Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Ani Ole?

Ani Ole?

Ani Ole?

Te ŋshɔ ni ashwie loo akɔɔble gbudugbaŋ ni yɔɔ sɔlemɔtsu ni Salomo ma lɛ mli lɛ dalɛ lɛ?

Amaniɛbɔɔ ni yɔɔ 1 Maŋtsɛmɛi 7:26 lɛ tsɔɔ akɛ ŋshɔ ni ashwie ni osɔfoi lɛ kɛtsuɔ nii lɛ “yeɔ [nu] bati akpei-enyɔ [aaafee galɔn 11,620],” yɛ be mli ni amaniɛbɔɔ ni tamɔ nakai nɔŋŋ ni yɔɔ 2 Kronika 4:5 lɛ wieɔ enɛ he akɛ “eyeɔ [nu] bati akpei etɛ [aaafee galɔn 17,430].” Enɛ hewɔ lɛ, mɛi komɛi kɛɔ akɛ mɔ ni ŋma Kronika Wolo ni Ji Enyɔ lɛ tɔ̃ yɛ eniŋmaai lɛ amli, ni no kɛ srɔtofeemɔ nɛɛ ba.

Shi kɛlɛ, New World Translation lɛ yeɔ ebuaa wɔ ni wɔnuɔ nɔ hewɔ ni ŋmalɛi enyɔ nɛɛ fɛɛ ja lɛ shishi. Wɔkaneɔ yɛ 1 Maŋtsɛmɛi 7:26, NW lɛ mli akɛ: “Bati akpei-enyɔ ji nɔ ni eyeɔ.” Kadimɔ akɛ 2 Kronika 4:5, NW lɛ kɛɔ akɛ: “Taakɛ fɔfɔi ní egbele enaa ji lɛ, bati akpei etɛ ji nɔ ni yiɔ lɛ.” No hewɔ lɛ 2 Kronika 4:5 lɛ miiwie nu falɛ abɔ ni yiɔ gbudugbaŋ ni yɔɔ sɔlemɔtsu lɛ mli lɛ he, yɛ be mli ni 1 Maŋtsɛmɛi 7:26 lɛ miiwie nu falɛ abɔ ni afɔɔ kɛ gbudugbaŋ ni yɔɔ sɔlemɔtsu lɛ mli lɛ mliwoo lɛ he. Yɛ gbɛ kroko nɔ lɛ, enɛ tsɔɔ akɛ ahaaa ni gbudugbaŋ lɛ ayi obɔ. Etamɔ nɔ ni bei pii lɛ nɔ ni afɔɔ feemɔ ji akɛ, akɛ nu falɛ ni shɛɔ gbudugbaŋ lɛ mlijaa etɛ mli enyɔ pɛ woɔ gbudugbaŋ lɛ mli.

Mɛni hewɔ Yesu kɛ Petro wo sɔlemɔwe lɛ onia lɛ kɛ shika ni naa shiɔ yii enyɔ pɛ lɛ?

Yɛ Yesu gbii lɛ amli lɛ, akpaa Yudafoi hii fɛɛ ni eye kɛjɛ afii 20 kɛyaa lɛ agbɛ akɛ amɛwo daa afi sɔlemɔwe onia ni naa shiɔ jwiɛtɛi kukuji enyɔ lɛ. Ni enɛ kɛ gbii enyɔ nyɔmɔwoo yeɔ egbɔ. Beni abi sane ni kɔɔ onia nɛɛ tsumɔ he lɛ, Yesu kɛɛ Petro akɛ: “Yaa ŋshɔ lɛ naa oyafɔ̃ kpoŋ, ni loo klɛŋklɛŋ ni aaabakɔ kpoŋ lɛ, sha lɛ, ni kɛ́ ogbɛ edaaŋ lɛ, ooona shika ni naa shiɔ yii enyɔ; kɔ ni oŋɔha amɛ, oha mi kɛo fɛɛ.”—Mateo 17:24-27.

Woloŋlelɔi babaoo heɔ amɛyeɔ akɛ, shika lɛ ni naa shiɔ yii enyɔ ni atsĩ tã yɛ biɛ lɛ ji jwiɛtɛi kukuji ejwɛ. Ni shika nɛɛ feɔ mɛi enyɔ afi sɔlemɔwe onia woo. No mli lɛ afɔɔ shika ni naa shiɔ jwiɛtɛi kukuji ejwɛ lɛ kɛ nitsumɔ fe nɔ ni naa shiɔ jwiɛtɛi kukuji enyɔ lɛ. No hewɔ lɛ The New Bible Dictionary lɛ wie akɛ: “Etamɔ nɔ ni bei pii lɛ nɔ ni Yudafoi lɛ feɔ ji akɛ, mɛi enyɔ feɔ ekome kɛwoɔ Sɔlemɔwe onia lɛ.”

Kɛfata he lɛ, abiɔ ni aŋkroaŋkroi ni sumɔɔ akɛ amɛwo amɛ pɛ amɛnɔ̃ lɛ awo shika tsakemɔ he nyɔmɔ ko amɛfata he. Nyɔmɔ ni awoɔ yɛ shika tsakemɔ nɛɛ he lɛ baanyɛ aya ŋwɛi kɛyashɛ 100 mlijaa 8. Shi kɛlɛ, abiii ni mɛi enyɔ ni feɔ ekome kɛwoɔ onia lɛ awo shika tsakemɔ he nyɔmɔ nɛɛ. No hewɔ lɛ sanemlitsɔɔmɔ fioo nɛɛ po haa wɔnaa akɛ nɔ ni Mateo ŋma lɛ kɛ nɔ ni ale akɛ afɔɔ feemɔ yɛ Yesu beaŋ lɛ kpãa gbee.

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 15]

Jwiɛtɛi Kukuji Ejwɛ Ni Afee Lɛ Agbo