O le ā le Fuafuaga o le Olaga?

AISEĀ E TĀUA AI LE TALI? O le manatu e leai se uiga po o se fuafuaga o le olaga, o se tasi lea o vala ua mamafa po o ua mafatia ai tagata. Ae o le tagata e mautinoa le iai o le uiga ma le fuafuaga o lona olaga, e mafai ona ia onosaia mea e tutupu mai. Na tusi Viktor E. Frankl, o se tagata Oseteria, ma o se tasi na sao mai fasiotiga tagata i Siamani, e faapea: “E leai se mea i le lalolagi ua ou iloa, e mafai ona sao mai ai se tagata mai tulaga faigatā, nai lo le iloa lea e iai se fuafuaga o le olaga.”

Ae e tele ni manatu eseese e faatatau i lenā tulaga. E manatu nisi, e tuu mai lava i le tagata ia e saʻili po o le ā le uiga o le olaga. Ae e ese mai lenā, ua manatu nisi o ē talitonu i le evolusione, e leai se fuafuaga o le olaga.

Peitaʻi ane, o le auala sili ona lelei e iloa ai le fuafuaga o le olaga, o le saʻili atu lea iā Ieova le Atua, le Foaʻi Ola. Seʻi mātau le mea o loo fai mai ai lana Afioga e uiga i lenā tulaga.

Le Manatu o le Tusi Paia

O loo taʻu mai i le Tusi Paia na iai se fuafuaga autū a Ieova le Atua mo le tamāloa ma le fafine ina ua ia faia i laʻua. Na avatu e Ieova le faatonuga lenei i o tatou uluaʻi mātua.

Kenese 1:28. “Ia fanafanau ia, ma ia uluola, ma ia tumu ai le lalolagi, ia faatoʻilalo i ai, ma ia pule i iʻa i le sami, ma manu felelei, atoa ma mea ola uma e fetolofi i le eleele.”

Na finagalo le Atua e faia e Atamu ma Eva ma le la fanau, le lalolagi atoa e avea ma parataiso. E leʻi finagalo o ia ina ia ola matutua ma feoti tagata; ma e na te leʻi finagalo foʻi e faaleaga e tagata le siʻosiʻomaga. Ae peitaʻi, ua tatou agasala ma feoti uma ona o le lē atamai o le filifiliga na faia e o tatou uluaʻi mātua. (Kenese 3:2-6; Roma 5:12) E ui i lenā tulaga, ae e lē o suia lava le finagalo o Ieova. Ua latalata mai le taimi e avea ai le lalolagi ma parataiso.—Isaia 55:10, 11.

Na foafoaina i tatou e Ieova faatasi ma le malosi o le tino ma le mafaufau, ina ia faataunuu ai lona finagalo. E leʻi foafoaina i tatou e le Atua ina ia ola faalagolago iā i tatou lava. Seʻi tagaʻi foʻi i le finagalo o le Atua mo i tatou lea o loo taʻua i tusi nei o le Tusi Paia.

Failauga 12:13. “Seʻi tatou faalogo ia i le iʻuga o ia mea uma, Ia e mataʻu i le Atua, ma e anaana i ana poloaʻiga; auā o mea ia e tatau i tagata uma.”

Mika 6:8. “Se ā foʻi se mea e finagalo ai Ieova iā te oe, pe a le o ia mea, ia fai le amiotonu, ia naunau i le alofa, ma ia feooaʻi ma lou Atua ma le loto faamaulalo?”

Mataio 22:37-39. “‘Ia e alofa atu iā Ieova lou Atua ma lou loto atoa, ma lou ola atoa, ma lou mafaufau atoa.’ O le poloaʻiga silisili ma le muamua lenā. E faapena foʻi le poloaʻiga lona lua, ‘Ia e alofa atu i lou tuaoi e pei o oe lava iā te oe.’”

Le Auala e Aumaia ai e Manatu o le Tusi Paia le Toʻafilemu

Ina ia mafai ona sologa lelei ma tumau le aogā o se masini, e ao ona faaaogā i le auala na manaʻo lē na faia e faaaogā ai. E faapena foʻi pe a tatou mananaʻo e ʻalofia le faavaivaia o i tatou i le itu faaleagaga, i le mafaufau,  o faalogona ma le malosi o le tino, e manaʻomia ona tatou ola i le auala na finagalo Lē na faia i tatou e ola ai. Sei iloilo pe faapefea ona aogā lo tatou iloa o le finagalo o le Atua, ina ia faatoʻafilemu ai o tatou mafaufau i vala eseese o le olaga.

Pe a filifili po o ā mea e sili ona tāua i le olaga, o le toʻatele ua soona popole i le faateleina o le tupe. Ae o loo fautua mai le Tusi Paia e faapea: “O ē fia mauʻoa, e paʻuʻū i latou i le faaosoosoga ma le mailei, ma le tele o tuʻinanauga valea ma le tigā.”—1 Timoteo 6:9, 10.

Ae o i latou e alolofa iā Ieova nai lo le mananaʻo i tupe, o le a latou maua le auala e faamalieina ai. (1 Timoteo 6:7, 8) E latou te iloa le tāua o le galue mamafa, ma o lo latou matafaioi le tausia o i latou lava. (Efeso 4:28) Ae e tāua foʻi iā i latou le fautuaga lenei a Iesu: “E lē mafai ona pologa se tasi i ni matai se toʻalua, auā e ʻinoʻino o ia i le tasi ae alofa atu i le isi, pe e pipii atu i le tasi ae manatu faatauvaa i le isi. E lē mafai ona e pologa i le Atua atoa ma ʻoa.”—Mataio 6:24.

O le māfuaaga lenā e latou te lē fai ai galuega totogi ma mea tāua i o latou olaga, ae o ē alolofa iā Ieova e latou te faamuamua le faia o lona finagalo i o latou olaga. E latou te iloa, afai latou te faamuamua le faia o le finagalo o le Atua, o le a tausia i latou e Ieova. Auā o le mea moni, e finagalo Ieova o lana matafaioi le faia faapea.—Mataio 6:25-33.

Pe a feagai ma tagata, e faamuamua e le tele o tagata i latou lava. Ua tau leai se filemu i aso nei, ona o le toʻatele o tagata ua ‘mananaʻo tele i tupe, . . . ma lē lotoaiga.’ (2 Timoteo 3:2, 3) Afai ae faia e se tasi se mea e latou te lē fiafia ai, pe lē malilie foʻi i o latou manatu, e iloa lo latou “itaitagofie, ma le lotoa, ma le soona ʻeʻē, ma upu masoā.” (Efeso 4:31) E lē maua ai se toʻafilemu o le mafaufau, ae o le itaitagofie e atili ai ona “faatupuina le misa.”—Faataoto 15:18.

Ae o ē e usiusitai i faatonuga a le Atua ina ia alolofa i o latou tuaoi e pei o i latou lava, e ‘agalelei le tasi i le isi, māfana lo latou alofa, ma fefaamagaloaʻi ma le lotoatoa.’ (Efeso 4:32; Kolose 3:13) E tusa lava pe e lē alolofa mai isi, ae latou te taumafai e faataʻitaʻi iā Iesu, o lē sa ‘leʻi toe fai atu ni upuleaga’ ina ua upuleagaina o ia. (1 Peteru 2:23) E pei o Iesu, e latou te malamalama e maua le faamalieina moni pe a auauna mo isi, e ui lava e lē fiafia mai tagata i mea ua faia iā i latou. (Mataio 20:25-28; Ioane 13:14, 15; Galuega 20:35) E foaʻi e Ieova lona agaga paia iā i latou o ē faaaʻoaʻo i lona Alo, ma e toʻafilemu ai le olaga ona o lenā agaga.—Kalatia 5:22.

E faapefea ona e maua le toʻafilemu ona o lau vaaiga e uiga i le lumanaʻi?

[Faamatalaga faaopoopo i le itulau 6]

E manaʻomia ona iai se fuafuaga autū i le olaga o se tagata

[Ata i le itulau 7]

Na aʻoaʻo mai e Iesu iā i tatou le auala e toʻafilemu ai le olaga