “Imo lu ga, mô kpaa bugh zwa ga, mô wa ikyo kpaa ga.” (1 Utor 18:28, 29) Sha mimi yô, Baal lu kwagh kpôô kpôô ga. Ka Satan yange due a mhen ne sha er una mee ior ve de u civir Yehova ye. Aluer nyian kpa or ngu civir ter ugen kposo ka Yehova ga yô nana va ahenge.—Pasalmi 25:3; 115:4-8.

Aôndo Ungwa Eliya

Iyange kpeese yô, lu kwa u Eliya hegen. Tsô a sôr atse a Yehova a nanden nagh sha mi a i yôhôr a la. A̱ shi nan kpa, lu mbaihyomov mba mcivir u mimi la yôhôr a ye. Eliya tôô awen 12 ta atse a nanden nagh a mi. Alaghga soo ér una umbur ior mba ken tar u Iserael u ikwe pue la er i gbe u vea kuran Tindi u yange i na ikwe 12 i Iserael la her yô. Tsô a penda nagh sha atse la shi a haa mngerem sha mi cica cii; adooga i kese mngerem man shin Zegemnger u Mediterenia u lu ikyua la. Shi a kaa ér i time ihungwa i wa atse la atô shi i iv mngerem shin mi kpaa. Eliya de ér uprofeti mba Baal ve er hanma kwagh u una wase ve yô, kpa ka lu Yehova yô a er kwagh u una wase un ga—kwagh ne tese vangertiôr u lu a mi hen Aôndo kpishi la.—1 Utor 18:30-35.

Eliya kohol iyol been cii yô, maa a er msen hen Aôndo. Eliya er msen ne wang wang, nahan kwagh ne tese kwagh u yange hemba gban un ishima cii yô. Hiihii yô, yange soo ér hanma or nana fa er Yehova a lu “Aôndo ken Iserael” i lu Baal ga yô. Sha uhar yô, soo ér hanma or nana fa er un lu di ortom u Yehova tsô; icivir cii i lu i Aôndo. U masen yô, yange tese er kwagh u ior nav mban a gbe un ishima her yô, gadia sar un tsung u Yehova a̱ “gema ve asema.” (1 Utor 18:36, 37) Er ihyembeato ve la va a mbamzeyol kpishi nahan kpaa, Eliya soo ve her tsô. Se kpa zum u se lu eren msen hen Aôndo yô, se fatyô u nan iti i Aôndo icivir shi hiden a iyol ijime shi tesen ser mhôônom kôr se a mba ve soo iwasen la kpa?

Cii man Eliya er msen yô, alaghga ikpelaior i i kohol la cii lu henen ér Yehova kpa una lu di gbilinkwagh er Baal nahan tsô. Kpa Eliya kur msen la yô, kera lu kwagh u henen a hen ga, gadia Bibilo kaa ér: “Tsô usu u TER sen, hia nagh ku nanden, man ikyon man awen kua vuulevu, ndiar mngerem ma shin ihungwa kpaa.” (1 Utor 18:38) Gbenda u Yehova ungwa Eliya ne kpilighyol kpen kpen! Tsô ior mba ve kohol mbara er nena?

Ve genger amo, ve kaa ér: “Ka TER A lu Aôndo ye. Ka TER A lu Aôndo ye.” (1 Utor 18:39) Ve nenge  a mimi hegen ve. Kpa ve lu a na jighjigh ve ga. Sha mimi yô, er ve lu kaan ér Yehova ka Aôndo u mimi zum u ve nenge usu sen sha, sha shighe u Yehova ungwa msen u Eliya la nahan kpa, kwagh ne lu gbenda u dedoo u tesen ér ve na jighjigh ga. Nahan Eliya kaa ér ve seer eren kwagh u tesen ér ve na jighjigh. A kaa a ve ér ve er kwagh u yange ma ve vande eren anyom imôngo ken ijime yô, inja na yô ka u kuran Tindi u Yehova je la. Tindi u Aôndo yange kaa ér i wua uprofeti mbaaiev kua hanma or u civir mbaaôndo mbagenev cii. (Duteronomi 13:5-9) Upristi mba Baal mban lu mbaihyomov mba vesen mba Yehova Aôndo, mba hendan a mbaawashima nav sha apera. Yange ve kuma u a zungwe ve mhôônom je he? Er ve kpa kunya kôr ve a ônov mba ishôô, mba ve nanden ve sha usu uma sha u nan Baal nagh a mi la ga yô, a er nan man a zungwe ve mhôônom sha wono? (Anzaakaa 21:13; Yeremia 19:5) Sha mimi yô, ve gande u a zungwe ve mhôônom. Nahan Eliya na zwa ér i wua ve, man lu kwagh u i er a ve kpaa je la.—1 Utor 18:40.

Mbapuunakaa mba ainge mbagenev kaa ér yange i kure ikyaren i sha Uwo u Karmel ne shami ga. Alaghga mbagenev vea kaa ér mbakwaghaôndo mba toron asema vea kôr ave sha kwagh u yange er ne sha u eren ipila ken iti i kwaghaôndo. Man kwagh er vihi yô, mbakwaghaôndo mba toron asema ngee ainge kpen kpen. Nahan kpa, Eliya lu or toron ishima ga. Yange wua uprofeti mban sha ci u Yehova, gadia ve kuma ku. Bee kera yô, Mbakristu mba mimi fa ér gba u vea wua mbaaferev er Eliya yange er nahan ga. Shighe u Mesiya va la, a ôr kwagh a Peteru u a lu tindi sha ci u mbahenen mba Yesu cica cii yô. A kaa a na ér: “Wa sanker wou ken vaa, gadia mba ve tee sanker cii á wua di ve sha sanker.” (Mateu 26:52) Yehova una tindi Wan na sha u a ôr ior cii ijir sha ci na.

Gba u hanma Orkristu u mimi nana eren akaa ken uma u nan a a tese ér nan ngu a jighjigh u nan yô. (Yohane 3:16) Gbenda môm u se er kwagh ne yô ka u kaven mbajighjigh er Eliya nahan. Yange civir Yehova a ishima na cii shi taver mbagenev asema ér ve kpa ve er nahan. Yange tese ken igbar a mciem shio er kwaghaôndo u Satan lu bumen ior a mi ér ve undu Yehova la lu gbilinkwagh u aiegh yô. Shi suur sha Yehova ér a kure ikyaa i í lu inya la, lu sha tahav nav ga. Sha kpôô yô, Eliya nôngo kwagh sha ci u mcivir u mimi. Hanma wase nana kav jighjigh u Eliya ne!

[Footnotes]

[Blurb on page 20]

Or u nan lu civir ter ugen kposo, i lu Yehova ga yô nana va ahenge

[Picture on page 21]

“Ka TER A lu Aôndo ye.”